Con người khi gặp phải bước khốn đốn, thường nghĩ tới chuyện đi tìm thầy bói để bói xem một quẻ, tới cầu thần linh để mong thần thánh mách bảo cho đường đi nước bước tiếp theo. Bạn nghĩ các vị thần linh sẽ quản chuyện được mất, cùng khốn hay hiển đạt của nhân gian này thật hay sao? Gieo quẻ xem bói có thể biết được cát hung phúc họa thật sao? Thậm chí, trong đền miếu còn có những quẻ thẻ tên là Thượng thượng quẻ và Hạ hạ quẻ1. Nhưng việc xin quẻ từ thần linh thật sự có thể vạch lối chỉ đường cho những người đang bế tắc thoát ra ngoài cảnh khổ hay sao?
1 Thượng thượng quẻ là quẻ tốt nhất, Hạ hạ quẻ là quẻ xấu nhất. Tương đương với quẻ rất tốt và rất xấu của Việt Nam. Ở giữa hai loại này là quẻ tốt, quẻ xấu và quẻ trung bình.
Thiền sư Hám Sơn Đức Thanh thời nhà Minh từng có bài thơ thiền Vứt bỏ thân tâm1 đề rằng:
1 Dịch nghĩa: Nếu có thể thoát khỏi chấp ngã, vứt bỏ thân tâm, thì phiền não sẽ tự diệt sạch. Sau khi đã chứng ngộ được bản lai diện mục rồi thì sẽ được tùy duyên nhậm tính, ở đâu cũng tự tại. Chứng ngộ rồi thì Pháp thân biến khắp muôn phương, Phật quang chiếu không giới hạn. Dịch thơ (Hy Bân):
Vứt bỏ thân tâm thấy Pháp vương
Chẳng màng kinh kệ bước trên đường
Mới mong thấy được tâm bản thiện
Cây cỏ rừng sâu phóng hào quang.
Muốn thấy Pháp vương bỏ thân tâm
Tùy duyên chẳng hỏi mặc thăng trầm
Bản lai diện mục hằng tỏ ngộ
Hào quang cây cỏ rạng tùng lâm.
Cuộc đời mình cần phải giao cho nhân duyên, giao cho bản thân mình, không cần giao cho thần linh và cũng đừng mong thần linh đến quyết định lành dữ cho bản thân hay cố vấn cho vận mệnh.
Nhưng bởi con người còn chỗ mê muội, khi bản thân gặp phải những việc mà họ không thể hiểu biết tường tận thì liền nghĩ tới phương án cầu thần linh giúp đỡ, phó mặc cuộc đời mình cho thần quyền kiểm soát. Trong khi sự thật là, lành dữ phúc họa của một con người đều có quan hệ mật thiết với nhân duyên quả báo. Vậy tại sao chúng ta không tự mình hiểu lấy, mà lại một mực đi cầu cứu thần linh?
Khuyết điểm lớn nhất của việc bói quẻ chính là tự ý định ra lành dữ cho người xin quẻ mà không bàn tới chuyện việc lành có nhân quả của việc lành, việc xấu có nhân quả của việc xấu. Ví dụ như, ai đó muốn mở trường học cần mua đất của người nọ để xây trường. Kết quả là, người bán đất lại bảo người mua đất đợi anh ta đi xin quẻ thẻ xem thần linh có cho phép anh ta bán đất cho người mua kia hay không? Chính phủ xây dựng cầu vốn là một việc tốt, nhưng dự án lại bị nhân dân bản địa phản đối bởi vì xin quẻ thần linh “không cho” làm cầu, như vậy có hợp lý không? Giống như đại phu Giả Nghị đời Hán nói: “Chẳng hỏi dân đen, hỏi quỷ thần”. Như vậy há chẳng ngu si hay sao!
Quan điểm của Phật giáo chính thống nhận định rằng, mọi việc trên đời đều có quan hệ nhân quả nhất định, việc tốt nhờ gieo trồng nhân tốt mà có, việc xấu bởi nhân duyên xấu mà ra. Nhân tốt ắt sinh ra quả lành, nhân bất thiện ắt chịu quả xấu ác. Đạo lý này chẳng cần nói thì có lẽ ai cũng tự biết. Cho nên Phật Quang Sơn đã đặc biệt cho xây dựng “Đại Phật pháp ngữ”, để khai thị sáu mươi điều cổ đức thuận theo mối quan tâm của những người xin quẻ nhằm giúp mọi người có thể vén lên bức màn mê hoặc và thoát khỏi cảnh tâm tính bị mây mờ che phủ bấy lâu.
Đặc điểm lớn nhất của “pháp ngữ” chính là không giúp mọi người trừ bỏ lành dữ, mà đơn giản chỉ nói cho họ biết được nhân duyên tốt xấu và kết quả nghiệp báo thiện ác. Chúng tôi hy vọng thông qua những lời “pháp ngữ”, có thể đem đến cho những người đang bơ vơ mất phương hướng một sự chỉ dẫn đúng đắn.
Thực ra, cuộc đời đâu phải Thượng thượng quẻ mà chính là Hạ hạ quẻ. Người “có” số Thượng thượng quẻ thăng quan phát tài, vinh hoa phú quý. Người “có” số Hạ hạ quẻ gập ghềnh trắc trở, một đời khốn đốn. Nhưng tất cả những điều đó đều chẳng phải chuyện thần linh có thể định đoạt, mà là do hành vi tạo tác của chính bản thân bạn mà ra.
Từ đó, chúng ta đối với những người gặp nhiều trắc trở trong cuộc sống có sự thương cảm, nhưng cũng mong rằng bản thân họ nếu còn đang do dự giữa những lựa chọn thì tốt nhất là hãy tự hỏi mình rằng: Việc này có phù hợp với đạo đức hay không? Có đúng với chính nghĩa không? Có làm theo công lý không? Có tuân thủ pháp luật không? Chứ đừng nên mù quáng tin vào xem bói xin quẻ.
Nếu chưa giải quyết được vấn đề khúc mắc thì có thể thâm nhập lý luận nhân quả, tìm hiểu rõ nhân duyên, thậm chí là mời bạn hãy quay về hỏi chính bản thân thông minh đĩnh ngộ của mình.