Dortmund 2008
Tháng 1 năm 2017, một buổi tối mùa đông rét ngọt ở Marbella, tại sảnh khách sạn Don Pepe Gran Meliá được bài trí theo phong cách Dynasty với đá cẩm thạch trắng, hàng cột dát vàng và những chậu cây cọ, một người đàn ông đang chơi saxophone.
Các nhân viên của Borussia Dortmund (BVB) đang đẩy những thùng trang phục bẩn sau buổi tập tối của đội đi qua quầy bar khách sạn vắng lặng. Ngồi trên một chiếc ghế sofa màu kem, Hans-Joachim Watzke nhìn quanh kèm cái gật đầu hài lòng. Vị CEO năm mươi tám tuổi của BVB là một doanh nhân thành đạt. Công ty về quần áo bảo hộ của ông, Watex, đạt doanh thu 250 triệu euro hằng năm. Ông chính là người đã cứu đội bóng khỏi bờ vực phá sản vào năm 2005, đồng thời mang trở lại thứ bóng đá quyến rũ, sự háo hức và những danh hiệu cho sân Westfalenstadion bằng việc bổ nhiệm huấn luyện viên Jürgen Klopp vào năm 2008. Thế nhưng, cũng như bất kỳ một cổ động viên thứ thiệt nào, ông dường như chỉ tìm thấy nhiều niềm vui và sự tự tại nhất ngay lúc này, trong chuyến nghỉ đông kéo dài 10 ngày tới Andalusia cùng đội bóng. Ông vận một bộ đồ tập với tên viết tắt của mình trên ngực áo.
“Tại sao lại là Klopp ư? Dễ trả lời mà,” ông nói, đặt tách espresso xuống. “Vào năm 2007, một điều chắc chắn là câu lạc bộ sẽ sống sót, nhưng cũng rõ ràng là chúng tôi không có tiền để đầu tư cho đội bóng.”
Ballspielverein Borussia 09 e.V Dortmund, nhà vô địch Bundesliga vào các năm 1995 và 1996, quán quân Champions League năm 1997 và một lần nữa lên ngôi ở giải vô địch quốc gia vào năm 2002, đã đi vào vết xe đổ của “hiện tượng Leeds”. Cú bơm tiền trị giá 130 triệu euro từ việc đưa câu lạc bộ lên sàn chứng khoán Frankfurt vào năm 2000 được chi ra cho những cầu thủ vô cùng đắt đỏ trong cuộc đua vũ trang kém bền vững với Bayern Munich. Khi đội bóng có lần thứ hai liên tiếp không đủ điều kiện dự Champions League vào năm 2005, câu lạc bộ gần như sụp đổ dưới sức nặng của khoản nợ trị giá 240 triệu euro. “Chúng tôi có mặt ở trụ sở chính câu lạc bộ và hoang mang không biết hôm sau có còn được đi làm nữa hay không,” xướng ngôn viên sân vận động và là cựu tiền đạo của BVB Norbert “Nobby” Dickel kể lại. “Khoảng thời gian thật tồi tệ.”
“Dortmund là một thành phố sống cùng câu lạc bộ, sống vì câu lạc bộ,” Sebastian Kehl chia sẻ. Người cựu đội trưởng nhớ lại, cả thành phố ai cũng tỏ ra bồn chồn, vô cùng lo lắng về nguy cơ Borussia bị giải thể. “Tài xế taxi, thợ làm bánh, nhân viên khách sạn - mọi người đều lo cho kế sinh nhai của mình. Cầu thủ chúng tôi cũng rất khó xử, vì chuyện thắng hay thua giờ cũng chẳng tạo ra mấy khác biệt.”
Chính Watzke, cựu thủ quỹ của câu lạc bộ (không phải của công ty đại chúng), là người cứu rỗi BVB, bằng cách tước quyền điều hành từ bộ đôi đầy tai tiếng là Giám đốc Thể thao Michael Meier và Chủ tịch Gerd Niebaum. Ông thương thuyết một khoản vay từ Morgan Stanley kèm một lần tăng vốn, cho phép Dortmund mua lại sân vận động, đồng thời chấm dứt thỏa thuận bán tái thuê gây thiệt hại nặng nề. Tuy nhiên, kế hoạch cắt giảm chi phí từ gốc này không chừa lại một khoản nào để đội bóng chiêu mộ những cầu thủ ngôi sao.
Watzke: “Giám đốc Thể thao Michael Zorc và tôi đồng tình rằng chúng tôi muốn xây dựng một đội bóng trẻ. Hậu vệ trái đã có Marcel Schmelzer, tiền vệ đã có Kevin Großkreutz. Chúng tôi muốn trình diễn một thứ bóng đá khác. Dưới thời Bert van Marwijk và Thomas Doll, trái bóng sẽ bay từ cánh bên này của hàng thủ bốn người sang cánh bên kia rồi ngược trở lại, mười lần liên tục. Chúng tôi kiểm soát bóng tới 57 phần trăm nhưng chẳng có tác dụng gì. Không thể đá đấm như vậy ở Dortmund. Chúng tôi cam đoan với tất cả đó sẽ là một tập thể chạy hăng đến mức tuột cả dây cương. Đó là những gì chúng tôi đã phải đối mặt tại Mainz khi đến đó làm khách cách đây hai năm. Luôn có cảm giác rằng họ không hay đến vậy nhưng bằng cách nào đó đã gây ra rất nhiều khó khăn và đôi khi còn vượt trội. Bởi họ có tinh thần của những kẻ sát nhân. Và một cách sắp xếp cực tốt, về mặt chiến thuật. Có được điều đó phải nhờ vào huấn luyện viên. Việc chiêu mộ ai đó từ giải hạng Hai ở thời điểm hiện tại có vẻ không phù hợp với Dortmund. Nhưng vào lúc ấy, điều này khả thi.
Borussia không hoàn toàn tin rằng Klopp có thể hóa thân từ một vị thánh bảo hộ ở Mainz trở thành người vực dậy một gã khổng lồ của Bundesliga đang ngụp lặn trong những thời khắc gian khó, Christian Heidel tiết lộ. “Họ có vài quan ngại,” ông nói. Watzke lần đầu tiếp xúc với giám đốc điều hành của Mainz vào tháng 10 năm 2007, trước kỳ đại hội thường niên của Liên đoàn Bóng đá Đức. Heidel: “Ông ấy gọi và hỏi liệu chúng tôi có thể ngồi cà phê được không. Khi đó tôi chưa biết ông ấy. Chúng tôi gặp nhau và câu chuyện nhanh chóng chuyển hướng sang Jürgen Klopp. Hợp đồng của cậu ấy đáo hạn vào cuối mùa giải. Watzke hỏi dò: ‘Klopp được lắm hở?’ Tôi trả lời: ‘Nếu tôi bảo được, ông sẽ chôm cậu ấy khỏi tôi. Tôi cũng có thể gạt ông rằng cậu ta vô dụng. Nhưng rồi ông sẽ kể với Kloppo và cậu ấy sẽ hận tôi.’ Rồi tôi khẳng định: ‘Cậu ta là một huấn luyện viên ở tầm Bundesliga’.” Watzke dò hỏi kỹ hơn, không đề cập rõ ràng tới Dortmund. Liệu Klopp có cầm nổi một câu lạc bộ lớn của Bundesliga không nhỉ? “Tôi nói với ông ấy rằng Klopp có thể dẫn dắt bất kỳ câu lạc bộ nào trên thế giới,” Heidel kể. “Đấy là bởi cậu ấy có một lợi thế lớn so với các đồng nghiệp: sự thông minh. Cậu ấy sẽ thích nghi được ở một câu lạc bộ lớn. Nếu ông cần ai đó trong bộ com-lê và cà vạt, đừng tìm đến Jürgen Klopp. Nhưng nếu ông cần một chiến lược gia hàng đầu, hãy gọi cậu ấy. Đó chưa phải lúc ra quyết định ngay lập tức nhưng tôi biết Dortmund đã dõi theo cậu ấy sát sao hơn kể từ ngày hôm đó. Tuy nhiên, họ vẫn chưa thực sự bị thuyết phục. Watzke không ngừng gọi cho tôi, tôi chẳng nhớ bao nhiêu lần nữa. Còn tôi luôn miệng bảo: ‘Làm tới đi, làm tới đi. Ông sẽ chẳng thấy tiếc vì chiêu mộ Jürgen Klopp đâu’.”
Sự hối tiếc về việc tuyển mộ Thomas Doll tăng lên không ngừng ở Strobelallee. Cựu tiền vệ đội tuyển Đức, nhận việc từ tháng 3 năm 2007, thất bại trong việc truyền cảm hứng cho các cầu thủ lẫn công chúng với lối chơi cực kỳ tẻ nhạt mà đội bóng trình diễn. Dortmund ở gần khu vực rớt hạng hơn là nhóm đầu bảng và về đích ở vị trí thứ mười ba, vị trí thấp nhất tại giải vô địch quốc gia trong hai mươi năm qua. Chuỗi trận ấn tượng tại Cúp Quốc gia Đức, giải đấu mà ở trận chung kết vào tháng 4 họ chỉ bị hạ gục bởi Bayern Munich trong hiệp phụ (2-1), cũng không thể khỏa lấp những nhược điểm. “Có lẽ đó là thất bại ở chung kết đáng giá nhất trong lịch sử câu lạc bộ,” Sascha Fligge và Frank Fligge viết trong Echte Liebe, cuốn biên niên sử về sự trở lại của Dortmund trong một thập kỷ qua. “Giả dụ hôm đó đội nâng cúp, ban lãnh đạo của câu lạc bộ sẽ khó xử trong việc sa thải huấn luyện viên Thomas Doll, người mà họ đã không còn tin vào năng lực. Jürgen Klopp có thể đã không bao giờ đến Dortmund. Lịch sử sẽ rẽ sang một hướng rất khác.” “Trận thua ở Berlin là một phần trong mưu lược dọn đường đón Jürgen Klopp,” Watzke đùa vui. Klopp, một cách tình cờ, đã theo dõi trận đấu ở Berlin trên tư cách bình luận viên cho đài truyền hình quốc gia ZDF và thổ lộ với biên tập viên chương trình Jan Doehling rằng anh muốn “xuống dưới đường biên ấy một ngày nào đó.” Trong khi đó ở khách sạn tại Berlin, các cổ động viên Dortmund tập trung tại sảnh và tỏ tình với anh bằng câu hát “Không ai hay bằng Jürgen Klopp”. Họ muốn anh tiếp quản đội.
Watzke cho rằng ông luôn thấy cá tính của Klopp đủ lớn cho nhiệm vụ hết sức nặng nề này: “Chúng tôi có cảm nhận từ công việc trên truyền hình của cậu ấy rằng cậu ấy có năng lực thực hành một dự án lớn. Chúng tôi không bàn bạc về bất kỳ một huấn luyện viên nào nữa. Chúng tôi chỉ muốn Klopp.” Một cuộc gặp bí mật tại khu văn phòng không xa Mainz của một người bạn Watzke đã bồi thêm sự chắc chắn sau lá đơn xin từ chức của Doll vào ngày 19 tháng 5. “Khi các nhân sự đã về hết, chúng tôi ngồi lại với nhau,” Watzke kể. “Đó là một cuộc trao đổi tuyệt vời. Chúng tôi chia sẻ với cậu ấy tầm nhìn dành cho câu lạc bộ, và nó cũng hợp ý cậu ấy. Michael Zorc đã gặp riêng cậu ấy hôm trước đó. Chúng tôi muốn mỗi người có một nhận định riêng. Bình thường chúng tôi cũng khá hòa hợp, nhưng trong trường hợp này chúng tôi thực sự hợp cạ. Một sự ăn ý rõ ràng ngay tức thì.”
Tuy nhiên, có một sự hòa hợp mang tính nhân tạo nhiều hơn cũng đã thu hút Klopp. Bayer 04 Leverkusen, sở hữu bởi công ty dược phẩm được lấy theo tên, cũng để mắt đến vị huấn luyện viên này. Họ không có sự ăn khách như đội bóng áo Vàng Đen, nhưng thông suốt về vấn đề tiền bạc cũng như sở hữu một đội hình ổn, đồng đều, đủ khả năng cạnh tranh cho suất dự Champions League. “Kloppo ban đầu không muốn đến Dortmund, cậu ấy muốn tới Leverkusen,” Heidel cho hay. “Tôi khuyên cậu ấy phải đến Dortmund, bởi những cảm xúc ở đó và vài thứ nữa. Cậu ấy đã trao đổi với CEO của Leverkusen, Wolfgang Holzhäuser. Họ không thể đưa ra quyết định… Thế rồi sự quan tâm của Dortmund ngày một cụ thể hơn. Nhưng lúc đầu Klopp không hề chắc chắn.”
Vấn đề thù lao của cậu ấy là một nút thắt khác, Heidel nói thêm, kèm một điệu cười khoái chí. “Một câu chuyện khôi hài. Lời đề nghị đầu tiên của Dortmund thấp hơn mức lương đang nhận của cậu ấy tại Mainz ở 2. Bundesliga . Họ chẳng giàu có gì thời điểm đó. Kloppo sửng sốt: ‘Nghe này, họ trả tôi ít hơn cả mức tôi đang hưởng ở đây’. Tôi trấn an: ‘Đừng lo, tôi sẽ giúp cậu’. Dortmund không tin nổi sự thật là cậu ấy đã kiếm được nhiều như vậy. Watzke gọi lại: ‘Cậu ta đang nhận bao nhiêu ở chỗ ông vậy?’ ‘Rất hậu đấy, cậu ta quan trọng nhất ở đây mà, tôi thà tiết kiệm tiền mua cầu thủ còn hơn,’ tôi bảo ông ấy. ‘Thật không tin nổi,’ Watzke đáp. Và rồi họ đã duyệt nâng lương cho cậu ấy.” Klopp đặt bút ký một bản hợp đồng có thời hạn hai năm tại khách sạn Lennhof ở Dortmund vào buổi sáng thứ Sáu, ngày 23 tháng 5 và ra mắt vào lúc 11 giờ sáng tại sân vận động.
Borussia, trên thực tế, có nhiều hơn những tưởng thưởng về tiền bạc để mang ra đàm phán. Với Josef Schneck, họ đã tuyển được một phát ngôn viên báo chí mà Klopp cực ưa thích. “Lần đầu chúng tôi gặp nhau là vào tháng 4 năm 2004, ở một sự kiện tại Cologne,” Schneck, người đàn ông tuổi giữa lục tuần tốt bụng và vui tính kể lại. Tối hôm đó, Klopp nhận giải thưởng Fair Play từ Hiệp hội Các nhà báo thể thao Đức cho cách anh vực dậy đội bóng sau những màn cán đích đầy tiếc nuối ở hai mùa giải trước đó tại 2. Bundesliga. Matthias Sammer, khi đó đang là huấn luyện viên của Borussia Dortmund, được mời lên đọc diễn văn ca ngợi. “Chúng tôi tới đó với Matthias và Karin, vợ anh ấy, rồi chúng tôi ngồi chung bàn với Klopp,” Schneck hồi tưởng. Đó là một mẩu giai thoại nhiều cảm xúc, vì rằng Sammer và Klopp trở nên bất hòa ghê gớm vài năm sau đó, trong đỉnh cao của sự kình địch giữa Bayern - Dortmund.
“Tôi cũng biết Jürgen từ những buổi họp báo khi Mainz chơi tại Bundesliga trong giai đoạn 2004 - 2007,” Schneck nói tiếp. “Một lần, Mainz hòa chúng tôi 1-1, tại Dortmund, và tôi đến chúc mừng cậu ấy vì đã giành được một điểm. Cầm hòa tại Dortmund là một thành công đối với Mainz, phải vậy không? Nhưng cậu ấy chỉ nhìn tôi rồi đáp: ‘Chúc mừng các anh nữa.’ Đấy là một Klopp điển hình. Sau khi đến đây, trong vài tuần đầu tại câu lạc bộ, cậu ấy nói đùa Michael Zorc: ‘Tôi chẳng quyết định được chuyện tôi có nên ký với Dortmund hay không. Nhưng tôi biết anh có một phát ngôn viên khá ổn, nên chắc đây không phải là một đội bóng tồi’.”
Thêm nữa, không nhiều đội bóng có thể trông đợi vào sự cổ động cuồng nhiệt như tại Dortmund. Bức tường vàng nổi tiếng của sân Signal Iduna Park, khán đài đứng lớn nhất châu Âu với 25.000 chỗ, thổi bùng lên “ngọn lửa đam mê bóng đá trong tôi”, Klopp nói với các phóng viên trong ngày ra mắt. “Bất cứ ai từng đứng dưới mặt sân này đều biết Bức tường vàng đó là một thứ hơn cả đặc biệt, một trong những điều ấn tượng nhất bạn có thể chứng kiến trong bóng đá. Thật vinh dự cho tôi khi được làm huấn luyện viên của BVB và có thể đưa câu lạc bộ trở lại mạch chiến thắng. Một câu chuyện thật tuyệt. Tôi vô cùng háo hức được bắt tay vào công việc.” “Đó có phải là bước tiến lớn của anh không, từ một Câu lạc bộ hội hè như Mainz đến một trong những ứng viên nặng ký giàu truyền thống của giải?” Ai đó dò hỏi. “Ở Mainz bọn tôi không xỉn từ buổi gala này đến buổi gala khác,” anh mỉm cười. “Chúng tôi lao động bằng kỷ luật thép. Tôi thấy mình đủ hành trang rồi.”
Cả thành phố rộ lên tin đồn rằng một vài nhà tài trợ và công ty tham gia vào quá trình tái cấu trúc khoản nợ của Dortmund mong muốn có một huấn luyện viên trông tinh tế hơn, một tên tuổi lớn hơn với sức hút ở tầm quốc tế.
Klopp, có lẽ nhận thức được những sự nghi ngại đó, đã diện một chiếc áo jacket trong phòng họp báo. Nhưng không có cà vạt. “Một cách kín đáo, lặng lẽ, anh ấy đã tiến hành chỉnh trang tủ đồ của mình trong vài tháng qua,” tờ Frankfurter Allgemeine Sonntags-Zeitung chỉ ra. Phong cách tranh luận gay gắt của anh, tuy vậy, mô phỏng niềm đam mê bóng đá sâu sắc như một trò giải trí cuồng nhiệt ở khu cư dân nghèo, một đặc tính gốc gác và một trải nghiệm gần với tôn giáo.
“Phải không ngừng khiến các cổ động viên hạnh phúc, liên tục chơi những trận đấu với phong cách được định hình,” anh tuyên bố. “Khi những trận đấu tẻ nhạt, họ sẽ mất đi lý trí. Các đội bóng của tôi không bao giờ chơi cờ trên sân. Với cơ hội này, tôi mong chứng kiến một màn bứt phá ngoạn mục. Mặt trời không phải ngày nào cũng tỏa sáng ở Dortmund, nhưng chúng ta có cơ hội để khiến nó rực rỡ thường xuyên hơn.” Freddie Röckenhaus, phóng viên phụ trách BVB của tờ Süddeutsche Zeitung vô cùng ấn tượng với sự lạc quan tràn ngập năng lượng đó. “Nếu Klopp dẫn dắt đội hay như cách ông ấy nói những câu chốt hạ, Dortmund sẽ sớm sẵn sàng cho Champions League,” anh viết. “Ông ấy chỉ cần bốn mươi lăm phút để khiến các cổ động viên BVB chết mê chết mệt với sự lanh lợi và tài hùng biện đầy tính lan tỏa của mình. Nếu có một huấn luyện viên sở hữu tinh thần hòa hợp với lối cuồng bóng đá ở vùng Ruhr, thì đó chính là Klopp.”
Sự háo hức không chỉ giới hạn trong các cổ động viên của Borussia. Trên trang cá nhân của Klopp, một người ẩn danh bày tỏ sự ủng hộ. “Thật tốt khi cậu đến BVB,” người này viết. “Chẳng phải đội tôi thích nhưng tôi có kha khá cổ phần ở đây. Tôi rất tin và biết cậu có khả năng, nên tôi đang chờ tiền về đó.” Niềm tin của nhà đầu tư này hoàn toàn có cơ sở. Cổ phiếu của Dortmund tăng 132 phần trăm, từ 1,59 euro vào ngày 23 tháng 5 năm 2008 lên 3,70 euro vào ngày Klopp rời câu lạc bộ, tròn bảy năm sau.