Chương 9

TRẠNG THÁI SINH LÝ – CON ĐƯỜNG DẪN ĐẾN SỰ VƯỢT TRỘI

“Cái ác có thể bị đẩy ra khỏi tâm hồn chỉ bằng cái chạm của bàn tay lên bàn tay hoặc đôi môi lên đôi môi.”

— Tennessee Williams

K hi tôi hướng dẫn các hội thảo, tôi luôn tạo ra những cảnh tượng vui nhộn, hỗn loạn và điên cuồng. Nếu bạn bước vào cửa đúng lúc, bạn có thể thấy cả trăm người đang nhảy cẫng lên, rít lên, la hét, gầm vang như sư tử, khoa chân múa tay, tự đấm vào ngực như Kingkong, đi lả lướt như chim công, ra dấu bằng cách giơ ngón tay cái lên, hoặc nếu không thì họ sẽ hành động như thể họ có quá nhiều năng lượng đến độ có thể thắp sáng cả thành phố.

Chuyện quái quỷ gì đang diễn ra vậy?

Cảnh tượng “hỗn loạn” đó nói lên một điều – hành động như thể bạn cảm thấy hưng phấn, tràn đầy năng lượng, vui vẻ hơn so với trước đây; hành động như thể bạn đã thành công. Một cách để tạo nên trạng thái có thể hỗ trợ bạn đạt được bất cứ kết quả nào chính là hành động như thể bạn đã đạt được điều đó.

“Nếu muốn có quyền lực, hãy hành động như thể bạn đang có quyền lực trong tay”. Sinh lý và hiển thị nội tại có sự liên kết chặt chẽ với nhau. Nếu bạn thay đổi cái này, ngay lập tức bạn sẽ làm thay đổi cái còn lại. Khi bạn thay đổi cơ chế sinh lý của mình – nghĩa là thay đổi tư thế, cách hít thở, độ căng của cơ, giọng điệu... – ngay lập tức các hiển thị nội tại và tâm trạng sẽ thay đổi.

Bạn có nhớ lần nào đó mà bạn cảm thấy hoàn toàn kiệt sức? Bạn đã nhận thức về thế giới như thế nào? Khi bạn cảm thấy mệt mỏi về thể chất, tay chân bủn rủn hoặc bạn bị đau ở đâu đó, cảm nhận của bạn về cuộc sống sẽ rất khác so với khi bạn cảm thấy thư giãn và tràn trề sức sống. Vì vậy, trạng thái sinh lý là đòn bẩy giúp thay đổi trạng thái cảm xúc.

Có hai cách để thay đổi tâm trạng, đó là thay đổi các hiển thị nội tại hoặc thay đổi sinh lý. Vì vậy nếu bạn muốn thay đổi tâm trạng trong nháy mắt, bạn sẽ làm gì? Vâng! Bạn thay đổi trạng thái sinh lý – nghĩa là thay đổi cách hít thở, tư thế, biểu hiện trên gương mặt, cách vận động, v.v.

Ví dụ, khi bạn bắt đầu cảm thấy mệt mỏi, những động tác như ngồi thừ, gục đầu xuống... sẽ gửi đến hệ thần kinh bức thông điệp rằng bạn đang mệt mỏi. Nếu bạn thay đổi trạng thái sinh lý theo cách như thể là bạn đang khỏe mạnh, ngay tức thì điều đó sẽ thay đổi các hiển thị nội tại và cách bạn cảm nhận. Nếu bạn tiếp tục nói với chính mình rằng bạn mệt mỏi, bạn sẽ hình thành các hiển thị nội tại khiến bạn tiếp tục cảm thấy mệt mỏi.

Nếu bạn đứng thẳng người, ngả vai về phía sau, thở sâu từ trong lồng ngực, nhìn thẳng về phía trước... – nếu bạn đặt chính mình vào trạng thái sinh lý tràn đầy nguồn lực – liệu bạn có cảm thấy chán nản trong tư thế đó?! Điều đó gần như không thể. Trí não bạn nhận được tín hiệu từ sinh lý rằng phải tỉnh táo, sống động và tràn đầy năng lượng.

Trong chương về niềm tin, tôi đã giới thiệu những tác động của niềm tin đối với sức khỏe. Hiện nay, các nhà khoa học đều nhấn mạnh rằng bệnh tật và sức khỏe, sức sống và suy nhược thường là quyết định của chúng ta.

Khi mọi người tìm đến tôi và bảo rằng họ không thể làm được việc gì đó, tôi liền nói: “Hãy làm như thể bạn làm được điều đó”. Rồi họ phản ứng: “Vâng, nhưng tôi không biết phải làm gì”. Tôi nói tiếp: “Hãy làm như thể bạn đã biết phải làm gì. Đứng theo cách mà bạn đứng khi bạn biết phải làm gì. Thở theo cách bạn thở khi bạn biết phải làm điều đó thế nào. Làm cho nét mặt bạn trông như thể bạn làm được việc đó. Ngay bây giờ!”. Ngay khi họ đứng theo cách đó, thở theo cách đó, và trạng thái sinh lý của mình vào trạng thái thành công, ngay lập tức họ cảm thấy họ làm được việc ấy. Phương pháp này chưa bao giờ thất bại nhờ vào đòn bẩy tuyệt vời của khả năng thích ứng và thay đổi trạng thái sinh lý.

Khi một số người đối mặt với “tấm thảm” than, họ ở trong trạng thái hoàn toàn tự tin và sẵn sàng nhờ vào sự kết hợp của hiển thị nội tại và trạng thái sinh lý. Vì vậy, họ tự tin và mạnh dạn sải bước trên những viên than nóng. Tuy nhiên, những người khác bắt đầu cảm thấy hoảng sợ vào phút cuối. Có thể họ đã thay đổi các hiển thị nội tại – họ tưởng tượng ra trường hợp xấu nhất. Hoặc cảm giác bỏng rát đã kéo họ ra khỏi trạng thái tự tin khi họ tiến dần đến bãi than. Họ run lên vì sợ, họ khóc thét, toàn thân cứng đờ...

Tôi phải làm gì với một người run rẩy, khóc lóc, “chết đứng” và đang la hét bên “tấm thảm” than? Thay đổi các hiển thị nội tại của anh ta. Tôi có thể giúp anh ta nghĩ đến cảm nhận của mình sau khi vượt qua và vẫn mạnh khỏe. Trong khoảng từ 2 đến 4 giây, anh ta sẽ ở trong trạng thái tràn đầy năng lượng – bạn có thể nhận thấy anh ta thay đổi cách thở và các biểu hiện trên gương mặt. Sau đó, tôi bảo anh ta bước đi. Người mà đã run sợ vài giây trước đó giờ có thể bước đi đầy quyết tâm qua những cục than và tiến đến bên kia. Nhưng đôi khi những hình ảnh về sự bỏng rát hoặc té ngã còn to lớn hơn, sáng rõ hơn những hình ảnh thành công và mạnh khỏe. Vì vậy, tôi phải cậy đến phương thức khác.

Lựa chọn khác của tôi – hiệu quả hơn khi ai đó tỏ ra hoảng loạn trước những cục than – là thay đổi trạng thái sinh lý của anh ta. Khi thay đổi các hiển thị nội tại, hệ thần kinh sẽ gửi tín hiệu cho cơ thể để thay đổi tư thế, cách hít thở, độ căng cơ bắp, v.v. Vậy thì tại sao không đi thẳng đến “nguồn cội” – trực tiếp thay đổi trạng thái sinh lý? Do vậy, tôi phải làm cho người đang khóc này ngước nhìn lên. Bằng cách này, anh ta bắt đầu thâm nhập vào những phần thị giác – thay vì xúc giác – trong hệ thần kinh. Gần như ngay lập tức, anh ta dừng khóc. Bạn cũng hãy làm thử, nếu bạn đang buồn bã hoặc đang khóc và muốn dừng lại, hãy ngước nhìn lên. Cảm giác của bạn sẽ thay đổi gần như tức thì. Bạn có thể làm như vậy với con của bạn. Khi chúng bị đau, hãy làm cho chúng nhìn lên. Tiếng khóc và đau đớn sẽ ngưng lại, hoặc ít nhất sẽ nhanh chóng nguôi ngoai. Sau đó, tôi làm cho người này đứng, hít thở và nói theo cách của một người hoàn toàn tự tin. Bằng cách này, trí não sẽ nhận được tín hiệu mới về cách cảm nhận, và kết quả là biến đổi trạng thái tê liệt vì sợ chỉ vài giây trước thành trạng thái tràn trề sức mạnh.

Các nghiên cứu cho thấy khi con người cảm thấy chán nản, hệ miễn dịch của họ cũng trở nên kém hiệu quả – chẳng hạn như số lượng bạch cầu giảm. Còn khi ở trong trạng thái tích cực, cơ thể sẽ được chữa lành. Trong quyển Anatomy of an Illness, Norman Cousins mô tả cười đã giúp ông hồi phục kỳ diệu như thế nào trước căn bệnh suy nhược kéo dài.

Cười là công cụ được Cousins vận dụng để thổi bùng nghị lực sống. Một phần chính yếu trong chế độ điều trị của ông là dành phần lớn thời gian để xem những bộ phim, những chương trình ti-vi và đọc những quyển sách khiến ông cười. Tiếng cười đã hoàn toàn thay đổi trạng thái sinh lý – và theo đó thay đổi các tín hiệu gửi tới hệ thần kinh. Ngay lập tức ông nhận thấy những thay đổi tích cực về thể chất. Ông ngủ ngon hơn, ít đau hơn và sức khỏe thể chất được cải thiện.

Cuối cùng ông đã hồi phục hoàn toàn, mặc dù một trong các bác sĩ ban đầu có nói rằng ông chỉ có 1/500 cơ hội để phục hồi. Cousins kết luận: “Tôi đã học được rằng đừng bao giờ đánh giá thấp khả năng tái tạo của trí não và thể chất – ngay cả khi các triển vọng dường như rất tồi tệ. Động lực sống có lẽ là sức mạnh khó hiểu nhất trên trái đất”.

“Thân thể chúng ta là khu vườn... ý chí của chúng ta chính là người làm vườn.”

— William Shakespeare

Nếu tôi nói cho bạn nghe điều tích cực tôi đang nghĩ đến, nhưng giọng nói của tôi lại yếu ớt, còn ngôn ngữ hình thể thì không tương đồng. Sự không tương đồng ngăn cản tôi trở thành những gì mà tôi có thể, không làm được những điều mà đúng ra tôi có thể làm được và khiến tôi không đạt được trạng thái tốt nhất.

Có thể bạn đã trải qua chuyện này rất nhiều lần – bạn không tin một người nào đó nhưng bạn không chắc là tại sao. Những điều người ấy nói hoàn toàn có lý, nhưng một điều gì đó khiến bạn không thực sự tin anh ta. Tiềm thức nhận ra điều gì đó mà tâm trí bạn không nhận ra được. Ví dụ, khi bạn hỏi, người ấy trả lời: “Vâng”, nhưng đầu lại khẽ lắc. Hoặc anh ta nói: “Tôi xử lý được chuyện đó”, nhưng bạn để ý thấy vai anh ta rút lại, mắt nhìn xuống và hơi thở ngắn – tất cả những biểu hiện trên mách bảo với tiềm thức của bạn rằng thật ra anh ta đang có ý nói: “Tôi không xử lý được”. Một phần trong anh ta muốn làm điều bạn yêu cầu, nhưng phần khác thì không muốn. Một phần trong anh ta tràn đầy tự tin, còn phần kia thì không. Sự không tương đồng đã chống lại anh.

Ắt hẳn ai trong chúng ta cũng đã nếm trải cái giá của sự không tương đồng khi một phần trong ta rất muốn điều gì đó nhưng phần kia thì muốn ngăn cản. Sự tương đồng chính là sức mạnh. Người thành công là người có thể tận dụng mọi nguồn lực – tinh thần và thể chất – của mình để đạt được mục đích.

Tạo sự tương đồng, hoặc nhất quán, là chìa khóa quan trọng dẫn đến sức mạnh cá nhân. Khi giao tiếp, tôi luôn thể hiện sự mạnh mẽ, dứt khoát – trong ngôn từ, giọng điệu, hơi thở và toàn bộ trạng thái sinh lý. Khi cơ thể và ngôn từ tương hợp với nhau, tôi truyền những tín hiệu rõ ràng đến não rằng đây là những gì tôi muốn tạo nên. Và trí não tôi cũng phản ứng theo y như vậy.

Một cách để phát triển tính nhất quán đó là bắt chước theo trạng thái sinh lý của những người có biểu hiện nhất quán. Bản chất của việc mô phỏng này là khám phá phần nào của não được những người thành công sử dụng trong hoàn cảnh cụ thể nào đó. Nếu bạn bắt chước điệu bộ, biểu hiện bên ngoài của họ một cách chính xác, bạn sẽ có thể chạm đến phần tương tự trong não của bạn. Bạn đã ở trong trạng thái nhất quán chưa? Bạn ở trong trạng thái nhất quán được bao lâu? Bạn có thể tạo ra trạng thái này thường xuyên hơn? Hãy bắt đầu làm điều đó từ hôm nay.

Xác định 5 người có trạng thái sinh lý mạnh mẽ nhất mà bạn muốn bắt chước. Trạng thái đó khác thế nào so với trạng thái sinh lý của bạn? Họ ngồi thế nào? Đi đứng ra sao? Những biểu hiện chính yếu trên gương mặt và tư thế của họ? Dừng lại một chút, ngồi theo cách họ ngồi. Chỉnh lại nét mặt và cử chỉ. Hãy lưu ý xem bạn cảm thấy thế nào.

Lần sau, nếu bạn gặp người nào đó cực kỳ thành công, người mà bạn ngưỡng mộ, hãy bắt chước điệu bộ của người ấy, cảm nhận cách suy nghĩ của bạn khác đi như thế nào. Hãy chơi! Hãy trải nghiệm!