N
ếu con bạn có học lực khá giỏi trở lên, việc định hướng ôn tập cho con thi vào các trường chuyên là cần thiết. Ở trong môi trường đó, con bạn sẽ được học tập và tham gia các đội tuyển đi thi học sinh giỏi cấp quốc gia và quốc tế. Muốn vậy cha mẹ đã phải có định hướng và lộ trình phù hợp cho con ngay từ cấp THCS.
Nếu như tỷ lệ đỗ vào chuyên bậc THPT của các bạn trường top ở bậc THCS luôn cao, khiến cho các bạn ở các trường THCS không mấy tên tuổi phải hết sức cố gắng mới giành được một suất vào chuyên THPT. Trong đó tỷ lệ chọi cao nhất vẫn thuộc về chuyên Anh và chuyên Toán. Với các bạn giỏi các môn xã hội thì chuyên Văn luôn là sự lựa chọn hàng đầu.
Ngay từ khi con bạn học bậc THCS gia đình nên định hướng rõ ràng về môn chuyên mà con định thi vào để có hướng ôn luyện phù hợp. Nhiều bạn được ôn luyện và học chuyên sâu không phải một mà là hai thậm chí là ba môn để thi chuyên. Cho nên việc một số bạn thi đỗ vào vài trường chuyên và đỗ liền hai môn chuyên là điều không có gì khó hiểu.
Với định hướng thi chuyên Anh, bạn cần hướng con mình học sớm môn tiếng Anh và tham gia các kì ngay từ cấp một và cấp hai. Nếu không có nền tảng ngữ pháp vững chắc, khả năng nghe nói và đọc hiểu tốt, cửa vào chuyên Anh là vô cùng khó. Hiện nay có nhiều bạn, dù mới học lớp 6, lớp 7 mà trình độ IELTS đã đạt từ 7.5 trở lên. Đây chính là những đối thủ đáng gờm, giỏi tiếng Anh nhưng muốn vào chuyên, các môn khác vẫn phải đạt được điểm số cao. Tất cả các nỗ lực trên cộng thêm 10% may mắn thì việc có một suất vào chuyên sẽ khả thi hơn rất nhiều.
Để chắc suất vào trong kỳ thi vào lớp 10 Chuyên Anh, con bạn giỏi tiếng Anh mới chỉ là điều kiện đầu tiên, quan trọng nhất vẫn phải chú trọng đến kỹ năng làm bài thi. Bởi nếu không có kỹ năng làm bài, sự phân bổ thời gian không hợp lý sẽ khiến con bạn rất khó kịp thời gian. Thông thường đề thi vào Chuyên Anh bậc THPT có tính phân loại rất cao. Bài thi của các trường chuyên đều dựa trên những dạng bài kiểm tra ngữ pháp. Trong bài thi chuyên Anh, các kiến thức cơ bản sẽ được đưa ra dưới nhiều dạng bài tập khác nhau như bài tập đọc (Reading Comprehension), bài tập điền từ vào chỗ trống của một đoạn văn (Filling in the blanks), bài tập viết lại câu bằng từ cho sẵn, hoặc bằng từ bắt đầu câu (Sentence Rewrite)… Ngoài ra, đề còn có dạng bài tập Ngữ âm, tìm từ đọc khác, hoặc tìm từ có trọng âm khác (Phonetics)… Để làm được các dạng bài này con bạn phải có nền tảng ngữ pháp và vốn từ phong phú. Ngoài việc tích lũy kiến thức từ bậc tiểu học, kinh nghiệm cọ xát qua các cuộc thi từ bậc THCS, con bạn phải có chiến thuật làm bài và phân bổ thời gian một cách hợp lý. Có như vậy cửa vào chuyên Anh mới rộng mở.
Với định hướng thi chuyên Toán: Đây là môn chuyên dành cho các bạn thật sự giỏi và yêu thích môn Toán. Toán, văn là hai môn thi bắt buộc khi tham gia thi tuyển bất cứ khối chuyên gì, nghĩa là dù thi chuyên Anh, chuyên Lý, chuyên Hóa... bạn đều phải làm bài thi điều kiện hai môn Toán, Văn. Hầu hết các bạn chọn thi vào các trường chuyên đều là các “cao thủ” trong các cuộc thi học sinh giỏi toán ngay từ bậc tiểu học, THCS. Với nhiều “cây toán” của các lớp, các trường, khi mới học lớp 7, lớp 8 nhiều bạn đã thừa sức giải được các đề toán nâng cao của lớp 9. Cho nên nếu đã xác định thi chuyên Toán, con bạn phải thật sự vượt trội về tư duy và lực học. Như đã nói, đề thi vào các trường chuyên thường khó hơn rất nhiều so với đề thi chuyển cấp thông thường. Bạn nên thử sức với các đề thi chuyên năm trước để làm quen với cấu trúc đề thi, biết năng lực của bạn đang ở mức nào từ đó có thái độ học phù hợp và bố trí thời gian ôn thi hợp lí.
Tôi nhận thấy cấu trúc đề thi vào lớp 10 môn Toán từ năm 2016 về cơ bản không có nhiều thay đổi. Đề thi được các Sở GD&ĐT địa phương quy định, tuy nhiên, nội dung trong đề thi chủ yếu tập trung vào chương trình giảng dạy lớp 9 với một số câu hỏi vận dụng thực tế cao. Các thí sinh cần xác định và xây dựng cho riêng mình một lộ trình ôn luyện chặt chẽ bắt đầu từ việc ôn lý thuyết môn Toán. Cần ghi lại tất cả những công thức đã học trong sách giáo khoa.
Lưu ý những công thức quan trọng. Hướng dẫn con bạn những quy tắc làm bài thi môn Toán như không bỏ qua các bước đặt điều kiện, phải kết luận khi làm bài toán chứng minh... Muốn thi vào chuyên Toán, con bạn cần làm đi làm lại các dạng đề của những năm về trước và phải căn thời gian thật chuẩn.
Thông thường đề thi chuyên Toán có cấu trúc tương tự đề thi các năm về trước, gồm 5 bài toán lớn, mỗi bài gồm nhiều câu hỏi nhỏ, thời gian làm bài khoảng 150 phút. Xét về mức độ câu hỏi, đề thi không quá khó nhưng vẫn có tính thách thức, đặc biệt đòi hỏi các thí sinh phải có năng lực toán học thực sự tốt. Nhìn chung, đề thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT chuyên Toán bao phủ được hầu hết dạng toán khó trong chương trình Toán THCS. Với đề thi này, nếu chủ động xây dựng kế hoạch học tập, phân loại các dạng toán chi tiết và ôn luyện thường xuyên, thí sinh có thể đạt điểm số cao.
Với định hướng thi chuyên Văn: Đây là môn thi mà nhiều bạn gái lựa chọn, có nhiều lớp chuyên Văn mà truyền thống nhiều năm sĩ số bao giờ cũng 34 bạn gái và… một bạn nam. Môn văn không dễ “ăn” điểm như nhiều người nghĩ, vì dường như điểm 10 thi Toán thì luôn nhiều, nhưng thực tế ở bất cứ cuộc thi nào, dù thi cấp trường hay thi học sinh giỏi cấp quận, huyện hay cấp thành phố, tỉnh, điểm 9 môn Văn hay 10 môn Văn được xem là hi hữu. Kiếm 0,5 đến 1 điểm môn chuyên, dù chuyên gì cũng rất khó khăn. Cho nên nếu không có sự đầu tư học hành cẩn thận, có mục đích rõ ràng thì cửa vào chuyên mãi là khe cửa hẹp.
Môn ngữ văn là một trong những môn học gây nhiều áp lực nhất cho các học sinh thi chuyên trong quá trình ôn luyện và thi cử. Theo quy định của Bộ Giáo dục và đào tạo thì môn chuyên quyết định từ 25 - 40% kết quả thi vào trường chuyên. Hơn nữa, ngữ văn lại là một môn học khó, đề thi được đánh giá là tương đối “khó nhằn”, đặc biệt là trong các kỳ thi vào trường chuyên. Nếu con bạn có ý định chọn môn Văn là môn thi chính thì bạn ấy phải chắc chắn rằng đấy là môn mình giỏi nhất, tự tin nhất, đôi khi phải có năng khiếu thật sự và không nên chọn môn chuyên Văn chỉ vì những lý do như bố mẹ thích hay là cứ thi cho biết. Sai lầm mà nhiều thí sinh mắc phải khi thi chuyên Văn là nhiều bạn chỉ ôn luyện những kiến thức nâng cao, ngoài sách giáo khoa và bỏ qua, thậm chí xem nhẹ những kiến thức căn bản. Điều đó dẫn đến tình trạng nhiều bạn làm rất tốt những câu hỏi nâng cao nhưng khi gặp những dạng bài tập cơ bản thì không biết xử lí như thế nào, dẫn đến mất điểm đáng tiếc. Hầu hết thí sinh chọn thi chuyên Văn đều là những bạn có tố chất tốt, có bạn có năng khiếu văn học, sáng tác nhưng đôi khi tâm lí chủ quan, dễ mất điểm trong quá trình làm bài. Với kỳ thi chuyên có tính chất cạnh tranh vô cùng khốc liệt, chỉ chênh nhau 0,5 điểm cũng đủ để đỗ hay trượt chuyên rồi. Tôi nhận thấy hầu hết các đề thi chuyên Văn đều rất khó, luôn có những câu hỏi nâng cao ngoài mà nếu không có kiến thức sâu rộng sẽ khó hoàn thành bài thi. Bạn nên khuyến khích con mình luyện tập với chính các đề thi chuyên Văn của các năm trước đây nhằm làm quen với cấu trúc đề thi. Việc luyện các dạng đề sẽ giúp cho con bạn không bị động khi bước vào thi thật.