Đời người cần phải trải qua biết bao nhiêu lần giáo huấn mới có được những bài học kinh nghiệm. Nếu người nào không chấp nhận sự giáo huấn, không có thái độ tích cực học tập, sửa đổi thì cho đến cuối cùng sẽ chỉ có được sự hiểu biết nửa vời, ít được trọng dụng.
Chấp nhận sự giáo huấn là một đức tính tốt. Người nào dám chấp nhận sự giáo huấn thì mới có thể tiến bộ và đạt được nhiều thành tựu. Có người từ nhỏ đến lớn luôn thích khảo nghiệm các loại hình giáo huấn, họ muốn rằng thông qua đó có thể rèn luyện khả năng chịu đựng, thích ứng và biết cách suy tư để tiến bộ.
Từ xưa đến nay, chúng ta có rất nhiều loại hình giáo huấn khác nhau, như gia huấn, tổ huấn, sư huấn, trong quân đội có quân huấn, trường học có hiệu huấn,… tất cả đều là phép đối nhân xử thế nhằm giáo dục con người. Cổ kim nổi tiếng có Tư trị thông giám của Tư Mã Quang, ghi chép những thứ được và mất của các triều đại về lĩnh vực chính trị, chỉ bày cho người đời sau những bài học thành bại; Lý Văn Chiêu khuyên mọi người phải cần cù, chăm chỉ; Hoài Nam Tử dạy cho người cách đối nhân xử thế khoan dung, chân thành. Nhan Chi Thôi có Nhan thị gia huấn, Viên Liễu Phàm có Liễu Phàm tứ huấn,… những sự giáo huấn này đều được mọi người biết đến. Thiền sư Đạo Nguyên của Nhật Bản đã làm nên một bộ Điển tọa giáo huấn, là bộ sách quý mà các thế hệ học trò đều phải đọc. Tác phẩm Thiền Lâm bảo huấn của thiền sư Diệu Hỷ cũng là cuốn sách cần phải học nơi chùa viện.
Hoa cỏ cần có nước tưới tẩm, lúa mạ cần được bón phân, cũng vậy con người cần được giáo huấn mới có thể hình thành nhân cách và trưởng thành. Trẻ em sau mỗi lần té ngã dù đau cũng phải tự mình đứng dậy, vậy té ngã chính là một hình thức giáo huấn dành cho chúng. Các bạn thanh niên mỗi khi chịu thiệt thòi, uất ức thì liền lấy đó làm động lực cố gắng tự chứng minh khả năng của mình, cho nên những thiệt thòi hay uất ức đó cũng chính là sự giáo huấn dành cho họ. Khi con người gặp phải cảnh nghèo khó khốn cùng, nếu như có ý chí quyết tâm, tự lập tự cường, không ngừng vươn lên thì sẽ có được hạnh phúc và thành công. Từ đó cho thấy, tất cả mọi nghịch cảnh mà con người gặp phải đều là những sự giáo huấn, những bài học kinh nghiệm quý giá cho bản thân.
Những lời chỉ dạy của các bậc tiền bối, mặc dù có đôi lúc hơi khó nghe, nhưng đều là những lời dạy chuẩn mực, vô cùng quý báu. Điển hình là tác phẩm Văn quá tắc hỷ (nghe cái sai thì lấy làm mừng vui) của Tử Lộ, Văn quá tắc bái (nghe cái sai thì bái lạy biết ơn) của Đại Vũ. Ngày nay, có một bộ phận thanh niên không thích nghe người khác góp ý và chỉ ra những cái sai của bản thân. Họ cũng ít có cơ hội được tôi luyện trong thử thách, nghịch cảnh cho nên khó có thể trưởng thành, hoặc có thể trưởng thành thì cũng không đủ tư lương kinh nghiệm và dũng khí để đối mặt với cuộc đời.
Năm 1976, Trung Quốc đại lục xảy ra trận động đất Đường Sơn. Thổ Nhĩ Kỳ và Mexico đều từng xảy ra động đất, sóng thần hết sức nghiêm trọng. Những thiệt hại để lại sau những tàn phá đó cũng chính là sự giáo huấn không lời. Bởi vậy mà sau khi trải qua những tai họa ấy, các đất nước này nhận ra rằng không thể xén bớt nguyên vật liệu khi xây dựng, ngược lại cần phải chú ý đến việc thường xuyên kiểm tra chất lượng các công trình; không những vậy mà còn phải có sự gia cố bảo trì định kỳ cho các hạng mục công trình thì mới có giá trị sử dụng bền lâu. Sự kiện khủng bố ngày 11 tháng 9 ở Mỹ gây nên tổn thất vô cùng nghiêm trọng, đây chính là một sự giáo huấn hết sức đau thương. Vì thế, ngay sau đó nước Mỹ đã tiến hành kiểm thảo lại chính sách của đất nước, nhằm đảm bảo đem lại sự an toàn cho người dân trong tương lai.
Có người vì lái xe quá nhanh nên đã gây ra tai nạn, sau lần ấy thì lái xe đặc biệt cẩn thận hơn. Có người khi đi bơi bị rơi vào vùng nước xoáy, nhờ đó mà sau này không dám mạo hiểm nữa. Có người ở trong quan trường chịu đựng rất nhiều giáo huấn về sự được mất, mưu sâu kế hiểm. Có người làm trong lĩnh vực tài chính hiểu được các bài học về sự giàu sang và nghèo khó. Có người khi giao lưu kết bạn mà thấu hiểu về lẽ đời ngoài chân thành ra còn có cả dối trá và lừa lọc. Dù là nhận được sự giáo huấn dưới bất kỳ hình thức nào thì đó cũng đều là những bài học cảnh tỉnh chúng ta không tiếp tục phạm sai lầm!
Người xưa có câu: “Ngồi yên thường nghĩ về lỗi mình, chớ bàn thị phi nói chuyện người”. Thiền môn có câu: “Ăn bát cơm đầy biết rằng không dễ, nói chuyện đã qua chỉ sợ mê lầm”. Đây thực đúng là những giáo huấn tốt đẹp, quý báu và vô cùng giá trị.