3.GIÁ TRỊ CHO DÀI HẠN, TĂNG TRƯỞNG CHO NGẮN HẠN

Xu hướng là bạn của bạn. Đừng rối trí với thị trường giá lên.

- Hai câu "châm ngôn" phổ biến ở Phố Wall

Chúng ta đã biết ở Chương 2 rằng Warren Buffett thích những cổ phiếu bị định giá thấp. Ông dựa phần lớn vào phân tích chiết khấu dòng tiền để tìm ra chúng. Ông tính toán giá trị nội tại và tập trung sự chú ý của mình vào những công ty và những cổ phiếu có thể mua được với giá thấp hơn. Vì cổ phiếu giá trị thường bị định giá thấp nhiều hơn so với cổ phiếu tăng trưởng nên Buffett phải lựa chọn chặt chẽ giữa giá trị và tăng trưởng, và trong hầu hết các trường hợp, ông chọn giá trị. Dựa vào những kiến thức căn bản, ông biết rằng cổ phiếu tăng trưởng thường được định giá cao. Thông thường, các nhà đầu tư thích đuổi theo sự tăng trưởng, và do cổ phiếu tăng trưởng quá phổ biến nên giá của chúng có thể trở nên quá cao, không thích hợp để mua đối với các nhà đầu tư muốn nắm giữ cổ phiếu dài hạn như Buffett. Tuy nhiên, cổ phiếu giá trị lại thường không được ưa thích trên thị trường. Do ít quan tâm đến những cổ phiếu này nên các nhà đầu tư sắc sảo thường chọn mua những cổ phiếu giá trị với mức giá thấp hơn giá trị nội tại của nó.

Cần lưu ý là thậm chí những cổ phiếu tăng trưởng đôi khi cũng bị định giá thấp bằng phương pháp phân tích chiết khấu dòng tiền, nhưng xác suất bị định giá thấp thường cao hơn đối với những cổ phiếu giá trị. Do đó, nếu tiến hành phân tích chiết khấu dòng tiền phức tạp không phải là việc dễ dàng đối với bạn, thì bạn không nên đi quá xa con đường của Buffett khi bạn tập trung vào những cổ phiếu giá trị có hệ số thấp.

Nhưng vượt qua thị trường bằng cách theo đuổi một chiến lược giá trị chặt chẽ liệu có thực sự khả thi không? Mặc dù chiến lược đầu tư của Berkshire Hathaway không hướng vào giá trị một cách tuyệt đối, nhưng nó hướng vào giá trị hơn là tăng trưởng. Và cổ phiếu Berkshire hàng năm đều tăng giá hơn 20% trong vài thập kỷ qua. Rõ ràng, thiên hướng giá trị đã mang lại những lợi ích tuyệt vời cho Buffett và các cổ đông của Berkshire. Hiệu quả của Berkshire quả thực là hết sức xuất sắc, nhưng đó chỉ là một ví dụ mà thôi. Có bằng chứng nào khác thuyết phục hơn có thể chứng minh rằng chiến lược đầu tư hướng vào giá trị sẽ tốt hơn chiến lược đầu tư hướng vào tăng trưởng không?

Câu trả lời là có. Giá trị thường xuyên cho hiệu quả vượt trội hơn tăng trưởng – nhưng chỉ đúng trong dài hạn. Thực sự, để trở thành một nhà đầu tư giá trị thành công, bạn cần phải có sự kiên nhẫn ít nhất cũng như sự kiên nhẫn của Warren Buffett. Buffett thường xuyên nhấn mạnh đến giá trị của hoạt động đầu tư dài hạn. Ông không bằng lòng với việc mua bán cổ phiếu ngắn hạn, mang tính "lướt sóng". Buffett không quan tâm đến việc kiếm tiền nhanh. Ông biết rằng đầu tư giá trị không thể làm cho bất kỳ người nào trở nên giàu có chỉ sau một đêm. Nếu đó là điều bạn đang tìm kiếm, bạn sẽ thất vọng. Để trở thành nhà đầu tư giá trị thành công, bạn cần có mục tiêu nắm giữ cổ phiếu ít nhất là 5 năm, hoặc lâu hơn. Thực ra, bạn càng sẵn sàng chờ đợi thì xác suất thành công của chiến lược giá trị của bạn càng lớn.

TĂNG GẤP 7 LẦN TIỀN CỦA BẠN TRONG 10 NĂM

Hình 3.1 được lấy từ những dữ liệu được xuất bản trong một cuộc nghiên cứu học thuật nổi tiếng do Eugene Fama và Kenneth French tiến hành. Các tác giả đã kiểm tra hiệu quả hoạt động dài hạn của những cổ phiếu giá trị và cổ phiếu tăng trưởng. Trước hết, họ lấy tất cả những cổ phiếu trên Sàn Giao dịch Chứng khoán New York, Sàn Giao dịch Chứng khoán Mỹ, và NASDAQ để có được những dữ liệu đáng tin cậy. Sau đó, họ chia chúng thành 10 nhóm dựa vào tỷ số giá trên giá trị sổ sách (P/B). (Thực ra, các tác giả đã sử dụng tỷ số giá trị sổ sách trên giá, đơn giản là nghịch đảo của tỷ số P/B). Nhóm 1 bao gồm những cổ phiếu thiên về giá trị cao nhất. Nhóm 10 bao gồm những cổ phiếu thiên về tăng trưởng nhất.

Fama và French đã phân tích một khoảng thời gian 27 năm, bao gồm cả những thị trường giá lên lẫn thị trường giá xuống(16). Họ tính toán thu nhập trung bình hàng tháng cho từng nhóm, và những gì họ khám phá ra là cả một sự kinh ngạc. Những cổ phiếu giá trị mang lại kết quả vượt trội nhiều lần so với những cổ phiếu tăng trưởng. Trung bình, các cổ phiếu thuộc nhóm thiên về giá trị nhất – Nhóm 1 – tăng giá gần 7 lần sau 10 năm. Điều này có nghĩa là tỷ suất thu nhập trung bình hàng năm là khoảng 21%. Một cách trùng hợp, con số này rất gần với hiệu quả hoạt động dài hạn thực tế của Berkshire. Tuy nhiên, những cổ phiếu thiên về tăng trưởng nhất – những cổ phiếu thuộc nhóm 10 – chỉ tăng giá khoảng gấp đôi trong 10 năm. Con số này dẫn đến mức tỷ suất thu nhập trung bình hàng năm dưới 8% - một con số đáng thất vọng.

Theo những kết quả này, Buffett tỏ ra hoàn toàn đúng đắn, dù ông chỉ dựa vào bản năng và sự suy luận hợp lý thường tình. Các nhà đầu tư dài hạn nên tập trung vào giá trị, không nên hướng vào tăng trưởng.

Tuy nhiên, phương pháp của Fama và French không thể so sánh một cách tương đồng với chiến lược đầu tư của Buffett. Buffett không ra quyết định đầu tư chỉ dựa vào hệ số giá trên giá trị sổ sách. Ông xem xét tất cả các yếu tố khác, bao gồm giá trị nội tại, tỷ suất thu nhập trên vốn chủ sở hữu, tỷ suất lợi nhuận, và có lẽ quan trọng nhất đối với ông, là chiến lược kinh doanh của bộ máy quản lý (như chúng ta sẽ thấy trong Chương 5).

Ngoài ra, khi Buffett thực hiện một quyết định đầu tư, ông có khuynh hướng nắm giữ cổ phiếu trong một khoảng thời gian rất dài. Phương pháp của Fama và French không đi theo một phương pháp mua và nắm giữ đơn giản. Nó thực sự đòi hỏi nhiều nỗ lực giám sát và tái lập cân bằng. Xét cho cùng, cổ phiếu giá trị trong năm nay có thể trở thành cổ phiếu tăng trưởng trong năm tới, trong trường hợp này nó sẽ rời khỏi nhóm này mà rơi vào nhóm khác. Nhưng Buffett không thường xuyên tái lập cân bằng cho danh mục của mình như vậy. Ông không loại bỏ một cổ phiếu và mua một cổ phiếu khác chỉ vì giá và hệ số giá của chúng vừa thay đổi. Với một vài ngoại lệ, khi Buffett mua một mã cổ phiếu, ông thường kiên trì nắm giữ nó trong thời gian rất dài. Điều này vẫn đúng ngay cả khi giá cổ phiếu bất ngờ sụt giảm hoặc giá cổ phiếu tăng lên nhanh hơn mức độ mà ông đánh giá ban đầu. Thực ra, như chúng ta sẽ biết trong Chương 4, Buffett thích nghĩ đến khía cạnh mua lại doanh nghiệp, chứ không phải mua cổ phiếu. Nếu bạn sở hữu một doanh nghiệp, có lẽ bạn chỉ xem xét bán nó đi bởi vì bạn có thể nhận được mức giá thật cao. Tuy nhiên, Buffett không làm như vậy. Buffett thích mua. Bán doanh nghiệp không phải là điều bình thường đối với ông.

CÓ CHUYỆN GÌ VỚI NƯỚC Ý THẾ?

Trong nhiều năm, Buffett không quan tâm đến các thị trường quốc tế. Ông chỉ tập trung vào các công ty và cổ phiếu Mỹ. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, ông đã bắt đầu chú ý đến những thị trường khác trên thế giới. Ví dụ, ông đã mua lại Iscar Metalworking, một công ty Israel (được thảo luận trong Chương 5) vào năm 2006. Ông cũng mua cổ phiếu PetroChina (nhưng ông đã bán PetroChina năm 2007). Xét đến sự quan tâm ngày càng tăng của Buffett đến việc đầu tư ra nước ngoài, sẽ hợp lý hơn khi đặt câu hỏi liệu cổ phiếu giá trị cho mức thu nhập cao hơn mức trung bình của thị trường ở tất cả các nước hay chỉ ở Mỹ mà thôi.

May mắn là Fama và French cũng tự hỏi điều tương tự. Họ mở rộng cuộc nghiên cứu của mình để gộp luôn dữ liệu từ 12 thị trường lớn ngoài Mỹ. Họ đã kiểm tra một giai đoạn 20 năm và phần lớn những gì họ khám phá ở những nước khác cũng giúp xác nhận những kết quả ban đầu của họ đối với nước Mỹ. Cổ phiếu giá trị mang lại hiệu quả vượt trội so với cổ phiếu tăng trưởng ở 11 trên 12 thị trường ngoài Mỹ. Vì một số lý do nào đó, Ý là nước duy nhất đi ngược lại xu hướng trên. Chiến lược đầu tư dài hạn hướng vào giá trị của Buffett tỏ ra có hiệu quả ở hầu hết mọi nơi trên hành tinh này.

GIÁ TRỊ ĐÃ LÀ TỐT, GIÁ TRỊ VỚI MỨC VỐN HÓA NHỎ CÀNG TỐT HƠN

Berkshire Hathaway đã mang lại thu nhập đặc biệt xuất sắc trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, Buffett đã cảnh báo rằng Berkshire có thể không duy trì được sự xuất sắc đó trong tương lai. Bởi vì công ty đã trở nên quá lớn để duy trì hiệu quả hoạt động như cũ theo cách thức cũ. Thực ra, các nhà quan sát thị trường từ lâu đã lưu ý rằng tốc độ tăng trưởng thường chậm lại khi một công ty phát triển lớn hơn. Họ nhận thấy những công ty nhỏ thường tạo ra thu nhập lớn nhất.

Nghiên cứu của Fama và French đã thuyết phục nhiều nhà quản lý tài chính rằng giá trị mang lại hiệu quả vượt trội hơn tăng trưởng trong dài hạn. Nhưng các nhà nghiên cứu cũng muốn biết liệu quy mô doanh nghiệp có ý nghĩa gì không. Buffett có đúng không khi nghĩ rằng Berkshire sẽ ít có khả năng mang lại những khoản thu nhập vượt trội bởi vì nó đã trở nên quá lớn?

Như đã làm trước đây, Fama và French lấy tất cả các cổ phiếu mà họ có thể nhận được dữ liệu đáng tin cậy và chia chúng thành 10 nhóm. Nhưng thay vì phân nhóm chúng dựa trên tỷ số P/B, lần này họ phân nhóm các cổ phiếu dựa trên giá trị vốn hóa thị trường. Nhóm 1 trong Hình 3.2 bao gồm những cổ phiếu có giá trị vốn hóa thị trường nhỏ nhất. Nhóm 10 bao gồm những cổ phiếu có giá trị vốn hóa thị trường lớn nhất. Kết quả trung bình cho thời gian nắm giữ 10 năm được thể hiện trong sơ đồ: cổ phiếu có mức vốn hóa nhỏ tăng giá gần 6 lần sau 10 năm, cổ phiếu có mức vốn hóa lớn nhất tăng giá chưa đến 3 lần.

Như chúng ta đã biết trong Chương 1, Buffett sẽ hối thúc hầu hết các nhà đầu tư đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình một cách rộng rãi. Ông khuyến nghị họ nên sử dụng các quỹ đầu tư để đạt được mục tiêu này. Vì thế, vì mục đích đa dạng hóa, Buffett có thể nói rằng các nhà đầu tư nên sở hữu cả cổ phiếu của công ty có mức vốn hóa nhỏ lẫn công ty có mức vốn hóa lớn. Tất nhiên, nếu muốn thực sự đa dạng hóa, họ cũng nên sở hữu cả cổ phiếu giá trị lẫn cổ phiếu tăng trưởng.

Nhưng dựa trên những kết quả của Fama và French, rõ ràng các nhà đầu tư dài hạn muốn tối đa hóa thu nhập của mình cần xây dựng danh mục đầu tư hướng về cổ phiếu giá trị của những công ty có mức vốn hóa nhỏ. Sở thích của Buffett dành cho những cổ phiếu giá trị đã rất nổi tiếng. Tuy nhiên, những cổ phiếu có mức vốn hóa thị trường nhỏ lại không phải là điều ông hay làm. Với ông, việc này không có tính thực tiễn dù ông thích sở hữu chúng đến mức nào đi nữa. Đó là do Berkshire Hathaway đã trở thành một tập đoàn khổng lồ với những khoản tiền rất lớn để đầu tư. Thật sự không khả thi đối với Buffett nếu ông chỉ muốn tập trung vào những công ty và cổ phiếu có mức vốn hóa thị trường nhỏ, vì chắc hẳn ông sẽ phải mua với một số lượng rất lớn. Mặc dù Buffett nghĩ ra việc đa dạng hóa rộng rãi là tốt cho hầu hết các nhà đầu tư và Berkshire ngày nay đã đa dạng hóa hơn trước, nhưng sự thực là Buffett vẫn thích duy trì danh mục đầu tư của Berkshire ở mức tập trung tương đối. Để đạt được điều này, ông phải tập trung vào những công ty và cổ phiếu có mức vốn hóa lớn. Xét về lượng tiền mặt mà Buffett đang nắm giữ, thực sự ông chẳng có lựa chọn nào khác!

Buffett thể hiện sở thích thu mua những công ty lớn một cách rất rõ ràng trong các báo cáo thường niên của Berkshire, được phát biểu rõ trong phần "Các tiêu chí thu mua". Vào tháng 5 năm 2007, Buffett nói ông đang tìm cách chi 40 đến 60 tỷ USD vào một vụ thu mua duy nhất. Mặc dù Buffett nổi tiếng là người chống lại việc bán bất cứ thứ gì, nhưng lúc đó ông nói sẽ xem xét bán đi một thứ gì đó để giúp tạo nguồn tài chính cho vụ thu mua này.

CÁC NHÀ GIAO DỊCH TẠO TÍNH THANH KHOẢN

Kết quả đã đủ sức thuyết phục. Giá trị quan trọng hơn so với tăng trưởng, và giá trị có mức vốn hóa nhỏ đánh bại giá trị có mức vốn hóa lớn. Hầu hết các cuộc nghiên cứu về đề tài này có khuynh hướng xác định dài hạn ở mức độ ít nhất là 5 năm. Nhiều chuyên gia cũng nghĩ đến dài hạn theo cách tương tự. Warren Buffett nghĩ dài hạn là 10 năm. Thời gian đầu tư càng dài thì giá trị càng có nhiều khả năng mang lại kết quả vượt trội so với tăng trưởng. Mặc dù ông thể hiện sở thích rõ ràng đối với giá trị hơn là tăng trưởng, nhưng chúng ta cũng đã thấy đôi khi Buffett cũng mua cổ phiếu tăng trưởng. Buffett nhận ra rằng các cổ phiếu tăng trưởng có thể bị định giá thấp khi phân tích bằng phương pháp chiết khấu dòng tiền.

Hơn nữa, sự thật là cổ phiếu tăng trưởng thực sự mang lại hiệu quả cao hơn cổ phiếu giá trị trong ngắn hạn. Tuy nhiên, những người ủng hộ Buffett thường chỉ trích ý tưởng đầu tư ngắn hạn. Thực tế, các nhà đầu tư giá trị dài hạn thậm chí còn từ chối công nhận những người nghĩ đến ngắn hạn là "nhà đầu tư"(17). Thay vào đó, họ gọi những người này là "người giao dịch"(18).

Có lẽ Warren Buffett là nhà đầu tư dài hạn, mua và nắm giữ thành công nhất, nhưng ông không phải là người duy nhất đề xướng chiến lược đầu tư này. Sáng lập viên quỹ Vanguard Jack Bogle là người ủng hộ nhiệt tình nhất cho ý tưởng đầu tư dài hạn thông qua các quỹ đầu tư. Những nhà đầu tư thành công khác đã áp dụng quan điểm đầu tư dài hạn trên thị trường bao gồm Peter Lynch, người điều hành quỹ Fidelity’s Magellan trong hơn 10 năm, và John Templeton, người sáng lập công ty Franklin Templeton Investments.

Buffett nói rằng thời gian nắm giữ được ông ưa thích là mãi mãi, mặc dù ông cũng tham gia vào một số giao dịch tương đối ngắn hạn. Vậy, sai lầm khi nghĩ về ngắn hạn là gì? Xét cho cùng, các nhà đầu tư ngắn hạn, hay người giao dịch, hoặc bất cứ từ ngữ nào bạn muốn gọi họ, không phải là người xấu. Cũng như tất cả các nhà đầu tư khác trên thị trường, họ cũng đơn thuần là cố gắng kiếm tiền. Sự khác biệt duy nhất là thời gian họ dự định nắm giữ cổ phiếu. Hơn nữa, nỗ lực và quyết tâm của các nhà giao dịch ngắn hạn nhằm đạt mức thu nhập cao hơn thị trường đã mang lại tính thanh khoản quý giá, có lợi cho cả những nhà đầu tư dài hạn. Hãy tưởng tượng thị trường sẽ ra sao nếu tất cả đều là những nhà đầu tư dài hạn. Sẽ có rất ít sự linh hoạt bởi có rất ít cổ phiếu được giao dịch thường xuyên. Khi đó Buffett và những người khác muốn mua cổ phiếu cho dài hạn sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc tìm ra người bán.

Còn những người muốn bán thì sao? Nhiều nhà đầu tư dài hạn cần phải bán cổ phiếu một cách thường xuyên – đặc biệt là sau khi họ nghỉ hưu – nhằm tạo ra ngân quỹ cần thiết để thanh toán các hóa đơn định kỳ. Nếu không có đủ người giao dịch trên thị trường sẵn sàng mua lại cổ phiếu, những người bán cổ phiếu dài hạn sẽ không còn may mắn nữa. Và nếu cổ phiếu không được giao dịch trong vài tuần hoặc thậm chí vài ngày, thì làm sao chúng ta biết được chúng thực sự có giá trị như thế nào? Chúng ta cũng không thể tin tưởng hoàn toàn vào những mức giá tham chiếu cũ rích được. Cổ phiếu của bạn thực sự có giá trị bao nhiêu nếu bạn không thể bán chúng đi một cách nhanh chóng khi cần?

Dù Buffett nghĩ như thế nào về hoạt động đầu tư ngắn hạn như một chiến lược có khả năng thành công, thì ít nhất ông cũng nhìn nhận sự thanh khoản quý giá mà những người giao dịch ngắn hạn cung cấp cho thị trường. Buffett biết rằng tính thanh khoản mang lại lợi ích cho tất cả những nhà đầu tư tham gia thị trường. Nó cũng có ích đối với các công ty. Xét cho cùng thì nếu nhà đầu tư không thể mua và bán khi họ muốn, thì các công ty sẽ phải đối mặt với mức chi phí tài chính cao hơn nhiều.

TẠI SAO CÁC NHÀ GIAO DỊCH NGẮN HẠN LẠI THÍCH TĂNG TRƯỞNG?

Nên nhớ rằng cách định nghĩa giá trị hoặc tăng trưởng theo truyền thống là tập trung vào các hệ số giá. Những sản phẩm có các hệ số giá thấp được gọi là cổ phiếu giá trị. Những cổ phiếu có các hệ số giá cao là cổ phiếu tăng trưởng. Nhưng có nhiều cách khác để định nghĩa tăng trưởng. Ví dụ, một cổ phiếu tăng trưởng có thể là một cổ phiếu có tốc độ tăng trưởng kỳ vọng cao đối với doanh số hoặc thu nhập. Nó cũng có các hệ số giá cao, nhưng không nhất thiết phải như vậy. Tuy nhiên, khi được định nghĩa theo cách truyền thống, hóa ra là cổ phiếu tăng trưởng thường thể hiện đà tăng trưởng(19) cao hơn.

Hiện nay, đà tăng trưởng là một từ khá nặng nề. Đó là vì các nhà đầu tư giá trị rất ghét các nhà đầu tư theo đà tăng trưởng(20), thậm chí họ còn bị xem thường hơn cả những nhà đầu tư tăng trưởng(21). Bạn có thể đoan chắc rằng Warren Buffett không phải là người ủng hộ cách đầu tư theo đà tăng trưởng. Đáng tiếc là, do từ chối tham gia vào chiến lược đầu tư đã được kiểm chứng qua thời gian, ông và các cổ đông Berkshire đã bị lỡ mất một số cơ hội tuyệt vời trong giai đoạn bùng nổ công nghệ vào những năm 1990.

Không nên nhầm lẫn giữa đầu tư theo đà tăng trưởng với đầu tư "lướt sóng" trong ngày. Mặc dù cả hai chiến lược này đều dựa vào câu châm ngôn lâu đời: "Xu hướng là bạn của bạn", nhưng chúng không giống nhau. Sự khác biệt chủ yếu là những người giao dịch "lướt sóng" tìm cách kiếm tiền trong những quãng thời gian cực kỳ ngắn. Họ có thể nắm giữ cổ phiếu của một công ty nào đó chỉ trong vài giờ - thậm chí ngắn hơn. Còn các nhà đầu tư theo đà tăng trưởng tìm kiếm lợi nhuận tốt qua thời gian nắm giữ lâu hơn. Thực tế, họ không có được sự kiên nhẫn của Buffett, nhưng thời gian nắm giữ điển hình của họ nằm trong khoảng từ 6 tháng đến 18 tháng. Trong nhiều trường hợp, quãng thời gian đó đủ dài để cho phép họ tận dụng việc xử lý thu nhập từ vốn dài hạn được nhiều người ưa thích.

Đúng là đầu tư theo đà tăng trưởng có rủi ro cao hơn đầu tư giá trị dài hạn và nó đòi hỏi mức độ giám sát cũng như mức độ giao dịch cao hơn, nhưng cũng có những bằng chứng xác đáng qua kinh nghiệm cho thấy sử dụng chiến lược này có thể là một cách đầu tư mang lại lợi nhuận lớn. Một trong những cuộc nghiên cứu nghiêm túc đầu tiên về đà tăng trưởng đã được Narasimhan Jegadeesh và Sheridan Titman tiến hành. Họ khám phá ra rằng thực ra các nhà đầu tư có thể tạo ra được những khoản lợi tức to lớn bằng cách bán đi những cổ phiếu có hiệu quả kém trong sáu tháng trước đó và mua lại những cổ phiếu có hiệu quả cao trong cùng thời gian này. Những khoản lợi nhuận phát sinh từ việc vận dụng chiến lược này không thể giải thích được bằng yếu tố rủi ro. Hơn nữa, những khoản lợi nhuận ấy đủ lớn để có thể gánh được các chi phí giao dịch. Kết quả cho thấy, chiến lược đầu tư dựa vào đà tăng trưởng có hiệu quả tốt nhất trong khung thời gian 12 tháng. Thực ra, các nhà nghiên cứu khám phá ra rằng đến tháng thứ 24, gần một nửa khoản lợi nhuận đã tích lũy sẽ biến mất (xem hình 3.3).

Một vài năm sau, Jegadeesh kết hợp cùng với hai nhà kinh tế khác, Louis Chan và Josef Lakonishok, để tiến hành và công bố một nghiên cứu khác về đà tăng trưởng với tính chất toàn diện hơn. Một trong những khám phá thú vị hơn của họ là những cổ phiếu có hiệu quả nhất theo chiến lược đà tăng trưởng này cũng là những cổ phiếu mà các nhà lý thuyết truyền thống định nghĩa là cổ phiếu tăng trưởng. Nói cách khác, những cổ phiếu có hiệu quả cao nhất là những cổ phiếu có tỷ số P/B cao nhất. Hóa ra, chúng cũng là những cổ phiếu mang lại chỉ số SUE cao nhất.

Chỉ số SUE được viết tắt từ tiếng Anh Standardized Unexpected Earnings (Thu nhập Kỳ vọng Quy chuẩn). Đây là cách rất phù hợp để xác định tầm quan trọng mà nhà đầu tư nên gán cho những khoản thu nhập đáng ngạc nhiên. Chỉ số SUE được định nghĩa là sự chênh lệch giữa thu nhập trên cổ phần (EPS) thực sự của công ty và mức ước tính thống nhất được chia bằng độ lệch chuẩn của tất cả những ước tính của các nhà phân tích. Nếu các nhà phân tích có sự đồng thuận lớn về mức thu nhập kỳ vọng của công ty, thì độ lệch chuẩn sẽ rất nhỏ. Trong trường hợp này, công ty sẽ thành công lớn nếu có thu nhập thấp hơn mức ước tính thống nhất một hoặc hai xu(22). Chỉ số SUE sẽ lớn (nhưng âm) bởi vì mẫu số nhỏ. Việc không hoàn thành kế hoạch thu nhập khá nhỏ có thể dẫn đến việc cổ phiếu bị bán tháo.

Ngược lại, nếu các nhà phân tích không thể thống nhất được mức thu nhập mà công ty có thể đạt được và sự ước tính của họ chênh lệch rất lớn, thì độ lệch chuẩn sẽ lớn. Khi điều này xảy ra, sẽ chẳng có gì ngạc nhiên nếu thu nhập trên cổ phần (EPS) thực sự chênh lệch so với mức ước tính thống nhất chỉ vài xu. SUE sẽ nhỏ vì mẫu số lớn hơn. Giá cổ phiếu sẽ không phản ứng dữ dội so với trường hợp trên.

Nhiều nhà đầu tư không quen với chỉ số SUE bởi nó thường không được tính sẵn trên những trang web tài chính mà họ thường truy cập. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư chuyên nghiệp rất thích chỉ số này và sẵn sàng trả nhiều tiền để có thông tin này.

Chắc hẳn Warren Buffett cũng biết tất cả về chỉ số SUE. Tuy nhiên, Buffett cực lực chỉ trích những thước đo tập trung vào thu nhập hàng quý. Ông nghĩ rằng các nhà quản lý đã dành quá nhiều thời gian để suy nghĩ về những kết quả ngắn hạn và không đủ thời gian suy nghĩ về chiến lược hoạt động trong dài hạn. Chúng ta sẽ thấy trong Chương 10 rằng nếu làm theo Buffett thì các tập đoàn sẽ chấm dứt việc cung cấp những báo cáo hướng dẫn thu nhập hàng quý rất quan trọng.

Buffett có thể bỏ qua nó, nhưng nhiều nhà đầu tư chuyên nghiệp chú ý rất nhiều đến chỉ số SUE. Thú vị thay, những bằng chứng học thuật chỉ ra rằng họ đúng khi làm như vậy. Điều cơ bản là các cổ phiếu thể hiện đà tăng trưởng, và cổ phiếu tăng trưởng nào có chỉ số SUE lớn nhất sẽ thể hiện đà tăng trưởng lớn nhất. Tuy nhiên, cũng như bất cứ chiến lược đầu tư nào khác, bao gồm cả chiến lược của Buffett, đầu tư theo đà tăng trưởng chỉ có hiệu quả trung bình. Nó chắc chắn không có hiệu quả trong từng trường hợp đơn lẻ. Không thể nghi ngờ rằng trọng tâm mua và nắm giữ cổ phiếu dài hạn của Buffett đã mang lại những lợi ích rất lớn cho Berkshire Hathaway và các cổ đông. Nhưng cách thức của Buffett không phải là cách đầu tư duy nhất mang lại lợi nhuận. Thực tế, việc Buffett từ chối xem xét những chiến lược thay thế nhiều khi đã làm cho tập đoàn của ông lỡ nhiều cơ hội tốt.

ĐẦU TƯ THEO ĐÀ TĂNG TRƯỞNG VÀ BONG BÓNG DOT-COM

Các giao dịch "lướt sóng" trong ngày diễn ra khá phổ biến trong thời kỳ bùng nổ công nghệ vào cuối thập niên 1990. Nhưng nó nhanh chóng đánh mất sự hấp dẫn khi bong bóng dot-com nổ tung và tất cả các loại cổ phiếu sụt giảm mạnh. Tất nhiên, ngành công nghệ, nơi phần lớn sự quan tâm hướng vào đó, chính là khu vực chịu mất mát nhiều hơn cả. Chắc hẳn sự thật này đã mang lại cho Buffett ít nhiều thỏa mãn. Suy cho cùng, ông đã không ngừng bị chỉ trích bởi rất nhiều người vì đã bỏ lỡ làn sóng công nghệ. Nhưng một khi sự bùng nổ chấm dứt, phương pháp giá trị dài hạn của ông lại một lần nữa trở thành khuynh hướng được ưa thích. Thực tế, giá cổ phiếu Berkshire Hathaway rớt mạnh năm 1999 và bắt đầu tăng vọt lại năm 2000 trong khi phần còn lại của thị trường rơi vào giai đoạn bán tháo kéo dài.

Nhiều nhà đầu tư giá trị hỉ hả khi nhìn thấy bong bóng dot- com nổ tung. Trên hết, tất cả đều luôn nói rằng: "Đừng nhầm lẫn trí tuệ với thị trường giá lên". Mặc dù đầu tư theo đà tăng trưởng không giống như các giao dịch "lướt sóng" trong ngày, nhưng những người áp dụng chiến lược đà tăng trưởng vào cuối thập niên 1990 và mua những cổ phiếu có mức tăng trưởng cao với chỉ số SUE lớn trước khi chúng không còn được ưa thích đã gánh chịu những khoản lỗ khổng lồ. Điều này không có gì ngạc nhiên. Xét cho cùng, cũng như tất cả mọi chiến lược đầu tư khác, đầu tư theo đà tăng trưởng chỉ có hiệu quả ở mức trung bình – không phải lúc nào cũng tốt. Có nghĩa là, không có chiến lược đầu tư nào hoàn hảo cả. Ngay cả đầu tư giá trị cũng không đảm bảo mang lại hiệu quả cao.

Tuy có những khoản lỗ, không nên đánh giá đầu tư theo đà tăng trưởng một cách quá gay gắt. Bạn có thể ngạc nhiên khi biết rằng chiến lược đà tăng trưởng chặt chẽ lẽ ra đã trở nên có lợi nhuận trở lại sau khi bong bóng dot-com bị nổ tung. Điều này là do một vài tháng sau khi bán tháo, phương pháp đà tăng trưởng đã nhắc nhở các nhà đầu tư cần bán đi chính những cổ phiếu công nghệ đang lao dốc. Do những cổ phiếu này tiếp tục lao dốc đến hết năm 2002 nên lợi nhuận thu được từ việc bán sớm chúng là rất lớn.

Tuy nhiên, không thể chối cãi rằng đầu tư theo đà tăng trưởng đòi hỏi phải làm việc nhiều hơn và làm cho nhà đầu tư gặp nhiều rủi ro hơn phương pháp giá trị đơn giản của Buffett, tức mua và nắm giữ cổ phiếu dài hạn. Như đã nêu, đầu tư theo đà tăng trưởng đòi hỏi sự giám sát không ngừng và xoay vòng cổ phiếu nhanh. Sự giao dịch với cường độ lớn hơn dẫn đến việc công nhận mức thu nhập từ vốn thường xuyên hơn và nghĩa vụ thuế gắn liền với nó, cũng như chi phí giao dịch tăng cao hơn. Tuy nhiên, nhờ mạng Internet, chi phí giao dịch ngày nay có thể duy trì ở mức rất thấp. Những ngày tháng mà bạn phải chi hơn 100 USD tiền hoa hồng cho người môi giới chứng khoán chuyên nghiệp chỉ để thực hiện một giao dịch đơn giản nay đã qua rồi. Giờ đây, nhiều công ty môi giới chứng khoán trên mạng tính tiền không đầy 10 USD cho một giao dịch, hầu như bất kể lượng cổ phiếu được mua hoặc bán. Một công ty lớn thậm chí đã bắt đầu quảng cáo về những giao dịch miễn phí môi giới.

Tóm lại, đầu tư theo đà tăng trưởng không dành cho tất cả mọi người. Dĩ nhiên nó cũng không dành cho Warren Buffett, và có thể không thích hợp đối với bạn. Tuy nhiên, sẽ sai lầm khi tin rằng chỉ có những nhà đầu tư giá trị mới kiếm được tiền. Một sai lầm khác là cho rằng đầu tư giá trị luôn vượt trội hơn so với những chiến lược đầu tư khác, bao gồm cả phương pháp dựa vào đà tăng trưởng. Giá trị chắc chắn vượt trội so với tăng trưởng xét trong dài hạn, nhưng có rất nhiều bằng chứng cho thấy tăng trưởng và đà tăng trưởng có hiệu quả hơn so với chiến lược mua và nắm giữ hướng vào giá trị trong những khung thời gian ngắn hơn.

Phương pháp giá trị dài hạn của Buffett dễ hiểu và thậm chí rất dễ thực hiện bởi nó không đòi hỏi nhiều nỗ lực. Thậm chí bạn có thể gọi đó là phương pháp tiếp cận đầu tư dành cho người lười biếng. Những người theo chiến lược giá trị chỉ cần mua một danh mục cổ phiếu rồi bỏ đi tắm biển hoặc chơi golf và tận hưởng cuộc sống. Thực chất, đầu tư giá trị có thể mang lại lợi nhuận rất lớn.

Nhưng đầu tư theo đà tăng trưởng cũng có thể mang lại lợi nhuận lớn. Phương pháp này không dễ hiểu như phương pháp đầu tư giá trị, và việc thực thi cũng khó hơn. Nó đòi hỏi bạn phải bỏ ra nhiều công sức hơn. Tuy nhiên, không giống như giao dịch "lướt sóng", đầu tư theo đà tăng trưởng không buộc bạn phải luôn dán mắt vào màn hình máy tính suốt ngày.

Tuy nhiên, phương pháp đầu tư tốt nhất dành cho bạn do bạn quyết định. Nó tùy thuộc vào mục tiêu mà bạn đang cố gắng hoàn thành. Nếu bạn là một nhà đầu tư kiên nhẫn với khung thời gian đầu tư dài hạn và bạn không thích phải giám sát các hạng mục đầu tư của mình quá thường xuyên, thì phương pháp đầu tư giá trị dài hạn của Buffett chính là cách tốt nhất. Nhưng nếu bạn muốn nhìn thấy thu nhập tăng lên nhanh hơn và có thể chịu được rủi ro nhiều hơn, và nếu bạn sẵn sàng dành nhiều thời gian để giám sát các khoản đầu tư của mình, thì phương pháp đầu tư đà tăng trưởng sẽ làm bạn hài lòng hơn. Dù bạn chọn bất cứ phương pháp nào, thì ít nhất bạn cũng cần nhận thức được phương pháp nào có hiệu quả - và phương pháp nào không hiệu quả - trong dài hạn cũng như ngắn hạn. Chỉ biết được một nửa câu chuyện có thể dẫn đến những kỳ vọng phi thực tế, thậm chí nó có thể làm cho một nhà đầu tư có ý định tốt gặp phải những rắc rối khó giải quyết.

TÓM TẮT CHƯƠNG 3

• Buffett là nhà đầu tư dài hạn. Nếu ông buộc phải chọn một cách chặt chẽ giữa giá trị và tăng trưởng, chắc hẳn ông sẽ nghiêng về giá trị. Các bằng chứng thực nghiệm cho thấy ông đúng khi làm như vậy. Những cổ phiếu giá trị sẽ vượt trội so với những cổ phiếu tăng trưởng trong dài hạn. Một cuộc nghiên cứu đã khám phá ra rằng với thời gian nắm giữ 10 năm, cổ phiếu giá trị mang lại hiệu quả cao hơn cổ phiếu tăng trưởng hơn ba lần. Nếu bạn muốn mua cổ phiếu và nắm giữ dài hạn, hãy hướng danh mục đầu tư của mình về các cổ phiếu giá trị và tránh xa những cổ phiếu tăng trưởng.

• Do Berkshire Hathaway đã phát triển quá lớn, Buffett buộc phải chọn những cổ phiếu và công ty có giá trị vốn hóa lớn để đầu tư. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy cổ phiếu của các công ty có giá trị vốn hóa nhỏ tỏ ra vượt trội hơn các cổ phiếu có giá trị vốn hóa lớn trong dài hạn. Những người mua và nắm giữ cổ phiếu dài hạn nên hướng danh mục đầu tư của mình về các cổ phiếu có giá trị vốn hóa nhỏ.

• Các nghiên cứu cũng chứng minh cổ phiếu thể hiện đà tăng trưởng. Những cổ phiếu trong quá khứ gần có hiệu quả tốt thường có khuynh hướng tiếp tục có hiệu quả cao trong tương lai gần. Những cổ phiếu có hiệu quả thấp trong quá khứ gần cũng có khuynh hướng kém hiệu quả trong tương lai gần. Đà tăng trưởng có vẻ duy trì trong khoảng thời gian 12 tháng. Ngoài ra, những cổ phiếu tăng trưởng có mức thu nhập ngoài kỳ vọng lớn nhất cũng thể hiện mức độ đà tăng trưởng lớn nhất. Việc Buffett từ chối xem xét đầu tư theo đà tăng trưởng đã làm cho các cổ đông của ông mất mát nhiều trong thời kỳ bùng nổ công nghệ của thập niên 1990. Song, điều này góp phần cách ly họ khỏi làn sóng bán tháo cổ phiếu bắt đầu từ năm 2000. Mặc dù cổ phiếu giá trị thể hiện sự vượt trội hơn cổ phiếu tăng trưởng trong dài hạn, nhưng rõ ràng cổ phiếu tăng trưởng mang lại kết quả tốt hơn cổ phiếu giá trị trong những kỳ hạn đầu tư ngắn hơn. Các nhà đầu tư tìm kiếm thu nhập lớn hơn trong kỳ hạn đầu tư ngắn hơn nên tập trung vào những cổ phiếu tăng trưởng có đà tăng trưởng mạnh. Tuy nhiên, họ cần nhận thức rằng chiến lược này cũng gắn liền với rủi ro lớn hơn.

• Trọng tâm hướng vào dài hạn của Buffett giúp ông giảm chi phí giao dịch và thuế. Đầu tư theo đà tăng trưởng đòi hỏi nhiều nỗ lực giám sát, tần suất giao dịch cao và dẫn đến mức thuế lớn hơn. Những người theo phương pháp mua và nắm giữ cổ phiếu dài hạn có thể dành nhiều thời gian để hưởng thụ cuộc sống hơn. Những người thiên về phương pháp đầu tư theo đà tăng trưởng phải làm việc chăm chỉ hơn và họ cũng phải gánh chịu chi phí cao hơn.