Hiện nay, các đơn vị truyền thông đại chúng đều muốn săn được “tin tức độc quyền”, cho nên thường chỉ vì một mẩu tin mà họ không ngại đào bới và phơi bày những câu chuyện đời tư của các “khổ chủ”, hoặc sẵn sàng khiến người kia phải chịu tổn thương kép từ việc đưa tin đó. Hiện trạng này khiến chúng ta không thể không đặt ra câu hỏi: Điều gì đang khiến nhiều nhà báo bất chấp đạo đức nghề nghiệp để săn cho được “tin tức độc quyền” như vậy?
Ngoài chiêu đăng tải cái gọi là “tin tức độc quyền” ra, đôi khi vì muốn có được những tít bài giật gân câu khách, giới săn tin cũng không từ thủ đoạn để tạo ra cho bằng được những tin đồn nhảm. Mục đích cuối cùng của họ đều là muốn tăng lượng đọc, lượng xem, lượng bán của báo in, báo mạng, truyền hình.
Trong khi đó, báo giới phương Tây lại thường thẳng thừng từ chối đăng tải một số tin có thể trở thành “tin tức độc quyền”, ví như tin tức ai đó nhảy lầu tự tử, tin tức ai đó nhảy cầu tự sát, v.v. Vì sao lại vậy? Bởi vì họ sợ độc giả đọc xong sẽ có người làm theo, gây ảnh hưởng tiêu cực tới xã hội.
Kỳ thực, mỗi ngày xã hội đều có thêm rất nhiều tin tức mới. Có tin tức về chính trị, có tin tức về tài chính, kinh tế, văn hóa, giáo dục, nghệ thuật, y học, thể thao, v.v. Phàm là những gì diễn ra trong cuộc sống hàng ngày hoặc tin tức của các đoàn thể, đều có thể thành nội dung đăng tải của các phương tiện truyền thông.
Dù có rất nhiều lựa chọn nội dung để truyền tải như vậy, nhưng luôn có một số đơn vị truyền thông chuyên chọn đăng tải một số thông tin không đúng đắn. Ví dụ như chuyên đăng tin đồn nhảm, thông tin thuộc về bí mật nội bộ, thông tin chưa được kiểm chứng, v.v. Tôi thấy việc đưa tin thiếu chính xác kiểu này vẫn nên có chế tài xử lý cẩn thận. Nếu không, tin tức chỉ chạy theo thỏa mãn tâm lý hiếu kỳ của một bộ phận độc giả nhưng lại gây tổn thương nghiêm trọng tới tâm lý xã hội trên diện rộng.
Thời đại hiện nay khi mọi người xem tin tức, có người thích xem tin tức quốc tế bởi vì những tin tức quốc tế có tầm vĩ mô, bao quát hết mọi động thái của toàn thế giới, đương nhiên họ sẽ muốn tin tức quốc tế đăng càng phong phú càng tốt.
Nhưng cũng có người chỉ thích xem tin tức trong nước, bởi vì nó liên quan trực tiếp đến lợi ích thiết thực của họ. Ví dụ như đó đều là tin tức về hoạt động của ngôi sao điện ảnh mà họ yêu thích, là tin tức về hoạt động của nhân vật chính trị mà họ quan tâm, là tin tức về các dự án xây dựng mà họ muốn tìm hiểu. Cho đến các tin tức về thông tin dự báo thời tiết, hay biến động của thị trường chứng khoán, những động thái văn hóa, v.v. Đây đều là những tin tức liên quan trực tiếp tới cuộc sống và thuộc phạm vi quan tâm của họ.
Nhưng các đơn vị truyền thông hiện nay, lại thường tranh nhau săn lùng và đưa những tin tức xã hội mang tính kích động lòng người như thông tin về các vụ giết người, cướp của, đốt phá, v.v. Khiến cho rất nhiều người xem xong không khỏi phàn nàn rằng, hằng ngày mở ti vi lên, nếu không phải là tin giết người cướp của thì cũng là tin tai nạn giao thông chết người, hoặc là tin bạo hành gia đình; mở báo mạng ra đọc, trang chủ tờ báo đều không ngoài các tin tức với tiêu đề giật gân gây sốc.
Đối với lối đưa tin kiểu này, nhiều người đổ lỗi và trách cứ các đơn vị truyền thông đã không làm tròn trọng trách định hướng văn hóa xã hội mà ngược lại còn gây ra những ảnh hưởng tiêu cực cho xã hội. Nhưng một số người lên tiếng chỉ trích đó, một mặt họ lên án truyền thông đưa tin xàm nhảm, một mặt họ vẫn thích thú say sưa đọc những tin tức đầy tính tiêu cực kia. Điều này là nhân tố tiên quyết khiến cho nhân viên truyền thông không thể không chạy theo thị hiếu và sống chết bới móc những tin giật gân gây sốc vì mục đích chiều lòng người đọc, người xem.
Như vậy, văn hóa đưa tin chạy theo “tin tức độc quyền”, “tin tức gây sốc” của truyền thông đã khiến cho bản tính lương thiện của một số người dần dần bị nhuộm đen lúc nào không hay. Để rồi, hậu quả của nó tính ra còn đáng sợ hơn cả tác hại của tệ nạn ma túy.
Vậy ý nghĩa của cái gọi là “tin tức độc quyền” nằm ở đâu? Các nhà báo không thể không nghiêm túc tự vấn quanh vấn đề đầy nhức nhối này.