Chữa lành sau sang chấn là minh chứng cho một cách tiếp cận mang tính cách mạng đối với sức khỏe tinh thần, thể chất và tâm linh gọi là Tâm lý học Toàn diện, một phong trào mà người tham gia cam kết thực hành mỗi ngày để tự giúp mình khỏe mạnh bằng cách phá vỡ các khuôn mẫu tiêu cực, chữa lành quá khứ và tạo ra Bản ngã có ý thức của họ.
Tâm lý học Toàn diện tập trung vào trí óc, cơ thể và linh hồn nhằm tái cân bằng cơ thể và hệ thần kinh, chữa lành những tổn thương cảm xúc chưa được giải quyết. Nó mang lại cho bạn sức mạnh để chuyển hóa bản thân trở thành con người mà tận cốt lõi bạn vẫn luôn là. Nó kể một câu chuyện mới mẻ, thú vị, rằng các triệu chứng sức khỏe tâm thần là các thông điệp, chứ không phải là chẩn đoán suốt đời mà bạn chỉ có thể tìm cách chế ngự. Đó là câu chuyện về căn nguyên của những cơn đau mạn tính, căng thẳng, mệt mỏi, lo âu, rối loạn đường ruột và mất cân bằng hệ thần kinh, vốn từ lâu đã bị y học truyền thống phương Tây gạt bỏ hoặc coi thường. Nó giúp giải thích tại sao rất nhiều người trong chúng ta cảm thấy bế tắc, tách biệt hay lạc lõng. Nó cung cấp các công cụ thiết thực giúp bạn hình thành những hành vi mới mẻ cho bản thân, hiểu được hành vi của người khác và cởi bỏ ý nghĩ rằng giá trị của bạn là do người khác quyết định. Và nếu bạn cam kết thực hiện hành trình chữa lành này hằng ngày, sẽ có lúc bạn nhìn vào gương và cảm thấy vô cùng ấn tượng với con người đang nhìn lại mình.
Những phương pháp toàn diện – các bài tập khai thác sức mạnh thể chất (với hoạt động tập thở và vận động cơ thể), tâm lý (bằng cách thay đổi mối quan hệ của bạn với suy nghĩ và những trải nghiệm trong quá khứ) và tinh thần (bằng cách kết nối với con người đích thực của chúng ta và gắn kết với tập thể lớn hơn) – đều hữu hiệu vì cơ thể, trí óc và linh hồn được kết nối với nhau. Chúng hiệu quả vì dựa trên khoa học về di truyền biểu sinh(*) và thực tế là chúng ta tác động đến sức khỏe tinh thần của mình nhiều hơn so với ta vẫn nghĩ. Chúng hiệu quả vì chữa lành là một quá trình tích cực có thể thực hiện mỗi ngày thông qua những thay đổi trong thói quen và ý thức của chúng ta.
(*) Các yếu tố trong môi trường sống (kể cả các sự kiện gây sang chấn) có thể bật hoặc tắt một gene bằng cách gắn lên đó các nhóm metyl (gọi là quá trình metyl hóa), làm thay đổi mức độ hoạt động của gene; và các gene metyl hóa này có thể di truyền qua các thế hệ, đây gọi là di truyền biểu sinh (epigenetics). (BTV)
Rất nhiều người trong chúng ta sống trong trạng thái vô thức. Chúng ta đi qua thế giới này bằng một hệ thống tự vận hành mù quáng, thực hiện những hành vi tự động theo thói quen không có ích gì cho bản thân hoặc không phản ánh được về cơ bản chúng ta là ai. Thực hành Tâm lý học Toàn diện giúp chúng ta kết nối lại với hệ thống dẫn đường bên trong mình, điều mà các khuôn mẫu bị điều kiện hóa đã dạy chúng ta phải tránh xa từ thời thơ ấu. Tâm lý học Toàn diện giúp chúng ta tìm thấy tiếng nói của trực giác, tin tưởng nó và loại bỏ “tính cách” mà cha mẹ, bạn bè, giáo viên và xã hội nói chung đã mô hình hóa và định hình lên chúng ta, đồng thời cho phép chúng ta đưa ý thức vào Bản ngã vô thức của mình.
Trong cuốn sách này, bạn sẽ tìm thấy mẫu hình mới cung cấp một cách tiếp cận thống nhất để chữa lành, kết hợp trí óc, cơ thể và linh hồn. Xin lưu ý rằng tôi không ủng hộ việc loại bỏ mô hình cũ; tôi không có ý nói rằng các công cụ của liệu pháp tâm lý thông thường và các mô hình trị liệu khác không có giá trị. Thay vào đó, tôi đang đề xuất một cách tiếp cận bao gồm các khía cạnh của nhiều phương thức khác nhau – từ tâm lý học và khoa học thần kinh đến các hoạt động luyện tập chánh niệm và tâm linh – trong nỗ lực trau dồi điều mà tôi tin là kỹ thuật hiệu quả và tích hợp nhất để chữa lành. Tôi đã kết hợp các bài học và hiểu biết từ những mô hình truyền thống như liệu pháp nhận thức hành vi (cognitive behavioral therapy – CBT) và phân tâm học, đồng thời đưa ra các khía cạnh toàn diện mà tính đến thời điểm viết cuốn sách này vẫn chưa được tâm lý học chính thống chấp nhận. Cần phải hiểu rằng việc thực hành Tâm lý học Toàn diện bắt nguồn từ quyền tự do lựa chọn của bạn. Một số thứ sẽ cộng hưởng, nhưng những thứ khác thì không; mục tiêu ở đây là sử dụng các công cụ phù hợp nhất với bạn. Chỉ có hành động lựa chọn mới có thể giúp bạn kết nối sâu sắc hơn với trực giác và Bản ngã đích thực của mình.
Học cách chữa lành bản thân là một hành động tự trao quyền cho mình. Chữa lành bản thân không chỉ khả thi mà nó còn là thực tế của chúng ta, vì không ai ngoài chính chúng ta mới thực sự biết điều gì là tốt nhất cho bản thân mình. Ngoài ra, với rất nhiều người, việc sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng, nhất là sức khỏe tâm thần, là điều nằm ngoài tầm với. Chúng ta đang sống trong một thế giới có sự bất bình đẳng rõ ràng về khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe, tùy theo nơi ta sinh sống và việc ta là ai. Ngay cả những người đủ đặc quyền để có được loại hình chăm sóc họ cần cũng thường phải đối mặt với sự thật đáng ngạc nhiên rằng không phải tất cả các dịch vụ chăm sóc đều có chất lượng như nhau. Và nếu đủ may mắn để tìm được một nhà trị liệu thực sự giúp ích, ta cũng sẽ bị hạn chế bởi khoảng thời gian gặp mặt có hạn. Cuốn sách này cung cấp một mô hình học tập tự định hướng có chứa những thông tin và gợi ý, giúp bạn tự thực hiện hành trình chữa lành cho chính mình. Người ta nói rằng bạn không thể quên được những gì bạn đã trải qua – và dù “người ta” là ai thì họ cũng nói đúng đấy. Thực sự thấu hiểu quá khứ của bạn, lắng nghe nó, quan sát nó, học hỏi từ nó là một quá trình giúp bạn thay đổi sâu sắc. Một sự thay đổi kéo dài cho phép bạn thật sự chuyển hóa.
Cuốn sách được trình bày thành ba phần. Phần đầu tiên cung cấp nền tảng khi bạn nhận thức về Bản ngã có ý thức, sức mạnh của tư duy, ảnh hưởng của stress(*) và sang chấn thời thơ ấu lên tất cả các hệ thống của cơ thể bạn. Phần này giúp chúng ta hiểu được vì sao sự rối loạn thể chất trong các hệ thống của cơ thể khiến chúng ta không thể phát triển theo hướng tốt hơn về mặt tinh thần và cảm xúc. Trong phần thứ hai, chúng ta sẽ bóc tách từng lớp và xâm nhập vào trí óc để khám phá hoạt động của ý thức và tiềm thức. Qua đó, chúng ta biết được cách nuôi dạy của người chăm sóc đã định hình thế giới của chúng ta mạnh mẽ đến thế nào, đồng thời nó cũng tạo ra các khuôn mẫu suy nghĩ và hành vi tồn tại dai dẳng cho đến nay. Chúng ta sẽ tập bơi qua dòng chảy của tâm trí và gặp gỡ đứa trẻ bên trong mình. Chúng ta sẽ tìm hiểu những câu chuyện về cái tôi đã bảo vệ và kìm hãm chúng ta, cũng như cách nhận diện các khuôn mẫu sang chấn bắt đầu từ thời thơ ấu. Trong phần cuối cùng, và tôi coi đây là cốt lõi của hành trình chữa lành, chúng ta sẽ học cách áp dụng kiến thức tiếp thu được để đạt đến sự trưởng thành về mặt cảm xúc cho phép bạn kết nối sâu sắc hơn với những người khác. Không ai là một hòn đảo cô độc. Chúng ta đều là những sinh vật xã hội, và chỉ khi nào thực sự thể hiện được Bản ngã đích thực của mình, chúng ta mới có thể kết nối sâu sắc với những người mà chúng ta yêu thương. Điều này tạo ra nền tảng cho một bước đột phá về tinh thần, nuôi dưỡng cảm thức hòa làm một với cái “chúng ta” tập thể, hoặc điều gì đó lớn hơn bản thân ta. Trong suốt quá trình, tôi sẽ đưa ra các gợi ý và công cụ nhằm đáp ứng cho bạn mọi lúc mọi nơi trên hành trình.
(*) Về mặt chuyên môn, stress không phân biết tốt hay xấu mà bao gồm những tác nhân từ môi trường khiến cơ thể nảy sinh phản ứng. Thông thường, phản ứng đó sẽ kết thúc và cơ thể quay về trạng thái cân bằng. Nhưng nếu phản ứng đó không kết thúc thì cơ thể sẽ bị căng thẳng, lo âu. Trong phạm vi cuốn sách, chúng tôi sẽ dùng xen kẽ cả hai thuật ngữ “stress” và “căng thẳng” tùy theo trường hợp. (BTV)
Tất cả những gì bạn cần để dấn thân vào công cuộc biến đổi này là Bản ngã có ý thức của bạn, khao khát được đào sâu, ý thức được rằng thay đổi là điều không hề dễ dàng và con đường phía trước đôi khi sẽ gập ghềnh. Không có cách sửa chữa nhanh chóng nào ở đây cả, đó là một thực tế khó khăn mà bạn phải dần chấp nhận, bởi vì nhiều người trong chúng ta đã được dạy dỗ để tin vào một giải pháp dễ dàng – một điều đầy ảo tưởng. Tôi sẽ là người đầu tiên nói rằng hành trình chữa lành chỉ đơn giản là: bắt tay vào làm. Không có đường tắt và không ai có thể làm thay bạn. Bạn có thể cảm thấy khó chịu hay thậm chí vô cùng sợ hãi khi phải trở thành một nhân tố tích cực tham gia vào quá trình chữa lành cho chính mình. Và cuối cùng, việc biết được mình là ai và mình có khả năng gì không chỉ mang lại sức mạnh và sự chuyển hóa, mà còn là sự sâu sắc.
Một số người theo dõi công việc của tôi nói rằng tôi đưa ra sự thật được bọc trong những tấm chăn êm ái và đẹp đẽ. Tôi coi đó như một lời khen, nhưng sẽ làm rõ sự thật ngay sau đây: Không có gì quá thoải mái như vậy đâu. Hiếm khi nào việc chữa lành mà không gặp khó khăn. Đôi khi, hành trình đó còn vô cùng đau đớn và đáng sợ nữa. Chữa lành có nghĩa là buông bỏ những câu chuyện có thể kìm hãm và làm hại bạn. Nó có nghĩa là cho một phần trong bạn chết đi để một phần khác có thể tái sinh. Không phải ai cũng muốn trở nên tốt hơn. Điều đó chẳng sao cả. Một số người có căn tính gắn liền với bệnh tật. Những người khác sợ sự khỏe mạnh thật sự bởi vì nó là điều họ chưa biết, mà điều chưa biết thì không thể lường trước được. Thật thoải mái khi biết chính xác cuộc đời mình sẽ như thế nào, dù cho thực tế đó đang khiến bạn phát ốm. Trí óc của chúng ta là những cỗ máy luôn tìm kiếm sự quen thuộc. Sự quen thuộc tạo cảm giác an toàn. Chúng ta cần tự dạy mình rằng khó chịu chỉ là tạm thời và là một phần cần thiết của sự chuyển hóa.
Bạn sẽ biết khi nào bạn đã sẵn sàng để bắt đầu hành trình này. Sau đó, bạn sẽ tự nghi ngờ kết quả và muốn thoát ra. Đây là lúc cần phải giữ vững cam kết và tiếp tục thực hành cho đến khi nó trở thành một kỷ luật. Cuối cùng, kỷ luật đó trở thành sự tin cậy, và tin cậy trở thành sự thay đổi, rồi thay đổi trở thành chuyển hóa. Hành trình chuyển hóa thực sự không liên quan đến bất cứ thứ gì ngoài kia. Mọi thứ chỉ diễn ra bên trong bạn. Nó xuất phát từ chính bạn.
Bước đầu tiên sẽ là bước đi khó khăn đến mức ngạc nhiên, vì bạn có thể hình dung ra một tương lai trông khác với hiện tại. Hãy nhắm mắt lại. Một khi bạn có thể hình dung ra một thực tế tốt đẹp hơn thay thế cho cuộc đời mà bạn đang sống, bạn sẽ sẵn sàng để tiếp tục. Và nếu bạn chưa thể hình dung ra thực tế đó, bạn cũng không hề cô đơn. Có một lý do cho sự tắc nghẽn tinh thần này. Hãy đi cùng tôi. Cuốn sách này được viết ra cho bạn, vì tôi cũng đã từng như vậy.
Hãy cùng bắt đầu nhé!