Ước gì tôi biết…
TOILET không
TỰ LÀM SẠCH được
Trong ngôi nhà mà tôi lớn lên, toilet không bao giờ bẩn cả. Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng có ai đó đã dọn dẹp và kỳ cọ nó. Đến giờ, tôi cũng không biết rằng mẹ tôi hay cha tôi là người đã cọ rửa toilet. Tôi chưa bao giờ nhìn thấy bất kỳ ai cọ rửa toilet trong nhà. Hai tuần sau khi Karolyn và tôi cưới nhau, tôi nhập học ở trường đại học và chúng tôi sống trong ký túc xá sinh viên. Đó là một căn hộ nhỏ nhưng đẹp và sạch sẽ. Khoảng ba tuần sau, tôi nhận ra toilet có những vết ố bẩn loang lổ (cho đến thời điểm đó tôi vẫn nghĩ các toilet đều tự sạch sẽ). Tôi nhắc điều đó với Karolyn và cô ấy nói: “Em biết rồi. Em đang băn khoăn xem bao giờ anh sẽ đi cọ rửa nó đây.” “Cọ rửa?” Tôi nói: “Anh nghĩ em sẽ là người cọ rửa toilet chứ nhỉ. Anh không biết cọ rửa toilet thế nào.” “Ồ không sao, em sẽ chỉ cho anh.” “Chúng ta không có chất gì đó để toilet có thể tự sạch khi ta xả nước ư?” Tôi hỏi. “Không có cái gì như thế đâu anh yêu. Chúng rất tốn tiền.” Vợ tôi trả lời.
Trước khi kết hôn, tôi không bao giờ có ý nghĩ vào một ngày nào đó tôi sẽ là người cọ rửa toilet. Thực tế, thì tôi đã làm tốt công việc đó ở học kỳ thứ hai, khi tôi làm việc bán thời gian cho một công ty lau dọn nhà vệ sinh chuyên nghiệp. Và sau đó tôi đã tiếp tục làm công việc này, lau dọn nhà vệ sinh. Sau khi được đào tạo chuyên nghiệp, thì việc cọ rửa cái toilet nhỏ trong căn hộ nhỏ bé của chúng tôi được tôi làm trong nháy mắt.
Sự nhầm lẫn về vai trò là một trong những khía cạnh căng thẳng nhất của các cuộc hôn nhân.
Hãy cho phép tôi hỏi bạn một câu hỏi mang tính cá nhân. Khi bạn kết hôn, bạn nghĩ ai sẽ là người lau dọn toilet trong ngôi nhà của bạn? Từ các buổi tư vấn tiền hôn nhân, tôi phát hiện ra rằng hầu hết đàn ông đều nghĩ vợ mình sẽ là người lau dọn nhà vệ sinh, trong khi hầu hết phụ nữ lại nghĩ chồng mình sẽ là người làm việc đó. Nếu không tham gia các buổi tư vấn tiền hôn nhân, hầu hết các cặp vợ chồng đều không bao giờ nghĩ xem ai sẽ là người dọn nhà vệ sinh và chỉ ba tuần sau khi cưới nhau, họ sẽ phát hiện ra rằng nhà vệ sinh không tự làm sạch được.
Ai làm gì?
Tôi nêu vấn đề này không phải vì tôi quá bận tâm tới việc ai sẽ là người lau dọn toilet. Tuy nhiên, tôi lo lắng về việc các bạn bước vào hôn nhân mà không bao giờ thảo luận về việc ai sẽ làm gì sau khi các bạn kết hôn. Đó chính là cái mà các nhà xã hội học gọi là “vai trò hôn nhân”. Nhầm lẫn về vai trò là một trong những vấn đề căng thẳng nhất trong các cuộc hôn nhân đương thời. Ở những thế hệ trước, người chồng là người trụ cột, còn người vợ là người làm việc nhà thì có rất ít sự nhầm lẫn về vai trò của mỗi người. Tuy nhiên, trong xã hội hiện nay, người vợ trẻ cũng có sự nghiệp của riêng mình, nên họ mong muốn người chồng sẽ gánh vác công việc nhà cùng mình. Nếu cả hai bạn đều không thảo luận và thống nhất ai sẽ làm gì, thì bạn sẽ sớm nhận ra đây là nguyên nhân chính của các cuộc xung đột xảy ra chỉ sau vài tháng kết hôn.
Có một số nhân tố bạn cần lưu ý khi thảo luận về vai trò hôn nhân. Thứ nhất, trong chúng ta mỗi người lớn lên đều có một mẫu hình khác nhau. Một người vợ trẻ nói: “Cha tôi thường hút bụi sàn nhà trước khi rửa xe ô tô vào mỗi sáng thứ Bảy. Còn bây giờ, chồng tôi lại muốn tôi hút bụi sàn nhà và anh ấy còn muốn tôi lái xe qua chỗ rửa xe tự động. Tôi không thể tin được tôi lại cưới một người đàn ông lười như thế.” Chồng cô ấy nói: “Mẹ tôi thường xuyên hút bụi sàn nhà. Tôi không bao giờ nghĩ rằng vợ tôi lại muốn tôi làm công việc đó. Còn cái xe, chỉ là vấn đề hiệu quả. Tại sao tôi phải dành tới hai tiếng đồng hồ để rửa một cái xe vào thứ Bảy trong khi tôi có thể đưa nó ra trung tâm rửa xe tự động chỉ mất ba phút và ba đô la. Trong gia đình tôi, chúng tôi không bao giờ tự rửa xe ô tô cả. Cứ ba tháng một lần, chúng tôi chỉ mất 12 đô la là xe được rửa kỹ càng. Tôi không hiểu tại sao đây lại là vấn đề lớn với cô ấy.”
Đây là vấn đề lớn với cô ấy, bởi trong đầu cô ấy anh không phải là một người chồng có trách nhiệm. Những mong muốn của cô ấy không có ý nghĩa với anh bởi trong gia đình mà anh lớn lên, anh có một mẫu hình khác. Một trong những bài luyện tập mà tôi thực hiện trong các buổi tư vấn tiền hôn nhân là để cho người phụ nữ lập ra danh sách những việc nhà mà cha cô đã làm và những trách nhiệm mà mẹ cô đảm nhận. Tôi yêu cầu người đàn ông trẻ cũng lên danh sách như thế. Khi các danh sách được lập ra, chúng tôi đã cùng nhau kiểm tra xem các mẫu hình cha mẹ của hai bên giống và khác nhau điểm gì. Sau đó tôi để cho hai người thảo luận xem họ mong muốn cuộc hôn nhân của mình sẽ giống và khác với mẫu hình cha mẹ của họ như thế nào. Bỏ qua hoặc từ chối những ảnh hưởng của mẫu hình cha mẹ lên những mong muốn của bạn chính là một biểu hiện của sự non nớt. Những cặp đôi chín chắn sẽ cởi mở và chân thành chia sẻ những mong muốn của mình và điểm nào họ có quan điểm khác nhau, họ sẽ thương lượng để đi đến một sự thống nhất về những vai trò hôn nhân trước khi họ kết hôn.
Những ý tưởng này đến từ đâu?
Ảnh hưởng thứ hai lên nhận thức của bạn về vai trò hôn nhân là triết lý của bạn về nam và nữ. Triết lý của bạn trả lời cho câu hỏi: “Đàn ông làm gì và phụ nữ làm gì trong một mối quan hệ hôn nhân?” Câu trả lời của bạn sẽ bị ảnh hưởng sâu sắc bởi những trải nghiệm giáo dục của bạn. Ví dụ, nếu một cô gái học tại một trường đại học mà tại đó cô được tiếp xúc với những nữ giáo sư mạnh mẽ, thì cô ấy sẽ có những quan điểm mạnh mẽ về việc phụ nữ làm gì và không làm gì trong một cuộc hôn nhân. Mặt khác, nếu cô ấy học tại một trường đại học theo trường phái tôn giáo bảo thủ, thì cô ấy sẽ có quan điểm khác về vai trò của người phụ nữ trong hôn nhân. Niềm tin tôn giáo và nền tảng giáo dục của một chàng trai cũng ảnh hưởng sâu sắc tới triết lý của anh ta về vai trò của người đàn ông và người phụ nữ trong hôn nhân. Bỏ qua những triết lý mạnh mẽ này hoặc suy nghĩ rằng tình yêu của bạn đủ lớn để vượt qua mọi ảnh hưởng là một sự ngu ngốc. Nếu bạn không thể dàn xếp được những khác biệt này trước khi kết hôn, thì chắc chắn bạn không thể có một cuộc hôn nhân hạnh phúc.
Nếu người chồng cảm thấy xấu hổ khi để cho bạn bè biết mình đã rửa bát, còn người vợ lại cho rằng rửa bát cũng là một biểu hiện nam tính, thì việc rửa bát có thể sẽ trở thành vấn đề căng thẳng trong mối quan hệ vợ chồng của các bạn. Nếu một cô gái cảm thấy rằng một người vợ không nên làm tất cả mọi việc bếp núc, trong khi chàng trai lại không thành thạo trong việc nấu ăn, thì họ cần thảo luận với nhau để đi đến một quyết định thống nhất trước khi kết hôn. Hoặc là cô gái phải thay đổi quan điểm của mình, hoặc là chàng trai sẽ tham gia một khóa học nấu ăn.
Mỗi người làm tốt một việc
Điều này sẽ là nhân tố thứ ba ảnh hưởng đến quan điểm của bạn về việc ai sẽ làm gì, và đây chính là thực tế cho thấy mỗi người có một kỹ năng khác nhau. Chẳng hạn, trong việc mua sắm thức ăn, có thể một người sẽ có kỹ năng lựa chọn những thực phẩm tươi ngon, trong khi đó người kia chỉ đơn giản là mua bất kể thứ gì được cho là cần thiết để chuẩn bị cho bữa ăn. Một người có thể có kỹ năng nướng lò, trong khi người kia có kỹ năng nướng vỉ. Một người có thể biết cách lau sạch bụi bẩn trên đồ nội thất trong khi người kia thì không nhìn thấy bụi bẩn ở đâu. Một người có khả năng trang trí cây cối và cảnh quang khu vườn, trong khi người kia lại không biết phải làm gì. Một người là “ma” máy tính trong khi một người chỉ đơn giản biết cách gửi email.
Điều quan trọng là nhận ra những khả năng khác nhau và tìm cách sử dụng chúng có lợi nhất cho mối quan hệ của mình.
Chúng ta không cần phải cố gắng để có được những kỹ năng giống nhau, mà điều quan trọng là nhận ra những khả năng khác nhau và tìm cách sử dụng chúng có lợi nhất cho mối quan hệ của mình. Trong một đội bóng đá, 11 cầu thủ có mục tiêu giống nhau, nhưng họ không có vai trò giống nhau. Huấn luyện viên sẽ đưa mỗi cầu thủ vào một vị trí mà ông nghĩ rằng họ làm tốt nhất. Nguyên tắc ngày cũng hữu ích trong việc xác định vai trò trong hôn nhân.
Thích và không thích
Nhân tố thứ tư ảnh hưởng đến việc xác định ai sẽ làm gì dựa vào điều đơn giản là hai bạn thích và không thích điều gì. Có thể cô ấy coi quản lý ngân quỹ và theo dõi tài chính là việc rất nhẹ nhàng trong khi anh ấy lại coi đó là một thách thức. Cả hai người đều có các kỹ năng cộng, trừ và theo dõi nhưng một người thích làm, còn người kia lại không. Có thể anh ấy coi việc hút bụi sàn nhà như một thách thức tiếp thêm sinh lực, trong khi cô ấy lại coi đó như là công việc lao dịch khổ sai. Có thể cô ấy coi việc thanh toán các hóa đơn hàng tháng giống như một niềm vui, trong khi anh ấy coi đó là việc cực kỳ khổ sở. Biết về sở thích của nhau là một bước quan trọng trong việc quyết định vai trò của nhau trong hôn nhân. Lý tưởng là mỗi người sẽ được làm những gì mình yêu thích. Nhưng nếu cả hai bạn đều không thích làm việc gì đó, thì rõ ràng phải có ai đó nhận trách nhiệm với công việc này. Tuy nhiên, xác định sở thích của mỗi người nên là một phần trong quá trình xác định ai sẽ làm gì.
Bài tập thực hành
Bây giờ tôi muốn giới thiệu một bài tập thực hành giúp bạn đưa ra quyết định không chỉ ai sẽ là người cọ rửa toilet mà ai sẽ là người làm tất cả những việc cần thiết khác. Nếu bạn đang suy nghĩ nghiêm túc về hôn nhân, bạn hãy lên danh sách những điều mà bạn nghĩ là sẽ phải làm để duy trì một ngôi nhà hạnh phúc. Danh sách cần nói rõ các phương tiện của bạn và nêu chính xác ai sẽ là người mua và chuẩn bị thức ăn, giặt quần áo, lau nhà. Hãy yêu cầu vị hôn phu của bạn lập ra danh sách tương tự. Sau đó hãy gộp hai danh sách này vào để tạo ra một danh sách chung, bao gồm tất cả những điều mà hai bạn đưa ra.
Nếu bạn không thể đồng ý trước khi kết hôn, điều gì sẽ khiến bạn nghĩ rằng bạn sẽ đồng ý sau khi kết hôn?
Bạn hãy photo danh sách chung thành hai bản, sau đó mỗi người hãy ngồi xuống, một cách riêng rẽ và độc lập, hãy viết tắt tên của bạn bên cạnh những việc mà bạn nghĩ sẽ thuộc trách nhiệm của mình. Nếu bạn nghĩ rằng nó là trách nhiệm chia sẻ, thì hãy viết tắt tên của cả bạn và tên hôn phu của bạn bên cạnh, nhưng gạch chân nhấn mạnh những việc mà bạn cho rằng mình chịu trách nhiệm chính. Sau khi hoàn thành công việc này, bạn hãy dành một buổi tối để đối chiếu kết quả với người còn lại. Chỗ nào không đồng ý, bạn cần trao đổi lại với người kia. Hãy nói rõ với hôn phu của bạn những lý do cho sự chọn lựa mà bạn đưa ra. Hãy hết sức cởi mở và chân thành. Sau khi lắng nghe nhau, các bạn hãy đi đến một sự thống nhất xem ai sẽ chịu trách nhiệm làm việc gì. (Nếu bạn không thể đồng ý trước khi kết hôn, điều gì sẽ khiến bạn nghĩ rằng bạn sẽ đồng ý sau khi kết hôn?)
Hoàn thành bài tập này không có nghĩa là bạn đã “khóa chặt” những trách nhiệm này vào suốt phần đời còn lại của bạn. Sau sáu tháng kết hôn, có thể bạn sẽ muốn “thương thuyết” lại về những công việc này. Điều đó có nghĩa là bạn sẽ bước vào cuộc hôn nhân với sự hiểu biết tốt hơn về những mong muốn của cả hai bên. Hoàn thành những bài tập này và tìm được một sự thống nhất chung ai làm gì, sẽ giúp bạn tránh khỏi các cuộc xung đột và làm cho cuộc sống hôn nhân của hai bạn trôi theo dòng chảy hài hòa hơn.
Thảo luận
1. Nếu bạn lớn lên cùng cha, thì trong gia đình bạn cha bạn đảm nhận những công việc gì?
2. Mẹ bạn đảm nhận những công việc gì?
3. Nếu bạn đang suy nghĩ nghiêm túc về hôn nhân, hãy hoàn thành bài tập được mô tả ở trên.