1. Tử Pín có ý định thăm dò núi Chúa nên rủ Lỳ - Trạm phó Trạm Kiểm soát lâm sản Khau Sưa đi săn. Vốn là dân bản địa, từ nhỏ Lỳ đã được theo cha cùng phường săn Cò Nòi đi săn khắp vùng Khau Sưa, nhất là săn lợn lòi ở núi Chúa, mãi, Lỳ cũng trở thành chỉ huy phường săn Cò Nòi, nên Lỳ rất chu đáo trong việc chuẩn bị cho một cuộc săn. Bao giờ cũng thế, theo phong tục, phường săn trước khi vào trận săn phải “cúng thoong”. Cuộc săn này, Lỳ chỉ huy, nên ngang chiều, tại nhà sàn của Lỳ, bạn săn tập trung đầy đủ, Lỳ bưng mâm cỗ vào gian giữa đặt lên ban thờ. Mâm cỗ có đủ lễ vật: con gà sống tơ luộc chín còn cả chân, cánh, mỏ, nải chuối goòng chín vàng, năm quả trứng luộc, mấy quả ổi chín thơm nức, một đĩa cá sỉnh nướng, mấy khúc sắn luộc, năm mũi tên... Lỳ rút bảy thẻ hương châm lửa, cắm lên bát hương ban thờ. Các bạn săn và Lỳ quỳ gối, cúi đầu khấn vái. Lỳ thay mặt các bạn săn kính cẩn khấn: Xỉnh thâng thàn cai quản nả, cung. Thàn thư pưn thua sliểm. Thàn thấu nạn thấu quang. Xỉnh thân thàn pỏ quan sủng tậu. Sủng théo phja cải lộng lác pàn. Vằn nẩy vằn đây. Giơ nẩy giơ mjác. Boong lục so thàn pháp mừa đông. Thấu san háo mông tông đông ké. Chập quang mé gủy nòn. Phúng quang mong gủy kháu. Chập pỏ nạn dáu dáu kha kho. Phúng mẻ mi hỏi cò pẳng lượt. Slưa diếng tàng diếng soóc. Ma han dá phoi phóc khảu mà. Cáu xẩu pây sloa. Khoăn khuy pây slại. Cằm mẳn mi phép cải thần luông. Inh bặng phép thần thông quảng đại4...
4. Trình cùng thần cai quản ná, cung. Thần giữ tên mũi nhọn. Thần săn nai săn thú. Trình cùng thần tạo súng thần công. Súng nổ núi thủng thành hang lớn. Hôm nay ngày lành. Giờ này giờ tốt. Chúng con xin thần phép lên rừng. Săn cầm thú tưng bừng rừng rậm. Gặp hươu cái nằm co. Đụng hươu móc quỳ gối. Gặp nai đực lộc ngộc chân què. Đụng gấu cái cổ treo ống máu. Hổ nhường đường nhường lối. Chó sói không quẩn vào trận săn. Mọi thứ xấu tuồn bên phải. Mọi thứ quái đản tuồn bên trái. Câu “mẳn” có phép lớn thần to. Nghiệm như phép thần thông quảng đại.(Cúng thoong - cầu may, một tục cúng của người Tày trước khi vào trận săn thú rừng).
“Cúng thoong” xong, các bạn săn thay toàn quần áo, mũ rằn ri và giày cao cổ đã được phơi sương phơi nắng suốt ba ngày ba đêm, mang đầy đủ bao đạn, dao nhọn, đèn ba pin gắn trên đầu, dây móc bện chạc dài, bao bông băng và thuốc chống vắt, bi đông nước, bật lửa, mì ăn liền. Riêng Tử Pín có súng săn hai nòng, còn tất cả đều mang súng kíp. Ba con chó săn - con Vằn, con Vàng, con Đen lông đen mượt đang quấn bên chân ông chủ Lỳ, thỉnh thoảng lũ chó lại nghển đầu ngó nghiêng. Nhìn Lỳ và các bạn săn chỉnh tề, Tử Pín thấy yên tâm. Nhất là Lỳ, chàng trai từ hồi còn là học sinh từng tham gia và trở thành chủ phường săn bản Cò Nòi nhiều năm, trông Lỳ to cao, nước da nâu, mặt vuông chữ điền, đôi mắt xếch, miệng rộng, nom rất đàn ông, thì Tử Pín tin tưởng, vui lắm. Mà vui nhất là sau cuộc săn này, Tử Pín hiểu thêm giá trị núi Chúa, sẽ làm dự án khu du lịch sinh thái núi Chúa, nhất định lãnh đạo thành phố Mã Sơn với các sở ban ngành, anh rể Vương, cả chị Kim Hy nữa, sẽ ủng hộ Tử Pín mua đứt toàn bộ khu vực núi Chúa vừa làm du lịch sinh thái, vừa bí mật khai thác gỗ quý và khai thác đá màu. Mảnh đất này sẽ đẻ ra vàng, ngọc, đẻ ra tiền tỷ! Tử Pín đang mải nghĩ về tương lai núi Chúa thì các bạn săn đã tề tựu trên tảng đá lớn dưới bóng ba cây xổ cổ thụ. Một người nói to:
- Chúng mình lên động cậu Cóc thắp hương chứ?
- Mình thắp hương từ sớm rồi, yên tâm đi! - Lỳ khoát tay.
- Khi nào hạ được con thú sẽ cắt thủ dâng lên cậu Cóc, phải không Lỳ? - Tử Pín lên tiếng.
- Nhất định phải như thế! - Lỳ chém mạnh tay về phía trước.
Nói xong, Lỳ đi quanh, sờ nắn đồ săn trên người các bạn xem đã đầy đủ, thắt buộc cẩn thận chưa, rồi chia các bạn ra ba ngả, hướng về thung lũng Bùn. Mới đầu hạ, cây lá xanh rờn, chim hót ríu ran. Rừng chiều xôn xao. Tử Pín luồn rừng theo bạn săn, mắt luôn ngó ra xung quanh. Ô, rừng mênh mông toàn cây cổ thụ sum suê, cây to hàng mấy người ôm, cây nào là cây gỗ nghiến nhỉ, cây nào là cây gỗ chò chỉ nhỉ, cây nào là cây gỗ lý nhỉ, cây nào là cây gỗ táu nhỉ, ô, nhiều loại cây to lắm, thích thế, quý thế, Tử Pín cứ miên man với cây rừng. Mãi, chợt gặp một cái hồ nước khá rộng, nước trong veo, hỏi bạn săn, Tử Pín mới biết đây là hồ Hoang Thủy. Mặt hồ dài theo dòng suối Leo, hai bên là hai dãy vách đá cao vút, dưới xa kia là cánh đồng rộng lớn của bản Cò Nòi với bản Nà Lai. Ô, một cái hồ treo trên núi! Cái đầu của Tử Pín lắc lư nghĩ, nơi này mà ngăn đập làm thủy điện thì tuyệt. Tử Pín vụm tay vục nước hồ, uống, ờ, mát thật đấy, nước trong nước mát vô tận này rất có thể sẽ đem lại cho ta nhiều tiền bạc đây. Tử Pín giữ kín những ý nghĩ trong đầu, chân bước vội theo bạn săn. Sau một thôi dài xuyên rừng, qua rừng Cò Nòi sang rừng núi Chúa, các bạn săn của Lỳ khép gọng kìm, từ ngang đỉnh núi Chúa xuống, từ khe Cạn tắt sang, từ đồi nứa Ngộ lại, thung lũng Bùn ngang núi Chúa bị kẹp chặt ba phía, đã rất gần. Bỗng con Đen vươn cổ sủa vang rừng rồi vọt lên như mũi tên. Tử Pín nhìn nhanh những dấu chân lợn to đùng, như vừa mới giẫm qua đây. Có chuyện rồi. Tử Pín lẩm bẩm, tay nhét nhanh hai viên đạn vào nòng súng, chạy nhào theo con Đen. Phía kia cũng ầm ầm tiếng chó sủa. Vừa giạt qua quãng rừng nứa, Tử Pín giật mình nghe tiếng quéc quéc quéc, vụt qua trước mắt là những con nai nghềnh ngàng gạc. Tử Pín vội giương súng lên, chưa kịp bóp cò thì nhìn thấy mấy con lợn rừng to lừng lững cũng đang chạy thục mạng qua rừng nứa xuống thung lũng. Chúng vừa chạy vừa húc đổ nhào những cây chuối, rẽ ào ào những vạt lá dong, tông tốc chạy ra bãi bùn lầy. Giống lợn ngu quá! Ba con chó săn đuổi riết ngay đằng sau, thỉnh thoảng lại lao nhoáng nhoàng đớp một miếng vào mông một con lợn, khiến nó hộc lên, quay đầu văng lại, vẻ tức tối. Một con lợn to nhất đàn, càng chạy ra bãi lầy càng bị lún thụt, cứ ục ặc dưới bùn. Tử Pín nhảy lên mấy bước, quỳ bên gốc cây, giương súng, bóp cò. Pòm! Pòm! Hai tiếng nổ đanh gọn. Con lợn lòi trúng đạn giữa đầu, hộc lên dữ tợn. Một lúc, nó ngả đầu hặc hặc trong bùn nước. Ba con chó săn cùng nhảy ào vào quây lấy con lợn đang giãy giãy, bỏ cho lũ lợn nhỏ chuồn mất. Các bạn săn tụm lại, lấy dây chạc buộc hai chân sau con lợn, rồi hô nhau kéo nó ra khỏi bãi lầy. Con lợn lòi nặng dễ đến hơn trăm cân. Lỳ lội đến trước con lợn lòi gục ngã, chặc chặc lưỡi, nhìn Tử Pín, khen: “Anh giỏi quá!”. Tử Pín cắp ngang nách cây súng, gật đầu, nhếch mép cười hãnh diện. Vẫy tay, Lỳ lệnh cho các bạn cắt thủ, moi hết nội tạng ra.
Chỉ một lúc, con lợn lòi được xả làm hai nửa, mỗi nửa cho hai người khênh. Còn lòng già bỏ, dạ dày xẻ tháo bỏ phân, cùng với tim, gan, phổi, lòng non cho vào bao tải xác dứa, hai người nữa khênh cùng với chiếc thủ. Trời vừa tối. Mấy con chó săn chạy trước, cứ ư ử vẻ sung sướng vì đã hạ thủ được con mồi to, thế nào cũng được một bữa no nê. Chúng chạy quẩn lên trước ánh đèn pin loang loáng. Vượt qua khe Đá Chồng một đoạn, Lỳ bảo các bạn khênh hai nửa con lợn về trước, còn cái thủ phải khênh ngược lên động thắp hương cậu Cóc, mang về sau. Thế là Lỳ cùng Tử Pín với hai bạn săn nữa, thay nhau khênh cái thủ lợn lên động cậu Cóc. Đến cửa động, đi chậm lại, mọi người nghênh tai nghe tiếng thác Tu Mi dội vào trong động nghe ầm ồ ầm ồ, đến lạ. Lỳ đốt thêm một bó đuốc nứa cho sáng, ánh lửa rực lên khiến cho khắp động sáng lấp lánh. Lũ dơi bám ngay vách đá cửa động thấy ánh sáng liền bay vù vù ra ngoài, cả trăm bóng đen nhấp nhoáng như ma quái, phát khiếp. Lần đầu Tử Pín vào động cậu Cóc, liếc nhìn bao quát, thấy bàng hoàng vì lòng động rộng thênh thênh, ánh sáng và hình thù thạch nhũ ma mị vô cùng. Ô, bao nhiêu là thạch nhũ hình thù kỳ lạ. Kia là cậu Cóc dáng to lớn, hai chân trước rướn lên, hai chân sau ệp xuống bệ đá lớn, mắt lố ánh đỏ, vươn cao cái cổ nhóng nhánh ướt, miệng chành rộng, nom bệ vệ, uy nghi lắm. Kia như đàn voi cuốn vòi, lững thững bước. Kia như đàn hươu nghênh gạc, chạy dài. Kia như lũ khỉ đánh đu cành cây cao. Kia như đàn trăn cuộn mình quanh gốc cây cổ thụ. Kia như con đại bàng bay ngang mây trời. Kia như nàng công chúa ngủ quên trong rừng. Kia như núi non trùng điệp. Kia như tràn ruộng bậc thang bậc bậc lên trời. Kia như hồ nước long lanh buổi sớm. Ôi giời! Tuyệt vời! Từng qua xem động Thiên Cung ở Hạ Long, động Ngườm Ngao ở Cao Bằng, động Cẩu Quây ở Thác Bay, động Tiên Nữ ở Tú Lệ..., nhưng Tử Pín chưa thấy cái động nào rộng lớn và đẹp mê hồn như động cậu Cóc này. Ừ, hồ Hoang Thủy, rừng Cò Nòi, núi Chúa, động cậu Cóc, sao mà lạ thế, sao mà đẹp thế, sao mà thích thế, hãy để đấy, ta sẽ chinh phục ngươi làm giàu cho ta. Cảm ơn Lỳ nhé! Cảm ơn núi Chúa nhé! Tử Pín im im giấu những ý đồ về núi Chúa. Còn Lỳ, từng tới đây thắp hương cậu Cóc mấy lần mà Lỳ vẫn hơi gai người vì hãi. Nhưng cứ nghĩ cậu Cóc linh thiêng vốn thương người lành kẻ khó, nên lại yên tâm. Kia rồi, cậu Cóc ngồi chỗm chệ, hơi nghênh cao cái đầu kiêu hãnh. Lỳ bảo các bạn cẩn thận đặt chiếc thủ lợn lên phiến đá trước mặt cậu Cóc, rồi tất cả cùng thắp hương, cúi đầu lầm rầm khấn vái. Một lúc ngẩng lên, mọi người kinh ngạc vì cái thủ lợn lòi đã biến mất. Hai bạn săn run rẩy sợ hãi, càng cúi đầu khấn vái. Tử Pín thấy thế cũng hết cả hồn vía, nhưng vốn bạo gan nên cứ ngẩng đầu lên, ngó nghiêng khắp động. Bất chợt Tử Pín thoáng thấy bóng con thú to lớn, đúng là con hổ vằn mà mình đã từng chạm mặt mấy lần ở khu rừng dẻ núi Khau Sưa, đang lao ra cửa động, miệng còn ngoạm theo cái thủ lợn lòi. Tử Pín lạnh toát cả người. Định thần một lát, Tử Pín đi theo Lỳ. Theo ý Lỳ, mọi người tắt đèn pin, mò mẫm đi trong rừng đêm, đi theo tiếng động loạt soạt ở phía trước, đi rất lâu, tay lăm lăm súng đã nạp đạn. Sợ Tử Pín không thạo rừng núi Chúa sẽ lạc rừng, Lỳ lấy quyền chỉ huy, vượt lên, dẫn đường. Tử Pín hiểu ý bạn, im lặng đi theo. Bằng kinh nghiệm đi rừng, Lỳ nhận ra mình đang đi chếch về phía Tây núi Chúa, nơi có một dải núi rất kỳ vĩ, chỉ cách dòng sông Chảy một thôi đường. Trong dải núi đá vôi kỳ vĩ này có nhiều hang động, nhất là động Chùa São, cũng nổi tiếng linh thiêng và kỳ bí, không mấy ai dám bén mảng. Lỳ từng nghe bố kể, từ xưa đến giờ, những kẻ buôn bè gỗ xuôi sông Chảy bao giờ cũng phải lên động Chùa São thắp hương khấn Thần Núi phù hộ cho bè qua thác Hàm Sấu, thác Tô Mao, thác Mông Sơn, thác Bay được an toàn. Nhưng tại sao con hổ vằn này lại mang cái thủ lợn lòi đi xa thế mà không dừng lại để ăn? Nó không biết sợ cậu Cóc à? Nó cố tình dẫn dụ mình sang động Chùa São để làm gì thế? Lỳ vừa nghĩ vẩn vơ vừa phăm phăm rẽ rừng theo con beo lửa vẫn loạt soạt phía trước. Hai bạn săn và Tử Pín sợ hãi, cứ kéo áo Lỳ ra hiệu quay về, nhưng Lỳ không nghe, hình như đã bị con hổ vằn kia mê hoặc rồi. Tử Pín lo lắng, hỏi:
- Lỳ có tỉnh táo không đấy ?
- Tôi không sao mà! - Lỳ trả lời, giọng nhỏ.
- Cậu biết con hổ vằn đi về đâu chứ?
- Đi về phía núi Bạch Mã!
- Theo nó cũng không lấy được thủ lợn đâu, về thôi Lỳ ơi! - Tử Pín hơi run.
- Không được! - Lỳ dứt khoát - Cái thủ lợn dâng lên cậu Cóc, không thể bỏ được, phải theo con hổ vằn mà lấy lại thôi.
- Nhỡ nó vồ chúng mình thì sao? - Tử Pín không giấu được nỗi sợ hãi.
- Vồ sao được! - Lỳ ra giọng trấn tĩnh - Chúng mình có súng. Mới lại con hổ vằn chúa sơn lâm này ở núi Chúa đã lâu nhưng chưa nghe thấy ai nói nó vồ người bao giờ. Nó cũng thương người hiền kẻ khó như cậu Cóc ấy. Nó thân với cậu Cóc lắm. Nó thường ngủ ở động cậu Cóc, ăn lễ vật cùng cậu Cóc mà.
Lỳ lại dẫn Tử Pín và hai bạn săn đi nữa, đi mãi, gần sáng thì mất hút con hổ vằn. Mọi người bật đèn pin, tìm dấu chân con hổ vằn, thấy rõ là nó đã đi vào trong một ngách động. Lỳ rọi đèn pin vào trong ngách động, ngó nghiêng một lúc rồi dò dẫm vào. Cửa ngách động hơi hẹp nhưng càng vào trong lòng động càng rộng ra. Lỳ đã đi gần khắp vùng núi Chúa nhưng chưa bao giờ thấy một cái động rộng lớn đến thế này. Lòng động rộng thênh thênh. Nhiều nhũ đá đẹp mê hồn và cũng quái dị đến khủng khiếp. Bỗng Lỳ ra hiệu cho các bạn dừng lại, Lỳ tròn mắt nhìn thấy bao nhiêu thứ ngổn ngang, nào ba lô, túi xách, chăn chiếu, rìu, cưa, dao, xoong nồi, bát đĩa, quần áo, bao tải, rau xanh... Đúng rồi, bọn trộm rừng đây mà. Lỳ ra hiệu cho các bạn lùi ra ngoài, còn một mình nhón chân vào nữa. Ngay chỗ ngoặt ngách bên cạnh, lòng động phình rộng ra như cái sân kho hợp tác xã, đuốc cháy rừng rực, gần chục người toàn đàn ông đang quây tròn trên chiếu, mấy người đang chăm chăm vào những quân bài trên tay, ngoài cùng là hai người đàn bà ngồi im lặng bên bộ ấm chén. Thỉnh thoảng một người lại quật mạnh quân bài xuống chiếu, miệng hét to, vẻ như đang thắng thế. Sơ ý, Lỳ để đầu khẩu súng va “cạch” vào vách đá, nhưng họ đang mê mải bài bạc nên không hay biết gì. Lỳ vẫy các bạn, lặng lẽ chuồn ra ngoài. Luồn rừng mãi, gần sáng thì gặp suối Be, nghe tiếng suối reo rì rào Lỳ biết đã xuống tới chân núi Chúa, mà hình như cánh đồng Nà Lai đang ở phía trước. Thấm mệt, Tử Pín ngồi phệt lên một tảng đá, gác súng, nhìn ra xung quanh rừng già. Cái đầu Tử Pín lại ngọ nguậy nghĩ xa gần. “Ừ, núi Chúa đẹp quá. Phía Cò Nòi kia chỉ được cái hồ Hoang Thủy với dãy vách đá chạy dọc suối Leo. Còn bên này núi Chúa của Nà Lai vừa mênh mông rừng già, lại được cái động cậu Cóc đẹp mà huyền bí, có thác Tu Mi kỳ vĩ, có dòng suối Be nhiều cá chảy suốt từ đỉnh núi Chúa qua bản Nà Lai rộng lớn, qua bao nương bãi và cánh đồng của Mường Ly, bản Vèn, bản Bon, bản Phiêng, bản Thoong Sam, bản Cà Lồ, rồi mới đổ ra hồThác Bay. Nếu thuyền chạy từ cảng cá Cao Biền, dọc theo hồ Thác Bay lên cập bến Cà Lồ, từ đây khách du lịch có thể chơi thăm bản người Cao Lan, bản người Nùng, bản người Tày để nghe hát Then, hát Quan làng, hát Pựt, hát Cọi, hát Xình ca, dự đâm luống, nhảy lửa, cầu mùa, lễ cấp sắc, nhiều nét bản sắc dân tộc độc đáo nữa, rồi lên núi Chúa xem rừng già, xem cây nứa, cây vầu, cây song, cây mây, dây vỏ mụng, cây vỏ chay đỏ, xem cây gỗ chò, gỗ nghiến, gỗ lý, gỗ pơ mu, gỗ sến. Mùa xuân thì lấy măng vầu, măng mai, măng giang. Mùa hè thì lấy măng nứa, ăn mác kịnh, ăn quả vả, quả mần trầu, hạt balamít, quả chuối rừng đỏ, quả dứa. Mùa thu thì ăn quả trám trắng, ăn quả gắm, rồi lên thác Tu Mi câu cá, rồi vào động cậu Cóc thắp hương khấn vái cầu may. Ờ, khách quê đồng bằng và thành phố cứ tha hồ mà lạ, mà sướng, mà vui. Ta lại thu bao nhiêu là tiền của khách du lịch chứ không à. Hay lắm! Nhưng có lẽ ta làm cái thủy điện Hoang Thủy trước, có nhiều tiền rồi, ta tiếp tục làm du lịch núi Chúa. Có lẽ cũng nên bàn với chị Kim Hy trước để tranh thủ sự quan tâm của anh rể Vương...”. Tử Pín đang nghĩ mê mải với tương lai du lịch núi Chúa thì các bạn săn tụt mãi xuống. Vừa khát nước vừa tiếc cái thủ lợn lòi, Lỳ cùng các bạn săn tụt nhanh xuống suối Be. Cái lựng suối sâu hút, không có lối xuống, hai bạn săn và Lỳ cứ trượt liều xuống lựng suối Be rửa mặt, rồi vốc từng vốc nước trong lành, uống no bụng. Mọi người còn chưa kịp nghỉ lấy sức thì nghe tiếng quát vang động cả rừng:
- Ai cho phép các ông đi săn núi Chúa?
- Chào ông Sa Thổ! - Tử Pín cố đứng dậy, tay buông khẩu súng săn, nói lắp bắp - Ông thông cảm, chúng tôi giải trí tí thôi mà.
- A, ông Tử Pín! Ông thành con cáo rừng từ bao giờ thế? Mà các ông không có mắt, không biết chữ à? Biển báo to đùng ở chân núi Chúa kia: “Cấm không khai thác gỗ! Cấm không khai thác đất đá! Cấm không săn bắn thú rừng!”, các ông rõ chưa?
- Vâng, nhưng mà… - Tử Pín ngập ngừng vì ngại ông Sa Thổ - Ông ơi! Cấm khai thác, cấm săn bắn, chứ có cấm vào rừng chơi đâu?
- Núi Chúa có chủ, sao các ông tùy tiện? - Ông Sa Thổ cáu - Tôi sẽ kiện các ông lên lãnh đạo Khau Sưa đấy.
- Ai dà! Tôi xin ông! - Tử Pín nhỏ giọng - Ông biết lãnh đạo Khau Sưa là ai chứ? Ông Sò và ông Lỉn ư, cái thứ gì ở Khau Sưa này mà hai ông ấy chẳng có phần to? Chúng tôi có săn được con gì thì hai ông ấy ăn chắc cái thủ, cái đuôi với bộ tim gan ngon.
- Tôi bắn ông đấy! - Ông Sa Thổ nhanh tay lên dây nỏ, đặt mũi tên, hướng thẳng vào Tử Pín.
- Ấy ấy! Ông đừng bắn! - Tử Pín né né người, miệng lắp bắp - Tôi xin ông! Tôi với mấy người kia chỉ đi xem rừng núi Chúa giàu đẹp thế nào thôi mà.
- Xem gì? - Ông Sa Thổ to giọng - Gần sáng, tôi nghe tiếng súng trên núi vọng về, biết là có chuyện, không ngờ chính cậu Lỳ trạm phó kiểm soát lâm sản lại đầu têu đưa các ông đi săn trộm núi Chúa của dân bản Nà Lai. Tội ông và cậu Lỳ đáng chết lắm! Tôi cảnh cáo ông! Mũi tên có độc đấy!
Ông Sa Thổ bật lẫy nỏ. Pựt! Mũi tên bay vút.
Tử Pín giật thót, bật dựng đứng, loạng choạng. Lỳ và các bạn săn kinh hãi, tròn mắt nhìn ông Sa Thổ.
2. Động cậu Cóc gợi ý tương lai xa.
Còn cái hồ Hoang Thủy làm Tử Pín cứ mơ màng nghĩ về chuyện sẽ xây dựng một nhà máy thủy điện, cái nhà máy xay nước ra điện, xay nước ra tiền, nước thì sẵn đấy, có mà xay cả đời, nghĩa là cả đời lúc nào cũng có tiền, nhiều tiền chứ lị. Đấy, đất nước mình phát triển, văn minh, giàu lên cũng một phần nhờ có điện. Nhà máy điện quốc gia, mãi, thành nhà máy điện công ty, rồi cổ phần, cổ phiếu, cổ tức, rộn cả lên. Sướng cái ông chủ tịch hội đồng quản trị. Sướng cái ông giám đốc điều hành. Còn bao nhiêu kỹ sư, công nhân, cũng được hưởng một chút, gọi là. Ừ, Hoang Thủy - cái hồ nước hoang, phải biến nó thành nhà máy xay nước ra tiền cho ta chứ. Nghĩ là làm! Tử Pín phôn hẹn gặp bí thư Sò và chủ tịch Lỉn - hai nhân vật quan trọng nhất của miền Khau Sưa này. Cuối chiều hết giờ hành chính, Tử Pín phi xe máy xuống trụ sở Khau Sưa. Bí thư Sò và chủ tịch Lỉn đang đợi ở phòng làm việc của bí thư Sò. Tay bắt, mặt vui. Ngồi đối diện với hai ông lãnh đạo quan trọng, Tử Pín im lặng, cân nhắc kỹ điều sắp nói. Bí thư Sò rót chén trà nóng, đưa cho Tử Pín, giọng mềm:
- Ông cậu có chuyện gì vui phải không?
- Ông cậu có chuyện gì vui thì cứ nói! - Chủ tịch Lỉn nói theo.
- Thưa hai ông! - Tử Pín nói thẳng - Tôi muốn mua cái hồ Hoang Thủy.
- Ông cậu mua hồ Hoang Thủy mãi trên suối Leo ấy à?
- Phải!
- Ông cậu mua làm gì chứ?
- Tôi làm thủy điện.
- Thủy điện Hoang Thủy? - Bí thư Sò cười - Nghe được đấy!
- Tôi muốn các ông ủng hộ. Các ông sẽ có phần xứng đáng!
- Về chủ trương thì... - Bí thư Sò ngập ngừng - Vâng, về chủ trương thì làm thủy điện là đúng rồi. Thủy điện phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phục vụ trực tiếp cho việc xây dựng nông thôn mới ở Khau Sưa này. Rất tốt! Tôi ủng hộ ông cậu!
- Chủ trương như thế là đúng! - Chủ tịch Lỉn khẳng định - Tuy nhiên, việc này còn liên quan đến dân bản Cò Nòi.
- Ông nói thế nghĩa là còn phải xin ý kiến của dân Cò Nòi chứ gì?
- Ông cậu nói phải!
- Xin ý kiến của dân, tất nhiên rồi! Nhưng dân Cò Nòi hay dân cả miền Khau Sưa này cũng đều là dân của bí thư, của chủ tịch thôi. Các ông làm lãnh đạo, bảo thế nào mà dân chẳng nghe.
- Ời, nói là nói cho phải nhẽ thế thôi. - Chủ tịch Lỉn nhìn bí thư Sò thăm dò ý tứ - Dân đã đành nhưng ông cậu phải gặp riêng trưởng bản Tềnh, nhờ ông ta nói với dân bản Cò Nòi thì việc mới êm thuận được.
- Phải đấy! Trưởng bản Tềnh rất có uy tín với dân bản, nếu ông ta nói thì dân nghe, dân theo ngay thôi.
- Phải, ông cậu cứ gặp riêng trưởng bản Tềnh là xong hết! - Chủ tịch Lỉn quả quyết.
- Ời, chủ tịch nói thế cũng không được đâu! - Bí thư Sò khoát tay, giọng nhẹ nhàng - Thời đại dân làm chủ. Chúng ta muốn làm điều gì thì cũng phải xin ý kiến dân đấy. Dân là gốc. Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra mà.
- Ơ lạ! - Tử Pín giương đôi mắt ngắn góc cạnh nhìn bí thư Sò không chớp, giọng sít lại - Nếu dân Cò Nòi bán cho tôi đất, rừng và hồ Hoang Thủy thì nhà máy thủy điện Hoang Thủy là do tôi làm, có phải dân Cò Nòi làm đâu mà bàn, dân Cò Nòi biết gì về thủy điện mà bàn chứ? Vô lý!
- Thôi, không nói vô lý với có lý nữa! - Chủ tịch Lỉn liếc nhìn bí thư Sò, thấy bí thư Sò gật đầu, liền nói như kết luận - Vấn đề là ở chỗ, ông cậu muốn làm thủy điện Hoang Thủy cũng được, đúng với chủ trương chung của Nhà nước, cứ chuẩn bị tiền nhiều vào, còn tôi với bí thư Sò sẽ vận động dân Cò Nòi giúp ông, được chứ?
- Ờ, ông nói thế thì tôi được nhờ rồi! - Tử Pín nhếch mép.
- Đồng chí Lỉn phải họp dân bản Cò Nòi xin ý kiến cẩn thận đấy! - Bí thư Sò nhắc lại.
- Vâng, tôi sẽ chỉ đạo cho dân Cò Nòi họp!
- Cảm ơn hai ông! - Tử Pín giở bài chốt - Tôi sẽ dành phần xứng đáng cho hai ông, quà và cả việc tham gia cổ phần sau này nữa. Một chút nhưng hai ông sẽ thu tiền cả đời, thế nhé!
Bí thư Sò và chủ tịch Lỉn cười hề hà, bắt tay Tử Pín, chào về.
Một tuần sau, theo kế hoạch, chủ tịch Lỉn chỉ đạo ông Tềnh trưởng bản Cò Nòi tổ chức cuộc họp toàn dân bản vào buổi chiều, có sự tham dự của trưởng bản Nà Lai là ông Sa Thổ. Nhà văn hóa Cò Nòi chật ních người, đủ cả người già, thanh niên, phụ nữ, trẻ em, người ta đến để nghe xem cái thủy điện Hoang Thủy sẽ như thế nào, người dân có được hưởng lợi gì không, ai làm cái thủy điện này. Cuộc họp bắt đầu. Ông Tềnh nói lý do cuộc họp. Chủ tịch Lỉn nói ý nghĩa và tầm quan trọng của thủy điện Hoang Thủy. Dân ngồi im nghe. Người gật gù đầu. Người lắc lắc đầu. Một lúc, dân xì xào, xin có ý kiến.
- Tôi xin hỏi. - Ông già Kiêm đứng lòng khòng, giọng rề rà - Dân chúng tôi đã có thủy điện nhỏ rồi, còn cần gì làm nhà máy thủy điện Hoang Thủy nữa?
- Thưa ông, có lẽ thế! - Chủ tịch Lỉn cao giọng - Nhưng sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, sự nghiệp xây dựng nông thôn mới đang cần rất nhiều điện. Nhà máy thủy điện Hoang Thủy tương lai của chúng ta không chỉ cung cấp thêm điện cho Cò Nòi, cho Nà Lai, cho cả miền Khau Sưa, mà điện lưới quốc gia đàng hoàng chứ không nhom nhem như thủy điện be bé của nước ngoài lắp ở khe suối, điện quốc gia còn cấp cho cả thành phố Mã Sơn, cả đất nước nữa. Vừa vinh dự vừa là trách nhiệm to lớn đấy.
- Vậy, dân Cò Nòi chúng tôi được hưởng lợi gì không? - Chị Mai chi hội trưởng phụ nữ hỏi.
- Dân Nà Lai chúng tôi có được hưởng lợi gì không? - Ông Sa Thổ đại diện cho dân bản Nà Lai, hỏi.
- Hưởng lợi chứ! - Chủ tịch Lỉn cao giọng - Hưởng lợi nhiều lắm! Này nhé, lúc điện quốc gia mất thì có ngay điện Hoang Thủy của mình, khi hạn hán thì có ngay nước thủy điện Hoang Thủy đổ nước xuống suối xuống đồng, mùa mưa lũ thì hồ thủy điện Hoang Thủy giữ nước lại cho khỏi lũ lụt đồng Cò Nòi, đồng Nà Lai và các cánh đồng dọc suối Be này. Lợi lắm!
- Cháu có ý kiến! - Anh Tâm, Bí thư chi đoàn thanh niên đứng cuối hội trường, nhìn chủ tịch Lỉn, nói thẳng - Cháu thấy làm nhà máy thủy điện Hoang Thủy trên suối Leo có thể mang lợi trước mắt nhưng về lâu dài thì không tốt đâu. Nhà máy có khác gì “quả bom nước” treo trên đầu dân Cò Nòi, dân Nà Lai và dân dưới hạ nguồn suối Be kia. Nguy hiểm lắm!
- Ầy dà! - Chủ tịch Lỉn lên giọng - Cháu là thanh niên mà biết lo xa, rất tốt. Mà lo gì chứ, đã có cậu Tử Pín đây bảo đảm hết.
- Cháu biết là các bác sẽ bảo đảm hết. - Bí thư chi đoàn Tâm nói tiếp - Cháu đã xem bản thiết kế tổng thể khu vực nhà máy thủy điện, cháu xin hỏi việc di dời mấy chục hộ dân Cò Nòi sẽ đi đâu, làm gì để tiếp tục lo cuộc sống?
- Ờ, thanh niên biết lo cho dân như cháu thế là tốt lắm! - Chủ tịch Lỉn khen, ngoảnh nhìn Tử Pín, giọng tin tưởng - Cháu cứ yên tâm, mọi việc đã có cậu Tử Pín đây lo hết mà.
Tử Pín được lời, đứng dậy, tay kéo kéo cái cổ áo sơ mi kẻ ka-rô, nốt ruồi lông trên mi mắt giật giật, Tử Pín nhếch mép, to giọng:
- Thưa nhân dân Cò Nòi! Tôi là Vũ Tử Pín, Giám đốc Công ty Kiểm định Thạch Thổ thành phố Mã Sơn, người được giao trực tiếp phối hợp với công ty Điện lực Mã Sơn để đầu tư và quản lý công trình, tôi đã báo cáo cụ thể với lãnh đạo Khau Sưa và lãnh đạo thành phố Mã Sơn về việc xây dựng nhà máy thủy điện Hoang Thủy và đã được lãnh đạo hai cấp đồng ý. Hôm nay, tôi xin ý kiến của nhân dân Cò Nòi, được nghe những điều mà nhân dân quan tâm, còn băn khoăn, lo lắng. Quyền lợi thiết thực mà. Tôi xin thưa nhân dân! - Tự nhiên Tử Pín nghĩ ra điều mới, càng to giọng - Có mặt chủ tịch Lỉn đây, tôi xin thưa, tại hồ Hoang Thủy sẽ xây dựng một công trình gọi là Công trình thủy lợi thủy điện Hoang Thủy, một công trình vì sự phồn vinh của nhân dân Cò Nòi, nhân dân Nà Lai, nhân dân toàn miền Khau Sưa.
Tử Pín ngừng một lúc, nghe ngóng. Nhiều tiếng xì xào. Ờ, phải kết hợp cả thủy lợi với thủy điện, được đấy. Thủy lợi phải ưu tiên hàng đầu thế chứ. Ờ, công trình này chắc sẽ làm lợi nhiều cho dân bản ta đây. Cái ông Tử Pín này xem ra biết lo cho dân, nên đồng ý đi. Mà ông ta mua bán thế nào nhỉ?... Dường như đoán biết được những băn khoăn của dân, Tử Pín ngẩng cao đầu, nhấn thêm mấy điều quan trọng:
- Thưa nhân dân Cò Nòi - giọng Tử Pín rất khiêm tốn - rằng, tôi hiểu những điều nhân dân còn băn khoăn, lo lắng. Tuy nhiên, nhân dân hãy tin ở tôi. Công trình tôi làm là vì nhân dân, vì Khau Sưa, vì đất nước. Công trình thủy lợi thủy điện Hoang Thủy sẽ được xây dựng bởi những kỹ sư và công nhân lành nghề, tài giỏi, cùng với một công nghệ hết sức tiên tiến của châu Âu. Cho nên, nhân dân không sợ “quả bom nước” trên suối Leo đâu! Còn chuyện mua đất, mua rừng, mua hồ Hoang Thủy của nhân dân Cò Nòi, tôi sẽ công khai, minh bạch giá cả, tiền tươi thóc thật, sòng phẳng, không để nhân dân thiệt thòi. - Tử Pín lại ngừng nói, gừ gừ đôi mắt ngắn góc cạnh nhìn khắp mọi người như thăm dò, một lúc, lại lên giọng cao vống: - Còn việc di dời dân thì chúng tôi đã tính toán chu đáo rồi, dân sẽ được chuyển đến khu đồi Trám, ai chuyển nhà thì hỗ trợ tiền chuyển nhà, ai làm nhà mới thì sẽ hỗ trợ tiền làm nhà mới, nhà dân liền kề, tiện cho việc lắp điện, nước, xây nhà văn hóa cộng đồng, nhà mẫu giáo, trường học, trạm xá, còn ruộng vườn cũng khỏi lo, chúng tôi sẽ can thiệp với chính quyền địa phương cắt mấy quả đồi cho dân để trồng cây keo, trông dứa, trồng chuối mô, trồng bưởi Diễn, trồng chanh đào, trồng chè shan tuyết, a, trồng cây cao su, bây giờ thế giới thiếu nhiều cao su lắm, cao su lấy nhựa và lấy gỗ đều tốt cả, đều bán được tiền, trồng cây gì cũng bán ra tiền, mới lại, khi hồ thủy lợi thủy điện Hoang Thủy xong thì toàn bộ mặt nước hồ sẽ để nhân dân Cò Nòi nuôi cá lồng, nuôi cá tiểu bạc, cá trắm đen, cá chép đỏ, cá nheo, cá năng, cá chiên, cá hồi, cá tầm, toàn thứ cá có giá trị thương phẩm cao, cả trăm ngàn nhà hàng khắp thành phố Mã Sơn, khắp thị trấn Khau Sưa đều săn mua để hầu các thượng đế sành nhậu, thế nên nhân dân Cò Nòi sẽ không bao giờ lo nghèo đói, mà sẽ giàu lên, chắc chắn là thế, nhé.
Nhiều tiếng xì xào. “Ừ, có thế chứ! Vì nhân dân Cò Nòi, vì nhân dân Khau Sưa, vì đất nước, thế là được. Kỹ sư giỏi, công nhân lành nghề, thế là được. Công nghệ tiên tiến của Nga, của Nhật, thế là được. Mua bán sòng phẳng, tiền tươi thóc thật, thế là được. Dân di dời cũng sướng thế. Đồng ý! Ừ, đồng ý!”. Tự nhiên tất cả vỗ tay rôm rốp. Mọi người đương ồn ào thì trưởng bản Tềnh đứng dậy, vẫy tay, dàn mọi người ngồi xuống, nói dõng dạc:
- Thưa chủ tịch Lỉn! Thưa ông Tử Pín! Thưa dân bản Cò Nòi! Hôm nay chúng ta mới tạm bàn dập dạp thế đã. Dân bản Cò Nòi cứ tiếp thu ý kiến của lãnh đạo, nhưng chúng tôi còn phải suy nghĩ cho kỹ đã. Chúng tôi sẽ nhờ các chuyên gia kinh tế xem xét giúp liệu cái thủy lợi thủy điện Hoang Thủy có lợi cho dân không chứ? Như dân quanh hồ Thác Bay đấy, chuyển hết mồ mả tổ tiên, ông bà, cha mẹ, nhà cửa, nhường hết núi rừng, vườn cây, ao cá, cả bờ xôi ruộng mật đồng ruộng mênh mông cho thủy điện Thác Bay, thế mà gần nửa thế kỷ dân vẫn không có điện, chẳng biết kêu ai? Và biết đâu, cái thủy điện Hoang Thủy trở thành “quả bom nước” thật thì sao? Ai chết? Ai thiệt? Không dân Cò Nòi, dân Nà Lai với dân dọc suối Be thì ai chết, ai thiệt đây?
Mọi người nghe trưởng bản nói thế, lại xì xào. “Ừ nhỉ! Biết đâu đấy, cái thủy điện Hoang Thủy chẳng làm lợi lại làm hại dân mình thì sao? Ai chịu? Ông Sò bí thư chịu à? Ông Lỉn chủ tịch chịu à? Ông quan Tử Pín chịu à? Ừ nhỉ! Xem đã? Nghĩ cho kỹ đã? Mọi người đừng đồng ý vội nhé”. Ông già Kiêm đứng lên, nói chậm từng lời:
- Chúng tôi đồng ý với ông trưởng bản Tềnh. Chúng tôi đề nghị ông chủ tịch Lỉn cho chúng tôi thêm thời gian, còn tính toán xem, còn bàn bạc nữa, nhất định là phải nhờ chuyên gia kinh tế tư vấn cho dân chúng tôi, làm sao dân thấy có lợi thì sẽ đồng thuận thôi.
- Nhân dân phải tin tưởng ở chính quyền chứ? - Chủ tịch Lỉn sốt ruột, đứng dậy, vung tay, nói to.
Mọi người ồ lên. “Thôi, cứ nghe ý kiến cụ Kiêm, khoan hãy bán rừng, bán đất, bán hồ cho ông Tử Pín! Xem đã? Nghĩ đã? Phải có tư vấn chứ?”. “Ừ, cụ Kiêm và trưởng bản Tềnh nói đúng đấy. Giải tán đi! Hôm nào sẽ họp tiếp. Chuyện lớn thế đâu phải chuyện đùa!”.
Nghe thế, Tử Pín đứng ngây người, cái nốt ruồi lông trên mi mắt cứ giật giật, vẻ bực.
Cuộc họp giải tán.
Về nhà, Tử Pín nghĩ ức cái lão trưởng bản Cò Nòi. “Hừ, ta lại phải ra tay với lão này thôi”. Tử Pín gọi Rô và Báo, cùng bàn kỹ việc xử lão trưởng bản Tềnh, lão này có hiện tượng ngáng đường, bàn ngang, phải cho một trận ra trò, và Tử Pín gọi ngay trùm đầu gấu Bim sẹo, Sành lỳ, Tẽo liều đến nhà, giao nhiệm vụ luôn. Vào lúc hoàng hôn, ba trùm đầu gấu đội mũ đen trùm kín mặt, chỉ hở mắt, mồm, tay gậy, tay dao, đón đường ông Tềnh từ trên rừng về qua suối Leo. Ông Tềnh đầu đội mũ lưỡi trai, chân giày vải, lưng đeo bao dao nhọn, vai vác một bó nứa tép, cong lưng lội qua suối. Vừa lúc, bọn đầu gấu lao ra, đạp ông Tềnh ngã ùm xuống nước, bó nứa trên vai ông Tềnh trôi mất. Ông Tềnh vục dậy, liền bị ba tên xúm vào, vật ngửa, dìm ông xuống nước. Ặc ặc ặc! Ông Tềnh sặc nước, giẫy đạp, kêu thét, ba tên đầu gấu cùng kéo ông lên, một tên bịt mồm, một tên bóp cổ, một tên trói tay. Một lúc, hai tên giữ chặt ông, một tên dúi đầu ông xuống nước. Ặc ặc ặc! Ông Tềnh sặc nước, sắp ngạt chết. Chúng kéo ông Tềnh lên, dọa dẫm một lát rồi lại đẩy ông ngã xoài bên bờ suối, cầm tệp tiền ném trước mặt ông Tềnh, nghiến răng, bảo: “Thưởng trước cho ông một con trâu, ba mươi triệu đồng đấy. Cuộc họp tới mà kết quả tốt thì chúng tôi sẽ thưởng cho ông một con bò nữa, trị giá hai mươi triệu đồng, còn không, ông sẽ mất cái đội mũ!”, nó vung con dao nhọn sáng loáng, kề vào tận cổ ông Tềnh, nhe răng cười, lạnh toát.