Mưa về là cá về liền

S

áng sớm vừa bảnh mắt đã nghe lao xao ngoài đường xóm tiếng của mấy mệ đi chợ sớm: “Cá ngon hè, mưa về là cá về liền!” Mùa thu ở xóm nhỏ quê tôi thường bắt đầu bằng những âm thanh lao xao gần gũi ngay từ sớm mai như thế, sau một cơn mưa dài đêm trước. Tôi chạy ra ngõ, dụi mắt, đã thấy thằng Thạnh đang bưng một rổ cá đi dưới bờ ruộng về nhà. Thì ra đêm qua mưa về, anh em thằng Thạnh đã siêng năng đi đặt mấy cái nò (một ngư cụ bắt cá) ở mấy chân ruộng sâu sát sông Ô Lâu. Nước mưa tràn qua sông vào bờ ruộng cũng là lúc đàn cá từ sông bơi theo và bơi luôn vào nò... Sáng sớm nay ra, thằng Thạnh giở nò được luôn cả rổ đầy cá cấn cá mại.

Rứa là hôm nay, bác Toàn gái sẽ có cá tươi đi chợ Đại Lược bán. Thằng Thạnh còn nói thêm là mới mưa đêm đầu nên chỉ có cá cấn, cá mại; mưa to và kéo dài thêm vài ngày mới có mấy loài cá to như diếc, tràu, trê, rô. Cứ chuẩn bị nò, chơm để mà đi bắt cá mùa mưa...

Nghe nhà bác Toàn có cá tươi, mạ tôi đã nhanh nhảu qua mua mấy chén cá. Bác Toàn gái rất thích mạ tôi mua may xưa bất cứ thức gì mà bác định mang đi chợ bán, bởi vì mạ tôi vía nhẹ, mua may xưa bán hàng rất mau mắn. Bác Toàn gái đong mấy chén cá đầy bun tươi rói còn nhảy tanh tách trên tay cho mạ tôi, vui vẻ nói: “Tui bán rẻ cho thím hí, cá tươi ni nấu với chi cũng ngon cả!” Bác Toàn trai thì hái luôn mấy trái khế chua còn đọng nước mưa: “Thím lấy về mà nấu keng (canh), cá mại, cá cấn ni nấu keng khế chua mới ngọt nước...”

Cá cấn mại chỉ cần rửa sạch, xát muối sống là có thể chế biến được thành món ăn. Nếu ngon nhất phải là món cá mại, cá cấn kho với riềng. Củ riềng thái từng lát mỏng rồi trộn đều với cá đem kho. Vị cay nồng và hương thơm của riềng không những cho mùi thơm ngạt ngào khi kho cá mà còn có tác dụng làm cho con cá mềm đi để dễ ăn.

Nhưng thường ở quê tôi, củ riềng không có sẵn nên mạ tôi thường kho cá với cây ném thay cho riềng. Sau khi cá rửa sạch, vô màu mè, ớt tươi, mạ vằm cây ném thật nhỏ cả củ lẫn ngọn, chờ cá sôi lên là rắc vô. Hương thơm của món cá nấu canh khế chua và món cá kho ném quyện từ góc bếp theo mái tranh vô tận nhà trong, kích thích cái bụng đang đói meo của mấy đứa con vừa đi học về.

Bữa cơm trưa nhà tôi có hai món của mùa mưa mới, đó là canh cá nấu khế và cá kho ném… Màu của cá, của khế, của ném, của ớt trên mâm cơm nhìn thôi cũng đã thấy ngon rồi. Nhưng thực tình, ăn cá cấn mại không béo, lại hơi xương và hơi đắng. Nên với tôi, đó không phải là một vị thức ngon cho lắm.

Nhưng chẳng hiểu vì sao khi mùa mưa về, khi con ệnh oạng kêu da diết hoài ngoài hè nhà nơi tôi đang sống, tôi lại nhớ âm thanh lao xao của xóm cũ quê nhà, nơi mùa thu bắt đầu từ mớ cá cấn, cá mại tươi ngon từ ruộng từ sông, lại thèm cái vị của những con cá cấn mại đầu mùa nấu canh khế chua hay kho ném của mạ tôi đến thế...