Rất nhiều bạn trẻ thường hay bị ảnh hưởng bởi ý kiến từ đám đông. Khi suy nghĩ và giải quyết các vấn đề, họ thường quen dùng cách tư duy truyền thống, nghe theo ý kiến của số đông, và hiếm khi để ý đến suy nghĩ của riêng mình.
Con người là động vật xã hội. Họ thường có thói quen đi các tuyến đường đã quen thuộc, những con đường có nhiều người đi, điều đó không có gì sai. Nhưng con đường dẫn đến thành công không thể ai cũng giống ai. Bạn phải tự đưa ra lựa chọn, làm việc và sống theo cách riêng, như vậy mới có thể sống thật với bản thân và tạo ra thành công của riêng mình. Nếu bạn luôn làm việc và sống theo các giá trị quan được mọi người công nhận, và thậm chí tự đánh giá mình theo các tiêu chuẩn của người khác, cuối cùng bạn sẽ chỉ đánh mất đi giá trị của bản thân.
Nhà văn nổi tiếng Russell Conwell từng nói rằng ít nhất 95% số người trên thế giới cảm thấy rằng họ không bằng người khác. Nguyên nhân chính khiến họ không có được hạnh phúc và thành công chính là họ đã quen sử dụng các tiêu chuẩn của người khác để tự đánh giá bản thân.
Trong cuốn sách Những cánh đồng kim cương (Acres of Diamonds) của mình, ông có một đoạn phân tích như thế này: “Nói một cách khách quan, ai cũng đều có những chỗ thua kém người khác, đồng thời cũng lại có những chỗ hơn người. Ví dụ, trong bộ môn cử tạ, có bao nhiêu người có thể vượt qua Paul Anderson; trong khiêu vũ, có bao nhiêu người giỏi hơn Arthur Murray; trong bộ môn đẩy tạ, có bao nhiêu người khỏe hơn Parry O’Brien. Bạn biết rằng bạn mãi mãi không thể vượt qua họ, nhưng bạn cũng đừng vì thế mà cảm thấy tự ti, nghĩ mình không đủ tốt, thậm chí cho rằng mình là đồ bỏ đi”.
Russell Conwell chỉ ra rõ rằng chỉ có kẻ ngốc mới tự đánh giá mình bằng dựa trên tiêu chuẩn của người khác! Ngay cả khi bạn không giỏi nhảy múa hoặc cử tạ, điều này không có nghĩa là bạn “không đủ tốt”. Arthur Murray và Paul Anderson là những người không ai có thể vượt qua trong khiêu vũ và cử tạ, nhưng họ không thể cầm dao mổ và cứu sống bệnh nhân trên bàn phẫu thuật. Vì vậy họ là “những người không làm được phẫu thuật”, chứ không phải họ là “những người không đủ tốt”. Các đánh giá này tùy vào việc chúng ta sử dụng tiêu chuẩn của riêng mình hay sử dụng tiêu chuẩn của người khác mà đưa ra được những kết quả khác nhau.
Nhiều người trẻ cảm thấy rằng họ luôn không bằng người khác. Sở dĩ họ có ý nghĩ như vậy là vì họ sử dụng tiêu chuẩn của người khác để đánh giá bản thân. Làm như vậy sẽ chỉ mang lại cho bạn những cảm giác sai lầm. Khiến bạn nghĩ rằng mình không bao giờ bằng được người khác, rằng bạn có quá nhiều vấn đề, và thậm chí nghĩ rằng bản thân không có giá trị, không thể đạt được thành công và hạnh phúc.
Nhà văn nổi tiếng Ralph Waldo Emerson đã từng nói: “Trí tuệ sẽ xóa bỏ số phận. Chỉ cần một người biết suy nghĩ, anh ta sẽ là người tự chủ”. Những người trẻ trước tiên phải học cách tự nhìn nhận bản thân, thay vì chỉ biết nghe theo những gì người khác nói, chú ý đến cách người khác nhìn nhận mình. Chẳng phải bạn đang nắm giữ trong tay vận mệnh của chính mình sao? Lối suy nghĩ sẽ quyết định kết quả. Những gì bạn cần làm bây giờ là không đặt nặng cái nhìn của người khác với mình, mà là làm những điều mình muốn làm.
Nếu luôn dựa trên tiêu chuẩn của người khác để đánh giá bản thân, bạn chắc chắn sẽ không biết phải đi đường nào. Khi muốn làm bất cứ điều gì, bạn thường hay hỏi ý kiến của mọi người - tôi có nên làm việc này không? Tôi có thể làm tốt được không? Hơn một nửa câu trả lời là phủ định. Nếu những người khác hoàn toàn phủ nhận suy nghĩ của bạn, liệu bạn có kiên quyết chọn lựa từ bỏ?
Năm 1998, khi Lý Khai Phục mới gia nhập Microsoft. Ông luôn sợ rằng mình sẽ nói sai, nên ngay cả khi Bill Gates hỏi ý kiến ông, ông cũng không dám nói ra suy nghĩ của mình.
Một lần, khi Microsoft tổ chức cuộc họp cải tổ, Bill Gates đã yêu cầu tất cả nhân viên nói lên ý kiến của mình. Lý Khai Phục không có lựa chọn nào khác, ông hít một hơi thật sâu, chuẩn bị nói ra suy nghĩ của mình. Khi đến lượt mình, ông nói to: “Có một hiện tượng rất lạ trong công ty chúng ta, đó là nhân viên trong công ty đều có chỉ số IQ cao, nhưng hiệu quả làm việc lại tỉ lệ nghịch. Tại sao lại như vậy? Bởi vì chúng ta thường xuyên có những cuộc cải tổ, nhưng lại không thực sự coi trọng suy nghĩ và cảm nhận của nhân viên. Ở các công ty khác, năng suất làm việc là kết quả của sự hợp tác giữa các nhân viên, sử dụng chỉ số IQ để nâng cao năng suất. Còn ở công ty chúng ta, ngoài việc ‘đấu tranh’ cải tổ thì chẳng làm ra chút thành quả thực tế nào”.
Sau khi kết thúc cuộc họp, các đồng nghiệp đều ủng hộ Lý Khai Phục và gửi email cho ông: “Anh nói đúng, tôi cũng có suy nghĩ giống anh, nhưng tôi chưa bao giờ có can đảm để nói ra điều đó”. Bill Gates cũng chấp nhận đề nghị của Lý Khai Phục, thay đổi kế hoạch cải tổ công ty.
Kể từ đó, Lý Khai Phục đã dần dần tự tin lên. Ông không còn ngại nói lên suy nghĩ của mình, và cũng không còn sợ suy nghĩ của mình mâu thuẫn với người khác. Bởi vì ông hiểu rằng mọi thứ đều có tiêu chuẩn đánh giá khác nhau, điều gì là đúng, điều gì là sai, chỉ có thể được xác minh bằng các hành động và hiệu quả thực tế.
Trải nghiệm của Lý Khai Phục cho thấy rằng, chúng ta không thể chỉ luôn quan tâm đến suy nghĩ của người khác, mà không dám, làm những gì mình muốn làm. Rất nhiều thất bại đều là do không dám làm thử, mọi cơ hội trong cuộc đời đều được tạo ra từ việc sống đúng với bản thân. Nếu không thử, sẽ chẳng thể biết suy nghĩ của mình là đúng hay sai, cũng không thể biết cuộc sống này rộng lớn đến thế nào.
Có lẽ bạn không thể lựa chọn được xuất thân và hoàn cảnh gia đình, nhưng bạn có thể lựa chọn tương lai, con đường và cách sống của riêng bạn. Đối với tương lai của mình, bạn có thể tự thiết kế, thay đổi và làm chủ nó. Để tồn tại được trong cuộc sống bạn cần liên tục đổi mới chính mình và bước đi trên con đường thực sự thuộc về bạn và phù hợp với bạn.
Nếu bạn luôn để ý đến suy nghĩ của người khác và luôn sử dụng tiêu chuẩn của người khác để đánh giá bản thân, thì bạn sẽ chỉ sống trong cái bóng của họ, mãi mãi không thể tỏa sáng. Bạn nên biết rằng khi Thượng đế tạo ra con người không hề có một tiêu chuẩn nào tuyệt đối, mọi người đều có một điểm độc đáo của riêng mình. Vì thế, hãy là chính mình, đừng để các tiêu chuẩn của người khác giới hạn sự phát triển của bạn.