“Người có tinh thần kỷ luật sẽ đạt được những điều mà kẻ lười biếng chỉ có thể mơ ước.”
- @Người thầy Oola
Trong một cuộc phỏng vấn với Tavis Smiley trên đài PBS, nam diễn viên Will Smith được hỏi nhờ đâu mà anh có được thành công to lớn như vậy. Nam diễn viên trả lời đó chính là nhờ đạo đức nghề nghiệp và tính kỷ luật. Anh nói, “Sự khác biệt rõ ràng và duy nhất mà tôi nhìn thấy ở bản thân là tôi không ngại chết trên máy chạy bộ. Tôi sẽ chạy. Tôi sẽ không bỏ dở giữa chừng, chấm hết! Bạn có thể tài năng hơn tôi, bạn có thể thông minh hơn tôi, bạn có thể hấp dẫn hơn tôi, bạn có thể hơn tôi về mọi mặt. Nhưng nếu chúng ta cùng lên máy chạy bộ, có hai việc có thể xảy ra: hoặc bạn xuống trước, hoặc tôi sẽ chết trên máy chạy bộ! Thật sự chỉ đơn giản thế thôi”.
Bạn gần như không thể tìm được ai thành công trong đời mà lại không có đạo đức nghề nghiệp vững vàng và tinh thần kỷ luật mạnh mẽ. Oola không dành cho những kẻ vô kỷ luật.
NGƯỜI TÌM Oola
Trang bị tinh thần kỷ luật
Tôi tin nếu tìm hiểu đủ sâu thì mỗi người chúng ta đều có tinh thần kỷ luật đáng kinh ngạc. Đương nhiên, một số người sẽ có tinh thần kỷ luật cao hơn và số khác sẽ có tinh thần kỷ luật kém hơn, nhưng tất cả chúng ta đều có đủ. Chúng ta đều có đủ tính kỷ luật để thực hiện những mục đích của đời mình. Tôi sẽ không bao giờ cho con đi chơi mà không đảm bảo chúng có đủ nhiên liệu, kiểm tra dầu nhớt, có đủ tiền để ăn uống và biết đường đến mục tiêu của mình. Và tôi biết Thượng đế sẽ không giao cho chúng ta mục đích mà không trang bị cho chúng ta đủ nhiên liệu để thực hiện mục đích đó. Nguồn nhiên liệu mà chúng ta cần chính là tinh thần kỷ luật, và chúng ta đều có đủ tinh thần đó trong con người mình.
Chúng ta chào đời và bắt đầu thực hiện sứ mệnh của cuộc đời mình. Tất cả những gì chúng ta cần để hoàn thành hành trình đã được gói gọn bên trong con người chúng ta từ khi được sinh ra. Mọi Chất xúc tác Oola đều được lập trình sẵn trong mỗi chúng ta. Chúng ta có một chiếc vali đầy tình yêu thương, một thùng đam mê trữ lạnh, một chiếc ví đầy lòng biết ơn để chi xài dọc đường và đầy đủ tinh thần kỷ luật cần thiết để làm những việc đúng đắn. Nhưng điều gì đã xảy ra dọc đường? Ở đâu đó dọc đường, chúng ta bắt đầu tin là mình không xứng đáng và đánh mất đam mê. Chúng ta bị tổn thương, và điều đó khiến trái tim ta ngày càng chai sạn trước tình yêu. Ai đó nói với chúng ta là chúng ta không đủ thông minh, không đủ xinh đẹp, không đủ cao, không đủ gầy, hoặc chỉ đơn giản là không ở đúng chỗ vào đúng thời điểm. Thật vớ vẩn. Nếu bạn có cảm nhận như thế, đã đến lúc đào sâu và tìm tính kỷ luật bạn cần để tuân thủ kế hoạch và đi theo con đường dẫn đến Cuộc sống Oola của mình!
Cũng như bạn, tôi có tinh thần kỷ luật nghiêm túc từ trong gien. Ông bà cố của tôi đã có đủ kỷ luật để vượt Đại Tây Dương, đi từ Đức và Nga sang Mỹ để mưu cầu cuộc sống tốt đẹp hơn. Rồi họ lại lặn lội đi xe lửa từ đảo Ellis, New York đến Kansas và đến Dakota bằng xe ngựa. Tổng cộng họ đã đi qua sáu mươi bốn hecta đất hoang vu trong điều kiện hết sức khắc nghiệt. Nó giống như phiên bản “Tàu, xe lửa và xe ngựa” của bộ phim hài “Máy bay, xe lửa và ô-tô” - nhưng không hài.
Một trong những câu chuyện yêu thích của tôi xảy ra vào năm 1946. Khi ấy mẹ tôi lên hai, người anh trai duy nhất của bà lên ba, và bà ngoại tôi đang mang thai đứa con thứ ba. Ông ngoại tôi đã được chuyển bằng tàu đến một bệnh xá để cách ly do nghi mắc bệnh lao. Sau sáu tháng bị cách ly, người ta phát hiện ra ông không mắc bệnh lao, và ông được thả ra. Điều thú vị ở đây là mặc dù bị giữ chung với những người mắc bệnh lao trong suốt sáu tháng trời, nhưng ông lại không hề mắc bệnh, sau này cũng vậy.
Thế là ông trở lại với gia đình nhỏ của mình ở nông trại với cô con gái mới sinh. Khi ông về nhà, thời cuộc đang vào lúc khắc nghiệt. Người ta đang phục hồi sau cuộc Đại suy thoái kinh tế, rồi ngay sau đó là Chiến tranh Thế giới thứ II. Ông ngoại tôi lại bị bắt đi trong sáu tháng trời. Tình hình kinh tế tồi tệ đến nỗi khẩu phần ăn của mọi người bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Người ta bị mắc bệnh scurvy, một bệnh do thiếu vitamin C. Giải pháp: bán mọi thứ có thể bán để mua những quả cam đắt đỏ. Bà ngoại, mẹ và cậu tôi ăn phần ruột cam, còn ông ngoại ăn phần vỏ vì ông chẳng có lựa chọn nào khác. Tinh thần kỷ luật ư? Tôi có thật sự cần phải nói nữa không? Tôi cho là không.
Cha mẹ tôi lớn lên trong cảnh thiếu thốn và phải làm việc cật lực để có được những thứ như bây giờ. Họ dậy từ rất sớm, khoảng bốn giờ sáng và làm việc cho đến tối muộn. Mẹ tôi luôn ở cạnh cha tôi xuyên suốt hành trình. Mục đích của họ là chăm lo cho gia đình, và cả hai người đều có tinh thần kỷ luật cần thiết để có thể lo cho năm chị em chúng tôi - lúc nào cũng vậy! Tôi hết sức biết ơn những cơ hội mà đạo đức nghề nghiệp và tinh thần kỷ luật của họ đã mang đến cho tôi, cũng như những tấm gương mà họ đã nêu ra cho chúng tôi.
Sự khác biệt ngày nay là chúng tôi tìm được sự thỏa mãn. Chúng tôi đã tìm được cuộc sống “vừa đủ”. Sự tầm thường là không đủ tốt; nó là một tội lỗi. Nếu bất kỳ ai trong chúng ta phải đương đầu với nghịch cảnh và những giai đoạn khắc nghiệt giống cha mẹ và ông bà mình, chúng ta sẽ đào sâu hơn để tìm được tinh thần kỷ luật cần thiết nhằm vượt qua nghịch cảnh.
Chúng ta có sẵn tinh thần kỷ luật. Nó ở trong chúng ta, chúng ta tái nạp tinh thần này cho bản thân và đưa cuộc sống của mình lên một tầm cao mới. Tôi từ chối leo xuống máy chạy bộ. Tôi từ chối việc không thực hiện mục đích đời mình. Một vài Chướng ngại Oola có thể chắn đường tôi, và tôi có thể có một số Chất xúc tác Oola bị suy yếu vào lúc này lúc kia, nhưng tôi sẽ không bao giờ thiếu tinh thần kỷ luật để tiến lên trên con đường của mình. Bạn đã có đầy đủ tinh thần kỷ luật mà bạn cần; hãy tìm ra nó và nắm bắt Cuộc sống Oola!
NGƯỜI THẦY Oola
Chạy bộ trong mưa
Tôi vừa hoàn thành cuộc chạy bộ buổi sáng... trong mưa. Tôi không thật sự thích chạy bộ. Tôi thích ăn, và việc chạy bộ hỗ trợ cho tình yêu ẩm thực của tôi. Tôi sẽ thích hơn khi được ngồi cùng vợ, uống một tách cà phê và tán gẫu vào buổi sáng sớm trước khi bọn trẻ thức giấc. Nhưng tôi đã học được rằng nếu tôi chờ đợi thời điểm hoàn hảo đó - khi mà thời tiết không quá nóng, không quá lạnh, cơ thể không quá mệt mỏi, trời không mưa - thì tôi sẽ chạy bộ được hai lần mỗi tháng, nếu có. Tôi đã nhận ra rằng nếu quyết tâm sống Oola, tôi phải có kỷ luật trong những việc mà tôi vốn dĩ không thích.
Để có kỷ luật, tôi đã bám chặt khái niệm “sự hài lòng được trì hoãn”. Sự hài lòng được trì hoãn là thuật ngữ được sử dụng cách đây chỉ một thế hệ, nhưng nó đã hoàn toàn mất đi sức hút. Giờ đây, chúng ta muốn thứ gì đó và chúng ta muốn có nó ngay lập tức. Và khi chúng ta muốn có thứ gì đó ngay lập tức, luôn có người sẵn sàng lấy nó cho chúng ta, ngay lập tức! Nếu chúng ta không đủ tiền mua chiếc trường kỷ, không thành vấn đề. “Không cần phải trả tiền ngay và không cần phải trả lãi trong vòng sáu tháng.” Bạn đang thèm ăn à? Hãy cứ thoải mái nuông chiều bản thân. Sẽ luôn có một loại thuốc đầy hứa hẹn, một liệu trình hoặc thiết bị thần thánh nào đó có thể giúp loại bỏ số trọng lượng không mong muốn. Bạn cảm thấy không được yêu thương? Bạn sẽ dễ dàng tìm được một nơi mà mình có thể gặp ai đó để cảm thấy được yêu thương, dù chỉ trong một đêm.
Quá trình cải thiện vóc dáng đòi hỏi tôi phải liên tục đốt cháy nhiều năng lượng hơn là nạp vào. Để sạch nợ, tôi phải chi tiêu ít hơn thu nhập. Để có được những mối quan hệ lành mạnh, tôi phải tách bạch mối quan hệ lành mạnh khỏi những mối quan hệ độc hại. Xây dựng đức tin đòi hỏi tôi phải bước ra khỏi vùng an toàn và cởi mở đón nhận lối tư duy mới. Việc phát triển Thú vui Oola đòi hỏi tôi phải kiểm soát được những việc mình thích làm. Tất cả đều đòi hỏi tinh thần kỷ luật. Tinh thần kỷ luật chính là nhiên liệu để trì hoãn sự hài lòng, và sự hài lòng được trì hoãn sẽ dẫn đến Cuộc sống Oola. Phần thưởng cuối cùng rất ngọt ngào.
Ví dụ tiêu biểu của cá nhân tôi về tinh thần kỷ luật là việc hoàn thành cuộc thi Ironman. Xin nhắc lại, tôi không phải là người thích vận động bẩm sinh, nhưng tôi có khát khao thách thức bản thân, cân bằng và phát triển. Cuộc thi Ironman bao gồm bốn ki-lô-mét đường bơi, một trăm tám mươi ki-lô-mét chạy xe đạp và một cuộc chạy ma- ra-tông bốn mươi hai ki-lô-mét. Như thế nghe có vẻ rất nhiều, đặc biệt là đối với một kẻ cách đó vài năm không thể chạy nổi đến thùng thư như tôi.
Bất cứ việc gì cũng khả thi. Tôi nhận ra điều đó khi tham gia cuộc thi ma-ra-tông trước đó vài tháng và nhìn thấy một người phụ nữ chạy trọn cung đường với một chiếc chân giả. Tôi chỉ thoáng nhìn thấy cô ấy từ phía sau, vì cô ấy chạy vượt qua tôi. Cô ấy đã cho tôi thấy việc gì là khả dĩ. Tôi có thể hoàn thành cuộc thi Ironman.
Vì muốn giữ cho cuộc sống của mình cân bằng và không muốn lấy mất quá nhiều thời gian dành cho gia đình, bạn bè và công việc, nên tôi dậy lúc bốn giờ ba mươi sáng để tập thể dục. Trước đó, tôi chỉ dậy sớm như thế hồi còn học ở Đại học Wisconsin hoặc để đi câu cá.
Vào thời điểm bốn giờ ba mươi sáng, trời hãy còn tối, rất tối. Ở miền bắc Minnesota, trời rất lạnh. Một buổi sáng điển hình của tôi sẽ như thế này: nốc một lon nước tăng lực, mặc đồ bơi vào và bơi vòng quanh hồ nước lạnh giá, trong bóng tối. Lúc này là vào đầu hè và nhiệt độ nước khoảng 15oC. Phần da thịt lộ ra ngoài của tôi (gồm bàn tay, bàn chân và mặt) bị tê cóng khi tôi đi ngang xưởng đóng tàu của anh trai tôi. Sau khi tôi bơi xong, mặt trời vẫn chưa ló dạng nhưng hào quang của nó chiếu sáng đủ để tôi nhìn thấy. Tôi sẽ nhanh chóng chuyển sang chạy xe đạp trong khoảng ba đến bốn giờ đồng hồ (chặng đường khoảng tám mươi đến chín mươi sáu cây số). Đến lúc đó mặt trời đã lên cao và tôi càng hăng hái tiếp tục chạy bộ, thường là khoảng từ mười đến mười chín cây số. Tôi luôn cố gắng về đến nhà vào khoảng mười giờ sáng, với nụ cười gượng trên môi và sẵn sàng bắt tay vào làm việc cũng như chăm sóc gia đình.
Kỷ niệm đẹp nhất của tôi về ngày thi đấu là chặng cuối cùng của vòng thi cuối. Tôi đã chạy được bốn mươi cây số, chỉ còn cách vạch về đích khoảng hai cây số nữa. Tính đến thời điểm đó, tôi đã vận động cơ thể suốt mười lăm giờ đồng hồ không ngừng. Tôi rất mệt mỏi, và ngay trước mắt tôi là một ngọn đồi. Đường đồi là thứ tồi tệ ở những cây số đầu tiên và cực kỳ tồi tệ ở cây số bốn mươi. Dù ai đã lên kế hoạch đường chạy này, hẳn là người đó chưa bao giờ hoàn thành cuộc thi Ironman hoặc đơn giản là một người xấu tính không hơn không kém. Tôi nhìn thấy ngọn đồi, tôi cúi đầu xuống (đó là tư thế “quyết chiến” của tôi), giữ cho đôi chân tiếp tục di chuyển. Tôi tự nhủ sẽ không đi bộ. Tôi tiếp tục chạy, nhưng tôi biết chắc là tốc độ của mình lúc này còn chậm hơn cả đi bộ.
Chính vào lúc đó, tôi nghe tiếng nhạc văng vẳng từ phía sau. Âm thanh đó ngày càng gần hơn và lớn hơn. Vài giây sau, tiếng nhạc đã đủ lớn để tôi có thể nhận ra đó là bài “I Gotta Feeling” của nhóm Black Eyed Peas. Lời bài hát nói đêm nay sẽ là một đêm tuyệt vời. Tôi ngẩng đầu nhìn lên và thấy phía bên trái mình là một anh chàng đang chạy xe đạp, trên niềng xe có cột một chiếc máy hát theo phong cách của thập niên 80 và tiếng nhạc phát ra từ đó. Anh chàng đó nhìn thẳng vào mắt tôi và nói, “Anh làm được”, rồi hộ tống tôi lên đỉnh đồi. Tôi ước gì chàng thanh niên đó biết tôi cảm kích việc làm của anh ta đến mức nào. Đó chính xác là thứ tôi cần vào đúng thời điểm tôi cần. Đêm hôm đó đúng là một đêm thật tuyệt vời.
Mọi thứ đều là khả dĩ nếu chúng ta có tinh thần kỷ luật và sự hài lòng được trì hoãn. Không ai có tính kỷ luật hoàn hảo, và kỷ luật hoàn hảo không phải là một yêu cầu của cuộc sống Oola. Nếu bạn đặt mục tiêu tập thể dục ba lần một tuần và bỏ lỡ một lần, đừng vì vậy mà từ bỏ hoàn toàn. Hãy cứ tiếp tục thực hiện chế độ tập luyện mà mình đặt ra. Nếu bạn nói sẽ không ăn sau bảy giờ tối, nhưng lại phá bỏ lời tự hứa đó vào một đêm đi chơi với mấy cô bạn gái, không sao cả. Hãy quay lại khuôn khổ ngay ngày hôm sau. Bạn chỉ cần phấn đấu làm tốt hơn.
Tinh thần kỷ luật nằm trong con người bạn. Hãy học cách khai mở nguồn tài nguyên tuyệt diệu này. Hãy quý trọng khả năng trì hoãn sự hài lòng và làm cho nó hấp dẫn trở lại.
Những phần thưởng không tức thời thường chứa đựng nhiều ý nghĩa và giá trị sâu sắc hơn. Tinh thần kỷ luật chính là Chất xúc tác Oola có tác động tức thời đến 7 chữ F của Oola, vì rất nhiều lĩnh vực trong cuộc sống đòi hỏi bạn phải hy sinh trong hiện tại để chiến thắng trong tương lai, và việc đó đòi hỏi tính kỷ luật.
Tinh thần kỷ luật có thể được ứng dụng nhiều hơn trong lĩnh vực nào của cuộc sống? Hãy thực hiện từng bước nhỏ trong lĩnh vực này. Hãy chứng minh với bản thân rằng kỷ luật nằm trong bạn, và bạn sẽ rút ngắn con đường tiến đến Oola của mình.