Khi bắt đầu làm việc cho một công ty nào đó, chúng ta đồng ý đảm nhận công việc tương xứng với mức thù lao được trả. Chúng ta cũng đồng ý (chính thức hoặc ngầm hiểu) rằng chúng ta sẽ tuân thủ các quy định và thủ tục mà công ty đề ra. Hầu hết mọi người đều hiểu điều này, nhưng một vài nhân viên vẫn nghĩ rằng, nếu có một phần việc nào đó họ không thích, họ có quyền hoặc không thực hiện, hoặc làm om sòm vấn đề lên để phản đối.
Trước hết, chúng ta cùng xem xét trường hợp đầu tiên: từ chối thực hiện công việc được giao. Trong quân đội, từ binh lính đến sĩ quan cao cấp đều phải tuân thủ mệnh lệnh cấp trên đưa ra một cách nghiêm ngặt nhằm đảm bảo tính thống nhất và mục tiêu đặt ra. Đây là yêu cầu tối quan trọng. Nếu mọi người đều được phép “thích thì làm, không thích thì thôi”, chắc chắn sẽ xảy ra tình trạng lộn xộn và không thể đảm bảo được kỷ luật quân đội.
Tương tự, nhân viên trong công ty cũng cần tuân thủ những quy định chung đã đề ra. Công ty sẽ trở nên vững mạnh hơn rất nhiều nếu tất cả nhân viên cùng chung chí hướng. Mệnh lệnh của công ty được chuyển đến nhân viên bằng cách chia cắt công việc và giao trách nhiệm cho họ. Chính công việc được ủy quyền và trách nhiệm được giao sẽ cho các nhân viên thấy điều công ty mong mỏi và yêu cầu họ thực hiện.
Quân đội có nhiều điều luật trừng phạt nghiêm khắc đối với những cá nhân không tuân thủ mệnh lệnh. Tương tự, các công ty cũng vậy. Nếu cấp trên giao cho bạn một dự án hoặc một nhiệm vụ nào đó mà bạn từ chối, bạn bị xem là bất phục tùng mệnh lệnh. Và như vậy, họ sẽ đánh giá ý thức trách nhiệm của bạn. Hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra là bạn sẽ phải đối diện với nguy cơ bị sa thải. Nếu thật sự không tự tin lắm về công việc được giao, tốt nhất bạn cứ tuân thủ yêu cầu ấy, sau đó tìm cách thảo luận, bày tỏ những lo lắng của mình với giám sát viên hoặc với cấp trên để được xem xét và giúp đỡ.
Bây giờ, chúng ta hãy bàn đến trường hợp thứ hai: làm om sòm vấn đề lên để phản đối. Mục đích của việc làm này cốt là để bản thân người trong cuộc không phải làm điều mình không thích. Thông thường, những người ứng xử kiểu này sẽ không được đánh giá cao.
Hầu hết các nhân viên đều hiểu rằng, có những nhiệm vụ họ nhất thiết phải hoàn tất để tiếp tục được trọng dụng cũng như để duy trì mối quan hệ tốt với các cộng sự. Dù không thích nhưng họ vẫn cố gắng hoàn tất, họ biết rằng việc làm om sòm để than phiền và phản đối có thể ảnh hưởng xấu đến công ăn việc làm của họ.
Tôi từng gặp trường hợp hai nhân viên bất đồng với nhau. Dù không phải là chuyện bất thường nhưng vì nó phá vỡ tinh thần làm việc tập thể nên tôi có nhiệm vụ phải xem xét, tháo gỡ vấn đề. Sau khi đối thoại với nhân viên đầu tiên, tôi nhận ra anh ta đang rất thất vọng về cộng sự của mình. Anh nói rằng cô ấy luôn tìm cách chỉ trích những sai lầm anh mắc phải, hơn nữa còn lên giọng dạy bảo anh cần phải làm thế này, thế nọ... Đối với một người có thâm niên trong công ty, hơn nữa lại dày dặn kinh nghiệm như anh thì việc bị một đồng nghiệp đến sau “lên mặt dạy đời” chỉ khiến anh thêm bực bội, khó chịu.
Tôi tìm đến nói chuyện với nhân viên thứ hai và sự thật đúng như vậy. Cô ấy luôn theo dõi nhân viên kia và cảm thấy anh ta không quan tâm tới những việc mà cô “chỉ dạy”. Cô khăng khăng cho rằng việc làm của mình là đúng. Tôi bảo cô rằng, tôi hiểu ý định của cô nhưng vì hành động của cô đang phá vỡ khả năng hoàn thành công việc của nhân viên khác nên cô cần chấm dứt. Chỉ có sếp của anh ta mới có quyền can thiệp vào bất kỳ công việc nào của anh ta và theo như tôi được biết thì cho đến thời điểm đó, vị sếp này vẫn chưa phàn nàn gì anh ta cả.
Những điều tôi nói khiến cô hơi bối rối. Cô tự ái vì tôi đã chỉ thẳng hành động tiêu cực của cô, trong khi cô cảm thấy mình có quyền và nhiệm vụ đưa ra ý kiến với bất kỳ người nào khác. Tôi giải thích cho cô hiểu rằng, một trong những quy định của công ty là không được quấy rầy, phiền nhiễu người khác. Và thực tế thì hành động của cô cũng là một trong số đó. Ngay lập tức, tôi nhận được một bài thuyết trình về kỹ năng, năng lực và ý định của cô về việc tiếp tục thực hiện những gì mà cô cho là cần làm để nhóm làm việc tốt hơn, rồi cô lao ra khỏi văn phòng. Cô ấy cho rằng mình có quyền hành xử theo cách đó mà chẳng cần quan tâm người khác đang nghĩ gì.
Câu chuyện nhỏ trên là một ví dụ về cách ứng xử trong môi trường công sở. Đúng là trong công việc, có những điều đáng để ta đấu tranh nhưng cũng có những điều không nên. Trong trường hợp trên, liệu cô nhân viên của tôi sẽ được gì nếu cô ta thắng? Hành động của cô khiến người khác khó chịu thì có thể xem đó là mục tiêu cao quý không? Chắc chắn là không. Cô chỉ tạo thêm nhiều xung đột và làm mất thời gian của người khác mà thôi.
Tuy nhiên, tôi tin nhân viên kia sẽ nghĩ ra cách chấm dứt hành vi quấy rối của người đồng nghiệp để không ảnh hưởng đến khả năng làm việc của anh ta. Mọi nhân viên đều có quyền làm việc trong một môi trường thoải mái. Bất kỳ người nào không may trở thành đối tượng của hành vi trên đều có quyền và nghĩa vụ báo cáo với cấp trên hoặc phòng Nhân sự để được tháo gỡ, giải quyết.
Nếu thấy chính mình bị lôi kéo vào những cuộc “khuấy động cá nhân”, bạn đừng nghĩ rằng “đâm lao thì phải theo lao” mà hãy khéo léo tạo ra “chiến thuật rút lui”. Trong quân sự, chiến thuật này được dùng khi một đội quân nào đó rơi vào tình thế nguy cấp. Thay vì chiến đấu cho đến thất bại và tử vong hoàn toàn, họ tìm cách rút lui để bảo toàn lực lượng. Tương tự, bạn rút lui không phải vì sợ hãi mà vì muốn “bảo toàn sức mạnh” để có thể chiến đấu vào một dịp khác.