Yêu thương. Dìu dắt. Cam kết.
“Gia đình là điểm mạnh
và cũng là điểm yếu của tôi.”
- Aishwarya Rai Bachchan
Gia đình được định nghĩa là những người có quan hệ huyết thống, hôn nhân hoặc nghĩa dưỡng. Đây là những người mà bạn tương tác thường xuyên. Trong một số trường hợp là phải tương tác thường xuyên, dù muốn hay không.
Nếu xác định một mối quan hệ bạn bè là tiêu cực và quyết định từ bỏ, bạn chỉ cần không trả lời email, chặn số điện thoại và hủy kết bạn với họ trên Facebook là xong. Nhưng đối với gia đình thì vấn đề phức tạp hơn một chút.
Tất cả các mối quan hệ cha mẹ, con cái, họ hàng, kể cả mẹ kế, cha dượng,... đều vĩnh viễn thuộc về phạm trù gia đình. Vậy bạn cần tập trung năng lượng phát triển vào đâu trong lĩnh vực này? Có quá nhiều mối quan hệ và mỗi mối quan hệ lại có động lực khác nhau.
Chúng tôi khuyến khích mọi người nhìn nhận mối quan hệ gia đình như một chuỗi những chiếc vòng, trong đó chiếc vòng ở giữa đại diện cho phần cốt lõi. Càng ra ngoài thì những chiếc vòng càng lớn hơn. Những mối quan hệ cốt lõi là những mối quan hệ thân thương nhất đối với bạn. Nếu bạn đã kết hôn, mối quan hệ cốt lõi sẽ là vợ/chồng và các con. Nếu bạn độc thân, mối quan hệ cốt lõi có thể là cha mẹ hoặc anh chị em.
Bạn cũng có thể thêm vào vòng tròn cốt lõi một người ông/bà, người dì hoặc người anh em họ đặc biệt nào đó. Bạn quyết định ai hiện diện trong vòng tròn cốt lõi của mình.
Khi những vòng tròn mở rộng ra bên ngoài, các mối quan hệ vẫn là quan hệ gia đình nhưng mối liên kết sẽ giảm dần. Cô dì, chú bác và anh em họ là ví dụ cho vòng tròn thứ hai của quan hệ gia đình.
Vòng tròn thứ ba trở đi có thể đại diện cho họ hàng xa. Đó là những người có quan hệ huyết thống với bạn nhưng thỉnh thoảng mới liên lạc với nhau vào những dịp cưới hỏi, lễ tết hoặc sum họp gia đình.
Khi làm xong bài tập này, bạn có thể cảm thấy mức độ cảm xúc giảm dần từ vòng tròn cốt lõi ra những vòng tròn bên ngoài. Các mối quan hệ gia đình rất có sức ảnh hưởng. Giống bất kỳ dạng ảnh hưởng nào khác, quan hệ gia đình có thể được sử dụng để làm điều tốt hoặc điều xấu.
Nếu có được tình yêu thương thuần khiết từ mối quan hệ gia đình lành mạnh, bạn sẽ phát triển được lĩnh vực này và tiến đến Oola.
Tuy nhiên, chúng tôi cần cảnh báo bạn một điều. Những mối quan hệ độc hại cũng thường xuất hiện ở đây. Trong quá trình tiến đến Oola, bạn cần xác định và xử lý những mối quan hệ độc hại này.
Hãy đối mặt với vấn đề, dù đó là vạch rõ ranh giới hay tha thứ những sai lầm đã gây tổn thương trước đây. Nếu không, độc tính của các mối quan hệ có thể xâm nhập vòng tròn cốt lõi của bạn, phát tán như vi-rút, đòi hỏi sự chú ý và phân tán sự tập trung của bạn vào những mối quan hệ cốt lõi lành mạnh.
NGƯỜI TÌM Oola
Cuộc sống sau ly hôn
Tổng tài sản của Jeff Foxworthy được ước tính khoảng một trăm triệu đô-la, và ông nổi tiếng với câu đùa “bạn có thể là một kẻ định kiến nếu…”. Giáng sinh vừa rồi, tôi đang nghỉ ngơi trong phòng khách thì vô tình nghe con và mấy đứa cháu của tôi chơi trò “kẻ định kiến”. Tôi bắt đầu “chế” lại câu nói đùa của bọn trẻ và tự nghĩ ra những câu đùa khác. Tôi nghĩ được vài câu rất hay. Ví dụ, nếu xe của bạn bị kéo đi trong khi nó không bị hỏng và bạn cũng không đỗ xe sai quy định, rất có thể Tài chính Oola của bạn đang xuống thấp. Nếu chi trả cho một hình xăm bằng thẻ tín dụng và hưởng lãi suất không đồng trong vòng mười hai tháng, rất có thể Tài chính Oola của bạn có thể đang rất tồi tệ. Nếu áo sơ-mi của bạn không thể che được bụng của bạn theo đúng thiết kế của nó, rất có thể Sức khỏe Oola của bạn có thể đang tuột dốc.
Còn nhiều nữa, nhưng câu tôi thích nhất, chủ yếu vì ý nghĩa của nó, là “Nếu danh xưng mới của bạn là người có trách nhiệm nuôi con sau ly hôn hoặc vợ/chồng cũ, nghĩa là Gia đình Oola của bạn đang xuống thấp!”.
Ly hôn không phải là khái niệm quen thuộc với tôi, và tôi đã mặc định là ly hôn có liên quan trực tiếp đến sự yếu kém và thất bại. Tôi đã được dạy hôn nhân là mãi mãi, cho đến khi cái chết chia lìa hai người, và hôn nhân thì sẽ có con. Ít ra thì tôi đã làm đúng phần sau.
Ông bà và cha mẹ tôi đều duy trì hôn nhân trọn đời, và họ đều có những cuộc hôn nhân tuyệt vời. Cha tôi vẫn tình tứ, thường xuyên tặng hoa cho mẹ tôi và luôn cho rằng mẹ tôi là người phụ nữ đẹp nhất trên đời. Ông bà nội ngoại của tôi đều đã bước qua kỷ niệm năm mươi năm ngày cưới. Tôi may mắn được học về gia đình từ những người thầy giỏi nhất. Ngay từ nhỏ tôi đã cam kết sẽ chăm lo cho gia đình mình.
Thật không may, sau mười bảy năm kết hôn, tôi có cả hai danh xưng cho mình: “chồng cũ” và “người có trách nhiệm chăm sóc con chung”. Tôi cảm thấy thất bại và xấu hổ. Nhưng phần khó khăn nhất là nói với bọn trẻ về chuyện ly hôn. Đến tận hôm nay, cảm xúc đó vẫn là cảm xúc đau đớn và căng thẳng nhất mà tôi từng cảm nhận. Ánh mắt và những phản ứng của các con cho thấy chúng đang bị tổn thương.
Đêm đó, sau khi bọn trẻ đã ngủ và tôi rời nhà đến khách sạn, tôi đã quyết tâm duy trì mối quan hệ gia đình mãi mãi, bất kể có chuyện gì xảy ra. Tôi viết ra mọi việc mà tôi sẽ làm với vai trò người cha trong hoàn cảnh này. Tôi nhớ lại những việc cha và ông tôi làm, và tôi bắt đầu viết. Danh sách việc tôi sẽ làm cho gia đình mình (bao gồm vợ cũ của tôi) là:
• Tiếp tục đi nhà thờ cùng nhau.
• Mỗi tháng cùng ăn cơm với nhau bốn lần như một gia đình.
• Sum họp vào dịp Giáng sinh và các dịp lễ khác càng nhiều càng tốt.
• Không bao giờ cãi nhau với mẹ bọn trẻ và không bao giờ nói xấu cô ấy trước mặt con.
• Làm việc chăm chỉ để tiếp tục chu cấp cho gia đình.
Cho đến hôm nay, ba năm sau khi ly hôn, tôi vẫn tuân thủ năm quy tắc này. Chúng tôi không phải là một gia đình ly hôn điển hình như người ta vẫn thấy. Tôi cảm thấy chúng tôi trở nên tốt đẹp hơn nhiều và có ý thức nỗ lực để phát triển lĩnh vực Oola này.
NGƯỜI THẦY Oola
Chiếc mô-tô và trại Man Camp
Tôi may mắn có được cha mẹ tuyệt vời. Mẹ dạy tôi cách yêu thương và hiểu cuộc sống là một cuộc phiêu lưu tuyệt vời để khám phá. Mẹ dạy tôi rằng chúng ta đều bình đẳng trong mắt Thượng đế, không ai tốt hơn, không ai tệ hơn. Cha dạy tôi tự tin vào bản thân, tôn trọng người khác, sống chính trực và làm việc chăm chỉ để chăm lo cho gia đình. Phần cuối cùng đó, phần “chăm lo” đó đã ăn sâu vào tâm khảm tôi. Mãi đến sau này...
Tôi thấy cha dậy sớm, về nhà muộn, thay quần áo và đi làm thêm. Ông làm việc cả các ngày cuối tuần. Ông cần cù làm việc để chăm lo cho chúng tôi. Ông thậm chí còn nhận thêm việc ở hội đồng thị trấn để có thể đưa cả nhà đi nghỉ mát mỗi năm. Ông làm việc cật lực để mẹ có thể ở nhà với chúng tôi. Đó là cách sống mà họ thích. Đó là cách sống mà chúng tôi đều thích. Chúng tôi không hề giàu, nhưng chúng tôi cảm thấy không thiếu thốn điều gì. Chúng tôi cảm thấy được yêu thương.
Vợ tôi là một người bạn đời tuyệt vời của tôi và là người mẹ chu đáo của các con tôi. Cô ấy thích vai trò làm mẹ và không muốn rời bỏ trọng trách này. Cô ấy là một người mẹ chuyên nghiệp. Có thể tôi hơi thiên vị một chút, nhưng tôi tin khó có thể tìm được một người vợ, người mẹ tốt hơn cô ấy. Cô ấy ủng hộ tôi, nhẫn nại với những khuyết điểm của tôi và nhận ra sự cải thiện không ngừng của tôi.
Hồi mới kết hôn, chúng tôi ổn định trong vai trò truyền thống theo gương cha mẹ mình. Vợ tôi chăm sóc các con, và tôi đi làm kiếm tiền.
Đâu đó trong quá trình này, qua nhiều ví dụ khác nhau, tôi đã tự hình thành quan điểm riêng về người đàn ông “trụ cột gia đình”. Đó là người làm việc chăm chỉ, chu cấp cho gia đình, để chi phiếu trên bàn vào mỗi thứ Sáu, sau đó rúc vào “ổ” của mình, làm việc trên máy tính và xem ti-vi thư giãn để có thể tiếp tục chiến đấu vào thứ Hai tuần sau.
Lúc đó không ai trong chúng tôi nghĩ mô hình này có gì sai. Cũng như đối với nhiều chuyện khác, trực giác mách bảo tôi có thể làm một người cha tốt hơn. Phương châm của hành trình Oola là cân bằng và phát triển. Tôi cảm thấy mình có thể phát triển trong vai trò trụ cột gia đình. Tôi cảm thấy mình có thể tiến lên đẳng cấp cao hơn. Cảm giác đó cứ đeo bám, nhưng vì không ai phàn nàn gì nên chúng tôi cứ tiếp tục như thế cho đến một ngày mùa thu ba năm trước.
Tôi đang lái xe đưa bọn trẻ đi học. Đó là ngôi trường tốt nhưng cách nhà chúng tôi khoảng hai mươi lăm phút chạy xe. Chúng tôi chọn tuyến đường cao tốc đông đúc có tám làn xe, bốn làn xuôi và bốn làn ngược chiều. Đó là một buổi sáng bình thường với những cuộc trò chuyện bình thường. Và rồi chúng tôi nhìn thấy nó…
Tôi phải nhắc lại rằng tôi là trụ cột gia đình kiểu cổ điển. Trong tất cả những ưu điểm mà tôi tự cho rằng mình có, tôi có niềm tin méo mó là, vì tôi là người duy nhất kiếm tiền nuôi gia đình nên tôi có thể mua bất cứ thứ gì mình muốn. Tôi có “chủ nghĩa đàn ông” từ trong cốt lõi.
Nếu chiếc xe đó có động cơ, tôi muốn có nó. Nếu nó có động cơ to, tôi thật sự muốn có nó. Nếu nó có động cơ to và vẻ ngoài bắt mắt, tôi mua nó. Tôi có một chiếc Chopper màu đen cực đẹp được đặt theo yêu cầu. Tôi “lên cấp” xe mô-tô của mình và chiếc Chopper đó chính là chiến lợi phẩm của tôi. Tiếng động cơ nghe rất ngầu. Khi tôi nổ máy, tiếng động cơ vang vọng khắp nhà xe và mùi nhiên liệu khiến cho cơ thể tôi lâng lâng sung sướng. Điều đó giống như phép chữa bệnh đối với tôi. Đường nét của chiếc xe cũng ngầu như tiếng động cơ của nó. Đó là chiếc xe khiến bạn phải ngoái nhìn. Tôi từng nghe người ta nói, “Đừng yêu những gì không thể đáp lại tình cảm của bạn”. Điều đó có thể đúng, nhưng chiếc xe này có thể thách thức câu nói đó.
Quay trở lại thời điểm tôi đang lái xe đưa con đi học. Chúng tôi đang chạy tốc độ cao trên đường cao tốc. Xe cộ đông đúc, chiếc chạy chậm nhất cũng phải đến 100 km/ giờ. Chúng tôi nhìn sang phía bên bốn làn đường chiều ngược lại. Khoảng cách khá xa, nhưng cảnh tượng trông như nước biển đang rẽ ra. Dòng xe cộ giờ cao điểm như đang bị dạt sang hai bên.
Ô-tô, xe tải, xe bán tải đều chạy vào hai làn bên trái và bên phải, chừa hai làn giữa trống trơn. Tất cả những gì chúng tôi có thể thấy trong khoảng trống đó là những tia lửa. Khi nối đuôi nhau đến gần hơn, chúng tôi nhìn thấy một chiếc mô-tô bẹp dúm. Ngay phía sau chiếc xe là một người đàn ông nằm sóng soài trên đường, hai tay giơ lên như thể cố ngăn dòng xe cán qua ông. Tất cả diễn ra chỉ trong một giây; nhưng cảm giác như một năm.
Chúng tôi như chết lặng.
Gia đình tôi đã cố ép tôi bán chiếc mô-tô từ lâu rồi. Tôi luôn từ chối với cùng một lý lẽ, “Tôi kiếm tiền nuôi gia đình, tôi có thể mua và làm bất kỳ việc gì mình muốn”. Tôi không cố tình tỏ ra ích kỷ.
Nhưng tôi đã thật sự ích kỷ. Tôi chỉ nghĩ tới bản thân. Tôi chưa bao giờ nghiêm túc nghĩ xem chuyện gì sẽ xảy ra nếu người nằm trên đường cao tốc hôm đó là tôi. Tôi sẽ bỏ lại bốn đứa trẻ mồ côi cha và một cô vợ ngọt ngào chịu cảnh góa bụa.
Khi xe cứu hộ lao đến hiện trường, cô con gái lớn của tôi hỏi, “Cha sẽ bán chiếc mô-tô chứ ạ?”. Tôi không nói tiếng nào. Sau khi đưa bọn trẻ đến trường, tôi về nhà và lập tức đăng bán chiếc xe trên trang web bán đồ cũ. Tôi bán nó thấp hơn giá thị trường ba ngàn đô-la. Tôi muốn bán thật nhanh trước khi đổi ý. Tôi đã bán được chiếc xe ngay tối hôm đó.
Chứng kiến tai nạn mô-tô hôm đó là sự kiện kết thúc giai đoạn ích kỷ trong vai trò làm chồng, làm cha của tôi. Tôi được truyền cảm hứng bước ra khỏi vai trò mặc định của mình - vai trò trụ cột gia đình truyền thống. Tôi cân nhắc nhu cầu của cả gia đình khi đưa ra những quyết định lớn. Tôi tìm cách để cải thiện và phát triển. Hành trình này đã đưa tôi đến với trại rèn luyện thể lực và phiêu lưu mạo hiểm Man Camp do nhà thờ tổ chức.
Tôi đã bị thuyết phục (có chút ép buộc) rời khỏi thành phố và những tiện nghi tại nhà riêng để tham dự Man Camp, chương trình dành riêng cho đàn ông. Không chỉ phải từ bỏ những tiện nghi cơ bản nhất ở nhà (ví dụ: Internet, máy điều hòa, v.v.), mà tôi còn bị buộc phải rời khỏi vùng thoải mái về lòng tin của mình.
Tôi cố gắng không phán xét, hay chính xác hơn là không định kiến. Tuy nhiên, sẽ là không trung thực nếu tôi không cho bạn biết là tôi có định kiến về hình ảnh những người đàn ông tham gia trại Man Camp. Tôi hình dung một gã mặc quần soóc ka-ki, vớ đen, giày chạy bộ, mặc áo thun bỏ vào quần và đeo dây nịch màu nâu quanh cái bụng hơi xệ.
Tôi thuộc kiểu đàn ông thích chạy xe mô-tô địa hình, mặc áo thun, đội mũ lưỡi trai và mang dép lê. Tôi không nghĩ mình phù hợp với nơi đó. Tôi không chỉ có định kiến về dáng vẻ bên ngoài, mà còn có định kiến về tính cách nữa. Tôi nghĩ mình sẽ gặp những người cuồng Kinh thánh và giao tiếp vụng về đến buồn cười, những người không có điểm tương đồng nào với tôi.
Nhưng tôi thừa nhận mình đã sai. Sai hoàn toàn.
Tại Man Camp, tôi đã gặp những người đàn ông đích thực. Không phải kiểu đàn ông mà nền văn hóa khiến chúng ta muốn trở thành, mà là những người đàn ông chân chính biết quan tâm đến niềm tin, vợ con, cộng đồng và những gì mà họ sẽ để lại.
Tại Man Camp, tôi đã học được ba điều:
1. Đàn ông đích thực rất khiêm tốn
Khiêm tốn không có nghĩa là yếu đuối. Trên thực tế, khiêm tốn là tự tin, sự tự tin thầm lặng. Điều đó nghĩa là không cần được công nhận khi làm việc tốt. Nghĩa là cùng gánh vác trách nhiệm. Những nét tính cách rất đàn ông. Chúng thật sự tồn tại. Tôi đã nhìn thấy chúng ở những người đàn ông tại Man Camp.
2. Đàn ông đích thực biết tha thứ
Họ tha thứ cho những người làm tổn thương họ, đồng thời, cũng không kém phần quan trọng, họ tha thứ cho bản thân, cho những yếu kém và thất bại của chính mình.
3. Đàn ông đích thực nỗ lực tạo ra di sản
Trong những ngày giữ vai trò trụ cột gia đình kiểu cổ điển, khi nghĩ về việc để lại điều gì đó cho gia đình, tôi thường nghĩ đến một dạng tiền bạc (ví dụ, di chúc). Những người đàn ông tại Man Camp mong muốn để lại thứ gì đó sâu sắc hơn và cao quý hơn. Họ đầu tư thời gian và năng lượng của mình vào thế hệ đàn ông kế tiếp, truyền lại các giá trị cốt lõi, những bài học đạo đức để tạo ra thế hệ kế thừa gồm những người đàn ông mạnh mẽ.
Tôi đã học được từ Man Camp những điều cần thiết để trở thành người đàn ông đích thực. Man Camp đã thay đổi vĩnh viễn định nghĩa của tôi về đàn ông. Tôi đã gặp những người đàn ông đóng vai trò là nhà lãnh đạo tinh thần trong gia đình. Điều đó thật tuyệt vời, và tôi muốn làm được như vậy. Tôi nhận ra rằng cho đến thời điểm đó, tôi đã thất bại trong vai trò nhà lãnh đạo tinh thần của gia đình mình, và tôi biết mình cần phải cải thiện. Kể từ khi cậu con trai mười tám tuổi của tôi cùng leo núi với tôi và muốn quay lại vào năm sau, tôi đoán mình đã đi đúng đường.
BÍ QUYẾT GIA ĐÌNH Oola
1. Yêu thương
Tình yêu thương rất đẹp và là điều cần thiết để có một Cuộc sống Oola. Trao đi yêu thương, nhận lại yêu thương. Tha thứ khi bị tổn thương. Chấp nhận sự tha thứ khi nó hiện diện. Buông bỏ khi cần thiết, ví dụ như khi các con của bạn rời nhà đi theo con đường riêng của chúng. Hãy đảm bảo tình yêu thương này là thuần khiết, vô điều kiện, vô vụ lợi. Tình yêu thương thuần khiết sẽ thúc đẩy bạn đến với Oola; còn tình yêu thương độc hại sẽ cản đường bạn.
2. Dìu dắt
Bất luận vai trò của bạn trong gia đình là gì, hãy dìu dắt bằng cách nêu gương. Hãy dìu dắt để truyền cảm hứng cho người khác ngày càng tiến bộ. Vai trò của người dìu dắt này đòi hỏi tinh thần trách nhiệm rất cao, nhưng phần thưởng cũng rất tuyệt vời.
3. Cam kết
Hãy có cam kết với gia đình. Đừng để cuộc sống diễn ra vô nghĩa. Hãy chủ động và tham gia vào các hoạt động của gia đình. Các mối quan hệ gia đình lành mạnh sẽ góp phần đưa bạn đến với Oola. Các mối quan hệ gia đình tiêu cực sẽ cản đường bạn. Nếu bạn đầu tư và giữ vai trò chủ động trong gia đình, bạn đang đầu tư cho cuộc sống mơ ước của mình.