Nghiên cứu cho thấy các ảnh hưởng của NDE xảy ra ở nhiều mức độ khác nhau – về thể chất và tâm lý, cũng như về tâm linh. Một NDE có thể “thiết lập lại” toàn bộ ý thức của một người sau khi đến gần với cái chết, hoặc người có NDE thường thấy mình hồi sinh với một thái độ hoàn toàn mới về cuộc sống, có sự trân trọng và thấu hiểu cuộc sống sau khi đứng trên bờ vực giữa sự sống và cái chết.
Những thay đổi tâm lý nào thường xảy ra?
Đương nhiên không phải thay đổi tâm lý nào cũng biểu hiện ở từng cá nhân trải qua NDE, nhưng sau đây là những thay đổi thường gặp nhất:
• Không còn sợ chết
• Thay đổi thái độ đối với người khác
• Thay đổi nhận thức về giá trị
• Cảm thấy cần đơn giản hóa cuộc sống hoặc sự nghiệp
• Lòng tự tin mạnh mẽ hơn
Không còn sợ chết
Có lẽ tác động phổ biến nhất và mạnh mẽ nhất của NDE là thay đổi cách nhìn của con người về cái chết. Hầu hết những người trải qua NDE thoải mái kể lại với sự xác tín mạnh mẽ rằng cái chết chẳng có gì đáng sợ – đa số cảm thấy họ đã trải qua cái chết và nó thật tuyệt vời! Trong một số trường hợp, việc cảm thấy thoải mái trước ý niệm về cái chết thường đi cùng với sự xác quyết mạnh mẽ rằng có cuộc sống sau khi chết. Đương nhiên, nghiên cứu cũng cho thấy không phải tất cả mọi người đều không sợ hãi trước khả năng đối diện với cái chết. Một số có vẻ giảm đi một chút sợ hãi; số khác hoàn toàn không có ấn tượng gì về cái chết. Trong nghiên cứu tại bệnh viện, tôi nhận thấy NDE là yếu tố quyết định cho sự thay đổi sâu sắc trong cách nhìn của một cá nhân đối với cái chết khi họ trở lại cuộc sống.
Trong các nghiên cứu của tôi, những người có NDE với một vài đặc điểm đặc trưng Moody mô tả (xem trang 21 - 22) dường như có mức độ sợ chết suy giảm không đáng kể; còn những người có nhiều đặc điểm hơn thì mức độ suy giảm sợ hãi là lớn hơn. Trong tất cả các đối tượng nghiên cứu của tôi, hai đối tượng có trải nghiệm NDE sâu nhất, với nhiều đặc điểm đặc trưng (do Moody mô tả) nhất cương quyết cho rằng cái chết chẳng có gì đáng sợ.
Một bệnh nhân còn nằm trên giường bệnh, đã trải qua NDE khi bị ngưng tim, gần như phấn khích bởi trải nghiệm của mình. Ông muốn chia sẻ nó với tất cả mọi người, thăm hỏi những bệnh nhân trong bệnh viện để nói với họ rằng họ không phải sợ chết, rằng cái chết thật tuyệt vời.
Một bệnh nhân khác thăm từng giường bệnh trong trung tâm phục hồi để mô tả NDE của mình và khuyến khích các bệnh nhân khác đừng nên sợ hãi trước cái chết. Sự tích cực của ông đã làm thay đổi tâm trạng các bệnh nhân khác vốn trước kia không thiết muốn rời khỏi giường bệnh hoặc thay quần áo thì nay đã ngồi dậy trên ghế, mặc quần áo thường ngày thay vì là bộ pyjama dành cho bệnh nhân. Sự thay đổi của ông đã có tác động lan tỏa đến những người xung quanh – và cả gia đình của họ, nhiều người trong số đó về sau đã viết thư cảm ơn sự giúp đỡ của ông.
Thay đổi thái độ đối với người khác
Mặc dù các tác động của NDE có thể là tích cực (và tiêu cực), song thực tế nhiều người có NDE bắt đầu tự vấn không biết liệu cuộc sống của mình trước NDE có phải là vô nghĩa hay không. Sự nhận chân ra này có thể gia tăng cảm giác cô lập – làm thế nào bạn có thể chia sẻ với những người thân yêu rằng cuộc sống của bạn với họ trước khi trải qua NDE là không trọn vẹn? Như một tác động thức tỉnh, một số người có NDE thuật lại họ cảm thấy bất hạnh vì những người trước đây vốn gần gũi với mình thì giờ hoàn toàn không hiểu chuyện gì đã xảy ra; một số người thậm chí còn nói rằng trải nghiệm của họ bị phủ nhận một cách thô bạo, khiến họ cảm thấy bị những người thân yêu né tránh. Kết quả tự nhiên của điều này là con người trở nên xa cách – ly dị là kết cục tương đối phổ biến khi một trong hai người đã trải qua NDE.
Mặt khác, nhiều người có NDE trở nên khoan dung, yêu thương, cảm thông và bác ái hơn với người khác. Một số người trở nên vị tha – người có NDE không còn cảm thấy mình là trung tâm của đời sống, mà nhận thấy tất cả đều là một phần của một toàn thể to lớn hơn, nối kết với nhau.
Nhiều người có NDE mà tôi đã phỏng vấn, hoặc được nghe về họ, đã cống hiến đời mình để phục vụ người khác. Một số người cảm thấy bị thôi thúc muốn ở bên người khác khi họ hấp hối và đảm đương các công việc tại bệnh viện, hoặc trở thành hộ lý, “người xoa dịu tâm hồn”.
Thay đổi nhận thức về giá trị
Nhiều người có NDE kể lại rằng họ đã nghĩ về việc sở hữu vật chất theo một cách mới. Những biểu tượng của địa vị – như nhà cao cửa rộng, thiết bị công nghệ mới hay một chiếc xe bóng loáng – không còn ý nghĩa gì nữa. Thay vào đó, họ quý trọng những thứ mang giá trị tâm linh hoặc tình cảm thay vì giá trị vật chất – như dành thời gian quý báu bên cạnh những người thân yêu, hay thiết lập lại mối liên kết với thiên nhiên (nhiều đối tượng nghiên cứu của tôi kể rằng họ thích tản bộ ở miền quê, rảo bước dọc bờ biển, hay chiêm ngắm vẻ đẹp của cây cối).
Cảm thấy cần đơn giản hóa cuộc sống hoặc sự nghiệp
Sau một NDE, ý thức cao hơn về lòng trắc ẩn và giảm nhu cầu sở hữu của cải vật chất có thể kết hợp với nhau để thôi thúc những người có NDE từ bỏ sự nghiệp chói lọi với mức lương cao ngất ngưỡng và mức độ căng thẳng tăng cao. Thay vào đó, họ muốn làm một cái gì đó thật xứng đáng hoặc làm vì người khác với tinh thần tự nguyện. Tôi phát hiện ra rằng những người đã trở lại nghề nghiệp cũ dường như làm việc ít thời gian hơn với trách nhiệm ít nặng nề hơn.
Lòng tự tin mạnh mẽ hơn
Cảm giác hạnh phúc choáng ngợp mà một số người có được sau lần trải nghiệm cận tử dường như đã gia tăng niềm tin vào khả năng thực thi những kỳ tích. Một trong những đối tượng nghiên cứu của tôi đã tự tin vào khả năng của mình đến nỗi đã đẩy lùi giới hạn của cơ thể mình, cô trở thành một vận động viên điền kinh đường trường – xuất hiện ba lần trong kỷ lục Guinness Thế giới.
Những thay đổi nào có thể xảy ra đối với nhãn quan tâm linh?
Đây là những thay đổi về nhãn quan tâm linh thường xuyên được chia sẻ sau những lần trải qua NDE:
• Tái định hướng các giá trị tâm linh
• Tìm kiếm một sứ mệnh hay mục đích trong cuộc sống
• Phát hiện ra sự liên kết giữa vạn vật
Tái định hướng các giá trị tâm linh
Trong chương 3, chúng ta đã chứng kiến làm thế nào mà những người không có tôn giáo, hay chủ động tránh né tôn giáo, lại có thể có một chuyển biến về tâm linh sau khi trải qua NDE. Những người này về sau đã có niềm tin nơi Thượng đế hay Đấng Toàn năng, lần đầu đi lễ nhà thờ hoặc đi lễ thường xuyên hơn sau NDE. Thú vị là, một số người cho biết họ đã rất sùng đạo trước khi có NDE, nhưng trở nên suy giảm niềm tin sau khi trải nghiệm NDE. Trong các trường hợp này, nguyên nhân đánh mất niềm tin tôn giáo dường như là do sự giáo huấn của tôn giáo đó không thể so sánh với trải nghiệm tâm linh choáng ngợp của NDE. Những người có NDE có thể quay sang một trường phái tâm linh ít thế tục hơn.
Tìm kiếm một sứ mệnh hay mục đích trong cuộc sống
Quay lại với cuộc sống đối với nhiều người có NDE dường như tạo ra một ý thức mới mẻ về mục đích sống hay một sứ mệnh mà họ cần phải hoàn thành. Nó có thể là nhu cầu muốn chia sẻ với càng nhiều người càng tốt về NDE. Trong khi đó, cũng có người không thể nhớ hoặc xác định chính xác mục đích mới, sứ mệnh mới của mình là gì. Có nhiều phản ứng tâm lý và cảm xúc về điều này, đặc biệt là cảm giác lạc lõng. Dù vậy, vẫn có nhiều người có mục đích rõ ràng là muốn “làm điều tốt”.
Phát hiện ra sự liên kết giữa vạn vật
Việc hồi tưởng về cuộc sống (trong NDE) đặc biệt nhấn mạnh đến sự liên kết giữa vạn vật. Nhiều người nhận ra mọi hành động đều có tác động đến người khác và thế giới xung quanh. Ý thức cho rằng mình là một phần của cái toàn thể có thể dẫn đến một mục đích mới hoặc trở nên cảm thông nhiều hơn.
Một số người trở nên gắn kết với thiên nhiên hơn trước đây. Với tầm nhìn thế giới rộng mở hơn, những tấm màn ngăn cách không còn nữa cho phép người có NDE có thể nhìn thấy ảnh hưởng của những hành động mình làm, và hành động của toàn thể nhân loại đối với môi trường.
Có những thay đổi nào về mặt thể chất sau NDE?
NDE là trải nghiệm tâm linh và tâm lý rõ ràng đến độ có thể dễ dàng bỏ qua các tác động về thể chất. Tất nhiên một số người phải xử lý chấn thương trên cơ thể xảy ra trong thời gian NDE (chẳng hạn như khi đó họ đang ở trong một tai nạn). Tuy nhiên, các thay đổi về thể chất mà tôi đang nói ở đây là khác: Chúng ta không phải lúc nào cũng hiểu được làm sao chúng xảy ra, hoặc nhanh chóng như thế nào. Ví dụ, một số người có NDE dường như đã hình thành khả năng đề kháng đối với thuốc men, với cồn, hoặc các loại hóa chất khác; số khác nói về sự phục hồi đáng kể, dường như là nhiệm mầu.
TÌNH HUỐNG THỰC TẾ: TÌM KIẾM MỤC ĐÍCH
Kelly Walsh, sáng lập viên của Love, Care, Share Foundation, đến gặp tôi để kể về một trải nghiệm mãnh liệt không nhất thiết phải xem là một NDE, vì cô không hề chết đi vào lúc đó, mà là một trải nghiệm chuyển hóa về tâm linh (STE).
Cô muốn tự tử, nhưng người ta phát hiện vừa kịp lúc để mang cô trở lại. Khi được điều trị tâm lý, tối đó cô “có cảm giác đi qua những cái có vẻ như là ‘ổ voi’ trong vũ trụ, trong khi những yếu tố trong cuộc sống của tôi diễn ra trước mắt. Hành trình đôi lúc khó chịu và thật sự nó giống như một cuộc chiến hoặc một kỳ kiểm tra. Tôi vượt qua hết bảy ‘ổ voi’ ấy và bất chợt cuộc chiến kết thúc, tôi thấy mình được bao bọc bởi tình yêu vô điều kiện. Trong hư vô, tôi nghe một giọng nói bảo rằng tôi mạnh mẽ và có một sứ mệnh phải hoàn thành. Nó thể hiện cho tôi thấy rằng chúng ta đều là một, được liên kết với nhau và thông qua tình yêu, thế giới có thể được chữa lành. Tình yêu dành cho bản thân là thứ tình cảm quan trọng hơn hết. Tôi hoàn hồn sau trải nghiệm với hai tay bắt chéo trước ngực và mở ra chầm chậm như một sự hồi sinh. Buổi tối hôm sau, tôi đã thét lên rằng những linh hồn giống nhau cần chung tay thay đổi thế giới”.
Được tạo cảm hứng từ trải nghiệm đó, Kelly đã thành lập tổ chức Love, Care, Share Foundation với “tầm nhìn tạo ra những thay đổi tích cực cho đời sống trẻ em nghèo đói và đau khổ. Càng yêu thương, càng quan tâm chăm sóc, chúng ta càng chia sẻ nhiều hơn, và cùng nhau thông qua năng lượng tích cực, chúng ta sẽ thay đổi thế giới”.
Cô tin rằng công việc của mình ở tổ chức cho phép cô hàng ngày hoàn thành mục đích sống của mình là được làm điều gì đó vì sự tốt đẹp của nhân loại.
Ở đây, chúng ta sẽ xem xét hai dạng thay đổi về thể chất:
• Sự phục hồi đáng kể
• Những thay đổi trong từ trường
Sự phục hồi đáng kể
Nhiều tường thuật NDE từ khắp thế giới bao gồm báo cáo về những phục hồi dường như là “mầu nhiệm” sau một NDE. Một trong những trường hợp này là Mellen-Thomas Benedict, người đã được chăm sóc tại bệnh viện trong nhiều tháng vào năm 1982 ở giai đoạn cuối của bệnh ung thư. Một sáng nọ, ông thức giấc lúc 4 giờ 30 để nói lời cáo biệt và gọi nhân viên bệnh viện đến để dặn dò đừng di chuyển xác của mình cho đến 6 giờ sau khi ông chết.
Khoảng một giờ rưỡi sau, ông dường như không còn dấu hiệu của sự sống. Trong thời gian ấy, ông trải qua một NDE kéo dài và rất chi tiết, trong đó ông đã thấu hiểu nhiều điều về bản chất của vũ trụ và mối liên kết của vạn vật, quá khứ và tương lai. Cuối cùng, khi đã thoát khỏi NDE, Benedict thấy mình quay trở lại cơ thể khi người nhân viên bệnh viện chăm sóc ông đang khóc – cô có mọi lý do để tin rằng ông đã chết. Trong vòng ba ngày, Benedict đã hồi phục đáng kể. Ông cảm thấy hoàn toàn bình thường. Các kết quả kiểm tra ba tháng sau đó cho thấy bệnh ung thư của ông đã hoàn toàn mất đi. Các bác sĩ gọi đó là sự thuyên giảm ngẫu nhiên, còn Benedict gọi đó là một phép lạ.
Một trong những bệnh nhân của tôi, tay của họ vĩnh viễn co lại vì chứng teo não bẩm sinh, đã có thể mở tay ra hoàn toàn sau NDE. Không phẫu thuật, cũng như không có các biện pháp trị liệu vật lý tăng cường (bệnh nhân của tôi chẳng trải qua hình thức nào), các bác sĩ và các nhà vật lý trị liệu không thể giải thích được vì sao sự phục hồi như thế có thể diễn ra.
Những thay đổi trong từ trường
Một số tác động hậu NDE trên cơ thể thậm chí không thể cảm nhận được bởi chính người có NDE. Một tác động như thế là sự thay đổi trong từ trường của cá nhân đó. Tôi thấy loại thay đổi này đặc biệt thú vị vì nó có thể định lượng được – tức là theo một cách nào đó ta có thể đo lường được. Chẳng hạn như, một số tường thuật cho biết sau NDE, đồng hồ họ đeo không còn hoạt động. Dường như chẳng hề có một lý giải hợp lý nào cho việc đồng hồ ngưng chạy. Không có một kiểu hay một mức giá đặc biệt nào của đồng hồ có thể miễn nhiễm trước các tác động này – một số đồng hồ thật sự đắt tiền, chất lượng hạng ưu cũng được kể lại là vô tác dụng trên người có NDE nhưng lại hoàn toàn hoạt động bình thường ở cổ tay một người khác.
Nhiều người có NDE cũng mô tả ánh sáng chớp tắt khi họ xuất hiện, hay ấm nước hoặc máy nướng bánh mì sẽ lóe lên, và máy tính thường xuyên hỏng hóc. Một số người có NDE còn kể lại rằng các máy sử dụng thẻ tín dụng tại cửa hàng cũng hỏng hóc khi họ tìm cách thanh toán. Dường như từ trường trong cơ thể họ đã bị gián đoạn khi xảy ra NDE đến mức nó cũng ảnh hưởng đến từ trường các vật dụng bằng điện mà họ tiếp xúc.
Những thay đổi nào khác thường được kể lại?
Chúng ta thường có thể phân loại các dạng thay đổi chính sau NDE, nhưng một vài trường hợp không nằm trong phạm vi tham chiếu của chúng ta – có lẽ chúng được coi là mang tính tâm linh, nhưng thậm chí còn vượt xa hơn như:
• Có thể chữa bệnh cho người khác
• Hình thành khuynh hướng ngoại cảm
TÌNH HUỐNG THỰC TẾ: GÂY HỎNG HÓC THIẾT BỊ ĐIỆN
Tôi nhận được báo cáo sau đây về các tác động xảy ra trên một người có NDE:
“Thú vị thay, giờ tôi không còn đeo đồng hồ được nữa vì với tôi chúng ngưng chạy và tôi không thích cảm giác khi đeo chúng trên cổ tay. Giống như thể năng lượng của chúng khiến tôi bức bối. Tôi cũng khiến cả đèn chớp tắt hoặc nổ tung, và các món đồ điện dừng hoạt động, nhưng chúng lại hoạt động hoàn toàn bình thường với người khác.”
Có thể chữa bệnh cho người khác
Một số người có NDE cảm thấy trải nghiệm này đã ban cho họ khả năng chữa bệnh cho người khác. Một quý bà đã viết cho tôi và kể rằng ngay sau khi trải qua NDE, bà khám phá mình có thể chữa lành vết thương của người khác bằng cách đặt tay lên đó. Bà đã khám phá ra khả năng này khi đặt tay lên cái chân bị thương của một chú chó thuộc giống cocker của một người bạn, và sau ít phút, chú chó đã đứng dậy và có thể bước đi bình thường. Người có NDE đã hình thành khả năng này cho biết việc chữa lành chính là “truyền” năng lượng hơn là bất kỳ một năng lực siêu nhiên nào.
Hình thành khuynh hướng ngoại cảm
Các tường thuật NDE cho biết một số người có NDE rời khỏi trải nghiệm với những khả năng ngoại cảm, đặc biệt là khả năng dự cảm – nhận thức được những sự kiện trước khi chúng diễn ra. Khả năng “nhìn thấy tương lai” theo lối này thường được coi là một trong những tác động phụ ít được hoan nghênh nhất của NDE, vì người ta nhận thấy khả năng nhận biết cũng như trách nhiệm kèm theo là một gánh nặng.
Đôi khi sự thấu cảm được cải thiện. Một số người có NDE có khả năng đọc được ý nghĩ hay năng lượng của người khác.
TÌNH HUỐNG THỰC TẾ: CÁC KHUYNH HƯỚNG NGOẠI CẢM
Cùng một đối tượng nghiên cứu đã kể về hiện tượng ánh sáng chớp tắt và đồng hồ hoạt động sai chức năng cũng cho tôi biết về những tác động diễn ra sau NDE của bà:
“Tôi trở nên rất nhạy cảm với tâm trạng của người khác và có thể dự đoán điều gì đã xảy ra trong cuộc sống của họ và điều gì sẽ xảy đến. Tôi không nhìn thấy hào quang nhưng thật sự cảm nhận được thứ gì đó như là một lớp sương mù dày, đậm đặc bao quanh một ai đó đang trầm cảm, hay không ở trong trạng thái hạnh phúc… Và cảm thấy lồng ngực như mở ra khi có ai đó thật sự thương yêu và tử tế. Tôi có cảm giác buồn nôn (nhưng không thật sự là một cảm giác) khi ai đó đang dùng chất kích thích. Tôi có thể “cảm” một số người kể cả khi họ không ở trong phòng, đặc biệt khi tôi hết sức yêu thương họ. Tôi có rất nhiều giấc mơ tiên đoán rõ rệt hoặc những giấc mơ cung cấp cho tôi những thông tin mà tôi cần. Có thể là do tiềm thức của tôi đang cố gắng thấu hiểu thế giới, nhưng tôi cũng mơ về những điều đến nay đã thành hiện thực.”
Có phải cảm giác vượt qua cái chết, chứ không phải là NDE, dẫn đến sự chuyển hóa bản thân?
Sống sót khi cận kề cái chết hoặc sau một cơn bạo bệnh thường mang theo một phản ứng tự nhiên: Con người phải đánh giá lại cuộc sống và lối sống của mình. Ai mà chẳng mong muốn, sau lần thập tử nhất sinh hay một căn bệnh hiểm nghèo, được sống từng khoảnh khắc như thể đó là khoảnh khắc cuối đời? Tôi biết có nhiều người, kể cả bạn thân của tôi, đã làm như vậy. Tuy nhiên, một cuộc nghiên cứu đã so sánh thay đổi ở những người có NDE với những người cận kề cái chết nhưng không có NDE. Kết quả cho thấy các biến đổi về thể chất, tâm lý và tâm linh ở người có NDE mạnh mẽ hơn ở những người chỉ “đơn thuần” lâm vào nguy hiểm chết người. Các tác giả kết luận rằng chính NDE chứ không phải tình huống đe dọa mạng sống là tác nhân cho sự thay đổi lớn. Vậy thì NDE thật sự là gì và khoa học lý giải như thế nào về chúng?
TÌNH HUỐNG THỰC TẾ: NHÌN THẤY TƯƠNG LAI
Tôi nhận được một email từ một phụ nữ có NDE, người đã tin rằng nhìn thấy trước cuộc tấn công tòa tháp đôi vào ngày 11 tháng 9 năm 2001 tại New York. Đây là cách cô mô tả về nó:
“Đấy chẳng phải là một hình ảnh chớp nhoáng, mà như thể một cảm giác nhập vào tâm trí tôi… rất khó mô tả. Tôi thấy rất nhiều người đang khốn đốn… thét lên ‘chúng ta sẽ chết hết’… Tôi không hề biết đó là gì cho đến ngày 11 tháng 9. Bi kịch ấy đã khẳng định với tôi về cảm giác mà tôi đã có.”