25Sinh thiết cơ tim

25.1. Mục đích

Lấy mẫu cơ tim ở một số người bệnh có chỉ định sinh thiết cơ tim, các mẫu cơ này để nghiên cứu các tổn thương mô học và siêu cấu trúc, hóa tế bào... của cơ tim phục vụ chẩn đoán, theo dõi điều trị.

25.2. Chỉ định, chống chỉ định

a. Chỉ định

- Phát hiện thải ghép tim, theo dõi ở bệnh nhân ghép tim.

- Theo dõi nhiễm độc anthracycline.

- Để chẩn đoán viêm cơ tim, các bệnh cơ tim, các bệnh cơ tim đặc hiệu.

- Chẩn đoán các khối u tiên phát và di căn.

- Đau ngực vô căn nghi ngờ bệnh cơ tim.

- Rối loạn nhịp vô căn…

b. Chống chỉ định

- Tình trạng suy tim nặng.

- Rối loạn về đông máu.

- Có huyết khối trong thành tâm thất.

- Các luồng thông (shunt) bất thường trong tim.

25.3. Chuẩn bị

a. Chuẩn bị bệnh nhân

- Đánh giá kỹ bệnh nhân trước thủ thuật.

- Cung cấp đầy đủ thông tin về thủ thuật cho người bệnh.

b. Chuẩn bị dụng cụ

- Chuẩn bị bàn để dụng cụ như một ca can thiệp thường quy.

- Bộ dụng cụ mở đường vào tĩnh mạch. Thường dùng ống mở đường vào 7F.

- Dây thông sinh thiết cơ tim.

- Máy theo dõi điện tâm đồ, máy phá rung, các loại thuốc dùng trong cấp cứu (luôn chuẩn bị sẵn sàng như: adrenalin, dopamin, dobutamin...).

25.4. Quy trình kỹ thuật

- Tiêm 0,5 mg atropin và 10 mg diazepam tĩnh mạch trước khi tiến hành thủ thuật 15 phút.

- Mở đường vào tĩnh mạch để sinh thiết cơ tim. Vị trí chọc tĩnh mạch có thể là tĩnh mạch cảnh trong, tĩnh mạch dưới đòn hoặc tĩnh mạch đùi.

- Đưa dây thông sinh thiết qua bộ ống mở đường vào rồi vào các buồng tim.

- Kết hợp với theo dõi trên màn Xquang tăng sáng, điều khiển kìm sinh thiết tới các vị trí mong muốn rồi phối hợp động tác đóng mở hàm cắt của kìm để lấy được mẫu cơ tim theo ý muốn.

- Sau khi hoàn thành việc lấy mẫu, dây thông của kìm sinh thiết và ống mở đường vào được rút ra khỏi tĩnh mạch, vết chọc mạch được băng ép lại.

Hình 20.35: Quy trình sinh thiết cơ tim (Heart Biopsy) với một ống thông đặc biệt ở đầu có gắn lưỡi dạng kìm (hình phải) để khi vào trong buồng thất, kẹp lại sẽ cắt được một mẩu cơ tim

25.5. Theo dõi và xử trí biến chứng

Theo dõi vết chọc mạch, toàn trạng

- Vết chọc mạch có chảy máu không, toàn trạng, nhịp tim, huyết áp, nhịp thở.

- Phản ứng cường phế vị: Phòng bằng cách tiêm atropin và diazepam trước thủ thuật.

• Nếu xảy ra phản ứng cường phế vị cần hạ thấp đầu bệnh nhân, nâng hai chân lên cao, tiêm 0,5 mg atropin tĩnh mạch.

• Nếu có tụt áp: Truyền dopamin/dobutamin, thở oxy, theo dõi chặt chẽ toàn trạng, mạch, huyết áp tại phòng cấp cứu tim.

- Tràn khí màng phổi: Hút dẫn lưu khí màng phổi qua máy hút áp lực âm trong trường hợp tràn khí nhiều, ảnh hưởng đến hô hấp.

- Tràn máu màng tim: Dẫn lưu màng tim, truyền máu, nếu tình trạng nặng mời hội chẩn ngoại khoa xem xét khả năng phẫu thuật vá lỗ thủng cơ tim.