C
hiến tranh không những đã làm đổ máu, chiến tranh còn gây nên bao nhiêu căng thẳng đau thương mất mát cho dân tộc ta. Những người trong cuộc chiến tranh ngày ấy hiện còn rất ít, chẳng bao lâu nữa, họ sẽ ra đi hết, sẽ mang theo bao nhiêu những câu chuyện thần kỳ, những câu chuyện mà cho đến bây giờ sau bốn mươi năm, ta đã khó có thể tin được đó là sự thật, huống chi đến một hai, ba thế hệ nữa, còn ai tin, vùng ven Sài Gòn có một thời máu đỏ nước bưng như thế!..
Nếu tôi không gặp anh Trần Xuân Trí, không gặp những đồng đội biệt động Cánh Đông Nam của anh, thì làm sao tôi có thể viết được cuốn sách - Thủy Đạo vùng ven Sài Gòn - Vùng ven khói lửa một thời quân và dân Thủ Đức chiến đấu gian khổ ác liệt và hi sinh anh dũng đến như thế! Chỉ có người của cuộc chiến tranh mới biết.
Có thể đối với thế hệ ngày nay và mai sau, chiến tranh chỉ là những dòng chữ, những hình ảnh tồn tại trong trang sách, phim ảnh mà thôi, nhưng đối với những người từng lăn lộn trong khói lửa chiến tranh, từng chiến đấu hi sinh vì độc lập tự do cho tổ quốc, thì những ký ức như vết bỏng in dấu đậm trong tâm hồn, đến nay sau 40 năm giải phóng.
Ngay từ những ngày đầu kháng chiến, Bác Hồ và Đại Tướng Võ Nguyên Giáp đã chỉ dạy:…Ai nắm được dân, tổ chức tốt, bí mật bất ngờ cao, người ấy sẽ thắng… Đội quân cách mạng ở vùng ven Sài Gòn đã làm được như vậy. Một đội quân không quân phục, không cả áo quần giầy dép, đội quân luồn lách trong thủy đạo, ăn đói mặc rách, nhưng chiến đấu thì hết sức mưu trí dũng cảm, đánh giặc vô cùng tài tình, chiến công nối tiếp chiến công. Đội quân ấy là Biệt động Sài Gòn, đội quân đã làm nên cuộc chiến tranh nhân dân, trường kỳ gian nan mà anh dũng; đã ghi dấu vàng son trong lịch sử cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước ở thế kỷ XX của Việt Nam ta.
Họ vốn là những người nông dân Nam Bộ, chân chất nguyên sơ, mộc mạc thắm đượm nghĩa tình. Tôi yêu thương trân trọng những con người ấy. Sở dĩ tôi viết được sách là nhờ họ, (tôi đã viết bảy cốn sách về Biệt động Sài Gòn, ba cuốn về tình báo và ba cuốn sách về Tàu Không số), chúng tôi có những đồng cảm, đồng điệu tâm hồn giữa người viết và nhân chứng lịch sử. Tôi nhận ra cuộc chiến tranh anh dũng từ họ, nhận ra người Việt Nam chân chính từ họ. Tôi may mắn được gặp chính những người dân miền Nam đã làm nên Thành Đồng Tổ Quốc. Những người kể chuyện cho tôi viết là những người trong cuộc, người thật việc thật.
Dù cuộc đời họ đã trải qua biết bao gian khó hi sinh trong cuộc chiến tranh, trong cuộc sống muôn vàn cam go sau ngày hòa bình thống nhất đất nước, nhưng bản chất người lính, bản chất anh bộ đội Cụ Hồ vẫn sáng ngời niềm tin trong ánh mắt, trong tâm hồn người chiến sĩ.
Qua những trận chiến đấu tiêu biểu của đội Biệt động Cánh Đông Nam Sài Gòn trên miền Đồng Bưng Sáu Xã Thủ Đức, qua hình ảnh của người chỉ huy biệt động Chín Trí, bạn đọc có thể phần nào hiểu được vì sao quân và dân ta, một nước Việt Nam nhỏ bé, nghèo nàn, kiệt quệ kinh tế vì những cuộc chiến tranh, lại có thể chiến thắng một đội quân hùng mạnh giầu có vào loại nhất thế giới ở thế kỷ XX.
Cuốn sách nhỏ: “Thủy đạo - vùng ven Sài Gòn” và 12 cuốn sách viết về đề tài chiến tranh, tôi muốn dựng lại những mảng hiện thực đó.
Trần Xuân Trí và đồng đội của anh đang còn sống là nhân chứng lịch sử, là hiện thân của thời đại Hồ Chí Minh, của đất nước Việt Nam anh hùng trong thế kỷ XX.
Tôi đã đọc, đã thấy những dòng nhận xét về Chín Trí của ông Võ Văn Kiệt, của ông Võ Trần Trí, Trung tướng Lê Chân Chủ nhiệm Cục Chính, Ông Nguyễn Đức Hùng (Tư Chu) Tổng chỉ huy Biệt động Sài Gòn, của anh Chín Lê Chánh ủy Phân khu 4 sau là Phó chủ tịch UBNDTP, những người chỉ huy từ trên Miền, Trung Ương Cục, đến những người chỉ huy Quân khu Sài Gòn - Gia Định, chỉ huy Phân khu, những người từng rất quý mến, từng biết về người chiến sĩ Chín Trí.
Đây là lời khen ngợi chiến sĩ Chín Trí của người đặc trách Biệt động Sài Gòn Nguyễn Đức Hùng(1) - Trích: “Với một động cơ trong sáng, vì dân vì Đảng, đồng chí Trí đã thể hiện đầy đủ bản lĩnh của một chiến sĩ cách mạng, can trường trong chiến đấu, có trách nhiệm đầy đủ với chiến trường, lúc thắng lợi cũng như lúc gặp nhiều khó khăn, nhất là thời kỳ sau Mậu Thân. Địch muốn hủy diệt căn cứ cách mạng Bưng Sáu Xã, đồng chí đề nghị cấp trên cho đơn vị Biệt động ở lại, với lập luận: Còn dấu vết chân của quân ta, thì nhân dân còn niềm tin vào cách mạng, ta rút, sau này trở về sẽ gặp khó khăn hơn. Suy nghĩ này thể hiện khí phách anh hùng. Tôi thấy đồng chí Trí có các phẩm chất cao đẹp của người chiến sĩ cách mạng. Với nhiều chiến công đánh giặc liên tục, đánh thắng nhiều trận trấn động của Biệt động Cánh Đông Nam Sài Gòn mà đồng chí Trí là người chỉ huy, đồng chí Trí xứng đáng với danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân Việt nam.”
(1) Tư Chu
Trung tướng Lê Chân (Lê Văn Tưởng) Phó Chính ủy Miền đã viết: Đồng chí Trần Xuân Trí là cán bộ chiến sĩ đội Biệt động Cánh Đông Nam Sài Gòn, Tết Mậu Thân có nhiệm vụ đánh chiếm cầu Sài Gòn, hỗ trợ cho quân ta vào đánh chiếm Sài Gòn, đồng chí bị thương vào mắt, vẫn chiến đấu đến thắng lợi, đưa đơn vị trở về căn cứ. Như vậy đồng chí Trí có hành động xứng đáng được tuyên dương Anh hùng LLVTND.
Ông Võ Trần Chí, Nguyên Bí thư Tỉnh ủy Long An (1964- 1974), Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh (1986- 1996) xác nhận Chín Trí từng làm liên lạc cho ông, khi ông còn làm Bí thư huyện Thủ Thừa năm 1955- 1956. Và ông Võ Trần Chí xác nhận: Sau giải phóng, đồng chí Chín Trí công tác ở Công an Thành phố, đã tích cực công tác, làm tốt mọi nhiệm vụ, không sai phạm gì. Qua đề xuất ý kiến của đơn vị đang công tác của đồng chí Trí là Công an huyện Bình Chánh, và các ý kiến của các đồng chí có liên quan đến quá trình công tác của đồng chí Chín Trí, tôi thấy đồng chí có đủ điều kiện để được đề nghị phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân.
Trong văn bản đề nghị Thủ tướng chính phủ ngày 10-9-1997 về việc xét tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân của UBND Thành phố Hồ Chí Minh, ông Võ Viết Thanh chủ tịch, đề nghị xét tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân cho 7 người: Ba liệt sĩ và bốn người còn sống, trong đó có Trần Xuân Trí.
Anh Chín Lê(1), một thời là Chánh ủy Phân khu 4, sau là Phó Chủ tịch Thường trực UBND.TP Hồ Chí Minh đã đề nghị: đồng chí Trần Xuân Trí đã lãnh đạo Đội Biệt động Cánh Đông Nam, bám đồng bưng căn cứ, gây dựng phát triển lực lượng, đánh liên tục, đánh những trận bất ngờ vào căn cứ địch trên địa bàn Thủ Đức, đánh thắng nhiều trận lớn. Có những trận càn ác liệt của địch vào vùng bưng, tưởng như không còn ai sống nổi, vậy mà đồng chí đã cùng anh em vượt qua khó khăn, 24 ngày đêm trong trận càn Liên quân Mỹ ngụy, toàn đội vẫn bám chặt đồng bưng, nhịn đói trên 10 ngày chỉ ăn kèo nèo, đối mặt với cái chết đe dọa từng giờ từng phút. Nhưng kết quả quân ta đã vẫn bám trụ, vẫn chiến thắng quân thù. Căn cứ vào những thành tích của đồng chí Chín Trí, tôi với trách nhiệm là lãnh đạo của Thường vụ Phân khu 4, đề nghị với Đảng ủy Bộ chỉ huy Quân sự Quân khu 7, đề nghị với Đảng uỷ Bộ chỉ huy Quân sự Thành phố, với Đảng uỷ Sở Công an Thành phố xét đề nghị phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân cho đồng chí Trần Xuân Trí, đồng chí thật sự xứng đáng với danh hiệu này.
(1) Lê Đình Nhơn
Trước đấy, cuối năm 1972, sau trận càn Liên quân, đồng chí Lê Thành Nhơn đã đề nghị lên Quân khu phong tặng danh hiệu AHLLVTND, nhưng ngay sau đó Chín Trí được đưa ra miền Bắc điều trị thương tật, thế là vụ phong tặng kia cũng bị quên đi.
Thủ Tướng Võ Văn Kiệt năm 2000 trong một lần nói chuyện với anh em, là những cán bộ lãnh đạo Thành phố trong đó có ông Lê Thành Nhơn, Thủ tướng nói về Chín Trí: Nội cái trận 24 ngày bám bưng chống càn đến cùng của Chín Trí, lại chuyện lãnh đạo nguyên một đội vận chuyển vũ khí từ Rừng Sác lên miền Đông hồi năm 1963, nhiêu đó cũng đủ phong anh hùng cho Chín Trí. Coi hồ sơ đề nghị xét phong tặng danh hiệu AHLLVTND của Chín Trí, Thủ tướng đã viết thư gửi Bộ Công An: …“Trong thời gian kháng chiến, tôi có biết đồng chí Trí, tôi đã xem hồ sơ và nhất trí với những xác nhận về thành tích, của các đồng chí đã từng công tác cùng đồng chí Trần Xuân Trí. Đề nghị cơ quan chức năng xem xét nếu đủ các tiêu chuẩn đề ra thì đề nghị phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang cho đồng chí Trí.”
Ngày còn sống, các vị chỉ huy trên Miền, trên Quân khu, Phân khu, cả những vị lãnh đạo thành phố, đều mong người chỉ huy Biệt động Chín Trí, người đã từng chọc trời khuấy nước vùng ven, chiến đấu kiên cường, dũng cảm, đạt được nhiều chiến công trong suốt những năm chiến tranh gian khổ ác liệt nhất, cả những năm tháng hòa bình, sống gương mẫu, có trách nhiệm, luôn hoàn thành nhiệm vụ nặng nề khó khăn nhất. Họ viết lời xác nhận, lời giới thiệu, lập danh sách đề nghị xét duyệt…Để Chín Trí được phong tặng Anh Hùng LLVTND, họ thấy anh xứng đáng là người anh hùng. Vậy mà đến nay không biết vì sao vẫn chưa!.. Tôi cầm tập hồ sơ đề nghị xét phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND của anh Chín Trí mà cảm động không nói lên lời!
Nghe anh nói mà lòng trào dâng niềm tự hào vì đất nước Việt Nam ta đã sinh ra những con người như thế, Quân đội ta đã có những chiến sĩ như thế:
- Năm nay tôi đã 75 tuổi, đã sống được đến 40 năm sau ngày giải phóng. Mình từng có mặt ở những mặt trận gian khổ ác liệt nhất của cuộc chiến tranh, chiến đấu để đạt mục đích giải phóng quê hương đất nước, thế là đã mãn nguyện rồi. Tôi còn sống là may hơn rất nhiều so với những anh em đồng đội đã hi sinh từ lúc tuổi còn trẻ. Ngày ấy anh em chúng tôi chỉ biết chiến đấu đánh đuổi quân thù, luôn đặt ra câu hỏi: “Mình đã làm gì cho Cách Mạng?”, “phải hoàn thành nhiệm vụ được cấp trên giao, dù có phải hi sinh”. Chúng tôi ngày ấy có chiến đấu vì danh hiệu nào đâu! Bây giờ các vị chỉ huy, các anh ấy đã ra đi hết cả rồi. Lớp chúng tôi cũng sắp sửa đi theo. Lâu nay, vết thương trên đầu tôi lại hành, biết còn sống được bao lâu nữa!...
Mã Thiện Đồng
TP.HCM năm 2014
ĐT : 0903.252.081