Chính văn
以梨打頭破喻
昔有愚人頭上無毛,時有一人以梨打頭, 乃至二三悉皆傷破,時此愚人默然忍受不知避去。傍人見已而語之言:「何不避去,乃住受打致使頭破?」
愚人答言:「如彼人者憍慢恃力癡無智慧,見我頭上無有髮毛謂為是石,以梨打我頭破乃爾。」
傍人語言:「汝自愚癡,云何名彼以為癡也?汝若不癡,為他所打,乃至頭破不知逃避?」
比丘亦爾,不能具修信、戒、聞、慧,但整威儀以招利養,如彼愚人被他打頭不知避去, 乃至傷破反謂他癡,此比丘者亦復如是。
Phiên âm
DĨ LÊ ĐẢ ĐẦU PHÁ DỤ
Tích hữu ngu nhân đầu thượng vô mao, thời hữu nhất nhân dĩ lê đả đầu, nãi chí nhị tam tất giai thương phá, thời thử ngu nhân mặc nhiên nhẫn thụ bất tri tỵ khứ. Bàng nhân kiến dĩ nhi ngữ chi ngôn: “Hà bất tỵ khứ, nãi trụ thụ đả trí sử đầu phá?”
Ngu nhân đáp ngôn: “Như bỉ nhân giả kiêu mạn thị lực si vô trí tuệ, kiến ngã đầu thượng vô hữu phát mao vị vi thị thạch, dĩ lê đả ngã đầu phá nãi nhĩ”.
Bàng nhân ngữ ngôn: “Nhữ tự ngu si, vân hà danh bỉ dĩ vi si dã? Nhữ nhược bất si, vi tha sở đả, nãi chí đầu phá bất tri đào tỵ?”
Tỷ khiêu diệc nhĩ, bất năng cụ tu tín, giới, văn, tuệ, đãn chỉnh uy nghi dĩ chiêu lợi dưỡng, như bỉ ngu nhân bị tha đả đầu bất tri tỵ khứ, nãi chí thương phá phản vị tha si, thử Tỷ khiêu giả diệc phục như thị.
Dịch nghĩa
Xưa có kẻ ngu đầu không tóc, bị người khác dùng gậy đập đầu đến vỡ, kẻ ngu cứ nhẫn chịu không tránh. Người ta thấy thế bảo: “Sao không tránh đi, cứ chịu vỡ đầu?”
Đáp: “Họ là kẻ ngu, kiêu mạn ngu si không trí tuệ, thấy ta không tóc cho là đá, đánh ta vỡ đầu”.
Người bên thấy thế nói: “Đúng anh là ngu, chứ không phải họ ngu, bị đánh vỡ đầu không biết tránh”.
Tỷ khiêu cũng thế, không chịu tu học giữ giới, chỉ ra vẻ uy nghi để kiếm lợi dưỡng. Như kẻ ngu bị đánh vỡ đầu không tránh, đến nỗi bị thương vỡ lại bảo kẻ khác là ngu si.