Trước khi đến làm việc ở toà báo, Vừu từng ở viện C, một viện nghiên cứu nhiều về văn nghệ, văn hoá dân gian. Cố gắng mãi mới leo lên được chức phó một phòng, bù nhìn ở chân sai vặt như bao nhân viên khác, đồng lương èo uột.
Về viện C, Vừu bị đồng nghiệp coi như con cừu. Một con cừu quá non nớt, cựa quậy viết văn. Họ khôi hài giải thích cái âm ừu của con cừu chuyển sang ghép với một chữ “vờ” mà thành tên hắn. Rồi nhiều chuỗi cười nửa man dại nửa khinh miệt nổ ra. Vừu cười đắng đót, khô cằn. Khuôn mặt hắn bị nướng mãi trong môi trường đó thành trơ khấc, ít khi phản ứng, đấu tranh càng không. Ai đó hỏi han, nói chuyện về hắn cũng nhẫn tâm gán ghép Vừu - cừu, đôi ba người đánh cắp luôn cả tên thật chỉ trả lại tiếng cừu lạnh lùng. Vừu cấp dưới một cô gái khác trong phòng. Hắn luôn bị cô bấm nút, nút cấp trên, nút anh là cấp dưới của em, nút anh hãy biết nghe lời, hoặc nút em có vây cánh mạnh... Hắn giãy xoành xoạch như máy tính. Cô trưởng phòng nhiều lần mắng hắn te tát như chị mắng em. Cô bảo hắn thật thà quá hoá ngu. Có cái khe hở kiếm được hàng chục triệu, vài chục triệu mà không chớp lấy, để nó lọt về Bộ mất, rồi đến tay kẻ khác chứ nó không thoát được. Người ta cứ chờ đợi để có cơ hội là vơ vào mình, còn với hắn nó tự tiến đến mà cứ ngơ ngác. Cô còn nói không dại gì mà từ chối sự ưu ái của cơ quan cấp dưới, của những cuộc họp hành tầm cỡ. Về thanh toán công tác phí cứ khai nhiều nhiều một chút. Thích thì đưa cho bọn nhà hàng một hai trăm, nó ghi khống cho cái hoá đơn đỏ vài triệu. Cứ thật thà quá giám đốc cũng bảo ngu. Người ngoài không ai nghĩ anh liêm khiết đâu. Vậy thì đừng có liêm khiết. Phải biết giả, biết đểu, biết mềm nắn rắn vuông, đủ thứ. Không thì bị loại ngay lập tức. Từ hôm về viện hắn được lên lớp nhiều bài phải sống giả, sống đểu. Dần dần đến đâu, tiếp xúc với ai cũng nghĩ đối với tên này mình nên giả hay thật. Nhưng phải nói trình độ sư phạm của trưởng phòng rất tốt, đào tạo được kẻ cứng cổ là hắn, ít nhất trong thời gian đó. Đơn giản vì khả năng của... đàn bà!
Nhật kéo hắn mỗi tuần phải đưa đi nghỉ một nơi. Giám đốc đang chữa bệnh không chú ý đến chuyện cơ quan. Không lúc này thì đi lúc nào. Đi thì phải kéo lái xe i, xe công cơ mà, chỉ gọi điện về điều hành. Hắn nghe Nhật quát cấp dưới mà chạnh lòng: Ngu lâu, khó đào tạo, mỗi tí việc mà cứ hỏi mãi, đau hết cả đầu!
Khi được hỏi về tài chính gia đình hiện giờ hắn lưỡng lự. Gặng hỏi, hắn trả lời Nhật rằng vợ và các con vẫn ở ngôi nhà cũ, mới đảo được ngói cho đỡ dột, còn gian buồng chưa kịp xây, định cuối năm. Nhật bĩu môi, anh thấy chưa, nghèo thành hèn đó. Hay vì anh quá hèn mà thành ra nhu nhược? Anh không nói gì. Nhật bảo nhà hàng viết hoá đơn đỏ tiền tiếp khách, nụ cười đong đưa trên khoé môi. Về cơ quan Nhật đàng hoàng đưa giấy cho thủ quỹ cấp tiền. Tiền tiếp khách chui vào túi Nhật, ngon ơ!
Vừu thấy cắn rứt. Để có tiền phải nhắm mắt nhắm mũi đưa chân, có lỗi với vợ và các con. Hắn rất sợ cô trưởng phòng bấm nút. Nên lúc này ra sức lấy lòng. Cô bảo đến nhà là phải nhanh chóng phi xe, bảo đến quán không được chần chừ. Nhật nói: Anh cứ tạo tay chân vây cánh đi, lúc giám đốc về hưu, em lên chức giám đốc thì anh ở chức phó. Mơ không được đâu, nên nói thật ông giám đốc đang ốm, anh cầu cho ông ấy bệnh nặng vào, cả em cũng cầu như vậy.
Giám đốc trị bệnh chưa thể lãnh đạo, công việc tạm thời giao cho hai phó giám đốc và hắn. Hai phó giám đốc thực ra cũng là cấp dưới của Nhật trưởng phòng. Lý do họ phải nghe sự chỉ đạo của Nhật. Chuyện này lẫn lộn hắn không hiểu nổi.
Sau ba ngày mất hút, Nhật xuất hiện ở cơ quan. Cô cãi nhau với tân giám đốc vừa nhận chức được một tiếng đồng hồ. Đi qua hành lang, hắn đứng sững trước mặt cô. Vẫn giọng the thé đong đưa, ánh mắt đĩ thõa: anh đấy à? Tạm biệt nhé, em đi trước. Anh cũng chuẩn bị đi, cơ quan này không còn là của chúng ta nữa. Giám đốc hạ cánh an toàn. Anh tưởng ông ta ốm thật à. Ông ta vờ ốm để hưu sớm đó. Ăn đầy bụng, biết cách rút sớm là người thức thời. Nói với hắn câu cuối: đến làm bất cứ cơ quan nào sau này, chớ thật thà, đừng có ngu thế. Tạm biệt! Hi hi...!
Thẫn thờ đi một đoạn hành lang, thấy hai phó giám đốc cũ ôm hành lý ra đi, chào hắn bằng mấy câu mạnh khỏe nhé, chúc thành công. Hắn bước vào phòng giám đốc. Tân giám đốc còn quá trẻ, chừng ba mươi. Khuôn mặt tròn với cặp kính đánh về phía hắn: Ông còn chưa đi. Bộ đã phải khó khăn lắm mới dọn sạch rác rưởi các người tạo ra. Cơ quan giờ là của thế hệ trẻ chúng tôi. Hắn lao ra ngoài...
Thờ thẫn về quê một thời gian và xin vào toà báo. Hắn đắng đót cho dăm năm làm việc trong viện C, một sự ngột ngạt đau lòng. Nơi quê nhà, hắn bình thản nhớ, bình thản viết. Một lần hắn không biết dạy con ra sao khi nó hỏi về bài giáo dục công dân. Dạy đúng thì con hắn sau này ra đời thiệt thòi, dạy sai thì cắn rứt lương tâm. Những chuyện đó như một lát cắt trong cuộc đời Vừu, nhanh thôi, nhưng ngọt, đau, rớm máu. Âm ỉ đến giờ.
Tôi không may mắn, một lần dự hội thảo cấp bộ của một ngành. Mấy quan chức từ miền Trung ra, ngồi giải lao ngoài hành lang. Họ nói chuyện vô ý để tôi nghe thấy, chắc chắn có thừa thiếu chút ít nhưng không sai nghĩa: “Mẹ nó, lâu lắm không có bão về tỉnh mình để anh em ta có kế hoạch làm ăn”. Giờ nếu gặp lại, tôi vẫn nhận ra vị quan chức đó. Một khuôn mặt rạng ngời, có lẽ nhận được nhiều món hời từ nhiều năm trước, những năm tỉnh ngài có nhiều bão gió.
Vừu gác chân lên đùi tôi, đòi châm một điếu thuốc. Tôi ngăn. Không phải tiếc nhưng hắn đang bệnh. Người trong phòng cần không khí trong lành. Hắn nhăn nhó cười như người diễn tuồng. Hắn hỏi: thằng phóng viên ở chỗ ông thế nào rồi? Đuổi. Tôi nói. Đuổi thẳng rồi. Người ta nghiêm khắc ở những chỗ chưa cần nghiêm khắc, còn chốn quan trọng hơn thì làm ngược lại.