Mài sắc con dao và cuộc sống

Việc trau dồi tính chính xác trong cuộc sống đòi hỏi sự cẩn thận, sự chú ý thường xuyên và kĩ năng. Khi những con dao của chúng ta sắc bén, ta có thể chặt một cách chánh niệm, nguy cơ tự cắt phải mình – hoặc vô ý làm tổn thương người khác cũng nhỏ hơn.

Bằng cách nhận biết và chăm sóc các dụng cụ của chúng ta như một phần của việc thực tập thiền định hàng ngày, chúng có thể trở nên mở rộng hơn và phục vụ chúng ta tốt hơn. Chúng cho phép chúng ta nhận ra tiềm năng lớn hơn và làm được nhiều việc hơn trên thế giới. Đối với một người thợ xây dựng thì cái búa, cái cưa và cái khoan có thể là những công cụ hỗ trợ không thể thiếu; với một bác sĩ, đó có thể là cái nhiệt kế và cái ống nghe.

Với một đầu bếp, một con dao đơn giản có thể là thứ công cụ cần thiết nhất. Thường thì khi các đầu bếp mới được mời đến một cuộc phỏng vấn, họ mang theo mình con dao yêu thích nhất, được bọc và mài cẩn thận. Những cuộc trò chuyện về các loại dao được ưa chuộng hơn đã diễn ra trong một phòng bếp đang hoạt động và các đầu bếp sẵn lòng trả một số tiền đáng kể, bảo vệ lưỡi kiếm của họ một cách cẩn thận và mài giũa chúng với tình yêu.

DÙNG TAY CỦA CHÚNG TA

Trong hầu hết các thí dụ về công cụ mà chúng ta có thể nghĩ tới, điểm kết nối cơ bản đến bản thân chính là thông qua đôi bàn tay. Bàn tay chúng ta cung cấp cho ý nghĩa của sự giao tiếp những ý định của tâm trí đối với công cụ và mang nó đến với chúng ta một cách sống động, biến nó thành tác nhân thay đổi của chúng ta. Đôi bàn tay của chúng ta học cách sử dụng các công cụ đúng cách để khiến chúng đạt hiệu quả tối ưu, và đôi bàn tay cũng học cách để phục vụ những dụng cụ – điều thường có nghĩa là sử dụng các công cụ khác theo một cách thức đặc biệt để giữ gìn dụng cụ, chẳng hạn, giữ độ sắc bén của dao hoặc để ngăn rỉ sét phát triển.

Giờ đây, độ sắc bén có thể không được coi là một phẩm chất chánh niệm, mà là một cái gì đó liên quan đến những trận chiến khốc liệt, chiến tranh và giết chóc. Quả thật, cũng như với rất nhiều phẩm chất, độ sắc bén cũng có mặt tối, cho nên chúng ta cần phải xem xét một cách cẩn thận mọi thứ về chúng.

Kiểu sắc bén mà tôi quan tâm đến là một sự hỗ trợ cho độ chính xác. Nó đem đến một thứ lưỡi giống như kim cương, tạo điều kiện cho việc cắt chặt nhanh chóng một thứ ra thành nhiều phần. Nó hoạt động chống lại “sự mắc kẹt”, bám chấp và sự nặng nề, cho phép chúng ta tái tạo các yếu tố của thế giới để phù hợp hơn với nhu cầu của bản thân. Như vậy, các loại rau sau khi được cắt ra có thể cho vào nồi và hầm nhừ. Độ sắc bén là một tác nhân của sự biến đổi – và đó cũng chính là bản chất của việc nấu ăn.

Ngược lại với sự sắc bén là sự trơ cùn, điều mà tôi rất nhiều lần đã thấy là một mối nguy hiểm trong nhà bếp, vì nó khiến cho chúng ta phải vật lộn với việc cắt chặt và đôi khi bị trượt. Biết rằng dao sắc hay dao cùn, tuy vậy, là điều quan trọng nhất khi nói đến sự an toàn: Ở trường Schumacher, chúng tôi luôn đặt rất nhiều biển cảnh báo trong bếp khi dao mới được mài, và bọc lại những lưỡi dao sắc bén nhất. Tương tự như vậy trong cuộc sống, chúng ta phản ứng tốt hơn khi chúng ta được chuẩn bị để xử lý với một kiểu hành vi cụ thể, cho dù lưỡi của nó là sắc bén hay trơ cùn.

Trong lĩnh vực tâm lý, cả sự trơ cùn và sắc bén đều có thể được sử dụng để chỉ một hành vi khó chịu. Trong cả hai trường hợp, sự thiếu thấu cảm đều có thể bắt nguồn từ sự vắng bóng của cái toàn vẹn và sự bất bình đẳng trong mối quan hệ: Nó giống như thể người gửi đi thông điệp đã không học cách bảo vệ những phẩm chất giống như dao của họ trước những người khác, hoặc là họ đã lựa chọn không làm như thế.

Những người quá sắc bén thường khiến người khác bị tổn thương hay bị xúc phạm. Ngược lại, các đầu bếp giỏi luôn cẩn thận khi mang theo dụng cụ của mình, ý thức được rằng nó có thể gây nguy hiểm cho những người khác nếu bỏ nó trong bồn rửa, ngăn kéo hoặc bất cứ nơi nào mà cái cạnh sắc nhọn của nó có thể dẫn đến một sự động chạm không mong muốn.

Những người trơ cùn cũng thiếu tinh tế, nhưng đôi khi được coi trọng bởi tính thẳng thắn của họ. Với một con dao, nó có thể được liên hệ với tính cùn và độ trì; mặc dù vậy, nó có thể ám chỉ cùng một điều. Nếu bạn để một lưỡi dao mất đi độ sắc, bạn đang bỏ qua nhu cầu của người sử dụng nó, hạn chế khả năng làm việc hiệu quả.

Một con dao sắc bén sẽ hoạt động dễ dàng và trôi chảy hơn với tâm trạng của chúng ta, cho phép chúng ta làm chủ được tốc độ làm việc. Đôi khi tôi lắng nghe những âm thanh khi các đầu bếp giàu kinh nghiệm làm việc, và nhận ra rằng tại một thời điểm nào đó công việc có thể rất trơn tru, nhịp nhàng và mượt mà đến nỗi thứ âm thanh duy nhất có thể nghe thấy được là tiếng kêu giòn tan của rau khi dao thái lướt qua, không bao giờ hoàn toàn rời khỏi thớt. Lần khác thì đầu bếp quyết định đập dao của anh ấy hay cô ấy một cách nhịp nhàng khi dứt mỗi chuỗi cắt thái. Một củ cà rốt đã thành hai mươi lát. Păng! Một củ cà rốt khác lại thành hai mươi lát. Păng! Và cứ như thế. Gần giống như thể một tay trống hoặc một nhạc công bộ gõ đang làm việc: Đầu bếp hoàn toàn đắm mình vào và tận hưởng mọi hoạt động. Một thứ năng lượng hài hòa tràn vào trong việc chuẩn bị bữa ăn, đổ thêm sự sống động vào nó.