Trải qua hàng nghìn năm lịch sử cùng với những cuộc vệ quốc vĩ đại gắn với công cuộc dựng nước và giữ nước của dân tộc ta qua bao thế kỉ cùng bao lớp người đã sẵn sàng hi sinh cho Tổ quốc, cho đất Việt trường tồn. Và đến nay, nhìn lại quá trình của lịch sử mới thấy cha ông ta đã quyết liệt chống ngoại bang, ngoại xâm như thế nào. Hôm nay, mỗi con dân nước Việt có trong mình dòng máu Lạc Hồng, thì phải biết nhân lên lòng tự tôn dân tộc đã được đắp bồi qua bao thăng trầm của lịch sử, biến thiên của thời gian. Xây dựng một nước Việt hùng cường là tâm nguyện của bao thế hệ trước đây và cả những thế hệ tiếp tới. Với góc độ là một doanh nhân đất Việt trong thời kì hiện nay, tôi thấy rằng như tôi đã từng phát biểu tại chương trình ra mắt Câu lạc bộ các Nhà Công thương Việt Nam:
Quan điểm thứ nhất: Cần thiết khởi phát mạnh mẽ tinh thần doanh nhân trong cộng đồng
Tổng hợp các nghiên cứu, chúng ta nhận thấy các quốc gia hùng mạnh có nền kinh tế thịnh vượng đều thượng tôn tinh thần doanh nhân và tinh thần sáng tạo lấy kinh tế làm trung tâm. Bằng tinh thần doanh nhân và sáng tạo mà người Nhật đã xây dựng đế chế kinh tế hàng đầu thế giới chỉ sau 20 năm từ hoang địa của quốc gia thất trận phải chịu hai quả bom nguyên tử, bằng tinh thần doanh nhân và yêu nước người Hàn đã xây dựng cường quốc kinh tế top 10 của thế giới chỉ sau 25 năm từ tàn phá của cuộc nội chiến, người Israel - đất nước nhỏ bé giữa hoang mạc khô cằn vây phủ bởi khối quốc gia thù địch xung quanh với tỉ lệ doanh nghiệp bình quân đầu người cao bậc nhất thế giới đã xây dựng nền công nghệ dẫn đầu thế giới nhiều lĩnh vực đồng thời chi phối mạnh mẽ nền tài chính và chính trị thế giới…
Tố chất người Việt không hề thua kém người Nhật, người Hàn, người Israel, người Mỹ, điều kiện địa chính trị, tài nguyên đáp ứng phát triển kinh tế không hề bất lợi so với các đất nước Nhật, Hàn, Israel, Dubai. Tinh thần doanh nhân, tinh thần sáng tạo khởi nghiệp chưa được xây đắp để trở nên bản thể của văn hóa Việt, doanh nghiệp chân chính chưa có được sự ủng hộ toàn diện từ thiết chế và cộng đồng, đó là một lý do chính khiến cho nền kinh tế chúng ta không phồn vinh.
Tinh thần doanh nhân cần được xem như tinh thần chiến đấu bảo vệ và phát triển đất nước trong bối cảnh toàn cầu hóa - biên giới quốc gia được xác lập bằng biên cương hàng hóa - không gian sinh tồn của dân tộc tùy thuộc vào không gian chiếm cứ của thương hiệu quốc gia. Có tinh thần này biên cương “mềm” của đất nước sẽ rộng mở, không gian phát triển cho dân tộc chúng ta sẽ rộng thoáng. Không được trang bị tinh thần này, chúng ta có thể sẽ là “nô thuộc” về kinh tế ngay chính tại sân nhà chúng ta.
Vậy nên, tinh thần doanh nhân và tinh thần sáng tạo khởi nghiệp cần được nhanh chóng khởi phát mạnh mẽ trong cộng đồng bằng nhiều phương tiện liên hoàn để chúng ta có nền tảng mềm nhưng vô cùng quan trọng trong tiến trình phục hưng kinh tế đưa đất nước vào vị thế quốc gia thịnh vượng bền vững. Tinh thần doanh nhân cần được hậu thuẫn mạnh mẽ từ văn hóa, giáo dục, truyền thông của cả đất nước sẽ làm thay đổi tâm thức của thế hệ trẻ hôm nay trên con đường kiến quốc dựng nghiệp.
Quan điểm thứ hai: Cần thiết khởi động công việc tái khởi nghiệp kiến quốc của doanh nghiệp Việt
Doanh nghiệp chân chính là chủ thể của nền kinh tế quốc dân, nền kinh tế phồn vinh gắn liền cộng đồng doanh nghiệp hùng hậu vừa có năng lực vật chất hữu hình vững chắc tích hợp với năng lực vô hình chính là lý tưởng phụng sự Tổ quốc, phục vụ cộng đồng. Thực tế, nghiêm túc kiểm điểm thì doanh nghiệp Việt nhìn chung chưa bộc lộ sắc nét và đồng bộ hai hình thái năng lực nêu trên.
Doanh nghiệp Việt đa phần là doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), tuổi đời - tuổi nghề - tài sản so với các doanh nghiệp quốc tế có lịch sử trăm năm hùng mạnh toàn diện thì hãy còn rất non yếu về mọi mặt, nay đứng trước vô số xu hướng, thách thức của thời đại toàn cầu hóa, liên tục ứng phó với các cuộc khủng hoảng toàn cầu mật độ ngày càng dày ngay tại sân nhà. Chúng ta không thể cạnh tranh chiến thắng bằng cách thức cũ kỹ đã bộc lộ sự yếu kém hay bằng kinh nghiệm từ những thành công nhỏ bé ở thì quá khứ.
Chúng ta cần thay đổi sâu sắc và toàn diện, chúng ta cần tư duy lại toàn diện, chúng ta cần hun đúc tâm thế khởi nghiệp lại - tái khởi nghiệp mạnh mẽ vì chính tồn vong của doanh nghiệp, tái khởi nghiệp gắn liền với kiến quốc và phụng sự cộng đồng. Cuộc tái khởi nghiệp - kiến quốc của doanh nghiệp dựa trên ba yếu tố: tinh thần, tư duy và hành động tái khởi nghiệp kiến quốc của doanh nghiệp Việt.
Một là doanh nghiệp cần xác lập tâm thế tái khởi nghiệp là tâm thế chiến binh trên mặt trận kinh tế, dám ganh đua với đối thủ quốc tế hùng mạnh, dám chiến thắng những đối thủ khổng lồ và biết tạo liên minh trong cuộc chiến tại thương trường. Hai là doanh nghiệp cần tư duy sáng tạo có trách nhiệm và sáng tạo đột phá trong hoạch định chiến lược phát triển, chiến lược cạnh tranh đặc sắc, mạnh mẽ. Ba là doanh nghiệp cần có định hướng phát triển bền vững, đây là những hành động hướng về cộng đồng, hướng về bảo vệ môi trường, tích hợp xu hướng tăng trưởng xanh, tăng trưởng hài hòa.
Cuộc tái khởi nghiệp kiến quốc nhằm tạo ra sức mạnh tươi mới của doanh nghiệp chân chính, sức mạnh được hậu thuẫn bởi cả cộng đồng dân tộc, sức mạnh được cộng hưởng bởi sự liên minh liên kết giữa doanh nghiệp thay cho cuộc chiến đơn lẻ từng doanh nghiệp. Cuộc tái khởi nghiệp kiến quốc của doanh nghiệp có mục tiêu làm thay đổi về chất của doanh nghiệp, nó giúp cho doanh nghiệp có nội lực vượt qua thách thức hôm nay và thúc đẩy thịnh vượng hóa bền vững nền kinh tế đất nước.
Quan điểm thứ ba: Cần thiết phát động chương trình thanh niên khởi nghiệp - kiến quốc
Thanh niên là lớp kế thừa di sản nền kinh tế, là thế hệ tiếp nhận doanh nghiệp và có sứ mạng xây đắp thành công nền kinh tế để đưa đất nước đi lên. Tuy nhiên bước vào thiên niên kỷ mới, thanh niên Việt Nam đứng ở ngã ba con đường tìm kiếm giá trị cuộc sống, trong bối cảnh toàn cầu hóa những giá trị đan xen với vô giá trị thậm chí độc hại, đối diện vô số trào lưu, xu hướng khó phân định tốt - xấu. Do đó, toàn cộng đồng cần hướng về thanh niên, giúp đỡ họ, động viên họ xây dựng sự nghiệp vì chính bản thân, gia đình và gắn liền kiến thiết đất nước, phụng sự xã hội.
Chương trình thanh niên khởi nghiệp kiến quốc có ba mục tiêu. Một là các chương trình cài đặt chuyển đổi tâm thế khởi nghiệp - kiến quốc cho đối tượng thanh niên như tặng cho thanh niên các ấn phẩm giáo dục tâm thế khởi nghiệp kiến quốc, xây dựng diễn đàn thanh niên khởi nghiệp. Hai là các chương trình hỗ trợ thiết thực cho thanh niên khởi nghiệp, đồng hành cùng thanh niên khởi nghiệp bằng các chương trình tư vấn khởi nghiệp, tài trợ cho dự án khởi nghiệp. Ba là liên tục cổ vũ, biểu dương các cá nhân khởi nghiệp thành công bằng các chương trình truyền thông tích hợp đa phương tiện.
Chương trình thanh niên kiến quốc cần thiết phải có sự đề xướng và bảo trợ tiên khởi từ cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt những doanh nghiệp hạt nhân. Doanh nghiệp với sự ủng hộ cộng đồng phối hợp cơ quan đoàn thể sẽ tạo ra những thiết chế xã hội vận hành cho Chương trình thanh niên khởi nghiệp kiến quốc như các trung tâm xúc tiến khởi nghiệp, trung tâm đào tạo - tư vấn, trung tâm tài chính khởi nghiệp, vườn ươm khởi nghiệp - sáng tạo…
Chương trình thanh niên khởi nghiệp giúp kiến tạo thế hệ thanh niên giàu hoài bão, được định hướng khởi nghiệp - kiến quốc, được hỗ trợ cụ thể, được động viên cổ vũ dấn thân vào cuộc chiến kinh tế với tinh thần doanh nhân - chiến binh, dám đua tranh và chiến thắng các đối thủ quốc tế không kém thanh niên Nhật, Hàn, Israel, đưa đất nước Việt Nam đến phú cường, phồn vinh.
Kiến nghị đối với Nhà nước
Nhà nước với tư cách người quản lý nắm giữ hệ thống nguồn lực quốc gia, hệ thống truyền thông và cơ chế chính sách cần đóng vai trò quyết định trong việc quảng bá tinh thần doanh nhân trong cộng đồng cũng như hỗ trợ công cuộc tái khởi nghiệp - kiến quốc của doanh nghiệp và chương trình khởi nghiệp kiến quốc dành cho thế hệ thanh niên. Vai trò quyết định này đề nghị được thể hiện bằng các cách cụ thể như sau:
Một là Nhà nước và doanh nghiệp nên phối hợp xây dựng một nền “văn hóa trọng thương” bổ sung cho “văn hóa trọng văn” truyền thống, biểu dương doanh nhân chân chính, cổ động cho tinh thần doanh nhân, tinh thần kinh doanh đặc biệt tập trung vào thế hệ trẻ để họ mạnh dạn dấn thân vào thương trường. Chúng ta cần đưa nội dung xây dựng tinh thần doanh nhân như một quốc sách văn hóa thông qua hệ thống chương trình hành động liên thông đa lĩnh vực và tích hợp đa phương tiện nhằm nhanh chóng hình thành đặc tính văn hóa mới cho cộng đồng.
Hai là giới tinh hoa trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, văn hóa, giáo dục, xã hội và chính trị với chức trách dẫn đạo của mình cần tham gia mạnh mẽ vào công cuộc xây dựng, cổ súy tinh thần doanh nhân và khởi nghiệp kiến quốc bằng các tác động hết sức cụ thể nhằm thúc đẩy nhanh kết quả ở tầm vóc quốc gia, quốc tế.
Ba là đề nghị Nhà nước phối hợp cộng đồng doanh nghiệp, ngân hàng, quỹ tài chính định ra cơ chế chính sách tài trợ cho chương trình tái khởi nghiệp - kiến quốc của doanh nghiệp theo định hướng phát triển bền vững. Tập trung xây dựng cơ chế hỗ trợ cho mô hình liên kết liên minh hiệu quả giữa doanh nghiệp, tập trung đầu tư cho các doanh nghiệp hạt nhân chân chính tạo ra hình mẫu mới cho doanh nghiệp Việt đủ năng lực cạnh tranh chiến thắng trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu hóa.
Bốn là đề xuất Nhà nước phối hợp doanh nghiệp, cơ quan truyền thông và các cơ quan chức năng có liên quan hỗ trợ cho xây dựng và triển khai, cổ động cho chương trình thanh niên khởi nghiệp - kiến quốc có quy mô toàn quốc với những chương trình hoạt động cụ thể - liên tục, được vận hành bởi thiết chế hữu hiệu nhằm kiến tạo thế hệ thanh niên - doanh nhân mới là thế hệ kế thừa liên tục cho doanh nghiệp Việt trong thời đại mới. Chúng ta cần chính thức hóa chương trình thanh niên khởi nghiệp - kiến quốc cấp độ chương trình quốc gia và có tính dài hạn, liên tục.
Năm là đề xuất Nhà nước, chính quyền địa phương phối hợp và các cơ quan ban ngành có liên quan với doanh nghiệp hạt nhân, cộng đồng doanh nghiệp xây dựng các cơ chế đầu tư cho các mô hình hợp tác toàn diện để cùng phát triển, tạo ra sức mạnh của doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ hội nhập sâu rộng kinh tế quốc tế và toàn cầu hóa.
Đây chỉ là ý kiến của riêng tôi nhưng cũng được khảo nghiệm và mong muốn từ thực tế. Lòng yêu nước là phải gắn với dân giàu thì nước mới mạnh. Bởi vậy là doanh nhân, tôi mong muốn những quan điểm mình đưa ra hôm nay sẽ góp thêm một ngọn lửa để mỗi chúng ta có thêm những quyết tâm cho những cống hiến, để cho nước Việt Nam không nhỏ trên bản đồ quốc tế và sẽ có một tâm thế vững vàng trên thế giới trong xu thế toàn cầu hóa hiện nay.
Đặng Lê Nguyên Vũ