T
hu Trang là một người bạn đồng niên của tôi và chúng tôi thi thoảng trao đổi về việc học hành của các con như chuyện học tiếng Anh, các hoạt động ngoại khóa, thiện nguyện, do các con chúng tôi đều sàn sàn lứa tuổi cắp sách đến trường. Cuộc phỏng vấn này thực chất là cuộc trò chuyện với Thu Trang, một người mẹ ba con rất thành công trong việc đồng hành cùng các con trong học tập cũng như trong các kỳ thi học sinh giỏi trong nước và quốc tế. Thành tích thi học sinh giỏi trong nước và quốc tế của hai chị em Trang Linh và Đức Trung, con gái đầu và con trai thứ hai của mẹ Thu Trang khiến nhiều người thán phục:
Trang Linh:
Đức Trung:
Được biết cô con gái đầu lòng của bạn, Trang Linh và con trai thứ hai, Đức Trung trong quá trình học tập từ tiểu học đã đạt được những thành tích nhất định. Mình muốn bạn chia sẻ làm thế nào có thể giúp các con học tốt và có hứng thú tham gia các kỳ thi HSG?
Ngay từ khi còn nhỏ mình đã tạo cho con thói quen “Mỗi tuần một mục tiêu” và “Mỗi ngày một bước”, có nghĩa là Chủ nhật hằng tuần mẹ con mình cùng chuyện trò, trao đổi xem sang tuần mới con muốn gì (có thể mẹ sẽ gợi ý), mục tiêu, mong muốn của con thì thay đổi liên tục theo sở thích, theo một bộ phim mà con vừa xem, theo điều gì đó con nhìn thấy xung quanh, và bây giờ khi lớn lên chút thì có thể mục tiêu tuần đó là con sẽ hoàn thành bài kiểm tra giữa kỳ, học kỳ tốt như con muốn, hoặc có thể là trong tuần đó con sẽ viết xong bài luận, hoặc cũng có thể là con sẽ hoàn thành công việc của dự án con tham gia. Và khi đã có mục tiêu tuần thì hằng ngày sẽ như một thói quen, con cũng ghi lại, “note” lại các công việc con đã làm và sẽ làm. Vì thế bàn học của con mình lúc nào cũng dán chi chít các tờ giấy note các con viết, nhưng không phải như thế là chỉ học đâu nhé, vì mục tiêu các tuần khác nhau nên công việc các con đặt ra cũng khác nhau, chơi có, học có, xếp lego cũng có, thi thử online cũng có, xem phim cũng có… Nhưng có một điều mà mình nghĩ có thể do từ nhỏ mẹ con mình có thói quen khi chơi hay xem phim cũng đều có một quyển sổ tay nhỏ, gặp một điều gì thấy đặc biệt cũng ghi lại, nghe một câu nói hay cũng ghi lại, thậm chí có lần mình đi công tác, ngồi làm việc nghe các bác lãnh đạo nói chuyện, bắt ngay được một quan điểm rất hay, mình ghi lại và gửi ngay cho con. Có lần cả nhà đi chơi, ngồi nghỉ vô tình nói chuyện với một bác lớn tuổi lắm rồi nhưng bác nói hồi trước bác là giáo viên dạy toán, biết con thích toán bác thử đố mấy câu, rồi bác cho con mẹo để tính nhẩm những con số rất lớn, đến giờ Linh vẫn hướng dẫn mẹo đó cho các em.
Với các kỳ thi thì gia đình mình không đặt nặng vấn đề giải thưởng với con, cứ để con dần dần tiến từng bước nhỏ theo cách của con và định hướng của thầy cô. Quá trình ôn luyện với con mình không bị “no dồn đói góp” nên mọi thứ đến với con cứ nhẹ nhàng không áp lực, vì thế các con mình rất hào hứng với các kỳ thi.
Bạn có nhớ những ngày đầu tiên bước vào trường tiểu học, Trang Linh đã học như thế nào không? Năm lớp mấy con bắt đầu đi thi học sinh giỏi và thành tích đầu tiên con giành được là gì?
Từ bé các con mình đã tham gia các câu lạc bộ nên với Linh ngay khi bắt đầu vào lớp 1 con đã thể hiện là một cô bé chăm chỉ, chỉn chu, tham gia nhiều hoạt động nên được các cô khá yêu quý. Năm lớp 2 con tham gia thi và được giải Trạng nguyên nhỏ tuổi và đó là thành tích đầu tiên của con khi vào Tiểu học
Được biết trong bốn năm học THCS, Linh đã tham gia một số cuộc thi học sinh giỏi môn Toán và đạt được những thành tích nhất định. Bạn có thể cho biết quá trình đó và cụ thể các giải thưởng trong nước và quốc tế của con?
Linh ban đầu chưa có ý định thi chuyên Toán mà đầu cấp con lựa chọn tiếng Anh làm mục tiêu, sau đó con lại có ý định gắn kết với môn Lý, chỉ từ năm 2015 khi con tham gia kỳ thi IMC (International Mathematics Contest) Cuộc thi Toán học trẻ quốc tế, con mới thật sự say mê môn Toán và quyết định đi theo con đường chuyên Toán, vì thế con không tham gia nhiều cuộc thi như các bạn có định hướng từ đầu. Từ 2015 đến 2017 Linh có tham gia một số cuộc thi và đạt được một số giải nho nhỏ làm động lực bước tiếp.
Con đường học hành, thi cử của con trai thứ hai, Đức Trung có được bố mẹ “rút kinh nghiệm” từ cô chị hay là mỗi con mỗi kiểu? Bạn có thể cho biết về một số thành tích thi HSG của con trai?
Trung là cậu bé có sẵn niềm yêu thích môn Toán từ nhỏ nên không bị lung lay nhiều hướng như Linh, lại thêm có chị học Toán nên ngọn lửa ấy rõ ràng hơn hẳn trong con người Trung. Với Trung tham gia các cuộc thi không phải theo trào lưu vì hiện nay có quá nhiều các cuộc thi để các con có cơ hội tiếp cận và thử sức, Trung chỉ tham gia cuộc thi nào nhà trường phát động hoặc con thật sự thích, con cũng chỉ đặt ra mỗi năm tham gia khoảng hai cuộc thi giao lưu để đánh giá lại sức mình. Tính đến năm 2018, khi Trung học mới lớp 6 nên con chưa tham gia nhiều cuộc thi nên cũng chỉ có một chút ít trải nghiệm để biết mình cần cố gắng rất nhiều:
Trong quá trình học tập của các con, việc chọn trường lớp theo bạn có vai trò như thế nào?
Theo mình việc cho con một môi trường học tập phù hợp là vô cùng quan trọng, yếu tố đặt lên hàng đầu là con phải thật sự yêu thích môi trường đó, yêu thích con người ở đó, sau đó mới đến đó là nơi phù hợp với khả năng của con để con có thể phát huy được thế mạnh và hạn chế được điểm yếu, phù hợp với quan điểm giáo dục cũng như mục tiêu của gia đình và bản thân con, mình đánh giá khá cao cảm nhận của con về môi trường và thầy cô ngay những lần đầu con tiếp cận để mình đưa ra quyết định chọn trường cho con theo học.
Các con mình khá là may mắn được theo học ở những ngôi trường và thầy cô rất tâm huyết nên con và gia đình không bị mất quá nhiều thời gian với việc học thêm. Hồi Linh học trường Tiểu học Kim Liên, con may mắn được các thầy cô tận tâm, giúp con khá nhiều trong những giờ học tại trường và gửi con theo học cùng nhóm bạn giỏi của trường khác, con lại khá chăm chỉ vì vậy về nhà con rất chịu khó tự làm thêm bài ở các sách nâng cao. Khi vào học cấp hai, trường THCS Archimedes thì cả Linh và Trung càng mất ít thời gian vào việc học thêm bên ngoài vì đội ngũ giáo viên nhà trường thật sự giỏi và tâm huyết, hầu hết các môn các con học tại trường, con chỉ theo học kiến thức nâng cao của môn chuyên do chính giáo viên của trường dạy.
Theo bạn việc tham gia các kỳ thi học sinh giỏi trong và ngoài nước mang lại điều gì cho các con?
Mình thấy việc tham gia các kỳ thi giúp các con có thêm trải nghiệm, có thêm bản lĩnh qua từng kỳ thi, nhận thức được bản thân mình qua những thành, bại, được trau dồi kiến thức qua mỗi bài thi, từ đó có thêm ý chí phấn đấu và động lực để tiếp tục nỗ lực với bản thân. Nhưng cá nhân mình cũng nghĩ đừng vì thế mà “tham” khi tham gia quá nhiều cuộc thi vì cái gì cũng có hai mặt, ngoài những yếu tố tích cực thì việc “tham” đó cũng dễ ảnh hưởng đến thời gian học hành chung của các môn học, của các hoạt động xã hội, vui chơi, và thêm nữa dễ làm mất đi “cảm xúc thi cử”, đó là khi tham gia quá nhiều hoặc là con sẽ bị cảm giác quá tải mà thành áp lực học hành, hoặc cảm giác đơn giản hóa khi vào bài thi, như vậy dễ dẫn đến chủ quan khi bước vào những kỳ thi thật sự quan trọng. V ì thế việc cùng con lựa chọn mục tiêu và hoạt động sao cho thật sự hợp lý và thoải mái là khá quan trọng.
Nếu nói ngắn gọn về kinh nghiệm đồng hành cùng các con trong học tập, bạn sẽ nói gì với các phụ huynh?
Luôn khiến các con nghĩ: Bố mẹ là “Bách khoa toàn thư” và là “Nhà ngoại cảm tài ba”, có như thế con mới tin tưởng mình và cho phép mình đồng hành cùng chúng dài dài.
Các con mình chỉ là những học sinh rất bình thường như bao bạn khác nhưng với mình hành trình đồng hành cùng con là khá dài và không hề dễ dàng nên mình luôn tìm hiểu, học hỏi kinh nghiệm từ những cha mẹ có chút thành công ở lĩnh vực này. Với con mình là một người bạn lớn để con luôn sẵn sàng chia sẻ mọi lúc mọi nơi, bất kể điều gì, vì thế mình có lúc còn thấy bị áp lực hơn con, do kiến thức, nhận biết về môn học cũng như xã hội của các bạn trẻ bây giờ khá phong phú, nếu mình không cập nhật có thể mình sẽ “bị hớ” trước mặt chúng, mình thậm chí còn xin vào theo học cùng con ở những lớp học mà mình nghĩ mình chưa đủ khả năng để còn có vốn liếng cùng con thảo luận. Trong suy nghĩ của con mình, ngoài thầy cô thì bố mẹ luôn là “Bách khoa toàn thư” nên muốn đồng hành cùng con mình cũng học Toán, cũng học Văn, học Tiếng Anh, học đàn, làm bánh trái, biết đi chơi như con… Mỗi thứ mình biết một ít thôi, vừa đủ để các con thấy mình có am hiểu như nó, cái gì khó quá đương nhiên tìm đến phao cứu trợ là Google và thầy cô, và với con rất cần vận dụng giác quan thứ sáu thật mạnh để linh cảm được những gì con có thể đang nghĩ, đang muốn để kịp thời giúp con hoặc uốn con về đúng đường, tránh lan man lạc lối.
Cám ơn bạn về cuộc trò chuyện rất thú vị này.
—Thanh Hải thực hiện