Tâm lý của bà mẹ khi mang thai

Võ Thị Minh Huệ

Chuyên viên tham vấn tâm lý

TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC CHUẨN BỊ TỐT TÂM LÝ LÀM MẸ

L

àm mẹ là một thiên chức vô cùng vinh dự của người phụ nữ. Ai cũng muốn có những đứa con thông minh, thành công và hạnh phúc. Để đạt được mong ước đó, ngay từ khi chuẩn bị có thai, người phụ nữ phải trang bị cho mình những kiến thức về thai giáo. Và quan trọng nhất là chuẩn bị cho mình một tình trạng sức khỏe tốt, một tâm lý ổn định trong suốt thời kỳ mang thai. Tuổi tác, cân nặng, tình trạng bệnh tật, tiểu sử về dòng họ bên chồng và bên vợ là những yếu tố rất quan trọng quyết định cho những đứa trẻ khỏe mạnh, thông minh ra đời. Tâm lý cân bằng, vui vẻ, lạc quan của bà mẹ quyết định chỉ số EQ và mức độ hạnh phúc của cuộc đời đứa trẻ. Tâm lý của bà mẹ trong suốt thời kỳ mang thai ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý, tính cách của trẻ. Vì vậy, các bà mẹ hãy cố gắng tạo cho mình một tâm lý thoải mái, tự tin, vui vẻ và luôn tự hào với vai trò làm mẹ của mình.

NHỮNG BIẾN ĐỔI TÂM LÝ CỦA BÀ MẸ TRONG THỜI KỲ MANG THAI

Giai đoạn đầu tiên trong thai kỳ:

Dù có thể đã chuẩn bị tinh thần và chờ đợi cho việc mang thai, nhưng khi có những dấu hiệu đầu tiên, người phụ nữ vẫn có một cảm giác hồi hộp rất khó tả. Những dấu hiệu cho ta biết mình mang thai là mất kinh, chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi, thiếu tập trung, thỉnh thoảng thấy mình nôn nao. Sau khi chắc chắn mình đã có thai bằng cách dùng que thử, hoặc xét nghiệm máu, bạn có thể thấy mình buồn vui lẫn lộn. Mừng khi biết mình có khả năng và được làm mẹ, một chút lo âu vì sợ bị “mừng hụt”, khi mọi cảm giác hay kết quả kiểm tra bị nhầm lẫn. Nhiều bạn lưỡng lự không biết nên báo với chồng, gia đình và những người xung quanh hay không. Báo để mọi người biết và chia sẻ niềm vui với mình, nhưng lại sợ chưa chính xác việc mình sắp làm mẹ.

Khi biết chắc chắn mình có thai, người phụ nữ lúc này thấy mình “vĩ đại” và rất tự hào. Trừ một số người may mắn không cảm thấy bị “thai hành”, còn lại đa phần cảm thấy chán ăn, sợ một số mùi hay món ăn nào đó. Thậm chí có trường hợp không ăn được gì và lúc nào cũng lợm giọng, buồn nôn. Trong trường hợp không thể ăn uống, bác sĩ có thể cho truyền đạm, nước biển và bổ sung thuốc bổ. Hiện nay, ở nhà thuốc có bán kẹo chống nôn dành cho phụ nữ mang thai, đây là tin mừng và giải pháp giúp các bạn vượt qua những ngày bị nghén của mình.

Bên cạnh cảm giác khó chịu của việc bị nghén, người có mang còn có cảm giác đặc biệt thèm một số món ăn. Người ta gọi hiện tượng này là “rở”. Mỗi bà bầu có một sở thích khác nhau trong thời kỳ mang thai, người thích ngọt, người thích chua, người thích mặn, cay, hay cà phê, bia rượu... Có những sở thích xuất hiện bất ngờ trong thời kỳ mang thai và thậm chí trái ngược với sở thích hằng ngày. Các bạn không nên lo sợ về điều đó. Trừ những chất không có lợi cho sức khỏe, còn lại, cứ thích gì ăn nấy. Trong thời gian này, người phụ nữ có thể có cảm giác lâm râm đau bụng dưới, và thậm chí có ra chút máu đen giống như kinh nguyệt vào ngày cuối. Các bạn cũng đừng vội lo lắng về điều này. Cảm giác đau bụng là do tử cung đang bắt đầu nở ra, chuẩn bị một “ngôi nhà” an toàn cho em bé. Nếu không có hiện tượng đau bụng dữ dội và ra máu tươi, không cần phải đi bác sĩ. Cảm giác tức và khó chịu ở bụng dưới sẽ gần như thường xuyên cảm thấy trong suốt thời kỳ mang thai. Tử cung của mẹ sẽ lớn dần theo sự phát triển của bé. Trong thời kỳ đầu, người phụ nữ rất cần sự động viên chia sẻ của mọi người, nhất là chồng mình. Hãy cố gắng gần gũi với mọi người, chia sẻ mọi thắc mắc lo lắng với bạn bè và người thân. Có thể mỗi người đón nhận vai trò làm mẹ một cách khác nhau, nhưng không ai tránh khỏi sự lo lắng xen lẫn tự hào vì sắp được làm mẹ. Một số phụ nữ vốn được “cưng chiều”, nhân dịp này thường có cớ làm nũng chồng và người thân. Ai cũng cần sự chăm sóc và nâng niu, nhưng nếu ủy mị quá thì sẽ không tốt cho bản thân người mẹ và cho em bé. Nếu người vợ quá yếu ớt, lo lắng không cần thiết thì ảnh hưởng đến tâm trạng của người chồng. Họ có thể sợ phải đảm đương vai trò làm bố của mình. Và như thế vô tình các bạn sẽ tự làm mất đi cảm giác hạnh phúc khi được làm bố, làm mẹ.

Nhiều người quá cẩn thận vì sợ ảnh hưởng đến em bé nên người mẹ phải sống theo một chế độ “đặc biệt”. Ăn uống kiêng khem, ít giao tiếp với mọi người, thường xuyên ở trong nhà, và đặc biệt là “tuyệt giao” với chồng. Thực chất, người phụ nữ khi mang thai có thể vẫn giữ nếp sinh hoạt bình thường. Không nên tạo sự khác biệt làm cho tâm lý mình thay đổi nhiều, hoàn toàn không có lợi cho sức khỏe của mẹ và thai nhi. Hãy sống thoải mái, vui vẻ, lành mạnh.

Đặc biệt, trong thời gian này, người phụ nữ rất cần sự động viên, tình yêu và sự cảm thông chia sẻ của chồng. Họ luôn có cảm giác rằng con thì con chung, nhưng chỉ một mình mình vất vả vì phải mang nặng đẻ đau, còn chồng thì “tự nhiên được làm bố”. Nhận được sự chia sẻ và chăm sóc của chồng, người phụ nữ sẽ thấy sự vất vả của mình vơi đi một nửa và cảm thấy nhẹ nhàng hơn với vai trò làm mẹ.

Thời gian giữa kỳ thai

Lúc này, bụng đã bắt đầu thấy rõ, phụ nữ mang thai bắt đầu được “chưng diện” thời trang của riêng mình. Hiện nay, có rất nhiều hãng thiết kế thời trang bà bầu. Những bộ quần áo bầu tiện lợi, những chiếc đầm màu sắc và kiểu dáng rất đẹp đã làm cho chị em thấy mình tự tin và quyến rũ hơn. Từ tháng thứ 4 trở đi, bà mẹ đã được bác sĩ siêu âm và đã thấy được con mình. Một cảm giác gần gũi và thân quen hơn giữa mẹ và bé xuất hiện. Nguy cơ bóc tách đã giảm hẳn, cảm giác thèm ăn tăng lên và bắt đầu ăn được nhiều thứ, bà mẹ có thể an tâm hơn. Bữa ăn nên được chia thành nhiều lần, mỗi lần một ít để không có cảm giác no quá. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ để tăng cường bổ sung các loại vitamin cho mẹ và bé. Trong một lần siêu âm nào đó, có thể bác sĩ sẽ tiết lộ cho bạn giới tính của con. Đây là một thời điểm hồi hộp và có thể làm xáo trộn tâm lý của các bà mẹ. Dù biết “con nào cũng là con mình”, nhưng nhiều người mong con trai đầu lòng “cho chắc”, hay muốn “có nếp có tẻ”; khi không được như mong muốn, người mẹ có thể buồn và cảm thấy mình có lỗi. Vì vậy, khi có thai, ta nên xác định rõ, “con cái là trời cho”, trai gái gì cũng được, miễn là lành lặn và khỏe mạnh.

Trong thời gian này, người mẹ bắt đầu cảm nhận những cử động của bé. Nhiều khi đặt tay vào bụng, mẹ cảm thấy con mình đang “đáp lại”. Mẹ nên dành nhiều thời gian nói chuyện, tâm sự với bé. Dù bé “rất bé” nhưng giai đoạn này, bé bắt đầu cảm nhận được cảm xúc của người mẹ. Buồn, vui của mẹ đã được bé chia sẻ. Mẹ cũng có cảm giác mình đang sống cho cả hai người. Mẹ cần sự gần gũi của con, con cần sự che chở của mẹ. Vai trò của ông bố lúc này rất quan trọng, bé bắt đầu nhận biết được giọng nói của bố. Nhất là mỗi khi bố nói những lời yêu thương với mẹ. Vòng tay của bố che chở cho cả hai mẹ con.

Nhiều bà mẹ lo lắng, sợ ảnh hưởng thai nhi nên không duy trì quan hệ vợ chồng trong thời gian này. Thực chất, ngoài việc đáp ứng nhu cầu tình dục của hai vợ chồng, quan hệ vợ chồng trong thời kỳ mang thai còn có tác dụng kích thích sự co giãn của cổ tử cung, người phụ nữ sẽ dễ sinh hơn. Và quan trọng là bé đón nhận được sự thăng hoa của bố mẹ, bé cảm thấy mình đang được sống trong tình yêu thương vô bờ.

Thời gian cuối của thai kỳ

Từ tháng thứ 7 của thai kỳ, người phụ nữ cảm thấy dễ mệt và đi lại khó khăn hơn nhưng cũng thấy vui và hồi hộp vì mình sắp về đến đích. Giai đoạn này, thai phụ nên dành thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn. Ở nhiều người, có thể xuất hiện những giấc mơ về chuyện sinh đẻ của mình, thậm chí cảm giác mình sờ được em bé. Thực chất là khi bà mẹ ngủ, em bé có thể vẫn thức, những cử động liên tục của bé, sự co thắt của cổ tử cung đã đi vào giấc mơ của mẹ. Các bà mẹ đừng quá bận tâm về những giấc mơ đó. Lý do đơn giản chỉ là do mình nghĩ nhiều, hình dung nhiều về sự ra đời của bé mà thôi.

Trong giai đoạn này, tâm trạng người mẹ rất dễ bị xúc động. Vì vậy, nên tránh những chỗ quá ồn ào, đông đúc, đặc biệt là không nên đi thăm người bệnh, đám tang, không nên chứng kiến những cảnh đau buồn. Bé sẽ “buồn lây” với mẹ. Người mẹ không nên ở nhà một mình nhiều, nên có bạn bè, gia đình bên cạnh. Thỉnh thoảng, người mẹ bỗng thấy lo lắng cho việc “vượt cạn” của mình nên cần được kịp thời “trấn an” từ những người xung quanh, đặc biệt là từ bác sĩ. Khi có được một bác sĩ theo dõi xuyên suốt từ khi mang thai cho tới lúc sinh, người mẹ sẽ thấy yên tâm hơn. Vai trò của người chồng lúc này rất quan trọng. Phụ nữ rất muốn có chồng bên cạnh trong thời điểm trọng đại này. Sự chia sẻ niềm vui được làm mẹ, sự ghi nhận công lao “vĩ đại” của mình từ người chồng sẽ tiếp thêm nghị lực cho người phụ nữ.

Ý NGHĨA CỦA VIỆC CÂN BẰNG TÂM LÝ CỦA NGƯỜI PHỤ NỮ TRONG THỜI KỲ MANG THAI

Làm mẹ là một “trọng trách” thiêng liêng và cao cả của người phụ nữ. Dù biết rằng không ai có thể thay thế vai trò của mình, nhưng nhiều người phụ nữ vẫn rơi vào trạng thái mất cân bằng về tâm sinh lý trong giai đoạn này. Ngoài những trường hợp đặc biệt vì phải làm mẹ bất đắc dĩ, người phụ nữ nào cũng tự hào với vai trò mới của mình. Để có được một đứa con khỏe mạnh, thông minh và hạnh phúc, người phụ nữ khi mang thai phải chuẩn bị tốt cho giai đoạn ươm mầm. Tâm lý của người mẹ trong thời kỳ mang thai ảnh hưởng trực tiếp đến đứa trẻ. Khi người mẹ lạc quan, vui vẻ thì đứa trẻ sinh ra sẽ có tính tình dễ chịu, dễ ăn, dễ ngủ. Sau này lớn lên, cháu cũng dễ dàng vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống. Nếu trong thời kỳ mang thai, người mẹ luôn cáu gắt, buồn chán, tự ti thì đứa trẻ sinh ra cũng thường thiếu tự tin, tính tình khó chịu. Đặc biệt, khi mang thai, người phụ nữ bị trầm cảm thì đứa trẻ sẽ rất dễ bị trầm uất, tính tình nhạy cảm, dễ buồn dễ vui, luôn có cảm giác bị bỏ rơi. Chính vì điều này, trong quá trình điều trị bệnh trầm cảm ở trẻ, các chuyên gia tâm lý rất quan tâm đến thời kỳ mang thai của người mẹ.

Vì vậy, các bà mẹ khi mang thai hãy cố gắng giữ cho mình một trạng thái tâm lý cân bằng, luôn tạo cho mình những suy nghĩ tích cực, đời sống tình dục lành mạnh, biết gạt bớt những lo toan của đời thường. Vẫn biết thời kỳ mang thai là một giai đoạn khó khăn, vất vả của cuộc đời người phụ nữ; nhưng với một tinh thần thoải mái và niềm tự hào được làm mẹ, người phụ nữ sẽ vượt qua và đến được bến bờ hạnh phúc.

Mang thai mà vẫn khỏe, vui vẻ, đẹp, hạnh phúc và quyến rũ là mơ ước của mọi phụ nữ. Đó là những ngày kỳ diệu và không thể quên mà ai cũng muốn được ít nhất một lần cảm nhận.

Mẹ lo lắng, con sinh ra nhẹ cân

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Paediatric and Perinatal Epidemiology cho thấy sự lo âu của phụ nữ trong thời gian mang thai có ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của em bé.

Các nhà khoa học Hoa Kỳ đã khảo sát trên một nhóm phụ nữ có thu nhập thấp, kèm theo các yếu tố nguy cơ như uống rượu và hút thuốc lá. Họ đã chứng minh được những phụ nữ có biểu hiện lo lắng trong ba tháng cuối của thai kỳ sinh con nhỏ hơn cả về chiều cao lẫn cân nặng so với những phụ nữ không lo lắng.

Trong những tháng đầu của thai kỳ, tác động này không rõ ràng nếu mức độ lo lắng không nghiêm trọng. Tác giả nghiên cứu cảnh báo cần có biện pháp can thiệp kịp thời khi thai phụ có biểu hiện lo lắng nhằm phòng ngừa những vấn đề không tốt cho sức khỏe thai nhi.