Một cuộc nói chuyện với Eduardo Gonçalves de Andrade, hay là Tostão
“Chủ nhật trước là một ngày đặc biệt. Tôi xem trận đầu tiên của cậu bé 17 tuổi Neymar, cũng là trận mà cậu ấy được đá chính, trong màu áo Santos. Tôi đã rất phấn khích, như khi tôi xem Zico, Ronaldo, Ronaldinho và Romário chơi bóng lần đầu tiên.”
Tác giả của phát biểu trên là Tostão. Ba ngày đã trôi qua kể từ sau khi “Juninho” ghi được bàn thắng đầu tiên, trong trận đấu với Mogi Mirim, và một trong những nhà phê bình vĩ đại nhất của bóng đá Brazil khi viết cho Folha de S. Paulo (một tờ báo ở Brazil) đã không ngần ngại khẳng định, “Chúng ta đang được chứng kiến một ngôi sao tương lai, chứ không phải là một cầu thủ giỏi.”
Ông đánh giá những pha chạm bóng của Neymar là “đẹp mắt, hiệu quả và tự nhiên”, nghĩa là chỉ có ở những cầu thủ ở một trình độ khác những người còn lại. Ông nhận xét rằng Neymar cần phải có thêm niềm tin vào khả năng của chính mình, tỏ ra tham vọng hơn và phải có mong muốn trở thành người giỏi nhất. Ông cũng khuyên Neymar trở thành một chiến binh, một người không bao giờ trốn tránh, một người khi phải đối diện với nghịch cảnh càng trở nên mạnh mẽ hơn, một người sẵn sàng đổ máu và nước mắt.
Eduardo Gonçalves de Andrade, thường được biết đến với cái tên Tostão, người thuộc thế hệ 1947, là một trong những cầu thủ vĩ đại nhất trong lịch sử bóng đá Brazil. Ông được xem như là một vị vua da trắng, người cùng với Pelé, Carlos Alberto, Jarzinho và Rivelino vô địch World Cup Mexico 1970 sau khi đánh bại Italia của Gigi Riva, Roberto Boninsegna, Sandro Mazzola và Gianni Rivera 4-1 trong trận chung kết ở sân Azteca. Ông từng là một bác sĩ và một giáo sư đại học, nhưng sau năm 1994 đã trở lại với bóng đá trong vai trò một bình luận viên. Ngày nay ông được xem là một trong những chuyên gia phân tích hàng đầu của môn thể thao vua.
Từ Belo Horizonte nơi ông đang sống, Tostão trò chuyện với tôi về những nhận xét mà ông từng dành cho Neymar:
“Đúng thế. Đó là sự thật. Khi xem cậu ấy chơi một số trận đầu tiên trong màu áo Santos, tôi có cảm giác y hệt những cảm giác mà tôi đã có khi theo dõi những huyền thoại bóng đá Brazil trong giai đoạn đầu của sự nghiệp. Tôi không sai. Ấn tượng ban đầu ấy đã trở thành sự thực.”
Vậy ngày nay ông đánh giá thế nào?
“Tôi tin rằng Neymar là một cầu thủ tuyệt vời. Tôi cũng tin tưởng rằng chỉ trong vài năm nữa thôi, cậu ấy chắc chắn sẽ là một trong những ứng viên cho danh hiệu cầu thủ hay nhất trên thế giới.”
Những phẩm chất kỹ thuật nào của Neymar mà ông đánh giá cao nhất?
“Cậu ấy có tất cả những phẩm chất của một cầu thủ vĩ đại: cậu ấy rê bóng rất giỏi, ở tốc độ cao; cậu ấy chuyển hướng một cách thanh thoát; cậu ấy có thể dẫn bóng bằng chân trái hay chân phải; cậu ấy có một lực sút tốt; cậu ấy rất nhanh, sáng tạo, thông minh và có sự chính xác ổn định trong những pha dứt điểm cả trong lẫn ngoài vòng cấm; cậu ấy là một goleador (tay săn bàn hàng đầu); cậu ấy có thể ghi bàn bằng chân trái hay chân phải, bằng đầu, hay từ một quả đá phạt; cậu ấy đá phạt góc rất hay, có thể đưa bóng cuộn vào vòng cấm. Có lẽ phẩm chất tuyệt vời nhất, điều làm nên sự khác biệt so với các ngôi sao khác, là khả năng rê bóng và ghi bàn bằng cả hai chân - điều mà tôi chỉ mới thấy có Pelé làm được.”
Ông nói rằng Neymar có “gần như mọi phẩm chất”. Thế cậu ấy còn thiếu gì?
“Có lẽ cậu ấy nên học cách không ngã xuống một cách quá dễ dàng. Khi Leo Messi bắt đầu rê bóng, kể cả khi đối thủ lao vào để tắc bóng hay dùng cả thân mình để ngăn cản, thì cũng chẳng có điều gì xảy ra cả. Messi tiếp tục chạy và rê bóng, tiếp tục hướng về khung thành. Neymar, ngược lại, sẽ ngã xuống. Một phần vì cậu ấy vẫn còn hơi yếu về mặt thể lực, phần khác vì cậu ấy thích tạo ra một chút kịch tính, kiểu làm trò, để thu hút sự chú ý của đám đông; anh biết đấy, cậu ta giả vờ bị phạm lỗi. Đó là một khiếm khuyết của tuổi trẻ mà cậu ấy đang cố gắng từ từ thoát ra. Barcelona và bóng đá châu Âu sẽ giúp cậu ấy cải thiện mặt này. Một vấn đề khác Neymar cần phải cải thiện là khối lượng cơ bắp. Cậu ấy cần phải trở nên mạnh mẽ hơn, trong khi không đánh mất sự linh hoạt, tốc độ và khả năng phối hợp, là những phẩm chất đặc biệt của cậu ấy.”
Neymar đại diện cho điều gì của bóng đá Brazil?
“Từ năm 2011, Neymar đã vươn lên, trở thành cầu thủ Brazil hay nhất, không có gì phải nghi ngờ. Chúng tôi có những cầu thủ giỏi nhưng Neymar là một ngôi sao. Cậu ấy là điều tuyệt vời nhất mà bóng đá Brazil có thể giới thiệu với thế giới. Ban đầu, cũng có những phản ứng gọi là khiên cưỡng, thậm chí chống lại Neymar, có lẽ vì phong cách chơi bóng của cậu. Nhưng dần dần, Neymar đã trở thành cầu thủ quan trọng nhất của cả Santos lẫn đội tuyển Brazil. Neymar có thể kết hợp giữa jogo bonito (bóng đá đẹp), phong cách nghệ thuật, hay là kỹ năng và sự sáng tạo, với hiệu suất, tính hiệu quả. Cậu ấy có thể trở thành một trong những cầu thủ vĩ đại nhất trong lịch sử bóng đá Brazil.”
Anh ấy từng có ý nghĩa thế nào với Santos?
“Cậu ấy là nhân tố quyết định trong hành trình tìm lại vinh quang của một đội bóng đang khủng hoảng, một đội bóng đã không tạo được ấn tượng nào trong suốt 40 năm trước đó. Chúng ta cũng cần phải nhớ rằng trong giai đoạn đầu của sự nghiệp, bên cạnh Neymar có không ít những đồng đội giỏi: Ganso, Robinho, André... Nhưng rồi từng người cứ lần lượt bỏ cậu ấy mà đi. Người ta không bán Neymar, nhưng lại bán những đồng đội của cậu ấy, khiến cậu ấy phải gánh vác trách nhiệm của cả đội bóng. Những màn trình diễn của Neymar cho Santos cứ tệ dần đi. Rồi tới một lúc ta biết rằng cậu ấy không thể chơi bóng cho Santos lâu hơn được nữa. Nó cũng giống như việc Messi chơi cho một đội bóng ở Rosario, Cristiano Ronaldo chơi ở Madeira hay Ibrahimovic chơi cho một đội bóng Thụy Điển. Khoảng cách giữa Neymar với các cầu thủ còn lại là quá lớn. Cậu ấy đã lãng phí cả thời gian lẫn tài năng của mình. Rất may mắn là Neymar đã chọn chuyển tới một đội bóng tuyệt vời, đó là Barcelona, nơi cậu ấy có thể tiếp tục trưởng thành và hoàn thiện hơn khi bên cạnh là những Messi, Xavi và Iniesta. Đó là một bài test cho cậu ấy, một bài test rất quan trọng để biết được cậu ấy có thể tiến xa đến thế nào, và cũng là để chúng ta có thể ‘đo đếm’ sự xuất sắc của cậu ấy. Bởi vì có những cầu thủ khi chơi một mình thì tỏa sáng, nhưng khi chơi bên cạnh những cầu thủ vĩ đại thì trở nên mờ nhạt.”
Ý ông là những ngôi sao của Barcelona có thể có hiệu ứng ngược lại đối với Neymar?
“Còn quá sớm để khẳng định, nhưng tôi tin rằng điều đó sẽ không xảy ra. Tôi nghĩ là Barcelona, với Messi và Neymar, sẽ sở hữu hai ngôi sao đẳng cấp thế giới. Đừng quên rằng trước Messi, Ronaldinho chính là cậu bé vàng của Barcelona. Messi trưởng thành dưới cái bóng của Ronaldinho, nhưng sau đó đã vượt lên trên người đàn anh bởi anh ta xuất sắc hơn và toàn diện hơn.”
Ông có thể thử so sánh Messi, Neymar và Cristiano Ronaldo?
“Messi là một hiện tượng đặc biệt: anh ta là một chuyên gia rê bóng và dứt điểm xuất sắc. Neymar sở hữu bộ kỹ năng lớn hơn, nhưng điều đó không có nghĩa là cậu ấy hay hơn. Vào thời điểm này, Messi là cầu thủ xuất sắc nhất, không có gì phải nghi ngờ cả. Phẩm chất lớn nhất của Cristiano Ronaldo là sức mạnh. Đấy là cầu thủ sở hữu sức bền tuyệt vời, những cú sút sấm sét, khả năng bật cao hiếm thấy khi đánh đầu - thế nhưng anh ta lại không có được kỹ năng hay ma thuật mà Neymar và Messi có.”
“Phong cách của Neymar mang tính baroque21 và sôi nổi hơn của Messi. Messi thì cổ điển và thiên về kỹ thuật hơn. Gần như là một người theo phong cách tối giản. Anh ta tạo ra được những điều đặc biệt trong khi sử dụng ít động tác hay những pha chạm bóng nhất có thể. Neymar thì đặc biệt phô trương trong cái cách mà anh ấy chơi bóng. Neymar giống Maradona hơn Messi, nhưng điều đó không có nghĩa là anh ấy thiếu hiệu quả. Diego rất thích phô diễn nhưng các động tác của ông đều thực sự hiệu quả. Ông ấy thích thu hút sự chú ý, và cho người ta thấy ông ấy giỏi như thế nào với trái bóng trong chân. Messi thì giống Pelé hơn. Như O Rei, Messi sở hữu một khả năng đặc biệt trong việc tối ưu hóa hiệu quả của một động tác, một phẩm chất mà Neymar không có. Anh ấy chỉ cần một vài động tác là có thể tạo ra một cơ hội ghi bàn. Tôi chưa bao giờ thấy Pelé lạm dụng việc rê dắt, hay mất thời gian rê dắt chỉ để cho vui. Ông ấy lướt qua đối thủ với mục đích duy nhất là tiến tới khung thành. Như Messi. Phong cách chơi bóng của Pelé là thứ thuần chất. Giống như một nhà văn vĩ đại chỉ trong vài từ đã có thể nói hết mọi điều cần nói, trong khi những người khác viết hết trang này tới trang nọ nhưng không diễn đạt được gì hoặc diễn đạt được rất ít.”
21 Hoa mỹ, khoa trương - N.D.
“Một người Brazil giống một người Argentina và một người Argentina giống một người Brazil, nghe có vẻ sai sai nhỉ? Nhưng hãy để tôi làm rõ điều này: Neymar không cùng đẳng cấp với Pelé (đó là người giỏi nhất) hay Maradona (với những bộ kỹ năng dường như vô hạn) hay Messi, ít nhất là ở thời điểm này. Cậu ấy có thể vươn tới trình độ đó trong tương lai hay không thì còn phải chờ.”