Định vị mình là ai sẽ quyết định địa vị của mình trong cuộc sống. Việc định vị sẽ xác định rõ địa vị cuộc đời mà chúng ta đang xây dựng.
Có một số người bận rộn mù quáng, trong đó nguyên nhân chủ yếu là không định vị chính xác bản thân, hoặc là không biết được ưu thế và điểm mạnh của mình ở đâu, hoặc là luôn cho rằng bản thân mình “không bằng người khác”, “không đủ thông minh”,... Có một câu nói rất hay rằng: “Khi chúng ta không có cách nào thay đổi chiều dài của cuộc sống, chúng ta có thể thử thay đổi chiều rộng của cuộc sống”.
Rất nhiều bạn trẻ có lẽ đều đã trải qua chuyện này: Trong những năm tháng thanh xuân khờ dại, tưởng rằng chỉ cần cố gắng thi đỗ đại học, vận mệnh sẽ thay đổi. Có điều sau khi tốt nghiệp đại học rồi mới bừng tỉnh nhận ra rằng, cho dù có bằng cấp rồi cũng chưa chắc tìm được một công việc vừa ý. Khi cuối cùng cũng tìm được công việc như mình mong ước, lại phát hiện ra tất cả đều khác hẳn với những gì mình tưởng tượng. Trên thế giới này vốn dĩ không có thứ gì có thể khiến người ta thực sự “hài lòng”. Khi ấy, bạn sẽ thấy ước mơ của mình như tan vỡ, bạn sẽ dần dần mất phương hướng, hỗn loạn và sợ hãi tương lai.
Có một chuyên gia giáo dục từng nói: “Sinh viên trong xã hội ngày nay không nên tự coi mình là nhân tài của xã hội. Họ nên định vị bản thân mình là một người lao động bình thường, sau đó bắt đầu lựa chọn nghề nghiệp và phấn đấu”. Thực vậy, trong xã hội mà cạnh tranh càng ngày càng khốc liệt này, một sinh viên bình thường cũng sẽ chẳng dám tùy tiện khoác lên mình cái áo “người tài giỏi”. Có điều “người tài giỏi” thực thụ đều phải trải qua giai đoạn tuổi trẻ. Chỉ cần bạn thực sự giỏi, sẽ có cơ hội được bộc lộ tài năng.
Người trẻ vừa bước chân vào xã hội, điều quan trọng nhất chính là định vị chính xác bản thân. Cho dù không có không gian phát triển, tài nguyên có hạn, thì cũng đừng thất vọng mà bỏ cuộc. Ngược lại, nếu đã có tài nguyên tốt, bản thân cũng ưu tú, thì cũng không nên xem thường việc chăm chỉ, cố gắng. Bước vào xã hội chỉ là sự khởi đầu, chỉ cần nghề nghiệp bạn đang làm có môi trường để phát triển, thì bạn hãy cố gắng hết sức mình.
Nếu bạn đã có một môi trường vững chắc để phát triển, đã có thể đứng ở vạch xuất phát khá cao, vậy thì bạn là người khá may mắn. Đa số người trẻ không có được “vận may” như vậy. Họ không có điểm khởi đầu cao như thế, cũng không có nhiều tài nguyên để tận dụng, thế nên chỉ có thể tìm đúng vị trí của mình, nỗ lực thay đổi chiều rộng của cuộc sống.
Nam Tồn Huy là chủ tịch hội đồng quản trị Công ty TNHH cổ phần Tập đoàn Chính Thái, là một tấm gương thành công trong giới kinh doanh. Nhưng rất ít người biết rằng hồi cấp hai, khi vẫn chưa tốt nghiệp, ông đã làm thợ sửa giày.
Khi trả lời phỏng vấn, Nam Tồn Huy đã nói: “Năm mười ba tuổi, khi chỉ còn nửa tháng nữa là tốt nghiệp cấp hai, vì bố tôi bị gãy chân, nên tôi không thể tiếp tục đi học chỉ có thể theo nghiệp bố, làm một thợ sửa giày”. Là con trai cả trong nhà, Nam Tồn Huy khi đó còn nhỏ tuổi không những phải nuôi sống cả gia đình, mà còn phải chăm sóc cho các em. Gánh nặng cuộc sống đè lên đôi vai ông.
Do bố ông sửa giày rất giỏi nên cũng có chút tiếng tăm trong vùng, thế nên khi Nam Tồn Huy xách hòm đồ nghề đi trên phố lớn, ngõ nhỏ, có không ít khách hàng tự tìm đến. Công việc của ông khi đó rất ổn định, mỗi lần sửa giày đều rất cẩn thận, chất lượng luôn đảm bảo. Nhìn Nam Tồn Huy nhỏ tuổi mà phải vất vả như thế, cha ông nói: “Con rết trăm chân cũng phải đi từng bước, từng bước một, làm người, làm việc gì cũng phải như vậy, ổn định, chắc chắn.”
Nam Tồn Huy ghi nhớ lời dạy của cha, bắt đầu từ một thợ sửa giày nhỏ bé, từng bước từng bước, cuối cùng đã làm nên những thiết bị điện hàng đầu châu Á, trở thành thương nhân nổi tiếng. Cho dù Nam Tồn Huy thành công trong sự nghiệp, nhưng khi trả lời phỏng vấn của truyền thông, ông vẫn khiêm tốn nói: “Tôi vẫn chưa làm được đến mức tốt nhất, chỉ khi làm tốt nhất trong thị trường này rồi, tôi mới cân nhắc lấn sân sang lĩnh vực khác”. Nam Tồn Huy có danh tiếng, có tiền bạc, nhưng vẫn vững bước không ngừng tiến về phía trước. Điều này có liên quan chặt chẽ với những gì ông đã trải qua lúc còn nhỏ. Ông biết mình đang ở vị trí nào, cũng biết tiếp theo bản thân mình mình nên làm gì.
Trên thế giới có rất nhiều doanh nhân xuất thân nghèo khó. Họ không có nền tảng vững chắc, cũng không có một công việc khiến người khác phải ngưỡng mộ. Họ chỉ dựa vào đôi bàn tay siêng năng của mình, tay trắng lập nghiệp, không ngừng học hỏi và nỗ lực, mới có thể dựng nên cơ nghiệp. Đương nhiên, điểm quan trọng nhất vẫn là họ đã định vị chính xác bản thân, biết mình nên làm gì, có thể làm được gì.
Đối với những người trẻ theo đuổi thành công, việc quan trọng nhất chính là xác định được giá trị bản thân, định vị bản thân chính xác. Nếu không hiểu rõ bản thân, thì làm sao bạn có thể tìm được môi trường phát triển thích hợp, làm sao xác định được mục tiêu cho mình? Chỉ có nhìn nhận được bản thân, tìm đúng vị trí cho mình, mới không bị lệch khỏi mục tiêu. Hãy biết rằng, bạn chọn sân khấu như thế nào, thì sẽ có cuộc đời như thế; bạn định vị bản thân mình như thế nào, thì sẽ có địa vị như vậy.
Trong một lần diễn thuyết công khai, có một phóng viên đã hỏi Bill Gates: “Trí tuệ của ông hơn người như vậy, vì sao không tranh cử tổng thống Mỹ?”.
Bill Gates điềm tĩnh trả lời: “Tôi biết mình là người như thế nào, tuy tôi có lợi thế trong lĩnh vực máy tính, nhưng lại chẳng biết gì về chính trị cả! Thế nên tôi chưa bao giờ nghĩ đến chuyện tranh cử tổng thống Mỹ”.
Phóng viên rất hài lòng với câu trả lời của Bill Gates, ca ngợi ông: “Ông quả là một người vừa có của cải lại vừa có trí tuệ. Ông sở hữu khối tài sản lớn nhất trên thế giới mà cũng có tiếng tăm nhất thế giới, nhưng những thứ này vẫn không là gì. Điều tôi ngưỡng mộ nhất ở ông là sự khiêm nhường và sự nhận thức chính xác đối với bản thân”.
Bill Gates cười, tiếp tục trả lời: “Nếu phải làm nhà quản lý trong lĩnh vực máy tính, tôi thấy mình rất có năng lực trong lĩnh vực này, cũng có thể trở thành một nhà quản lý tốt. Nhưng để trở thành tổng thống Mỹ, cần phải hiểu biết nhiều hơn, như về chính trị, ngoại giao và quân sự,… Đó đều là những thứ mà thôi không hiểu và cũng không giỏi. Vì vậy tôi không ra tranh cử, ngay cả có tranh cử thì chắc chắn cũng sẽ không thành công”.
Bill Gates trong lĩnh vực máy tính như cá trong nước, thậm chí ông đã thúc đẩy sự phát triển của toàn bộ ngành công nghiệp máy tính, tạo cơ hội việc làm cho nhiều người, là bởi vì ông nắm rất rõ ngành này. Ông biết rằng bản thân mình có thể làm tốt, làm mạnh, làm lớn, đó cũng là do chỉ số EQ rất cao của Bill Gates đã giúp ông nhận định đúng đắn và định vị chính xác bản thân. Bill Gates có thể nhận thức rất rõ ràng về năng lực của bản thân như vậy, cũng chính là mấu chốt để ông có được thành công trong sự nghiệp.
Đối với nhiều người trẻ, định vị chính xác không phải là một việc dễ dàng. Đôi khi chỉ vì định vị sai mà phải nếm trải rất nhiều thất bại. Ví dụ, có một thanh niên, từ nhỏ anh ta đã thể hiện được tài năng thiên phú trong lĩnh vực hội hoạ. Nhưng khi thi vào đại học anh ta đã lựa chọn ngành luật, một ngành chẳng liên quan gì đến hội hoạ. Sau khi tốt nghiệp đại học, anh không tìm được công việc như ý, lại đi vay tiền để kinh doanh. Đến khi thua lỗ hết sạch tiền, mới phát hiện ra mình không hề phù hợp với ngành này. Đó chính là kết cục của việc không định vị chính xác bản thân.
Vì vậy, những người trẻ cần học cách hiểu, nhận thức và đánh giá mình từ nhiều phương diện khác nhau, tìm cho mình một định vị chính xác trong cuộc đời, lập ra mục tiêu thích hợp cho mình.
Vậy, là một người trẻ vừa mới bước chân vào xã hội, cần làm thế nào để định vị chính xác được mình?
1. Hiểu rõ giá trị của mình
Giá trị của một người có nhiều mặt. Ngoài giá trị bản thân ra, còn có những giá trị của anh ta trong cuộc đời và trong xã hội. Vì vậy, trước khi định vị bản thân, tốt hơn cả là có thể nắm được một cách toàn diện và khách quan giá trị của mình trên tổng thể. Ví dụ bản thân bạn có tài năng gì, có kỹ năng hoặc kinh nghiệm gì, chúng có thể tạo ra giá trị gì cho bạn,… Chỉ có biết rõ giá trị của mình nằm ở đâu, mới có thể định vị chính xác.
2. Tự định vị đúng bản thân
Năng lực tự định vị của những người trẻ tương đối kém. Nhiều khi họ không hiểu rõ mình, định vị bản thân quá cao, hoặc quá thấp. Như vậy thì sẽ không thể xử lý tốt được mối quan hệ giữa bản thân mình với người xung quanh. Nếu tự định vị bản thân quá cao, chưa vào công ty được bao lâu đã muốn thăng chức nâng lương, như vậy thì rõ ràng là tự chuốc lấy phiền phức cho mình.
3. Tìm điểm xuất phát
Nhất định bạn đã từng nghe câu “Ba trăm sáu mươi nghề, nghề nào cũng ra trạng nguyên”8. Xã hội hiện đại từ lâu đã không chỉ còn ba trăm sáu mươi nghề, dù cho bạn tự định vị mình như thế nào, bạn đều sẽ tìm được cho mình một nghề phù hợp để phát triển. Tuy nhiên trước đó, bạn cần tìm được điểm xuất phát. Rất nhiều bạn trẻ khi lên đại học đã nhắm mắt đăng ký vào những chuyên ngành đang “hot”, không hề nghĩ đến việc bản thân có thích hợp với ngành đó không. Kỳ thực từ khi nhập học cho đến lúc tìm việc, bạn cần có một nhận thức đúng đắn, cần phải biết bản thân mình thích hợp làm nghề gì, có thể làm được gì. Như vậy từng bước từng bước, mới đạt được thành công.
8 Câu này để chỉ dù cho làm việc ở lĩnh vực nào, chỉ cần bạn cố gắng thì đều sẽ có được thành tựu.