Câu Hỏi 58
Trong tất cả những việc mà chúng tôi làm cùng nhau, đặc biệt là trong những cuộc nói chuyện, vợ tôi luôn chỉ chú trọng vào bản thân và rất ích kỷ, đến mức mà cô ấy dường như hoàn toàn không biết đến những sở thích hay nhu cầu của tôi. Làm thế nào tôi có thể khiến cô ấy thỉnh thoảng biết nghĩ đến người khác?
Tôi đang ngồi cùng với một vài nhân viên của DCI Mexico trong một hốc nhỏ, được sơn trắng, ngay bên ngoài nhà hát của Bảo tàng Nghệ thuật Soumaya ở thành phố Mexico. Bảo tàng này mới được Carlos Slim cho xây dựng để tưởng nhớ vợ ông; nó sở hữu một bộ sưu tập đầy ấn tượng các tác phẩm của Rodin. Nhân tiện, tôi cũng xin nói thêm, lúc này, ngài Slim đang là người giàu nhất thế giới, đứng trên cả Bill Gates và Warren Buffett.
Khi tôi sắp thực hiện một bài nói chuyện buổi tối ở đây thì Rodrigo quay sang và hỏi tôi câu hỏi này. Cho đến nay thì chúng ta đã nói đến chủ đề này theo nhiều cách khác nhau ở trong cuốn sách nhưng lần này chúng ta hãy thử tiếp cận từ khía cạnh Đạo.
“Nếu là tôi,” tôi nói, “thì tôi sẽ cố gắng khiến cô ấy nghĩ về Đạo.”
“Đạo… tôi đã từng nghe đến cái này rồi,” Rodrigo nói, “nhưng tôi nghĩ là mình không hiểu rõ nó lắm.”
“Theo tiếng Hán thì nó có nghĩa là con đường,” tôi trả lời, “nhưng nó có một ý nghĩa đặc biệt trong cuốn sách kinh điển của Trung Quốc nói về chủ đề này, đó là Đạo Đức Kinh. Từ kinh có nghĩa là ‘quyển sách cổ về trí tuệ’ còn Đức có nghĩa là ‘phẩm hạnh.’ Vì vậy, ý tưởng của nó là phẩm hạnh trở thành một con đường.”
“Nghe hay đấy,” Rodrigo nói, “nhưng làm thế nào có thể áp dụng Đạo này vào việc sửa chữa tính ích kỷ của Fernanda?”
“Được rồi,” tôi trả lời. “Chúng ta hãy bắt đầu với con rắn và sợi dây thừng.”
“Tôi biết về cái đó,” cậu nói. “Ông đang đi bộ qua khu vườn Arizona của mình vào buổi tối thì đột nhiên ông nhìn xuống và thấy một con rắn đuôi chuông đang nằm chắn ngang con đường phía trước. Ông nhảy và kêu lên nhưng rồi ông nhận ra đó chỉ là một sợi dây thừng cũ kỹ. Ông bình tĩnh lại và cảm thấy mình có chút ngu ngốc vì đã quá sợ hãi.”
“Chính xác. Mấu chốt ở đây là mọi việc không hề giống như bạn nghĩ chút nào. Và khi bạn không biết điều này, bạn có thể thực sự làm tổn thương chính mình nếu chẳng may bạn trượt chân và ngã lúc bạn nhảy tránh khỏi ‘con rắn mà không phải là con rắn.’
Ích kỷ - chỉ quan tâm đến bản thân mình - cũng mắc cùng lỗi đó. Nó không hề có tác dụng, nó không thể có tác dụng, vì nó giả sử thế giới hoạt động theo một cách nhất định nào đó trong khi thế giới không hề hoạt động theo cách đó một chút nào. Khi bạn ích kỷ là bạn đang chống lại cách thế giới thực sự hoạt động theo - bạn đang chống lại Đạo.
Ích kỷ không bao giờ có tác dụng
Khi bạn chống lại Đạo, bạn sẽ luôn luôn thất bại. Hãy khiến Fernanda - hãy khiến bất kỳ người bình thường có lý trí nào - thấy được rằng họ đang làm tổn thương chính bản thân mình khi trở nên ích kỷ và như vậy, họ sẽ tự mình dừng việc đó lại.”
“Thế làm sao tôi có thể dạy cô ấy về Đạo?” Cậu hỏi.
“Ở Tây Tạng có một bài thơ rất hay về việc này,” tôi trả lời. “Nó như sau:
Cầu chúc cho tôi luôn luôn nâng niu từng sinh vật sống,
Hiểu được rằng - để đạt đến mục tiêu tối hậu -
Chúng còn quý giá hơn một viên đá quý
Mà thực hiện mọi điều ước của bạn.
Họ đang nói về một viên đá quý trong truyền thuyết của Ấn Độ cổ đại; nó giống như cây đèn thần của Aladdin. Bạn xin viên đá bất cứ thứ gì bạn muốn và thứ đó sẽ đột nhiên xuất hiện.
Những người xung quanh chúng ta cũng như thế. Nếu bạn ích kỷ - nếu bạn lờ đi ước muốn của người khác, nếu bạn lờ đi nhu cầu của người khác - thì bạn sẽ không có đất để gieo các hạt giống của mình, và mọi việc bạn làm đều sẽ thất bại.
Hãy dạy Fernanda về các hạt giống; đó là Đạo, đó là Con đường Phẩm hạnh. ‘Phẩm hạnh’ ở đây có nghĩa là tốt với mọi người, cố gắng để ý đến các nhu cầu của họ và giúp họ có được chúng. Khi bạn làm vậy là bạn đang gieo các hạt giống để có được mọi thứ bạn muốn.
Bạn sẽ không thể tiếp tục là một con người ích kỷ nếu bạn biết cách làm thế nào để có được mọi thứ mình muốn.”
Rodrigo nhìn lên; cậu ấy muốn nhiều hơn nữa, nhưng như Miles Davis từng nói, “Ít hơn là nhiều hơn.” Tôi đứng dậy và đi về phía nhà hát.