Người lính luôn muốn chinh phục quân địch, rồi ngay cả hai vợ chồng cũng muốn chinh phục lẫn nhau. Trong xã hội, giữa các thương gia với nhau, họ cũng muốn chinh phục đối thủ cạnh tranh. Rộng hơn nữa là cả thế giới này, nước lớn muốn chinh phục nước bé, kẻ mạnh muốn chinh phục kẻ yếu. Thực ra, cứ xem như đối phương chính thức bị chúng ta chinh phục đi chăng nữa, nhưng chính chúng ta lại không thể nào chinh phục được bản thân mình.
Giả dụ, chúng ta có những cố chấp, chúng ta có thể chinh phục được sự cố chấp của chính mình không? Chúng ta có tư lợi, chúng ta có thể chinh phục được tư lợi của mình không? Chúng ta có phiền não, chúng ta có thể chinh phục được phiền não của chính mình không?
Kỳ thực, còn nhiều thứ nữa của bản thân mà chúng ta không thể tự chinh phục. Ví như tuổi già sức yếu, chúng ta có thể chinh phục được không? Bệnh tật kéo đến, chúng ta có thể chinh phục được không? Cái chết đến gần, chúng ta có thể chinh phục được không? Bởi vậy, chinh phục người khác thì dễ, nhưng chinh phục chính bản thân mình lại khó như lên trời vậy. Chúng ta đã từng thấy người nào hoàn toàn chinh phục được lòng mình chưa?
Trên thế gian này, có bao nhiêu người chinh phục được chính mình? Trong lịch sử chỉ có các bậc thánh hiền, hiền nhân quân tử, trung thần nghĩa sĩ, ví dụ như Đức Phật, chư vị đại Bồ tát, La hán, v.v. là có thể chinh phục chính mình, do đó họ mới có thể đề xướng con đường từ bi vô ngã, mới có đủ khả năng hoằng dương Phật pháp mang đến lợi lạc cho chúng sinh. Hay ví như Khổng Tử, Lão Tử, Trang Tử, Chúa Jesus, Gandhi, v.v. họ có thể chinh phục bản thân họ, do đó những tư tưởng, tinh thần của họ, đều có thể tạo phúc cho nhân loại.
Sống giữa cuộc đời, đôi khi có những khuyết điểm nhỏ bé, ta còn không cải thiện được, những thói hư tật xấu trong cuộc sống, ta còn không thể từ bỏ được, thì làm sao có thể chinh phục được chính bản thân mình? Do đó, thông thường đến ngay nhà ở của mình, nền nhà còn không bằng phẳng, bàn ghế còn không ngay ngắn, thế thì “nhà mình chưa gánh vác nổi thì làm sao gánh vác được việc quốc gia thiên hạ?”
Người đầu tiên leo lên đỉnh Everest là Edmund Hillary quốc tịch New Zealand. Có người hỏi: “Trong quá trình leo lên đỉnh Everest, khó khăn lớn nhất của anh là gì?” Anh ta trả lời rằng: “Đó là làm cách nào để khắc phục được những trở ngại về tâm lý, ngăn chặn ý nghĩ bỏ cuộc. Vì thứ chúng ta muốn chinh phục không phải là ngọn núi, mà chính là bản thân”.
Thế giới không phải tự nhiên mà chinh phục nổi, người khác cũng không thể tự nhiên mà chinh phục nổi. Chỉ khi nào chinh phục được chính bản thân mình, mới có thể chinh phục người khác, chinh phục được thế giới.
Muốn chinh phục người khác, có lúc ta dùng tiền, có lúc dùng vũ lực, có lúc dùng sắc đẹp, lúc lại dùng tình cảm. Nhưng nếu chúng ta dùng những phương pháp này để chinh phục người khác, thì người khác cũng có thể dùng những phương pháp đó để chinh phục lại chúng ta. Do đó, cái thực sự có thể chinh phục người khác đó chính là lòng từ bi, đời sống đạo đức, sự phóng khoáng, sự cảm thông. Một khi người khác đã khâm phục ta một cách vui vẻ, như thế cũng chính là đã bị chúng ta chinh phục rồi. Do đó, chúng ta cần phải chinh phục được chính bản thân mình, mới có thể chinh phục được người khác.