Nền tảng lý thuyết cho việc tập luyện
Tất cả các dạng luyện tập đều có 2 đặc điểm chung:
Đầu tiên, chúng ta phải gây áp lực lên các mô,
Mô Yang hoạt động tốt hơn khi chịu áp lực theo cách Yang và mô Yin hoạt động tốt hơn dưới áp lực theo cách Yin. Trong nền văn hóa của chúng ta, áp lực thường bị quy chụp là tiêu cực bởi vì chúng ta quên mất phần “nghỉ ngơi” trong sự cân bằng này. Tuy nhiên việc hoàn toàn không có hoặc có quá ít áp lực trong cuộc sống cũng gây hại không khác gì việc có quá nhiều áp lực. Chúng ta phải gây áp lực lên cơ thể, đồng thời cũng phải cho cơ thể được nghỉ ngơi. Có một sự cân bằng Yin/Yang ở đây rất có lợi cho sức khỏe. Cái gì quá cũng không tốt.
Bài tập Yang chú trọng mô Yang: cơ bắp. Cơ bắp rất thích các chuyển động theo nhịp và lặp lại. Các khoảng nghỉ ngắn thôi10. Cơ bắp có tính đàn hồi và phù hợp với cách luyện tập này. Tuy nhiên, áp dụng bài tập Yang vào mô Yin có thể gây hại. Mô Yin, cố định hơn, cần áp lực nhẹ nhàng và kéo dài hơn. Cứ thử tưởng tượng một tấm thẻ tín dụng bị bẻ tới bẻ lui 108 lần mỗi sáng. Sẽ chẳng mất bao lâu để tấm thẻ gãy làm đôi. Thẻ tín dụng làm từ nhựa có tính cố định, cũng giống như các dây chằng của chúng ta. Việc uốn cong các dây chằng lặp đi lặp lại, như vài học viên vẫn làm khi hạ người xuống sau các động tác Bánh Xe hay di chuyển từ động tác Chó Ngửa Mặt sang Chó Úp Mặt, theo thời gian làm tổn hại dây chằng, cũng giống như chiếc thẻ tín dụng kể trên vậy. Khuyến cáo ở đây là... đừng áp dụng bài tập kĩ thuật Yang với các mô Yin!
Tương tự, áp dụng bài tập Yin vào mô Yang cũng có thể gây hại. Giữ cơ ở trạng thái co rút trong thời gian quá dài được gọi là “tetany” (co cơ)11, và có thể làm tổn hại cơ.
Vậy siết cơ (Yang) hay thả lỏng cơ (Yin) thì tốt hơn? Câu trả lời còn tùy vào mục đích của bạn. Chúng ta siết cơ để bảo vệ khớp xương. Chúng ta thả lỏng cơ để có thể luyện tập các khớp. Mục đích của bạn khi tập động tác đó là gì?
Nhiều chuyên gia chăm sóc y tế rùng mình khi nghĩ đến chuyện luyện tập các khớp, bởi họ nhầm lẫn rằng tất các bài tập đều mang xu hướng Yang. Mặc cho những quan ngại này, việc luyện tập dây chằng, xương và khớp bằng các bài tập hướng Yin là khả dĩ. Thực tế, đó là việc hết sức cần thiết.
Tuy nhiên, bởi vì chúng là các mô Yin nên chúng ta phải luyện tập theo cách của Yin. Và vui lòng nhớ kĩ phần quan trọng thứ hai của sự cân bằng này - chúng ta phải nghỉ ngơi!12 Có rất nhiều nghiên cứu chứng minh tầm quan trọng của áp lực và nghỉ ngơi, vượt xa việc phát triển sức mạnh vật lý, đây là yếu tố sống còn quyết định chúng ta đi được bao xa trên hành trình này13.
Căng giãn vs. Áp lực
Chúng ta cần định nghĩa rõ ràng một số khái niệm mà nhiều giáo viên yoga sử dụng có phần bừa bãi: áp lực (stress) và căng giãn. Những từ này không đồng nghĩa. Về mặt kĩ thuật, áp lực là chủ ý mà chúng ta muốn tạo lên mô, trong khi sự căng giãn là quá trình kéo dài cơ ra, là kết quả của việc tạo áp lực. Chúng ta thường nói rằng chúng ta căng giãn các cơ, nhưng nói cho đúng, thì việc chúng ta làm là tạo áp lực lên cơ bắp và việc này tạo ra sự căng giãn. Tuy nhiên, sự căng giãn không phải lúc nào cũng đi cùng với áp lực, vậy nên chúng không phải là một. Ví dụ, trong phương pháp thể dục isometric(1), chúng ta tạo áp lực lên cơ, nhưng chiều dài của cơ không hề thay đổi.
(1) Viết tắt là ISME, thể dục với xương khớp bất động (ND).
Chúng ta cũng có thể tạo áp lực lên dây chằng, đặc biệt là trong luyện tập Yin Yoga, nhưng bởi vì dây chằng có tính cố định nhiều hơn và ít đàn hồi hơn so với cơ nên việc tạo áp lực ít có khả năng tạo ra căng giãn. Dây chằng có thể căng giãn chút ít; tuy nhiên, nhìn chung gân và dây chằng không nên kéo giãn nhiều hơn 4% đến 10%, nếu không, chúng sẽ bị tổn thương14. Trong Yin Yoga, chúng ta không cố kéo giãn dây chằng hay các bao khớp mà chỉ đang cố gắng tạo áp lực lên chúng. Dần dần, mô có thể trở nên dài hơn, dày hơn và khỏe hơn, nhưng trong bất kì giờ tập Yin Yoga nào, chúng ta không nên cố công kéo dài những mô này. Nói cách khác, trong Yin Yoga, cốt lõi là tạo áp lực chứ không phải căng giãn.
Thuật ngữ căng giãn trong quyển sách này được sử dụng với hai ý nghĩa: một là kéo dài các mô (ví dụ, chúng ta sẽ căng giãn cơ để làm nó dài ra), hai là thể hiện chủ ý của việc sử dụng áp lực là để kéo dài các mô, kể cả khi trong thực tế, không có căng giãn xảy ra. Trong trường hợp không có ý định kéo dài các mô – hầu hết các bài tập trong Yin Yoga đều như vậy, chúng tôi sẽ không dùng thuật ngữ căng giãn, mà sẽ dùng thuật ngữ tạo áp lực.