11Theo dõi: Câu chuyện của Gates Foundation

Bill Gates - Đồng chủ tịch

Patty Stonesifer - Cựu CEO

Năm 2000, quỹ mới được thành lập mang tên Bill & Melinda Gates Foundation trở thành một cú sốc đối với cả thế giới: số vốn ban đầu lên đến 20 tỷ đô la. Mặc dù lúc đó Bill Gates đã từ chức CEO của Microsoft, nhưng ông ấy vẫn còn là chủ tịch kiêm chiến lược gia sản phẩm cho tập đoàn phần mềm này. Bill Gates tìm cách thiết lập những mục tiêu đầy tham vọng của tổ chức này, cho phép ông ấy – một người cực kỳ bận rộn và nổi tiếng làm gì cũng phải nhanh – có thể đưa ra những lựa chọn tốt nhất có thể. Đặt kỳ vọng càng lớn, quá trình theo dõi, kiểm tra tiến triển công việc càng trở nên quan trọng – để phát hiện nhanh những vấn đề khó khăn, quay trở lại những điểm gây tắc nghẽn công việc và điều chỉnh mục tiêu.

Tổ chức non trẻ này mang một sứ mệnh vô cùng táo bạo: “Tất cả mọi người đều xứng đáng có một cuộc sống lành mạnh và phong phú”. Vì thế, những vị lãnh đạo đã tuyển mộ nhiều người tài giỏi, những người đã cống hiến cho sức khỏe nhân loại, và bảo họ rằng: “Hãy từ bỏ lối suy nghĩ tiến bộ từ từ. Các anh sẽ làm gì nếu trong tay chỉ có những nguồn lực ít ỏi?”.

Năm 2002, tổ chức này đã mở rộng quy mô đến mức phải nhanh chóng có một hệ thống thiết lập mục tiêu có cấu trúc hơn. Sau khi CEO Patty Stonesifer nghe tôi trình bày về OKRs tại một buổi họp hội đồng quản trị của Amazon, bà ấy đề nghị tôi giới thiệu OKRs cho tổ chức này.

-----

Patty Stonesifer kể: Chúng tôi có một món quà xinh xắn, đó là một xấp giấy trắng tinh. Trên xấp giấy chỉ có một câu: “Bạn hãy viết xuống, bạn muốn thay đổi thế giới này như thế nào?”. Ôi, món quà này “nặng ký” quá! Bởi vì khi chúng ta có một mục tiêu lớn lao phía trước, vấn đề là làm sao biết được chúng ta đang đi đến đâu trên con đường về đích?

Melinda Gates, Patty Stonesifer và Bill Gates đang xem xét OKRs, 2005.

Chúng tôi cảm thấy phải có trách nhiệm to lớn đối với nguồn quỹ khá lớn này. Bill và Melinda muốn có một hệ thống được thiết lập rất nghiêm ngặt triển khai cho quỹ này để dẫn đường cho những chọn lựa đầy khó khăn phía trước. Chúng tôi mượn câu hỏi của Jim Collins: “Cái gì anh giỏi nhất thế giới?”. Sau khi cân nhắc tính toán, chúng tôi chọn hệ thống OKRs trong một số giải pháp khác. Chúng tôi tin rằng mọi người xứng đáng có một cuộc sống lành mạnh và phong phú, Bill và Melinda rất thiết tha về vai trò của công nghệ sẽ tạo ra thay đổi lớn cho cuộc sống. Những điều đó đã nằm trong máu của chúng tôi.

Trước đó, chúng tôi sử dụng một hệ thống đo lường gọi là DALY (Disability Adjusted Life Years). Hệ thống này cung cấp một bộ kết quả then chốt để hoàn thành dựa trên dữ liệu đầu vào – ví dụ, đo lường tác động của một dự án đầu tư vào chất dinh dưỡng vi lượng để chống lại bệnh mù do giun ký sinh gây nên (trong y khoa còn gọi là bệnh mù sông). DALY giúp chúng tôi tập trung vào các loại vắc xin. Giờ đây, chúng tôi đã có một hệ thống đo lường rất tốt, giúp củng cố các kết quả then chốt. OKRs đã làm mọi việc trở nên sáng tỏ.

-----

Bill Gates kể: Mục tiêu đầy tham vọng và định hướng luôn cực kỳ quan trọng tại Microsoft. Điều đó cũng hết sức tự nhiên, bởi vì khi còn rất trẻ tôi đã nghĩ phần mềm là cái gì đó rất kỳ diệu. Vào những ngày đầu, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ bán dẫn thật sự đã tác động không nhỏ trong việc ra đời những thiết bị xuất sắc. Chúng tôi hiểu những con chip họ đưa cho chúng tôi lập trình sẽ không có điểm dừng – sức chứa dữ liệu và cách giao tiếp giữa người với máy sẽ cải thiện vô cùng lớn. Nếu nhìn sự phát triển của giao diện người sử dụng trên hệ điều hành, chúng ta sẽ cảm nhận được tốc độ phát triển máy tính cá nhân nhanh như thế nào. Tuy nhiên, có yếu tố bị bỏ quên: những phần mềm kỳ diệu sẽ làm cho thiết bị làm được những điều thú vị hơn nhiều. Tôi từ bỏ mơ ước trở thành một luật sư hay một nhà khoa học, những thứ chắc chắn đạt được trong tầm tay của tôi, bởi vì ý tưởng về phần mềm đã ám ảnh tâm trí tôi – cái mà tôi gọi là “thông tin nằm ở đầu ngón tay” – là một điều gì đó quá say mê quyến rũ tôi, như muốn làm vỡ tung tâm trí tôi.

Ngay cả trước khi Paul Allen và tôi bắt tay với nhau, chúng tôi nói với nhau về một ước mơ: một chiếc máy tính trên mỗi bàn trong mỗi căn nhà. IBM và những người khác – với nguồn lực và kỹ năng vượt xa chúng tôi – không có ước mơ giống chúng tôi. Họ không thấy được điều đó là khả thi, vì vậy họ không dồn mọi nỗ lực có thể để làm cho ước mơ đó thành hiện thực. Nhưng chúng tôi thì khác, chúng tôi thấy điều đó sẽ xảy ra. Phát minh của Moore (chủ tịch đầu tiên của Intel sáng chế ra mạch bán dẫn tích hợp) sẽ làm thiết bị rẻ hơn và giúp cho ngành phần mềm phát triển đến mức cao nhất. Đó là những mục tiêu rất, rất lớn và đã hình thành rất sớm trong tâm trí chúng tôi.

Đó cũng là lợi thế lớn nhất của chúng tôi: chúng tôi đã đặt mục tiêu cao hơn khả năng hiện có.

Làm cho mục tiêu vững chắc

Năm 2000, Melinda và tôi bỏ 20 tỷ đô la vào Gates Foundation, bỗng chốc trở thành một công ty start-up và quỹ thiện nguyện lớn nhất thế giới. Nguyên tắc chi tiêu của quỹ là ít nhất mỗi năm phải chi ra 1 tỷ đô la.

Tôi đã nghiên cứu cách Andy Grove quản lý nhân viên thông qua kết quả then chốt và tôi quan sát người Nhật, tôi học cách xử lý vấn đề khi thiếu thốn đủ thứ. Tôi không nghĩ là mình đã sáng tạo ra cái gì mới ở đây, tôi chỉ quan sát và học hỏi thôi. Khi Patty Stonesifer đem OKRs về, với cách tiếp cận màu xanh, vàng, đỏ, và OKRs đã hoạt động tốt ở đây. Khi sử dụng OKRs, chúng tôi cảm thấy an tâm vì nhìn thấy cụ thể những gì đang theo đuổi. Tôi vẫn đang điều hành Microsoft, thời gian rất ít, Patty có nhiệm vụ phải làm mọi thứ sẵn sàng và có hiệu quả khi làm việc với chúng tôi. Thiết lập mục tiêu là phần quan trọng và lớn nhất. Có hai trường hợp tôi từ chối cung cấp tiền vào giờ chót cũng chỉ bởi vì mục tiêu không đủ rõ ràng. Hệ thống OKRs giúp tôi có thêm tự tin để làm những việc đúng đắn.

Bill Gates cho em bé ở Mumbai, Ấn Độ uống vắc xin ngừa bại liệt, năm 2000.

Phải thừa nhận, tôi là một fan cuồng của việc thiết lập mục tiêu, nhưng chú ý phải xử lý đúng mới được. Ví dụ, nhóm làm việc về chống sốt rét nghĩ rằng chúng ta sẽ diệt trừ bệnh này vào năm 2015, điều đó không thực tế chút nào. Khi một mục tiêu quá tham vọng, mục tiêu đó không đáng tin cậy. Trong công việc thiện nguyện, tôi thấy nhiều người luôn nhầm lẫn giữa mục tiêu và sứ mệnh. Sứ mệnh là định hướng, còn mục tiêu là những bước đi cụ thể, vững chắc mà anh đưa ra có chủ đích và thật sự khát khao đạt được. Có một mục tiêu tham vọng cũng ổn thôi, nhưng làm thế nào để mở rộng quy mô và đo lường được mục tiêu đó mới quan trọng.

Trong tổ chức thiện nguyện, có một sứ mệnh tốt thôi chưa đủ, chúng ta cần phải có một mục tiêu vững chắc và cần biết làm sao để đi đến mục tiêu đó.

-----

Patty Stonesifer kể: OKRs cho phép chúng tôi vừa có thể đặt tham vọng, vừa có tính kỷ luật cao. Khi những kết quả then chốt xuất hiện sự thiếu tiến bộ hoặc một mục tiêu không thể nào đạt được, chúng tôi phân phối lại khoản tiền cung cấp cho dự án. Nếu mục tiêu là loại bỏ bệnh nhiễm trùng giun chỉ Guinea – một mục tiêu đầy tham vọng – điều quan trọng cần biết là liệu tiền và nhân lực có giúp hoàn thành được mục tiêu này hay không? Với OKRs, chúng ta có thể thiết lập cho cả quý và năm để đạt được những kết quả then chốt thực tế đối với một mục tiêu to tát như thế^(********).

^(********) Gates Foundation cung cấp một khoản tài trợ lên đến 8 con số cho Carter Center giúp giảm ca nhiễm trùng giun chỉ Guinea từ 75.223 ca năm 2000 xuống còn 4.619 ca năm 2008, và chỉ còn 22 ca vào năm 2015.

Chúng tôi cứ loay hoay mãi chưa biết mục tiêu nào là quan trọng nhất, cho đến khi có một mục tiêu lớn thật sự, như chích vắc xin cho tất cả trẻ em trên toàn thế giới. Tổng kết chiến lược hàng năm của chúng tôi bắt đầu bằng câu hỏi: “Mục tiêu dự án này là cái gì? Xóa sổ một căn bệnh hay mở rộng diện tiêm vắc xin?”. Sau đó, chúng tôi có thể đặt ra những kết quả then chốt thực tế hơn – như luật 80/90 của Liên minh Toàn cầu về Vắc xin và Tiêm chủng quy định 80% các tỉnh thành sẽ đạt độ phủ trên 90% được tiêm vắc xin. Chúng tôi cần những kết quả then chốt cụ thể như thế này để kết nối với hoạt động hằng ngày và chúng tôi cứ tiếp tục từ từ tiến dần đến mục tiêu đầy tham vọng đó.

Thật lòng mà nói, đôi khi, chúng tôi gần như đo lường không đúng đối tượng. Nhưng chúng tôi luôn nỗ lực để tự duy trì tính trách nhiệm của từng người. Tại những tổ chức tư nhân như chúng tôi, hoàn toàn thiếu những dữ liệu mang tính hiệu ứng thị trường để có thể đo đạc tác động của dự án, cho nên chúng tôi phải đặc biệt chú ý xem liệu dữ liệu hiện tại có giúp chúng tôi đạt đến mục tiêu cuối cùng hay không. Chúng tôi học hỏi nhanh đến nỗi đôi khi phải thay đổi hoàn toàn bộ dữ liệu đang thu thập nửa chừng. Ví dụ, anh đang có một giống khoai có thể cho năng suất cao gấp đôi và anh rất chú ý vào dữ liệu “năng suất gấp đôi” này. Nhưng hóa ra không ai sử dụng giống cao sản này bởi vì nó mất gấp 4 lần thời gian để nấu chín…

Thiết lập mục tiêu lớn không khó bằng phân nhỏ mục tiêu đó ra. Một trong những cái hay khi làm việc với Bill và Melinda đó là họ muốn nhìn thấy sự tiến bộ và những mục tiêu táo bạo cũng không làm họ nao núng chút nào.

-----

Ví dụ, chiến dịch diệt trừ muỗi. Năm 2016, Gates Foundation kết hợp với chính phủ Anh quốc trong một kế hoạch 5 năm thực hiện một chiến dịch 4,3 tỷ đô la để xóa sổ bệnh sốt rét, một trong những căn bệnh vùng nhiệt đới gây chết người nhiều nhất trên thế giới. Dựa trên kinh nghiệm, họ đã mở rộng tầm tập trung từ phân phối vắc xin TBV để phòng bệnh sốt rét đến mục tiêu to lớn: xóa sổ hoàn toàn căn bệnh này.

MỤC TIÊU

Xóa sổ bệnh sốt rét trên toàn cầu vào năm 2040

KẾT QUẢ THEN CHỐT

1. Chứng minh cho thế giới cách tiếp cận chữa bệnh tận gốc sẽ giúp loại trừ căn bệnh theo khu vực rất hữu hiệu

2. Chuẩn bị mở rộng quy mô bằng cách tạo ra các công cụ – SERCAP – để kiểm tra từng người

3. Duy trì các nỗ lực hiện tại để đảm bảo môi trường sạch sẽ, có lợi cho mục tiêu xóa sổ căn bệnh này

Mục tiêu cao nhất là loại bỏ ký sinh trùng sốt rét ra khỏi cộng đồng dân cư bằng việc tập trung đặc biệt vào sự kháng thuốc. Ngay chính bản thân Bill Gates cũng hiểu rõ mục tiêu này không hề dễ dàng. Nhưng vẫn có một cơ hội thành công bởi vì nhóm làm việc biết cách theo dõi để xác định mục tiêu nào là quan trọng và ưu tiên.