Đã bao giờ bạn thấy sinh vật có cái tên kỳ lạ như Bã Chổi Trần trụi (Naked Broomrape), Lanh Cóc Tạp nham (Bastard Toad-flax), Vớ Bẩn Nhỏ (Lesser Dirty Socks), hay Cỏ Loạn Mọc luồn (Crouching Locoweed) chưa? Ta có thể bắt gặp tên những loài này trong các ấn phẩm giới thiệu hoa dại ở Bắc Mỹ. Những cái tên này không phải do tôi tự bịa ra. Tôi còn có thể cho bạn xem hình của chúng nữa kia.
Với mong muốn mở rộng hiểu biết và để thôi đặt câu hỏi "Chúng là gì?" với những người cùng đi dã ngoại, tôi đã dành thời gian đọc các cuốn chỉ dẫn về thế giới hoang dã và vô tình bắt gặp mấy cái tên kỳ lạ này. Chúng khiến tôi rất tò mò. Liệu những loài hoa có cái tên dị thường thế này có thật sự tồn tại hay không, hay đó chỉ là điều mà các nhà thảo mộc học bịa ra để đánh lừa mọi người?
Nếu các loài hoa này có thật, tôi muốn treo thưởng để được trực tiếp gặp gỡ những người thô lỗ đã gán ghép cho chúng cái mớ tên thảm hại đó. Làm sao họ có thể nhìn vào một bông hoa và nói: "Gọi cái hoa ngu si này là Bã Chổi Trần trụi đi", nhất là khi loài hoa đó có hình giống kèn trumpet màu tím nhạt và điểm xuyết vài hạt vàng chói chang ở giữa. Chắc chắn, lúc đó người đặt cho cây cái tên này đang ở vào tâm trạng rất khó chịu.
Tệ hơn là gã khó ưa đã có gan phán: "Tôi thấy cái hoa này nên gọi là Lanh Cóc Tạp nham". Loài thực vật này nhỏ nhắn, có hoa màu ngà với cấu trúc phức tạp và lá màu xanh ô-liu. Trời ơi là trời.
Ngoài ra, người nhận xét: "Thấy cái cây đó không? Cái cây khốn kiếp này xứng đáng bị gọi là Cỏ Loạn Mọc luồn" chắc cũng đã trải qua một ngày kinh khủng trong rừng. Nếu không, làm sao gã có thể dùng lời lẽ đó với một loài cây có lá mảnh dẻ và hoa rất cao với những cánh màu trắng bạc.
Tương tự là loài cây "Vớ Bẩn" – một loại hoa màu hồng và giữa bông hoa có điểm chút màu tím. Nghĩ tới chúng, tôi lại muốn nhìn đôi vớ của những người đặt tên. Và dù đã từng thấy những đôi vớ xấu xí bẩn thỉu của dân leo núi, tôi sẽ không bao giờ đặt cho loài thực vật một cái tên như thế.
Tôi chỉ có thể đoán được rằng những cái tên này là kết quả từ sự thiếu tôn trọng và thái độ khó chịu của vài nhà thực vật học với đối tượng nghiên cứu của họ. Sách chỉ dẫn về thế giới hoang dã đầy các tính từ miệt thị như "thấp bé" thế này, "giả" thế kia, "lùn" thế nọ. Thật không hiểu họ sẽ đặt tên cho lũ chó mèo và con cái của họ là gì?
Tôi cũng thực sự muốn biết anh chàng đang nghĩ gì mà lại đặt tên cho loài hoa hướng dương màu vàng nhỏ bé cái tên "Hạt núm vú" (Nipple seed). Tôi cũng muốn gặp mặt bạn gái anh này. Đó là giả dụ chàng ta kiếm được một mủn bạn gái.
Nhưng có những ai lưu tâm tới điều này? Chẳng phải cuộc sống còn rất nhiều điều thú vị khác khiến họ chú ý sao? Tôi nghĩ sẽ chẳng có mấy người quan tâm để nhiệt tình đòi quyền đặt tên hợp lý cho những loài hoa dại này, mặc dù giới báo chí thường bu lấy những chuyện vớ vẩn hơn nhiều.
Tôi cũng băn khoăn không biết chuyện gì sẽ xảy ra nếu chúng ta xóa bỏ hết tên gọi của vạn vật ở quanh mình và đặt tên lại từ đầu. Nếu thế hệ chúng ta đảm nhận trách nhiệm đặt tên cho vạn vật trên thế giới thì liệu ta có thể nghĩ ra những cái tên hay hơn, ý nghĩa hơn cho những người bạn của hành tinh này hay không? Chắc là không. Bạn có thể tưởng tượng những buổi họp bàn sẽ diễn ra thế nào không nhỉ?
Ngoài ra, các chuyên gia bảo rằng quá trình tiến hóa của sinh giới diễn ra nhanh đến nỗi các loài thực vật, động vật và côn trùng sẽ xuất hiện và biến mất nhanh hơn tốc độ mà con người có thể kịp phân loại chúng. Số lượng các sinh vật sống mà chúng ta đã xác định và đặt tên là rất nhỏ bé so với số lượng những loài mà ta chưa biết tới. Và thực tế là hầu hết những loài mà ta đặt tên đã chết hoặc biến mất. Có thể trước kia từng có loài hoa Bã Chổi Trần trụi, nhưng bây giờ nó đã tuyệt chủng. Một loài sinh vật khác sẽ thế chỗ của chúng. Và sẽ đến lúc ta có dịp đặt tên cho nó. Mong là lần tới, ta sẽ nghĩ ra một cái tên hay hơn.
Nói cho ngay, con người đã đặt cho vạn vật rất nhiều cái tên hay. Những cái tên mà tôi yêu thích trong cuốn sách về thế giới hoang dã bao gồm Móng mèo Hồng phấn (Rosy Pussytoes), Bóng đêm Quyến rũ (Enchanter’s Nightshade) và Huệ Sô-cô-la (Chocolate Lily). Quả thực có tiến bộ.
Tôi tự hỏi những loài hoa đó sẽ gọi chúng ta là gì? Liệu có phải là "Nấm Công nghiệp Mập Mọc bò" (Creeping Fat Farm Fungus)? "Cây Vòi hút Chết người" (Deadly Sucker Bush)? "Bọ Ma kêu Quỷ gào" (Night-Screaming Doodlebugs)? Hay "Cỏ Cum Cúm (Weeping Wooky Weeds)?
Hầu hết các loài sinh vật sống đều có lịch sử tồn tại lâu đời hơn con người. Điều đó đã được minh chứng qua hóa thạch. Và rất nhiều loài trong số đó sẽ còn tồn tại sau khi con người đã đến ngày tận thế mà vẫn giữ thói quen đặt tên cho vạn vật.
Các nhà khoa học bảo rằng Trái đất đã tồn tại khoảng 4,5 tỷ năm và sẽ còn hưởng dương khoảng 5,7 tỷ năm nữa.
Vậy các loài hoa có quan tâm tới việc ta đặt tên cho chúng là gì hay không?
Tên gọi chỉ có ý nghĩa với con người mà thôi.