Trong suốt hai giờ đồng hồ sau giờ học mà Sheila và tôi ở một mình bên nhau, tôi đã bắt đầu một thông lệ là đọc sách cho nó nghe. Mặc dù con bé hoàn toàn có thể tự đọc được hầu hết những quyển sách tôi đưa, nhưng tôi vẫn muốn đem lại cho nó thêm một chút cảm giác gần gũi, cũng như chia sẻ vài quyển sách yêu thích của tôi với nó. Thỉnh thoảng tôi còn nói chuyện với con bé về những điều được đề cập trong sách, bởi Sheila có một tuổi thơ quá tồi tệ đến mức có rất nhiều điều mà con bé không hiểu. Không phải con bé không hiểu được ý nghĩa của những từ ngữ trong sách, mà là nó không hình dung được những điều đó được áp dụng vào cuộc sống thật như thế nào.
Chẳng hạn như đối với quyển Mạng nhện của Charlotte, Sheila cảm thấy không thể hiểu được tại sao đứa bé gái lại muốn giữ một con lợn còi cọc yếu đuối như Wilbur; bởi xét cho cùng thì nó là con yếu ớt nhất, đáng thương hại nhất trong đàn. Với đầu óc non nớt của Sheila thì con bé hoàn toàn có thể hiểu được vì sao người cha không muốn giữ con lợn ấy lại. Tôi phải giải thích rằng cô bé Fern yêu nó bởi vì nó rất nhỏ bé và không hề muốn là một con vật yếu ớt vô dụng như thế. Nhưng Sheila không thể hình dung được khái niệm đó. Con bé sống và tuân theo một cách chặt chẽ cái quy luật kẻ mạnh luôn là kẻ sống sót.
Thế là tôi đọc quyển sách ấy cho nó nghe. Ngồi trong phòng đọc sách, tôi ôm chặt con bé trong lòng, đu đưa. Khi con bé không hiểu một từ hay một đoạn văn nào đó, chúng tôi sẽ bàn về nó, và thường là sẽ lan man đến những câu hỏi tại sao cái này lại thế này, cái kia lại thế nọ trong cuộc sống. Tôi cảm thấy mình bị cuốn hút bởi cô bé này, ở nó có một sự ngây ngô hồn nhiên rất trẻ con, nhưng lại có một nhận thức già dặn của người lớn. Cái quan điểm rõ ràng của nó về những sự vật hiện tượng xung quanh nghe vô cùng đáng sợ, đơn giản bởi vì chúng phản ánh đúng sự thật một cách trần trụi. Nhưng cái cách rất trẻ con mà nó liên kết sự việc lại với nhau thường khiến tôi bật cười.
Một buổi tối nọ, tôi mang theo quyển Hoàng tử bé (6).
- Này, Sheil. – Tôi gọi con bé. – Cô có một quyển sách muốn cùng đọc với con nè.
Nó chạy ngang qua căn phòng, nhào vào lòng tôi và vồ lấy quyển sách trong tay tôi. Nó cẩn thận kiểm tra tất cả các bức tranh minh họa của quyển sách trước khi chúng tôi bắt đầu đọc. Một khi đã bắt đầu, con bé sẽ ngồi bất động, những ngón tay nhỏ xíu sẽ bấu chặt lấy gấu quần jeans của tôi.
Hoàng tử bé là một quyển sách ngắn, và chỉ trong vòng nửa giờ đồng hồ tôi đã đọc được gần nửa cuốn. Khi chúng tôi đọc đến phần về con cáo, con bé trở nên chăm chú lắng nghe hơn lúc nào hết. Tôi có thể cảm thấy cái hông gầy guộc của con bé trong lòng mình khi nó cựa quậy để có một tư thế ngồi thoải mái hơn.
- Hãy đến chơi với ta. - Hoàng tử bé đề nghị. - Ta buồn quá.
- Tôi không thể chơi với cậu được. - Con cáo nói.
- Tôi chưa được cảm hóa.
- A! Thứ lỗi cho ta. - Hoàng tử bé nói. Nhưng sau một hồi suy nghĩ, cậu nói tiếp:
- Điều đó có nghĩa là gì – ‘cảm hóa’ ấy?
- Đó là một hành động rất thường xuyên bị bỏ qua. - Con cáo đáp. - Nó có nghĩa là tạo ra những cái nút.
- Tạo ra những cái nút ư?
- Đúng thế. - Con cáo nói tiếp. - Với tôi, cậu chẳng là gì khác ngoài một thằng bé con cũng giống như hàng trăm nghìn thằng bé con khác. Và tôi không cần cậu. Về phần cậu, cậu cũng không cần tôi. Với cậu, tôi cũng chẳng là gì hơn ngoài một con cáo giống như hàng trăm nghìn con cáo khác. Nhưng nếu cậu
cảm hóa tôi, chúng ta sẽ cần nhau. Với tôi, cậu sẽ là độc nhất vô nhị trên đời này. Với cậu, tôi sẽ là độc nhất vô nhị trên đời này…
Cuộc sống của tôi rất đơn điệu. - Con cáo nói tiếp. - Tôi săn gà; con người săn tôi. Mọi con gà đều giống nhau cả thôi, và mọi con người đều giống nhau cả thôi. Và, hậu quả là, tôi đã cảm thấy hơi chán rồi. Nhưng nếu cậu cảm hóa tôi, thì việc đó sẽ giống như thể mặt trời đã chiếu rọi xuống cuộc đời tôi vậy. Tôi sẽ biết được âm thanh của một bước chân khác với tất cả những bước chân khác. Những bước chân khác sẽ khiến tôi lẩn nhanh xuống dưới lòng đất. Nhưng tiếng bước chân của cậu sẽ kêu gọi tôi, như tiếng nhạc, ra khỏi cái hang tôi ẩn náu. Và hãy nhìn xem: Cậu có thấy những cánh đồng lúa mì trải dài tít tắp dưới kia không? Tôi không ăn bánh mì. Bột lúa mì không có ích lợi gì cho tôi cả. Những cánh đồng lúa mì chẳng có gì để nói với tôi hết. Và điều đó mới buồn làm sao. Nhưng cậu có một mái tóc có màu của vàng ròng. Hãy nghĩ xem sẽ tuyệt vời thế nào khi cậu đã cảm hóa được tôi! Lúa mì, thứ cũng có màu vàng ròng, sẽ khiến tôi nghĩ đến cậu. Và tôi sẽ rất thích nghe tiếng gió thổi xào xạc qua những nhánh lúa mì…
Con cáo nhìn hoàng tử bé một lúc lâu. Nó nói:
- Làm ơn – hãy cảm hóa tôi đi!
- Ta muốn thế lắm chứ, rất muốn. - Hoàng tử bé đáp. - Nhưng ta không còn nhiều thời gian nữa. Ta
còn có những người bạn cần phải khám phá, và còn rất nhiều điều cần phải thấu hiểu.
- Một người chỉ có thể hiểu được những điều mà người đó đã cảm hóa. - Con cáo nói. - Con người không có thêm thời gian để hiểu bất cứ cái gì khác nữa. Họ mua những thứ đã được làm sẵn từ các cửa hàng. Nhưng không có cửa hàng nào ở bất cứ đâu để họ có thể mua được tình bạn, và thế là con người không có bạn bè gì nữa. Nếu cậu muốn có một người bạn, hãy cảm hóa tôi…
- Nếu muốn cảm hóa ngươi thì ta phải làm gì? - Hoàng tử bé hỏi.
- Cậu phải vô cùng kiên nhẫn. - Con cáo đáp. - Trước hết cậu phải ngồi cách xa tôi một chút - giống như thế đấy - trên bãi cỏ. Tôi sẽ liếc nhìn cậu, và cậu sẽ không nói gì cả. Lời nói là nguồn gốc của những sự hiểu lầm. Nhưng rồi mỗi ngày trôi qua, cậu sẽ lại ngồi gần tôi hơn một chút…
Sheila đặt bàn tay của nó lên trang sách.
- Cô hãy đọc lại đoạn đó được không?
Tôi đọc lại đoạn đó. Con bé cựa quậy và quay lại nhìn tôi, rồi cứ nhìn chằm chằm tôi như thế suốt một lúc lâu.
- Đó là điều cô làm, phải không?
- Ý con là gì?
- Đó là điều cô làm với con, phải không? Cô cảm hóa con.
Tôi mỉm cười.
- Nó cũng giống như những gì cuốn sách này nói thôi, cô có nhớ không? Con đã sợ hãi vô cùng và chạy vào trong phòng tập, rồi sau đó cô bước vào và ngồi xuống trên sàn nhà. Cô có nhớ không? Và con thì đã tè ra quần, cô có nhớ không? Con lúc đó thì quá sợ hãi. Con cứ nghĩ là cô sẽ đánh con một trận nên thân vì ngày hôm đó con đã làm quá nhiều chuyện sai trái. Nhưng cô chỉ ngồi trên sàn nhà thôi. Rồi sau đó cô đến gần hơn một chút, rồi một chút nữa. Lúc đó cô đang cảm hóa con, có phải không?
Tôi mỉm cười, thật sự không thể tin vào tai mình.
- À, chắc là phải, cô đoán thế.
- Cô cảm hóa con. Giống như hoàng tử bé cảm hóa con cáo đó. Giống như cô đã cảm hóa con vậy. Và bây giờ thì con đã trở nên đặc biệt với cô, có phải không? Cũng giống như con cáo vậy.
- Phải, con vô cùng đặc biệt, Sheil ạ.
Con bé xoay người lại, ngồi yên trong lòng tôi.
- Cô hãy đọc nốt quyển sách đi.
Vậy là hoàng tử bé đã cảm hóa con cáo. Và khi giờ phút chia tay đến gần…
- Ôi… - Con cáo nói. - Tôi sẽ khóc mất.
- Đó là lỗi của ngươi. - Hoàng tử bé đáp.- Ta không bao giờ mong ngươi gặp điều gì không hay cả, nhưng ngươi đã muốn ta cảm hóa ngươi…
- Đúng thế. - Con cáo nói.
- Nhưng mà bây giờ thì ngươi sẽ khóc! - Hoàng tử bé thốt lên.
- Đúng thế. - Con cáo lại nói.
- Vậy thì việc đó chẳng mang lại điều gì tốt đẹp cho ngươi cả.
- Nó đã mang lại cho tôi một điều tốt đẹp. - Con cáo đáp. - Bởi vì màu của những cánh đồng lúa mì…
Rồi nó nói thêm:
- Hãy đi nhìn lại những đóa hoa hồng. Giờ đây cậu sẽ hiểu rằng những đóa hoa hồng ấy của cậu là độc nhất vô nhị trên đời này. Sau đó hãy quay lại và nói lời tạm biệt với tôi, và tôi sẽ cho cậu một món quà, một bí mật.
Hoàng tử bé đi, để nhìn lại những đóa hoa hồng.
- Các ngươi chẳng giống những đóa hoa hồng của ta tí nào cả. - Cậu nói. - Cứ như thể các ngươi chẳng là gì cả vậy. Không có ai cảm hóa các ngươi, mà các ngươi cũng chẳng cảm hóa ai cả. Các ngươi cũng giống con cáo của ta khi ta gặp nó lần đầu tiên. Nó chỉ là một con cáo như hàng trăm nghìn con cáo khác. Nhưng ta đã kết bạn với nó, và giờ đây nó là độc nhất vô nhị trên đời này.
Và những đóa hoa hồng cảm thấy vô cùng bối rối.
- Các ngươi đẹp thật đấy, nhưng trống rỗng. -
Cậu lại nói tiếp.- Một người không thể chết vì các ngươi được. Chắc chắn rằng một người khách qua đường bình thường sẽ nghĩ rằng đóa hoa hồng của ta trông cũng giống như các ngươi – đóa hoa hồng thuộc về ta. Nhưng chỉ mình nó thôi, nó cũng đã quan trọng hơn hàng trăm đóa hoa hồng khác như các ngươi: bởi vì đó là đóa hoa mà ta đã cất sau tấm màn; bởi vì ta đã bắt những con sâu róm cho nó, ngoại trừ vài ba con mà chúng ta để lại để trở thành những con bướm; bởi vì nó là đóa hoa hồng mà ta đã lắng nghe, khi nó càu nhàu, hay khoe khoang khoác lác, hay thậm chí là những khi mà nó chẳng nói gì cả. Bởi vì nó là đóa hoa hồng của ta.
Và rồi cậu quay lại để gặp con cáo.
- Tạm biệt. - Cậu nói.
- Tạm biệt. - Con cáo nói. - Và giờ đây là bí mật của tôi, một bí mật rất đơn giản: Một người chỉ có thể nhìn nhận mọi thứ một cách đúng đắn với trái tim mình; con mắt không thể nhìn thấy được bản chất.
- Con mắt không thể nhìn thấy được bản chất. - Hoàng tử bé lặp lại, cậu muốn chắc chắn rằng mình sẽ ghi nhớ điều này.
- Chính vì cậu đã bỏ thời gian của mình cho đóa hoa hồng nên nó mới trở nên quan trọng với cậu đến vậy.
- Chính vì ta đã bỏ thời gian cho đóa hoa hồng của mình… - Hoàng tử bé lại nói, cậu muốn chắc mình sẽ ghi nhớ điều này.
- Con người đã quên mất chân lý này. - Con cáo nói. - Nhưng cậu thì không được phép quên. Cậu phải có trách nhiệm, vĩnh viễn, với thứ mà cậu đã cảm hóa. Cậu chịu trách nhiệm với đóa hoa hồng của mình…
Sheila trườn ra khỏi lòng tôi và quay lại, rồi quỳ gối thẳng người lên để có thể nhìn thẳng vào mắt tôi.
- Cô có trách nhiệm với con. Cô đã cảm hóa con, cho nên bây giờ cô sẽ phải có trách nhiệm với con, đúng không?
Trong một khoảnh khắc, tôi nhìn vào đôi mắt sâu thăm thẳm của con bé. Tôi không chắc con bé đang hỏi tôi điều gì. Nó chồm người tới trước và vòng tay ôm quanh cổ tôi, mắt vẫn nhìn tôi không chớp.
- Con cũng đã cảm hóa cô một chút, có phải không? Cô cảm hóa con và con cảm hóa cô. Và bây giờ con cũng phải có trách nhiệm với cô, đúng không?
Tôi gật đầu. Nó buông tôi ra và ngồi xuống. Trong một khắc, con bé như mê đi, ngón tay nó lần theo hoa văn của tấm thảm.
- Tại sao cô lại làm chuyện này? - Nó hỏi.
- Làm chuyện gì cơ, Sheil?
- Cảm hóa con.
Tôi không biết phải nói gì nữa.
Đôi mắt xanh biếc của nó nhướn lên nhìn tôi.
- Tại sao cô lại quan tâm đến con? Con không thể hiểu được chuyện đó. Tại sao cô lại muốn cảm hóa con?
Tâm trí tôi xoay mòng mòng. Họ chưa bao giờ nói với tôi trong lớp đào tạo trẻ có vấn đề về tâm thần rằng sẽ có những đứa trẻ giống như đứa trẻ này. Tôi đã không được chuẩn bị trước. Lần này có vẻ như là một trong những lúc mà tôi chỉ mong sao mình có thể nói được điều gì đó đúng đắn…
- Ừ thì, nhóc con à, không có lý do nào cả… Cô đoán thế. Chỉ là… là điều cô cần phải làm thôi.
- Thế nó có giống như con cáo không? Giờ đây con có đặc biệt với cô vì cô đã cảm hóa con không? Con có phải là một đứa bé gái đặc biệt không?
Tôi mỉm cười.
- Phải, con là cô bé con vô cùng đặc biệt đối với cô. Cũng giống như những gì con cáo nói đấy, giờ đây cô đã kết bạn với con, con là độc nhất vô nhị trên đời này. Cô đoán rằng cô đã luôn muốn con là cô bé con đặc biệt của cô. Cô đoán đó là lý do vì sao cô đã bắt đầu bằng việc cảm hóa con.
- Cô có yêu con không? Tôi gật đầu.
- Con cũng yêu cô. Cô là người đặc biệt nhất với con trên đời này.
Sheila lăn kềnh ra, nằm trên tấm thảm, đầu gác lên đùi tôi. Con bé nghịch một miếng xơ vải mà nó nhặt được trên sàn nhà. Tôi chuẩn bị đọc tiếp.
- Torey?
- Sao?
- Cô sẽ không bao giờ bỏ rơi con chứ?
Tôi vuốt mái tóc lòa xòa trên trán con bé.
- Cô nghĩ là một ngày nào đó chắc mình sẽ phải xa nhau. Khi năm học kết thúc và con chuyển sang một lớp khác, với một giáo viên khác. Nhưng từ giờ cho đến lúc đó thì không, và vẫn còn lâu lắm.
Con bé cãi lại ngay.
- Cô là cô giáo của con. Con sẽ không bao giờ có một giáo viên nào khác đâu.
- Bây giờ cô là cô giáo của con. Nhưng một ngày nào đó chúng ta sẽ phải chia tay thôi.
Con bé lắc đầu, đôi mắt của nó tối sầm lại.
- Đây là lớp học của con. Và con sẽ ở đây mãi mãi.
- Vẫn còn lâu lắm kia mà. Đến lúc đó, thì con cũng đã sẵn sàng rồi.
- Không đâu. Cô đã cảm hóa con, cô phải chịu trách nhiệm về con. Cô không bao giờ có thể bỏ con được bởi vì cô có trách nhiệm với con mãi mãi. Điều này được nói đến ngay trong quyển sách này mà,
và đó là những gì mà cô đã làm với con, vì thế nên việc con bị cảm hóa là do lỗi của cô.
- Này, nhóc con. – Tôi kéo nó vào lòng. – Đừng có lo về chuyện đó mà.
- Nhưng cô sẽ bỏ rơi con. – Con bé nói như thể buộc tội, và giằng ra khỏi vòng tay của tôi. – Cũng giống như mẹ con đã làm vậy. Và Jimmie. Và tất cả mọi người nữa. Cả cha con nữa, nếu mà không bị đi tù thì ổng cũng sẽ làm vậy đó. Ổng đã nói với con như vậy mà. Cô thì cũng giống như tất cả những người khác mà thôi. Cô thì cũng bỏ rơi con. Ngay cả sau khi cô đã cảm hóa con dù con không yêu cầu cô làm như thế.
- Mọi việc không phải như thế đâu, Sheila. Cô sẽ không bỏ rơi con. Cô vẫn ở đây với con mà. Năm tháng qua đi thì mọi việc sẽ thay đổi, nhưng cô sẽ không bỏ rơi con. Cũng giống như câu chuyện mà chúng ta đang đọc nè, hoàng tử bé đã cảm hóa con cáo và giờ đây cậu ấy phải ra đi, nhưng thực sự là cậu ấy sẽ luôn ở bên cạnh con cáo, bởi vì mỗi lần con cáo nhìn thấy những cánh đồng lúa mì, thì nó sẽ lại nghĩ về hoàng tử bé. Nó sẽ nhớ rằng hoàng tử bé đã yêu thương nó như thế nào. Chúng ta cũng như thế. Chúng ta sẽ luôn yêu thương nhau. Như thế thì việc phải chia tay sẽ dễ dàng hơn, bởi vì cứ mỗi lần con nhớ về một người yêu thương con, con lại có thể cảm nhận được tình yêu của họ.
- Không phải thế. Con chỉ thấy nhớ họ mà thôi.
Tôi chìa tay ra kéo con bé lại gần mình. Nó sẽ không tin những gì tôi nói.
- Cô thấy ngay lúc này thì việc đó quả thực quá khó khăn để có thể suy nghĩ cho thấu đáo. Con chưa sẵn sàng ra đi, và cô thì sẽ không bỏ rơi con đâu. Một ngày nào đó con sẽ sẵn sàng và chuyện đó sẽ trở nên dễ dàng hơn.
- Không. Con sẽ chẳng bao giờ sẵn sàng đâu.
Tôi ôm con bé thật chặt và vỗ về nó trong vòng tay mình. Ngay lúc này đây thì việc phải chia tay quả thật quá đáng sợ đối với nó. Tôi không biết phải giải quyết vấn đề này như thế nào, vì rồi sẽ tới lúc nó phải ra đi, trong trường hợp bệnh viện bang có chỗ trống, hay khi năm học kết thúc vào tháng Sáu. Tôi ngờ rằng lớp học của tôi sẽ không tồn tại trong năm sau vì một số lý do. Hy vọng được ở cạnh con bé trong năm sau thật hão huyền. Thế nên chúng tôi không còn nhiều thời gian, và tôi không biết rằng liệu trong vòng bốn tháng ngắn ngủi con bé có thể có được những cảm nhận khác so với những cảm nhận mà nó có lúc này hay không.
Sheila để tôi vỗ về nó. Con bé đang săm soi gương mặt của tôi.
- Cô sẽ khóc chứ?
- Khi nào?
- Khi cô đi ấy?
- Con có nhớ con cáo nói gì không? ‘Nếu một người để mình bị cảm hóa, thì người đó sẽ phải chấp nhận nguy cơ họ sẽ khóc rất nhiều’. Con cáo nói đúng đấy. Ai cũng khóc cả. Mỗi lần có ai đó ra đi, thì con sẽ khóc một chút. Thỉnh thoảng tình yêu làm chúng ta thấy đau đớn. Thỉnh thoảng nó làm chúng ta khóc.
- Con đã khóc vì Jimmie và mẹ của con. Nhưng mẹ con, bà ấy không yêu con.
- Cô không biết nữa, cưng à. Việc đó xảy ra trước khi cô biết con và cô chưa bao giờ gặp mẹ con cả. Nhưng cô không thể hình dung là bà ấy lại không hề yêu con. Rất khó để không yêu thương đứa con do chính mình mang nặng đẻ đau.
- Nhưng bà ấy đã bỏ con lại trên đường cao tốc. Cô sẽ không làm như thế với con của cô nếu cô yêu chúng. Cha con đã bảo con như thế.
- Như cô đã nói đấy, Sheila. Cô không biết nữa. Nhưng cô sẽ không bao giờ bỏ rơi con như thế. Khi năm học kết thúc và con chuyển đi nơi khác, chúng ta sẽ vẫn ở bên nhau, ngay cả khi chúng ta không gặp được nhau đi chăng nữa. Bởi vì như con cáo nói đấy, mỗi khi nó nhìn thấy một cánh đồng lúa mì, nó sẽ nhớ về hoàng tử bé. Thế nên theo một cách đặc biệt nào đó thì hoàng tử bé luôn ở bên cạnh nó. Chúng ta cũng sẽ như thế.
- Con thì không muốn cánh đồng lúa mì nào cả. Con muốn cô thôi.
- Nhưng điều đó cũng đặc biệt mà, Sheil. Ban
đầu chúng ta sẽ hơi buồn một chút, nhưng rồi mọi chuyện sẽ khá hơn và rồi cuối cùng nó sẽ tốt đẹp cả thôi. Mỗi lần chúng ta nghĩ về nhau, trong lòng ta sẽ cảm thấy thật ấm áp. Con biết không, chẳng có khoảng cách nào có thể làm chúng ta quên được ta đã hạnh phúc ra sao khi ở bên cạnh nhau. Không gì có thể xóa nhòa được những ký ức của con cả.
Con bé vùi đầu vào ngực tôi.
- Con không muốn nghĩ về chuyện đó.
- Ừ, con nói đúng. Bây giờ không phải là lúc để lo lắng về chuyện đó. Vẫn còn lâu lắm. Từ giờ cho đến lúc đó thì chúng ta sẽ nghĩ về những chuyện khác.