Cậu ta giương hai cái ve chai lên nhìn tôi rồi mỉm cười: "Ta quen nhau đi thôi!" Có điều gì... dường như bàn tay phải của cậu ta đang chờ đợi. Thế là chúng tôi bắt tay nhau. "Cận thị, cười duyên, cởi mở, quá lịch sự"
- Tôi nghĩ nhanh.
Tất cả đều có vẻ khập khiễng giữa tính trang trọng của buổi lễ khai giảng năm học với đám đông học sinh nô đùa ầm ĩ. Người ta bảo tôi lớn trước tuổi, vì thế tôi không ưa đám đông cười hô hố kia. Có điều, tôi cũng không ưa lời phát biểu dài ngoẵng của thầy hiệu trưởng. Và thật may mắn làm sao khi cậu ta làm quen. Giờ đây tôi có thể quên được những cái "hô hố" và "dài ngoẵng" khi ngắm ông bạn mới: dáng thư sinh, mảnh khảnh, tóc cắt cao, mắt giống người Nhật. Sau khi bắt tay, chúng tôi im lặng tới tận lúc ra về. Cậu ta lôi đâu ra một chiếc xe đạp kì kì mà tôi nhanh mắt đếm được ba chiếc nan hoa gãy. Còn khung xe thì tôi ngờ rằng đã từng tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ. Cậu ta nháy mắt vui vẻ: "Đồ cổ - càng lâu càng có giá!" Đám con gái túm tụm ở góc sân trường chỉ trỏ vào cậu ta và phá lên cười. Cậu ta quay lại phía tôi, mặt đỏ bừng, lắp ba lắp bắp: "Nhà cậu ở đâu, tớ đưa cậu về, ừ... ờ... về... phải về." Tôi vui vẻ nhận lời và nhảy tót lên sau chiếc xe đạp kì cựu. Nhà tôi ở gần trường, tôi chỉ cho cậu ta chiếc cổng đầy hoa giấy. Đứng dưới vòm lá um tùm, cậu ta mải mê ngắm và cứ thốt lên: "Tuyệt vời! Tuyệt vời!... Tớ thích quá!" Cậu tháo đôi kính, rút khăn mùi soa lau sạch sẽ rồi bảo:
- Sáng mai tớ đợi cậu dưới vòm cây này rồi cùng đi học. À quên! Tớ là Quang - Đặng Thiều Quang, bố tớ đặt có chủ ý đấy. Cậu có để ý tới cụ Nguyễn Du không? Tớ thì vẫn ăn sáng ở phố cụ... Ồ! Quả thực là tớ rất mến nàng Kiều! Thế còn cậu?
- Hồ Thế Hưng - thường ăn sáng cùng tờ giấy hình chữ nhật năm trăm đồng ở quán xôi.
Chúng tôi cùng bật cười, thế là đã hiểu nhau. Khi chia tay rồi, tôi chợt nghĩ cậu là người chơi đồ cổ - những thứ đồ cổ không thể mua bán gì được.
Thế là cuối cùng chúng tôi đã vào được trường chuyên. Kể ra thì hơi muộn, nhưng có còn hơn không. Lớp 10 và lớp 11, tôi học ở lớp chọn Toán của trường Trung học Số 5. Còn Quang học ở trường Số 3, lớp chọn Văn. Bây giờ vào trường chuyên, tôi vẫn học lớp Toán, cậu ta lớp Văn. Tình bạn không bị giới hạn bởi định lý và vần thơ. Cậu ta có Nguyễn Du, tôi có Thales, rất tự nhiên và bình đẳng.
Thú thực là tôi không khoái ngôi trường mới cho lắm. Rất ít bạn bè cũ. Không khí lớp học thường giống như một đêm nhạc rock; học sinh nào cũng muốn là giọng ca chính, và thầy cô giáo chỉ còn là những nhạc trưởng bất lực. Giờ giải lao, tôi biến thật nhanh xuống căng tin. Quang luôn chờ tôi ở đó với một nụ cười hiền lành. Chúng tôi đủ thời gian để nhấm nháp một thứ gì đó. Khi chuông vào lớp thì cậu ta lại cười và bảo: "Tớ đi xuống địa ngục đây." Chúng tôi đã cởi mở với nhau. Cậu nói với tôi rằng lớp cậu đúng là một địa ngục.
Có gì lạ đâu, tôi dễ dàng hình dung ra hai mươi cô ả lớp Văn - những quỉ sứ mặc áo dài trắng. Và cậu ta - một mì chính cánh, một thiên thần lạc lõng.
Có lần tôi vào lớp cậu. Tới dãy bàn thứ hai thì một cái chân thò ra ngáng. Tôi té nhào và chẳng hiểu gì cả. Tôi lồm cồm bò dậy và phủi quần áo. Nhìn đôi chân xinh xắn vừa thò ra, tôi lẩm bẩm chữa thẹn: "Mẹ kiếp! Đôi chân đẹp nhất trong năm!" Cũng chẳng vừa, nữ chủ nhân của đôi chân đáp luôn: "Câu nói hay nhất trong ngày!" Cả lớp cười ầm lên khoái trá. Tôi nhìn Quang, cậu ta cười - một nụ cười nhàu nhò. Thế nhưng, dù sao đi nữa thì qua sự việc vừa rồi, bọn con gái lớp Văn cũng bắt đầu có thái độ đúng mực hơn với tôi. Tôi tiến lại dãy bàn cuối cùng của Quang. Cậu ta ngồi đó vặn vẹo, đôi tay xoắn vào nhau. Đám con gái từ nãy tới giờ vẫn vây quanh cậu ta, bây giờ bỗng tản ra với những mối quan tâm nào đó liên quan đến ô mai và kẹo dừa.
- Thế nào? - Tôi hỏi cậu trước.
- Chẳng thế nào cả. Bọn con gái xúm lại hỏi con mèo nhà tớ có bao nhiêu sợi lông, ăn mấy con chuột một ngày...
- Sao lại là mèo?
- Chẳng sao cả. - Cậu uể oải - Có thể họ thích mèo. Dào ôi! Mèo với chuột...!
Câu chuyện chấm dứt ở đó. Tôi nhớ lại con mèo của cậu ta. Nó trắng mượt, điểm những đốm đen nho nhỏ, dáng mềm mại và lười biếng. Với cái vẻ lười biếng như thế, chắc nó chưa từng được nếm thịt chuột một lần trong đời. Tên nó là Leopold nhưng bọn tôi chỉ gọi là Paul cho gọn. Dù không nói ra, nhưng tôi biết cậu cực kì yêu quí nó. Mấy đứa con gái cứ nhè vào đó để trêu cậu. Chuyện bắt đầu từ cái hôm cô giáo Thu Nga hỏi trước lớp: "Em yêu thích dòng văn học nào nhất?" Cậu ta đãng trí thế nào mà lại ú ớ: "Thưa... con mèo Paul nhà em". Tôi không trách cậu ta, bởi vì tôi đã từng ngủ gật trong giờ Văn của cô Thu Nga - cô cũng dạy Văn lớp tôi mà. Bọn con trai gọi cô là "chẳng hiểu vì sao". Bởi vì cô có thói quen trích dẫn đoạn thơ: "Tôi buồn chẳng hiểu vì sao tôi buồn..." để so sánh văn học lãng mạn với văn học hiện thực, văn học nước ngoài..., hầu hết là trong mọi tiết học. Trừ đặc điểm ấy ra thì cô là một cô giáo nhiều kinh nghiệm và có cách ăn mặc nhã nhặn nhất trường. Bọn con gái phải ghen tị với cách ăn mặc của cô, khó mà bắt chước được. Nó luôn toát ra vẻ giản dị, vừa trẻ trung lại vừa nền nã. Cô mới may một chiếc áo màu hạt dẻ, thế là vài đứa con gái học đòi theo ngay. Phải nói thẳng là tôi không để ý tới cô lắm: "Ừ thì cô ăn mặc khéo, lại hay "chẳng hiểu vì sao"... nhưng cô dạy môn Văn học. Mà tôi thì rất sợ và chẳng thích thú gì môn này.
* * *
Thế rồi có một việc xảy ra, kéo theo một loạt những sự kiện khác. Đó là giờ giải lao sau tiết Toán, tôi lững thững bước về phía căng tin. Bọn con trai lớp Hóa đang đá cầu với những cẳng chân gầy gò. Có vài đứa chuyên Sinh mò mẫm gì đó bên thùng rác: chẳng nhẽ lại tìm thấy loài dương xỉ nào trong đó, hay tìm gián thí nghiệm? Mà thôi, đã tới căng tin. Cái kiểu nhả khói thuốc mù mịt thế kia, đích thị là thầy hiệu trưởng. Nhưng tôi chẳng thấy ông bạn quí hoá đâu. Cậu ta chui xuống gầm bàn chăng? Hay đang bận trả lời về những sợi lông của loài mèo? Tôi tự nhủ rồi mò lên lớp Văn. Ở đó dường như có điều gì khác lạ. Không thấy cậu ta đâu. Đám con gái im lặng nhìn tôi, cô bạn ngáng chân tiến lại:
- Cậu ấy bị đình chỉ học.
- Không đùa đâu!- Tôi nghiêm mặt.
- Tất nhiên. Cậu ta cãi lại cô Thu Nga trong giờ Văn và kết quả là thu dọn sách vở về nhà ngủ hoặc suy nghĩ về những dại dột của con người. Có thể gọi đó là gì nhỉ? Hành động đẹp nhất trong thập kỉ chăng?
Tôi bỏ mặc những câu văn hoa cầu kì của cô ta và chạy về lớp. Thật bất ngờ! Cậu ta là người hiền lành kia mà. Cãi nhau? Thật là vô lý, không thể tin được! Có lẽ phải đến chỗ cậu ấy ngay. Tôi kịp viết giấy xin nghỉ hai tiết còn lại rồi ra đợi xe buýt ở cổng trường. Cậu ta đã lấy xe đạp về trước rồi. Tôi tưởng tượng ra bộ mặt méo xệch của cậu ta. Có lẽ cô bạn kia nói đúng! Cậu quả là một thằng dại dột. Tớ mà là thầy hiệu trưởng thì cũng chẳng ngần ngại khi kí giấy cho cậu nghỉ học. Tôi bấm chuông. Chú mèo Paul chạy ra trước, cậu ta lê dép lẹt xẹt phía sau.
- Đừng có lên mặt.- Cậu ta nói ngay- Đừng có dạy khôn tớ. Có thuốc không? Mẹ kiếp! Tớ thèm quá!
- Hừ! Cái con mèo này!
Tôi nhấc chú Paul lên rồi bước theo cậu ta. Lúc này cậu ta như một con nhím đang xù lông. Con nhím ấy rút một điếu thuốc ra, châm lửa.
- Cậu biết rồi hả? Nghĩ sao?
- Dại dột. Hết!
- Dù sao thì cũng xảy ra rồi. Tớ đã phản đối cô Thu Nga khi cô ấy cứ lôi mãi cái câu thơ "... chẳng hiểu vì sao" để so sánh với tính chiến đấu của văn học cách mạng. Ừ thì nó uỷ mị, nó bế tắc, nhưng cũng phải để cho nó yên chứ! Tớ ngứa ngáy, khó chịu quá nên mới nói ra, nhưng không hề hỗn láo. Vả lại, tớ vẫn mến cô ấy. Khi nào có dịp, tớ sẽ nói với cô ấy rằng thực lòng tớ nghĩ như vậy, chứ không có ác ý, hỗn láo hay sĩ diện gì hết.
- Có nghĩa là cậu có ý định tốt đẹp? - Tôi châm chọc.
- Hừ! Thế cậu nghĩ chúng ta hút thuốc với ý định tốt đẹp đấy chứ?
- Cậu lại chơi khó nhau rồi. Cậu nhớ xem, chúng ta đã nhất trí rằng trong truyện Ba người lính ngự lâm, cái từ "mẹ kiếp" rất là hay. Và chúng ta đã văng "mẹ kiếp" ầm ĩ ở trường. Nào! Cậu đếm xem, mấy ai đã hưởng ứng điều ấy? Tóm lại là chúng ta không bàn cãi nữa. Cậu đang có khuôn mặt của một viên tướng sắp ra trận. Mà ẩu đả thì sẽ làm hỏng tình bạn của chúng ta.
Quang chẳng nói gì, cậu ta nhìn vào bức tượng Voltaire trên giá sách rồi nhìn ra vườn cây sau nhà. Lát sau cậu quay đầu lại, quát lên với Voltaire: "Ông cười chúng tôi đấy hả?" Thế là cả hai thằng cùng cười phá lên dàn hòa. Tất nhiên trên giá sách, Voltaire vẫn cười - một nụ cười móm mém.