4

Ước gì tôi biết…

Cách giải quyết

BẤT ĐỒNG

mà không TỨC GIẬN

Khi còn đang hẹn hò, chúng tôi không bao giờ nghĩ rằng chúng tôi có bất kỳ mối bất đồng nào đáng kể. Dường như chúng tôi rất hợp nhau. Tôi sẵn sàng làm bất cứ điều gì mà nàng mong muốn và dường như nàng cũng sẵn sàng làm theo những lời chỉ dẫn của tôi. Đó chính là một trong những điều nàng cuốn hút tôi. Suy nghĩ liệu bao giờ chúng tôi kết thúc cuộc tranh luận không bao giờ xảy ra với tôi.

Tuy nhiên, ngay từ lúc bắt đầu tuần trăng mật và năm đầu tiên sau khi kết hôn, giữa chúng tôi bắt đầu nảy sinh nhiều xung đột. Tôi không thể tưởng tượng ra nàng đã phi lý như thế nào và nàng cũng không thể tưởng tượng được là tôi lại khắt khe và khó tính đến thế. Tôi lại thấy đó không phải là tôi khắt khe mà chỉ là tôi biết ý tưởng của tôi là ý tưởng tốt nhất. Dĩ nhiên, nàng cũng cảm thấy như vậy về những ý tưởng của mình. Không ai nói cho chúng tôi biết những xung đột này là điều rất bình thường của mọi cuộc hôn nhân. Không có cặp vợ chồng nào lại không có những xung đột, vì một lý do đơn giản – mỗi chúng ta là một cá thể. Vì thế chúng ta có mong muốn khác nhau, sở thích khác nhau, những điều khác biệt đó có thể làm tổn thương chúng ta. Ví dụ, tôi khám phá ra rằng Karolyn rất thích xem ti vi, trong khi tôi nghĩ xem ti vi là lãng phí thời gian. Tại sao lại không đọc một cuốn sách hay học điều gì đó? “Mọi người có học được điều gì khi xem ti vi không?” Đó là quan điểm của tôi. Nàng tranh luận rằng xem ti vi là cách nàng thư giãn và ngược với quan điểm của tôi, nàng cho rằng có rất nhiều điều mà mọi người có thể học được khi xem ti vi. Vì thế, việc xem ti vi trở thành “điểm tấy” trong mối quan hệ của chúng tôi và thường “tấy” lên một cách định kỳ thành các cuộc tranh luận toàn diện. Qua các năm, chúng tôi càng thấy xuất hiện nhiều “điểm tấy” hơn trong mối quan hệ của mình. Và cuộc hôn nhân của chúng tôi trở thành những cuộc tranh cãi kéo dài.

Khi đó, tôi đinh ninh rằng mình đã kết hôn sai, bởi nếu tôi kết hôn đúng người thì chắc chắn chúng tôi đã không như thế này. Tôi chắc rằng Karolyn cũng có ý nghĩ như vậy. Nhưng sau khi nói chuyện với các cặp vợ chồng lớn tuổi hơn, chúng tôi phát hiện ra rằng mọi cuộc hôn nhân đều có xung đột. Một số cặp vợ chồng đã học được cách giải quyết xung đột một cách thân thiện trong khi các cặp khác lại tranh cãi nảy lửa. Vợ chồng tôi tự thấy mình rơi vào loại thứ hai.

Hơn 30 năm, tôi đã ngồi trong văn phòng tư vấn lắng nghe các cặp vợ chồng khác chia sẻ sự thất vọng của họ về một cuộc sống luôn tranh cãi giống như những gì mà tôi và Karolyn đã trải qua. Thật may mắn là tôi đã giúp được rất nhiều người tìm ra cách tốt hơn. Trong chương này, tôi sẽ chia sẻ với bạn cái nhìn sâu sắc, thấu đáo mà tôi đã từng chia sẻ với các cặp vợ chồng đã đến gặp tôi ở văn phòng tư vấn.

Trước hết, chúng ta phải bắt đầu bằng việc chấp nhận thực tế rằng chúng ta sẽ có xung đột. Xung đột không phải là dấu hiệu của việc bạn chọn sai người để kết hôn. Chúng chỉ đơn giản khẳng định rằng bạn là con người. Tất cả chúng ta đều có xu hướng cho rằng ý tưởng của mình là ý tưởng tốt nhất. Tuy nhiên, chúng ta lại không nhận ra rằng người bạn đời của mình cũng có suy nghĩ tương tự. Logic của họ có thể không đồng nhất với logic của bạn và cảm xúc của họ không phản chiếu cảm xúc của bạn. Ý tưởng và nhận thức của chúng ta về cuộc sống bị ảnh hưởng bởi tính cách, giá trị và lịch sử gia đình chúng ta. Với mỗi người, các nhân tố này lại khác biệt.

Có xung đột lớn, có xung đột nhỏ. Xung đột xoay quanh việc lắp máy rửa bát đĩa như thế nào là xung đột nhỏ. Xung đột xoay quanh chuyện xác định có con hay không có con là xung đột lớn. Dù lớn hay nhỏ, mọi xung đột đều tiềm ẩn khả năng phá hoại một buổi tối, một tuần, một tháng thậm chí cả một cuộc đời của chúng ta. Mặt khác xung đột cũng tiềm ẩn khả năng dạy cho chúng ta về cách yêu thương, hỗ trợ và khuyến khích người khác. Tất nhiên đây là con đường tốt hơn để chúng ta hướng tới. Khác biệt nằm ở cách bạn xử lý xung đột như thế nào.

Khi bạn đã chấp nhận rằng một cuộc hôn nhân luôn tồn tại sự xung đột, bạn cần vạch ra một kế hoạch xử lý xung đột hiệu quả. Kế hoạch cần bắt đầu với việc nhận ra nhu cầu lắng nghe. Khi có xung đột, hầu hết chúng ta đều cần nói, nhưng nói mà không được lắng nghe sẽ dẫn tới tranh luận. Tôi còn nhớ một cô vợ đã nói với tôi: “Điều hữu ích nhất mà tôi nhận ra trong buổi tư vấn đầu tiên là yêu cầu về ‘thời gian lắng nghe’.

Trước kia tôi luôn nói với chồng tôi rằng ‘Chúng ta cần nói chuyện’. Câu nói đó thường đẩy anh ấy vào tâm trạng rất tệ. Bây giờ thì tôi nói ‘Để thoải mái, em rất muốn có một khoảng thời gian để lắng nghe anh’. Không để tôi phải chờ đợi, anh nói luôn: ‘Vậy là em muốn lắng nghe những ý tưởng của anh đúng không?’,

‘Vâng, đúng thế’, tôi đáp và chúng tôi đặt ra thời gian lắng nghe. Yêu cầu có một khoảng thời gian để lắng nghe sẽ tạo ra một không khí rất khác biệt.”

“Vậy thời gian lắng nghe của cô bắt đầu như thế nào?” tôi hỏi. “Anh ấy thường nói: ‘Em muốn nghe anh nói à? Chủ đề là gì nhỉ’, tôi sẽ đáp lại: ‘Chủ đề là chúng ta sẽ dành thời gian cho lễ Giáng Sinh như thế nào?’ hoặc bất cứ điều gì mà tôi thấy khúc mắc. Chúng tôi thường chỉ thảo luận về một chủ đề. Anh ấy chia sẻ những điều anh muốn làm trong kỳ nghỉ lễ và tôi cố gắng hiểu không chỉ những gì anh ấy đang đề xuất mà còn hiểu tại sao anh ấy lại đưa ra những đề xuất đó và chúng quan trọng như thế nào với anh ấy. Tôi thường đưa ra những câu hỏi để anh ấy giải thích rõ ý kiến của mình, kiểu như: ‘Anh đang nói rằng anh muốn vợ chồng mình sẽ dành thời gian nghỉ lễ Giáng Sinh ở nhà cha mẹ anh vì bố đang bị ung thư và anh không chắc là bố có thể ở với chúng ta đến Giáng Sinh năm sau nữa đúng không?’ Khi tôi đã hỏi tất cả những câu hỏi để hiểu rõ hơn những gì anh ấy đang nói, thì tôi sẽ nói: ‘Những điều anh mong muốn thực sự rất ý nghĩa. Em hiểu điều đó.’

“Sau đó anh ấy nói: ‘Bây giờ em đã biết anh nghĩ gì rồi, anh cũng rất muốn nghe ý kiến của em về việc này’. Vì thế, tôi đã chia sẻ quan điểm của tôi trong khi anh ấy lắng nghe và cố gắng để hiểu những gì tôi nói. Anh ấy cũng đặt ra những câu hỏi để làm rõ ràng hơn những điều tôi nói, kiểu như: ‘Em đang nói rằng em muốn dành kỳ nghỉ lễ Giáng Sinh của chúng mình với bố mẹ em vì chị gái em sẽ ở California về, và vì chị em 5 năm mới về nhà một lần nên em không muốn bỏ lỡ cơ hội đó, đúng không?’ Và khi anh đã đưa ra mọi câu hỏi và lắng nghe ý kiến của tôi, thì cuối cùng anh nói với tôi: ‘Điều đó rất có ý nghĩa. Anh nghĩ anh hiểu những gì em đang nói’. Chúng tôi không giải quyết những khác biệt của nhau mà chúng tôi hiểu nhau và xác nhận những ý kiến của nhau. Chúng tôi không phải là kẻ thù của nhau. Chúng tôi không tranh luận. Chúng tôi là những người bạn đang đi tìm một giải pháp cho xung đột của mình.”

Những điều mà cô vợ miêu tả cho tôi nghe chính là quá trình mà tôi đã dạy cho rất nhiều cặp vợ chồng tại văn phòng tư vấn của mình trong nhiều năm qua. Nó dựa trên quan điểm cho thấy sự tôn trọng chân thành với người khác, cho họ đầy đủ sự tự do để nói lên quan điểm của mình và giải thích lí do của những quan điểm đó. Nó thể hiện sự thấu hiểu và khẳng định rằng ý kiến mà người khác đưa ra có ý nghĩa. Nó làm mất đi bầu không khí thù địch, thay vào đó là bầu không khí thân thiện trong quá trình giải quyết xung đột.

Sau khi bạn đã nghe và khẳng định ý kiến của người khác, giờ là lúc bạn sẵn sàng tìm ra một giải pháp cho xung đột của mình. Một từ quan trọng để tìm ra giải pháp chính là “thỏa hiệp”. Chúng ta thường nghĩ từ này có ý nghĩa tiêu cực. Tuy nhiên, thỏa hiệp trong một cuộc hôn nhân không chỉ là điểm tích cực mà còn là điều cần thiết. Thỏa hiệp nghĩa là tìm ra điểm gặp gỡ. Nó đòi hỏi bạn sẽ phải sẵn sàng từ bỏ một số thứ để có được sự cân bằng trong hôn nhân. Mặt khác, khi đã tìm được cách giải quyết chung của cả hai, thì chúng ta mới nên quay lại cuộc tranh luận. Trong hôn nhân không có cái gọi là “cách của tôi”, mà tốt hơn hết là hãy tìm ra “cách của chúng ta.”

“Điểm gặp gỡ vì cả hai bên”

Trong ví dụ trên, cặp vợ chồng đã thống nhất nếu họ đi bằng máy bay thay vì lái xe ô tô đi, thì họ có thể dành ba ngày bên gia đình nhà vợ, ba ngày bên gia đình nhà chồng trong kỳ nghỉ lễ Giáng Sinh. Tuy nhiên, điều này có nghĩa là họ phải bỏ ra một khoản tiền kha khá để mua vé máy bay, khoản tiền này không có trong ngân quỹ của họ. Sau khi chia sẻ với nhau một vài ý tưởng, cuối cùng họ quyết định sẽ thay đổi kế hoạch nghỉ hè tại biển Caribe bằng một kỳ nghỉ đỡ tốn kém hơn ngay tại bang mà họ sống. Vì thế họ có thể sử dụng số tiền dư ra từ kỳ nghỉ hè để mua vé máy bay trong dịp lễ Giáng Sinh. Họ nói rằng: “Chúng tôi có thể đi biển Caribe vào năm khác, còn năm nay việc dành thời gian ở bên gia đình trong dịp Giáng Sinh đều quan trọng với cả hai chúng tôi.” Cả hai người đã sẵn sàng hy sinh kế hoạch của mình để có được sự cân bằng trong kỳ nghỉ Giáng Sinh. Luôn luôn có giải pháp cho những xung đột.

Có ba cách tiêu biểu để giải quyết các xung đột. Cách thứ nhất như chúng ta vừa miêu tả. Bạn tìm ra một điểm gặp gỡ bằng cách đồng ý làm một phần mong muốn của mỗi người và mỗi người đều phải hy sinh một chút mong muốn của mình. Trong ví dụ trên, hai vợ chồng đã hy sinh mong ước được dành toàn bộ thời gian nghỉ lễ Giáng Sinh bên gia đình mình. Họ đã chấp nhận chỉ dành một nửa thời gian cho gia đình mình, còn một nửa thời gian sẽ ở bên gia đình của người còn lại. Xung đột thường được giải quyết theo cách này. Tôi gọi đây là phương pháp giải quyết “điểm gặp gỡ vì cả hai bên”, bao gồm việc tìm ra một điểm giữa hai người mà ở đó những ý tưởng ban đầu của cả hai bên đều được chấp nhận và khả thi.

“Điểm gặp gỡ vì người khác”

Tôi thường gọi cách thứ hai để giải quyết xung đột là “điểm gặp gỡ vì người khác.” Phương thức này có nghĩa là sau khi bạn nghe ý kiến và cảm xúc của người bạn đời thì một trong hai bạn sẽ quyết định trong trường hợp này, tốt nhất là làm theo ý mà người kia đã đưa ra. Bạn hãy hy sinh toàn bộ ý tưởng ban đầu của mình, lựa chọn làm theo mong muốn của người bạn đời với thái độ tích cực. Bạn đang lựa chọn làm điều mà họ mong muốn như là hành động của tình yêu bởi bạn quan tâm đến họ và bạn biết điều đó quan trọng với họ như thế nào. Một người chồng nói rằng: “Tôi đã đồng ý có em bé sau khi vợ tôi giải thích với tôi rằng cô ấy thấy mình đang già đi. Khi tôi biết được mong ước từ sâu thẳm trái tim của vợ tôi, tôi không muốn làm cô ấy thất vọng. Chúng tôi luôn mong muốn có con. Tôi chỉ nghĩ là chưa đúng thời điểm. Tôi muốn đợi đến khi chúng tôi ổn định về kinh tế. Nhưng khi tôi nghe vợ tôi nói và thấy được điều đó quan trọng như thế nào với cô ấy, tôi đã đồng ý dù tôi vẫn khá lo lắng. Tôi nghĩ giờ chúng tôi sẽ cố gắng để có em bé. Chúng tôi đã không bao giờ hối tiếc về quyết định đó của mình.” Quyết định đồng ý với ý kiến của người khác sẽ khiến bạn phải hy sinh rất lớn. Tuy nhiên, tình yêu bản thân nó đã luôn có sự hy sinh.

“Lùi thời điểm gặp gỡ”

Tôi gọi cách thứ ba để giải quyết xung đột là “lùi thời điểm gặp gỡ”. Phương pháp này có thể diễn giải là: “Tại thời điểm này, em không thể đồng ý với ý kiến của anh, và em cũng không tìm ra cách nào có lợi cho cả hai bên. Có thể chúng ta đồng ý với nhau lúc này, nhưng lúc khác chúng ta lại bất đồng? Chúng ta sẽ thảo luận lại vấn đề này vào tuần sau hoặc tháng sau và sẽ tìm ra giải pháp. Trong thời gian đó chúng ta vẫn yêu nhau, vui vẻ với nhau và hỗ trợ nhau. Nó sẽ không làm tổn hại đến cuộc hôn nhân của chúng ta.” Đây chính là cách phản ứng chính đáng hoàn hảo với những xung đột, mà tại thời điểm đó, bạn không thể tìm ra một giải pháp hoàn hảo. Một tháng sau kể từ thời điểm đó, có thể mọi thứ sẽ được nhìn khác đi hoặc có thể xuất hiện những khả năng mới để bạn tìm ra một thỏa thuận được lòng cả đôi bên.

“Lùi thời điểm gặp gỡ” có thể sẽ trở thành giải pháp thường trực trong một số lĩnh vực của cuộc sống, đặc biệt là trong những lĩnh vực không có câu trả lời “đúng” hay “sai”, như cách rửa bát đĩa, cách bóp ống kem đánh răng hay là các sở thích cá nhân trong giải trí. Chủ yếu chúng ta đồng ý để không đồng ý về điều hợp lý phải làm là gì và chúng ta sẽ lựa chọn một giải pháp thiết thực. Chẳng hạn, bạn có thể đồng ý rằng khi anh ấy rửa bát, anh ấy có thể rửa theo cách của anh ấy, và khi bạn rửa bát thì bạn có thể rửa theo cách của mình. Hoặc tối nay anh ấy cho phép bạn xem bộ phim bạn thích và hôm sau bạn cho phép anh ấy được lựa chọn chương trình của mình.

Bạn có thể giải quyết xung đột theo một trong ba cách trên. Tuy nhiên, vấn đề then chốt là bạn cần tạo ra được một bầu không khí thân thiện bằng cách lắng nghe nhau và tôn trọng cách nhìn của nhau, chứ không phải buộc tội những suy nghĩ phi logic của nhau. Khi chúng ta học được cách tôn trọng ý tưởng của người khác và tìm ra giải pháp, chúng ta có thể xử lý được những xung đột thông thường trong một cuộc hôn nhân và học cách làm việc với nhau như một đội. Tôi ước gì đã có ai đó nói cho tôi biết điều này trước khi tôi và Karolyn cưới nhau. Nó sẽ giúp chúng tôi tránh được những tranh luận vô nghĩa và lãng phí thời gian.

Thảo luận