Bạn có bao giờ rơi vào tình huống công việc làm thêm dịp hè của bạn thật nhàm chán, nhưng bạn vẫn muốn đi làm vì những người đồng nghiệp ở đó thật đáng mến? Trừ khi bạn thích cô độc, nếu không bạn sẽ có cơ hội tiếp xúc với nhiều mẫu người khác nhau qua những công việc bạn trải nghiệm. Khi mới đi làm, nhiều khả năng bạn sẽ phải đối mặt với những đồng nghiệp khó tính, có tính cách hoàn toàn đối lập với bạn. Lúc đó, công việc có thú vị đến mấy cũng khiến bạn chán nản. Ngược lại, bạn cũng có thể tiếp tục làm một công việc chẳng có gì thú vị chỉ vì những đồng nghiệp ở đó rất thân thiện.
Tìm kiếm công việc mơ ước không chỉ liên quan đến sở thích của bạn, mà còn liên quan đến mẫu người bạn muốn làm việc chung. Hãy khám phá mẫu người bạn thích làm việc chung thông qua trò chơi "Bữa tiệc".
Kế đó là danh sách rút gọn của các mẫu người tham dự buổi tiệc. Tên gọi của các nhóm gồm: Thực tế, Khám phá, Nghệ sĩ, Xã hội, Năng động và Truyền thống, được đặt theo loại kỹ năng mà nhóm người đó thích áp dụng nhất. Mỗi nhóm đều bao gồm vài ví dụ của những cá thể tiêu biểu. Trong phần miêu tả các mẫu người, bạn sẽ thấy nét tương đồng giữa tính cách /sở thích với kỹ năng của họ.
Lúc này, bạn đã biết chút đỉnh về những mẫu người sẽ xuất hiện ở bữa tiệc. Hãy tưởng tượng bạn vừa mới đến và bước vào cửa chính. Hãy trả lời ba câu hỏi sau:
1. Bạn sẽ đến tiếp cận nhóm nào trước tiên, mẫu người nào bạn thích nói chuyện nhất? Viết chữ cái đầu tên nhóm đó vào ô bên cạnh.
2. Nếu sau 15 phút, những người bạn chọn đều đi nơi khác thì bạn sẽ chú ý nhóm nào nhất trong các nhóm còn lại? Mẫu người nào bạn thích trò chuyện nhất và giao tiếp lâu nhất? Viết chữ cái tượng trưng cho nhóm đó vào ô bên cạnh.
3. Sau 15 phút nữa, nhóm người này lại rời khỏi bữa tiệc. Bạn nhìn quanh và quyết định xem sẽ tiếp tục nói chuyện với ai. Chọn trong số còn lại nhóm mà bạn thích trò chuyện cùng. Viết chữ cái tượng trưng cho nhóm đó vào ô bên cạnh.
Ba chữ cái bạn chọn chính là "Mã Holland" của bạn. Mã này được đặt theo tên của tiến sĩ Tâm lý học người Mỹ, John Holland (1919- 2008), người thực hiện công trình nghiên cứu về "môi trường giao tiếp" – hay nói cách khác là những mẫu người chúng ta thích tiếp xúc. Nghiên cứu trên cho thấy mỗi người đều có ba môi trường giao tiếp hòa hợp nhất trong số sáu môi trường phổ biến là Thực tế, Khám phá, Nghệ sĩ, Xã hội, Năng động và Truyền thống. Việc gọi tên nhóm người bạn thích trò chuyện nhất ở bữa tiệc đã xác định được môi trường giao tiếp ưa thích của bạn.
Lưu ý, kết quả của bài tập "Bữa tiệc" chỉ chính xác ở mức tương đối.
Bây giờ, hãy quay lại với sơ đồ "Chiếc dù của tôi" (trang 5) và điền mã Holland của bạn vào mục "Mẫu người tôi thích nhất". Bạn cũng có thể viết một hai chú thích ngắn về mẫu người này. Ví dụ, nếu mã Holland của bạn là IAS, bạn có thể viết "Tôi yêu công việc của mình nhất khi quanh tôi là những đồng nghiệp thích khám phá, ưa phân tích (I), giàu ý tưởng, sáng tạo (A), thích giúp đỡ người khác (S)."
Còn bây giờ, hãy nhìn lại tính cách của ba mẫu người bạn thích nhất và xem chúng có thích hợp với cá tính của bạn không. Cách tốt nhất để tìm hiểu bản thân chính là quan sát người khác. Chúng tôi gọi đó là sự soi chiếu lẫn nhau. Khi miêu tả mẫu người mình thích, ta cũng đồng thời tự miêu tả bản thân. Bạn nghĩ sao về điều này? Bạn có nhìn thấy bản thân mình qua mẫu người bạn yêu thích không?
CẤP TRÊN VÀ ĐỐI TÁC
Nhiều bạn trẻ đã nhận thấy tầm quan trọng của việc tìm kiếm cho mình một người quản lý tốt. Cấp trên giỏi thường cũng là người thầy xuất sắc. Ở phương diện này, giáo viên cũng được xem là sếp của bạn. Một số thầy cô có thể giúp bạn bộc lộ khả năng của mình và bạn cũng học hỏi được rất nhiều từ họ. Khi khởi nghiệp cũng vậy, bạn muốn có một vị sếp giỏi để chỉ bảo mình. Vậy nên hãy lập danh sách những phẩm chất mà một ông chủ tốt nên có, ưu tiên thứ tự theo theo mức độ quan trọng. Làm tương tự với đối tượng khách hàng mà bạn muốn tiếp xúc. Khi đã có hai-ba miêu tả quan trọng nhất, hãy viết chúng vào sơ đồ "Chiếc dù của tôi", mục "Mẫu người tôi yêu thích nhất".
Sử dụng bảng đánh giá hướng nghiệp
Trường học thường cung cấp các bảng đánh giá hướng nghiệp khi bạn tham gia các lớp tư vấn nghề nghiệp. Nếu trường bạn vẫn chưa tổ chức hoạt động hướng nghiệp thì bạn có thể tự tìm bảng đánh giá này trên mạng. Nếu ở trường bạn có thầy cô tư vấn hướng nghiệp, hãy trình kết quả đánh giá và xin ý kiến của họ. Không có sự giúp đỡ của các thầy cô, bạn sẽ khó mà hiểu hết ý nghĩa của kết quả kiểm tra đó đối với nghề nghiệp tương lai của mình. Nhưng lưu ý là các bảng đánh giá đó cũng có giới hạn của nó.
Không có bảng đánh giá nào có thể giúp bạn tìm câu trả lời chắc chắn cho câu hỏi "Nghề nghiệp phù hợp với tôi là gì?", nhưng ít nhất đây là những đầu mối hữu ích để bạn bắt đầu cuộc hành trình tìm kiếm công việc mơ ước. Có vô số đầu việc cho bạn lựa chọn, sự phát triển của công nghệ và nhu cầu tiêu dùng hàng năm cũng tạo thêm nhiều công việc mới. Tuy nhiên, các bảng đánh giá định hướng nghề nghiệp thường chỉ liệt kê ra vài trăm đầu việc, dựa trên những công việc do những người tham gia khảo sát trước đó đã chọn. Vậy nên, danh sách công việc hợp sở thích của bạn sẽ bị hạn chế. Nhưng dù sao thì đó cũng là một khởi điểm tốt. Bạn có thể tìm hiểu thêm ở các website khác hoặc sách hướng nghiệp trong thư viện. Chịu khó tìm hiểu một chút về mỗi công việc gợi ý trước khi bỏ qua nó. Và cũng đừng vội nản lòng nếu bạn không thích công việc nào trong danh sách đề nghị. Đây là lúc bạn cần đào sâu suy nghĩ. Có khi lĩnh vực ấy cuốn hút bạn dù những gợi ý về công việc đó không mấy hấp dẫn. Trong trường hợp này, hãy tìm những công việc khác cùng lĩnh vực nhưng thích hợp với bạn hơn. Những bài tập khảo sát trong cuốn sách này sẽ giúp bạn có định hướng đúng cho sự nghiệp của mình trong tương lai.
TÌM THÊM MANH MỐI
Mã Holland của bạn, tức ba chữ cái bạn rút ra từ bài tập "Bữa tiệc", không chỉ cho biết mẫu người bạn thích mà còn tiết lộ công việc hợp với bạn. Chẳng hạn, nếu ba chữ cái bạn chọn là RIA (thực tế, khám phá và nghệ sĩ ), bạn có thể trở thành họa sĩ vẽ chân dung tội phạm cho ngành cảnh sát hay chuyên gia trị liệu phục hồi chức năng. Nếu 3 chữ cái của bạn là SEC (xã hội, năng động và truyền thống), nghề nghiệp tương lai của bạn có thể là lên kế hoạch cho tiệc cưới hay chuyên viên tổ chức sự kiện.
Một khi đã tìm ra lĩnh vực thích hợp với mình, bạn sẽ dễ dàng tìm được những công việc phù hợp ở nơi bạn đang sống hoặc muốn đến. Bạn hoàn toàn có thể dùng ba chữ cái đầu mã Holland để tìm việc qua các website và nguồn tuyển dụng khác. Cách tìm việc này hay ở chỗ có khi bạn sẽ khám phá ra những công việc bạn chưa bao giờ nghĩ tới hoặc thậm chí chưa hề nghe tên.