“Không ai có quyền làm bạn cảm thấy thấp kém trừ khi bạn cho phép điều đó.”
- Eleanor Roosevelt
Từ năm lên mười, tôi đã bị lôi kéo vào một băng nhóm tội phạm đường phố. Sau nhiều năm lăn lộn chốn giang hồ, tôi trở thành đầu đảng của một băng nhóm gồm vài chục đàn em. Tôi dạy đàn em của mình cách phân biệt các loại ma túy cũng như cách thực hiện những phi vụ cướp giật sao cho nhanh gọn nhất. Trong một vụ cướp táo tợn trên phố, tôi và một số đàn em đã bị cảnh sát bắt và tống giam. Chính tại chốn tận cùng xã hội ấy, tôi đã có thời gian suy ngẫm và thẳng thắn nhìn nhận lại cuộc đời mình. Cảm thấy hối hận vì đã phí hoài tuổi trẻ của mình vào ma túy và những vụ trộm cướp, tôi quyết tâm làm lại cuộc đời.
Vào những năm cuối của hạn tù, tôi được chuyển sang phòng biệt giam, nơi tôi tìm thấy quyển tự truyện “Cuộc đời của Ngài Malcolm X” do người tù trước để lại. Lần đầu nhìn thấy quyển sách, tôi đã nhặt nó lên và ném vào góc phòng. Bẵng đi hai tháng, tôi nhặt lại quyển sách đó để đọc cho đỡ chán. Tôi mở đại một trang sách và đó là đoạn nói về việc Malcolm X cũng từng phải ngồi tù giống tôi. Trang sách đó thu hút sự chú ý của tôi và tôi tiếp tục đọc. Malcolm X kể rằng ông đã trải qua những tháng ngày không hề vô nghĩa trong nhà tù, và cuốn tự truyện này chính là minh chứng cho nỗ lực vượt lên chính mình để chiến thắng nỗi ám ảnh về quá khứ tội lỗi của ông. Quyển sách này đã truyền cảm hứng cho tôi thay đổi bản thân. Khi rời khỏi khu biệt giam, tôi gần như trở thành một con người khác. Tuy vẫn bị giam sau song sắt nhưng tôi không còn cảm thấy mình là tù nhân nữa.
Thời gian thấm thoát trôi qua và ngày mãn hạn tù của tôi cũng đến. Tôi tái hòa nhập cộng đồng sau khi tham gia một chương trình cai nghiện dài hạn cho người từng ở tù. Cũng trong chương trình đó, tôi đã cố gắng học để lấy bằng tốt nghiệp phổ thông hệ bổ túc. Phần lớn cuộc đời mình, tôi là một tên giang hồ, tên nghiện ma túy và một tù nhân. Nhưng trong lớp học đó, tôi quyết tâm học hành chăm chỉ cũng như bỏ lại sau lưng những tháng ngày tăm tối của nghiện ngập và tội lỗi để làm lại cuộc đời. Tôi biết mình cần tấm bằng đó để có thể tìm một công việc lương thiện. Trong lần thi đầu tiên, tiếng nói nội tâm tự ti của tôi liên tục vang lên khiến tôi nhụt chí, “Mày chắc chắn sẽ thi trượt vì mày từng là tù nhân” và kết quả là tôi thi trượt thật. Song, tôi không bỏ cuộc mà quyết tâm thi lại lần nữa, và tôi đã thành công.
Năm ba mươi mốt tuổi, tôi được cấp thẻ an sinh xã hội và lần đầu có quyền bầu cử. Ngoài công việc chính thức tại một nhà máy, tôi làm việc bán thời gian cho một công ty xây dựng. Tuy vậy, mong ước của tôi là giúp đỡ những người từng nghiện ma túy như tôi ngày trước. Vì vậy, tôi đăng ký vào chương trình đào tạo chuyên viên tư vấn cai nghiện tại một trường cao đẳng cộng đồng. Ít lâu sau, tôi bắt gặp tin tuyển dụng vị trí trợ lý tư vấn trong một chương trình cai nghiện ma túy và lập tức nộp đơn ứng tuyển.
Trên đường đến buổi phỏng vấn, cảm giác tự ti lại xâm chiếm tôi. Tôi cảm tưởng như trên trán mình có viết dòng chữ, “Nghiện ma túy, từng ở tù – đừng thuê tôi”. May mắn là quyết tâm của tôi đã chiến thắng cuộc độc thoại nội tâm tiêu cực đó và kết quả là tôi được nhận vào làm trợ lý tư vấn.
Trong suốt nhiều tháng làm việc, tôi chỉ ngồi im thin thít trong các buổi họp vì sợ rằng nếu tôi phát biểu ý kiến thì các đồng nghiệp sẽ biết tôi là đứa học hành chẳng bằng ai. Trong buổi họp nọ, một chuyên gia về tâm thần học đưa ra một phát biểu mà theo kinh nghiệm đường phố cũng như kiến thức của mình, tôi biết rằng phát biểu đó không chính xác. Tôi đã đứng lên phản đối vị chuyên gia ấy một cách lịch sự. Cả phòng im lặng một lúc và tôi ngồi yên trong sợ hãi khi nhận ra mình vừa phản bác lại một chuyên gia đáng kính trong buổi họp. Đến khi vị chuyên gia lên tiếng, “Cậu nói rất đúng, Benneth ạ. Cảm ơn những chia sẻ của cậu”, sự tự tin trong tôi được khôi phục lại và tôi biết đây là con đường mình thật sự muốn theo đuổi.
Năm 2000, tôi vinh dự nhận giải thưởng “Chuyên gia tư vấn của năm” của bang Illinois. Sau đó, tôi nhận được lời mời diễn thuyết trên khắp thế giới về ma túy và tội phạm. Tôi đã giúp đỡ rất nhiều người thoát khỏi cảnh nghiện ngập và tạo nên sự khác biệt trong cuộc đời họ.
Mười sáu năm trước, tôi có tham gia một lớp học đào tạo chuyên viên tư vấn cho những người cai nghiện ma túy do thầy Mark Sanders đứng lớp. Gần đây, thỉnh thoảng tôi và thầy Mark Sanders lại gặp nhau trò chuyện. Thầy nói với tôi rằng trong những buổi học đó, thầy đã đoán trước được tôi sẽ thành công với vai trò chuyên viên tư vấn cai nghiện ma túy bởi thầy có thể nhìn thấy sự quyết tâm ánh lên trong mắt tôi, và đó chính là động lực thôi thúc thầy đánh thức những năng lực tiềm ẩn nơi tôi. Riêng tôi, tôi vẫn luôn thầm cảm ơn thầy đã thắp sáng trong tôi niềm tin vào năng lực bản thân để tôi có thể tin rằng một ngày nào đó, tôi sẽ trở thành một công dân có ích cho xã hội. Và tôi đã làm được điều đó.