38Chuyển mê thành ngộ

Bánh xe thời đại luôn tiến về phía trước. Bàn về thời gian thì có đêm ngày dài ngắn; bàn về không gian thì có xa gần cao thấp; bàn về tâm tư thì có các loại vui buồn mừng giận. Cho nên, chúng ta ắt phải hiểu được sự chuyển đổi giữa các cảnh giới khác nhau.

Khi gặp phải núi cao sông rộng chắn đường, bạn có thể không rẽ sang lối khác sao? Gặp phải tai họa hiểm nguy, bạn có thể không nghĩ cách phòng tránh nó sao? Cho nên, con người muốn tồn tại, “chuyển đổi” là một quá trình không thể tránh khỏi.

Con người chuyển từ cuộc sống ăn lông ở lỗ sang sống du mục; từ cuộc sống du mục lại từ từ chuyển sang cuộc sống sản xuất nông nghiệp, rồi lại chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang công nghiệp, và tiến thêm một bước chuyển sang thời đại khoa học công nghệ như ngày nay.

Con người từ thời đại thần quyền mà chuyển sang thời đại quân chủ, từ thời đại quân chủ chuyển sang thời đại dân quyền, trong tương lai chắc chắn sẽ phát triển từ thời đại dân quyền thành thời đại sinh quyền.

Xã hội ngày xưa trọng nam khinh nữ, xu hướng hiện nay chẳng phải là tiến tới nam nữ bình đẳng hay sao?

Bởi vì xã hội luôn luôn biến đổi, cho nên thời đại mới có thể không ngừng tiến bộ, mới có thể phát triển phù hợp với tự nhiên. Thuyết tiến hóa của Darwin chỉ ra rằng các loại sinh vật trong thế giới tự nhiên để sinh tồn chắc chắn phải biến đổi, có biến đổi thì mới có thể tiến hóa, mới có thể không bị đào thải.

Từ xưa đến nay, nhà cầm quyền nếu không biết vô tư cống hiến cho lợi ích của toàn dân thì chính quyền đó sẽ sụp đổ. Không ít doanh nghiệp không thể theo kịp bước tiến thời đại, không thể chuyển đổi theo nhu cầu xã hội, cho nên thương hiệu trăm năm cũng không dễ trường tồn.

Có chuyển đổi mới có thể thích ứng với thời đại, có chuyển đổi mới có thể đưa tới bước tiến bộ. Bạn thấy đấy, sáng sớm thức dậy mọi người đều phải vươn vai duỗi lưng, tập vài động tác thể dục, bởi vì năng vận động mới khỏe mạnh và tràn đầy sức sống. Có rất nhiều cơ chế đã lạc hậu nhưng vì đã trì trệ quá lâu nên không dễ gì cải cách. Tư tưởng cũ, quan niệm cũ, thói quen cũ, không ai chịu thay đổi khiến cho xã hội tuy dùng công nghệ của thế kỷ XXI nhưng tâm thế sống vẫn là của thế kỷ XVII.

Phật giáo quan niệm “tất cả các pháp đều biến chuyển và không cố định”, hết thảy các pháp khổ, không, vô thường, đều tùy theo không gian, thời gian, cảnh giới, tâm tình mà thay đổi. Gặp khi cần chuyển đổi thì phải biết chuyển đổi theo nhu cầu, biết cần chuyển đổi điều gì chính là con đường để tồn tại và phát triển. Chuyển đổi, thực ra quan trọng nhất chính là chúng ta phải chuyển đổi từ mê thành ngộ, chuyển đổi từ ác thành thiện; chuyển đổi từ ngu mê thành trí tuệ; chuyển đổi từ tối tăm thành sáng suốt; biết chuyển đổi mới có tiến bộ.

Xuân, hạ, thu, đông một năm bốn mùa chẳng phải đều không ngừng luân chuyển hay sao? Sinh, già, bệnh, chết chẳng phải cuộc sống đều luôn xoay vần theo tự nhiên hay sao? Chính trị, kinh tế, nhân văn, xã hội đều phải thường xuyên chuyển đổi; ý thức, tư tưởng của con người cũng phải luôn luôn biến đổi thì cuộc sống xã hội loài người mới có thể tiến bộ.