1. Từ toàn quốc kháng chiến đến sau chiến thắng Việt Bắc – Thu đông 1947
Trung tuần tháng 1-1947, đồng chí Võ Nguyên Giáp trực tiếp chỉ đạo Hội nghị quân sự toàn quốc do Bộ Quốc phòng triệu tập. Đồng chí nêu lên những thành tích mà ta đã đạt được trong chiến đấu, cũng như những điểm cần khắc phục về tổ chức, chỉ huy, cách đánh. Bên cạnh đó ông cũng nhấn mạnh việc thường xuyên bồi dưỡng công tác huấn luyện chính trị cho cán bộ, bảo đảm vật chất chiến đấu về mọi mặt. Mồng 4 tết 1947, Bộ trưởng Võ Nguyên Giáp cùng Tổng Tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái đến sở chỉ huy Mặt trận Hà Nội bàn kế hoạch chỉ đạo chiến đấu trong những ngày sắp tới.
Dù đang ở Hà Nội theo sát tình hình chiến trận của đồng bào Thủ đô, nhưng Võ Nguyên Giáp vẫn nghĩ đến chiến trường Tây Bắc. Tháng 5-1947, ông đi thị sát tình hình dọc tuyến Phú Thọ - Lào Cai xem tình hình kháng chiến ở các tỉnh Tây Bắc. Tại khu vực này, ông tổ chức một số Hội nghị để thảo luận, cũng như tuyên truyền nhiệm vụ chính của dân quân tự vệ, phát động chiến tranh du kích. Bên cạnh đó cũng dự đoán ý đồ của địch, và vẽ ra mọi kịch bản cùng kế hoạch làm thất bại âm mưu đánh nhanh thắng nhanh của chúng. Tròn 1 năm sau ngày phát lệnh toàn quốc kháng chiến, quân ta đã giành chiến thắng trong chiến dịch Việt Bắc thu đông 1947, giữ vững căn cứ địa kháng chiến.
2. Từ chiến thắng Việt Bắc đến trước chiến dịch Biên giới
Tháng 1-1948, đồng chí Võ Nguyên Giáp vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh trao quân hàm Đại tướng. Cũng cùng thời gian này, ông tổ chức mở rộng căn cứ Tây Bắc, mở đường sang Lào và chuẩn bị tiến vào Nam. Nhiệm vụ của binh đoàn Tây tiến là giác ngộ chính trị quần chúng, tranh thủ đồng bào các dân tộc về với cách mạng, tập hợp gây dựng phong trào chiến tranh du kích. Cùng năm, Đại tướng Võ Nguyên Giáp được phân công phụ trách cách mạng Lào và giúp cách mạng Miên. Bộ Tổng chỉ huy đã theo đó ra chỉ thị về phương hướng hoạt động trên các mặt trận Lào, Miên, thậm chí là giúp đỡ nước bạn Trung Quốc đấu tranh chống Tưởng.
Năm 1949, chiến dịch Lê Lợi thành công dưới sự chỉ huy của Võ Nguyên Giáp. Sau một thời gian nhận định vấn đề cấp bách nhất là xây dựng bộ đội chủ lực, cùng chủ trương trở về bám dân, đẩy mạnh chiến tranh du kích, quân và dân ta không chỉ giành được nhiều thắng lợi vẻ vang, mà còn để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng người dân nước bạn về tinh thần đoàn kết quốc tế. Để đi được đến thắng lợi này không thể không nhắc đến trí tuệ siêu phàm về nghệ thuật chiến lược của Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
3. Từ chiến dịch Biên giới đến chiến cuộc Đông Xuân 1953 - 1954, đỉnh cao là chiến dịch Điện Biên Phủ
Đầu tháng 7-1950, Trung ương Đảng quyết định tập trung chiến dịch Biên giới vào khu vực Cao – Lạng. Tháng 8 cùng năm, sau khi thị sát thực tế, Đại tướng Võ Nguyên Giáp quyết định dùng Đông Khê làm nơi đánh trận mở màn để giải phóng Cao Bằng. Chiến dịch Biên giới đã giành chiến thắng vang đội. Tiếp tục với mục đích tiêu diệt sinh lực địch, mở rộng khu lương thực, phát triển du kích chiến tranh, dưới sự chỉ huy mặt trận của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, chiến dịch Trung du, chiến dịch Hoàng Hoa Thám, chiến dịch Quang Trung (chiến dịch Hà Nam Ninh), chiến dịch Đông Xuân 1951-1952 và chiến dịch Xuân hè 1953 (chiến dịch Thượng Lào) liên tiếp giành thắng lợi.
Quân đội Pháp lâm vào thế bị động. Tướng Navarre được cử sang với âm mưu chuyển bại thành thắng. Với chiến lược của ta, chiến trường Đông Dương của địch bị phá thành nhiều mảnh. Trung ương Đảng và Tổng Quân ủy đã dồn được địch vào những chiến trường có lợi cho ta. Kế hoạch Navarre bắt đầu có nguy cơ phá sản.
Đầu năm 1954, Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhận nhiệm vụ làm Tổng chỉ huy mặt trận khi Pháp dồn hết quân lực vào lòng chảo Mường Thanh. Đồng chí Đại tướng suy nghĩ không thôi về phương châm tác chiến, những khó khăn của ta, rồi phải làm thế nào để chiến thắng thuộc về ta. Với sự suy tính của một thiên tài quân sự, từ những nghiên cứu, phân tích cẩn trọng từng bước diễn biến trên chiến trường, ông đi đến quyết định khó khăn nhất cuộc đời: chuyển từ đánh nhanh thắng nhanh sang đánh chắc tiến chắc.
Tháng 3-1954, đồng chí Đại tướng ra lệnh nổ súng, quân đội ta mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ. Cuộc chiến diễn ra ác liệt ròng rã gần hai tháng trời. Ngày 7-5-1954, Bộ Chỉ huy chiến dịch lệnh cho toàn mặt trận chuyển sang tổng công kích. Tướng De Castries và cả Ban Tham mưu bị bắt. Chiến dịch Điện Biên Phủ kết thúc thắng lợi, đập tan chủ nghĩa thực dân kiểu cũ. Với bản lĩnh kiên cường và trí tuệ kiệt xuất, tên tuổi của Đại tướng đã trở thành huyền thoại của dân tộc và bạn bè quốc tế.