Câu hỏi 90
Cuộc hôn nhân của hai vợ chồng tôi nhìn chung là tốt đẹp - không có gì thực sự đáng phải phàn nàn - mặc dù thế, thỉnh thoảng tôi vẫn phải trải qua những khoảng thời gian dài trong cô độc hoặc buồn bã mà chẳng rõ lý do. Tôi có thể gieo các hạt giống nghiệp như thế nào để cảm thấy hạnh phúc và mãn nguyện?
“Câu hỏi này đưa chúng ta đến Số Chín,” tôi bảo Linda. Cô, chồng cô, Alvin, và tôi đang ngồi trong sảnh của một khách sạn rất đẹp ở Châu Hải, một thành phố Trung Quốc nằm bên bờ biển phía Đông gần Macau. Tất nhiên, Linda và Alvin không phải tên thật của họ: những người Trung Quốc đang học tiếng Anh sẽ thường lấy thêm một cái tên tiếng Anh nữa và họ suy nghĩ rất kỹ về cái tên này. Tôi thường hay nghĩ về việc có hàng triệu người Trung Quốc đang rất nỗ lực học ngôn ngữ của tôi trong khi gần như chẳng có ai ở nước tôi quan tâm đến việc học ngôn ngữ của họ. Thay vào đó, tôi thấy có vẻ như chúng tôi đang bị mắc kẹt trong việc lãng phí thời gian xem ti-vi và phim ảnh.
“Số Chín!” Alvin thốt lên. “Để xem nào: Bốn Quy Luật Nghiệp; Bốn Đóa Hoa nói về cách các hạt giống mở ra; Bốn Bước để tăng tốc các hạt giống; và Bốn Sức Mạnh để chấm dứt các hạt giống xấu cũ kỹ. Tôi không nhớ bất kỳ số chín nào cả.”
“Bạn nói đúng, không có đâu,” tôi đồng ý. “Nhưng điều này đưa chúng ta trở lại với một ý tưởng có tên là Danh sách mười điều.”
Nhân tiện, tôi cũng xin nói là nó khác với Danh sách mười điều mà chúng ta đã đề cập ở câu hỏi 17. Đó là Danh sách mười hạt giống tiêu cực: những hạt giống mà phần lớn chúng ta đều đang gieo rất nhiều lần mỗi ngày. Lật ngược chúng lại và bạn có được Danh sách mười hạt giống tích cực.
“Đây là mười điều tốt nhất mà một người có thể làm để gieo các hạt giống. Số Chín vô cùng đơn giản: chúng ta chỉ cần dành thời gian nghĩ về những hạt giống tốt mà chúng ta thấy người khác đang gieo. Bạn có thể coi đây là một dạng Thiền Cà phê, chỉ khác một điều là thay vì vui vì những hạt giống tốt mà bản thân mình gieo thì chúng ta dành thời gian vui vì những hạt giống tốt của những người khác.”
“Thế là đủ để chấm dứt những giai đoạn buồn bã ngắt quãng mà tôi phải trải qua ư?” Linda hỏi.
“Chính xác,” tôi nói. “Đơn giản vậy thôi. Nhưng cần luyện tập một chút đấy. Chỉ riêng việc vui vì những điều tốt đẹp mà bản thân mình làm đã là khó đối với phần lớn chúng ta rồi: chúng ta có một sự chống cự kỳ lạ đối với toàn bộ ý tưởng Thiền Cà phê. Vui vì những hạt giống tốt mà chúng ta thấy người khác đang gieo thậm chí còn khó hơn.
Nhưng hãy nghĩ xem việc đó sẽ khiến chúng ta thỏa mãn đến chừng nào. Thay vì chú ý đến những việc khiến người khác khó chịu hoặc tức giận của những người xung quanh chúng ta, chúng ta thi hành một nỗ lực đặc biệt - trong suốt cả ngày dài - nhằm chú ý một cách cẩn thận đến những việc làm nhỏ tốt đẹp, những hành động nhỏ chu đáo, mà mọi người liên tục thực hiện cho nhau. Khi chúng ta đi ngủ, chúng ta xem lại từng việc mà chúng ta đã được chứng kiến ngày hôm nay hoặc trong tuần này.
Ban đầu, chúng ta sẽ không thể nhớ được nhiều việc tốt đẹp mà chúng ta đã nhìn thấy mọi người làm cho nhau; nhưng nếu chúng ta kiên trì luyện tập, những khung cảnh này sẽ bắt đầu tràn vào tâm trí chúng ta ngay khi chúng ta nằm xuống đi ngủ. Và việc cảm thấy hạnh phúc vì niềm hạnh phúc mà những người khác đang gieo cho chính họ là một trong những hạt giống mạnh mẽ nhất để chúng ta được chứng kiến niềm hạnh phúc nảy sinh trong chính tâm trí mình.
Người Tây Tạng gọi đây là ‘Một con đường đi đến hạnh phúc đầy hạnh phúc.’ Và nó thực sự có tác dụng đấy - cứ thử đi. Làm ơn, cứ thử đi.”
“Tôi sẽ thử,” Linda nói. “Tôi sẽ thử thật.”
Câu hỏi 91
Tôi gặp phải một khuôn mẫu này trong cuộc sống của mình, đó là dù cho mọi việc có đang tốt đẹp đến đâu đi nữa - đặc biệt là trong mối quan hệ tình cảm - thì tôi vẫn luôn cảm thấy chưa mãn nguyện: Tôi không thể tận hưởng hiện tại vì tôi bị mắc kẹt trong suy nghĩ về điều tiếp theo tôi muốn xảy ra. Tôi cần gieo hạt giống gì để tìm được niềm vui trong những điều tuyệt vời mà tôi đã và đang có?
Câu hỏi này xuất hiện trên một chiếc thuyền máy mà bạn sẽ phải đi khi qua một cái vịnh để đến một trung tâm tu tập yoga nổi tiếng nằm gần Nassau ở Bahamas. Nhiều năm qua, mùa xuân nào tôi cũng đến đây để thực hiện những buổi nói chuyện nhỏ về triết lý cổ xưa của yoga. Tôi hiểu điều Timothy đang nói; chúng tôi đang ở đây, lướt trên những con sóng xanh thẫm của đại dương, chìm trong ngọn gió biển ngát hương điểm xuyết những giọt nước ấm áp - nhưng tất cả những gì tôi có thể nghĩ tới là khi chúng tôi đến nơi, chúng tôi sẽ được ăn bữa tối rất ngon.
“Nào, chúng ta hãy đi vào Bước Một,” tôi hét lên, át tiếng động cơ.
“Bản chất của điều tôi muốn,” Timothy hét lại. Thật không may là Sharon lại ngồi giữa chúng tôi và cô ấy cúi đầu xuống một chút để tránh cuộc đấu khẩu. “Tôi muốn cảm thấy mãn nguyện, tôi muốn cảm thấy thỏa mãn. Tôi muốn có thể tận hưởng khoảnh khắc mình đang ở trong ngay lúc này.”
Tôi nhìn ngắm mặt trời cùng đàn hải âu bay theo chiếc thuyền và nghĩ một lát.
“Nghe này, Tim, bạn biết thần chú nghĩa là gì đúng không?”
“Một dạng câu ngắn bằng tiếng Sanskrit mà các ông nói đi nói lại, vừa lẩm nhẩm vừa lần tràng hạt,” cậu nói.
“Phải. Cách đây khá lâu, khi tôi ở châu Á nói chuyện với một đám đông khán giả, một người đã giơ tay hỏi tôi rằng liệu tôi có thể dạy họ câu thần chú nào không.”
“Thế ông chọn câu nào?” “Tôi dạy họ câu này:
Dù tôi muốn gì, Tôi cũng sẽ giúp người khác có được thứ đó trước. Dù tôi không muốn gì,
Tôi cũng sẽ dừng làm việc đó với người khác trước.”
“Cái này thì có liên quan gì đến khả năng tận hưởng khoảnh khắc mà tôi đang ở trong?”
“Bạn muốn học cách tận hưởng những điều đang xảy ra tại đây và ngay lúc này. Thế thì bạn phải giúp người khác học cách tận hưởng chính điều đó. Chuyện này thì rất đơn giản. Đó chính là học cách biết ơn.
Hãy khuyến khích người khác biết ơn và thể hiện sự biết ơn đó với những người ở xung quanh họ. Ý tôi là, có một chuyện rất phổ biến là khi chúng ta ngồi nói chuyện với một người khác thì họ sẽ phàn nàn về những điều xảy ra trong cuộc sống của họ. Lương không đủ; người bạn đời không trân trọng họ; cái lưng đau khiến hôm nay họ lại khó chịu.
Hãy cố gắng lắng nghe, với sự cảm thông; rồi, nếu có thể, hãy lật ngược cuộc trò chuyện đó và hướng nó sang những điều tốt đẹp đang xảy ra trong cuộc sống của họ. Nếu có vẻ như đối phương chịu lắng nghe thì hãy nói một chút về việc sẽ tuyệt vời hơn biết bao nhiêu cho bản thân họ và cho những người khác nếu họ nói về tất cả những điều tốt đẹp đang xảy ra với họ - những điều mà họ nên cảm thấy biết ơn.
Tất nhiên, trạng thái tâm trí hiện tại của bạn không phải là thứ bạn có thể quyết định, dù nó đang tốt hay xấu. Nó sẽ nảy ra từ những hạt giống mà bạn đã gieo, cách đây một tuần chẳng hạn. Khi bạn khuyến khích người khác biết ơn là bạn đang gieo những hạt giống trong tâm trí mình để được trải nghiệm sự mãn nguyện.
Những hạt giống đó sẽ mở ra rồi đột nhiên, bạn sẽ có thể ở đây, trong khoảnh khắc hiện tại, hoàn toàn nhận thức và trân trọng vẻ đẹp đang xảy ra với bạn ngay lúc này.”
Và một lần nữa, như vẫn thường xuyên xảy ra, có vẻ như chỉ cần nói về cách đúng để khiến mọi thứ xảy ra thôi là đã đủ để nó bắt đầu phát huy tác dụng diệu kỳ ngay lập tức rồi. Cả ba chúng tôi đều ngồi yên lặng và thoải mái. Tay của Timothy rơi qua mạn thuyền, lướt trong dòng nước biển ấm, như thể chẳng còn gì quan trọng nữa.
Câu hỏi 92
Thi thoảng tôi có cảm giác rằng các mối quan hệ của mình chỉ đơn giản là sẽ chẳng bao giờ đi đến đâu - tôi quá mệt mỏi với việc thử rồi và tôi cảm thấy thà ở một mình còn hơn, giống như các vị sư hay ni chẳng hạn. Ông có nghĩ việc đó sẽ khiến tôi hạnh phúc không?
Là một nhà sư, tôi nhận được câu hỏi này khá thường xuyên. Những người đang có một mối quan hệ trắc trở - hoặc vừa mới chấm dứt một mối quan hệ trắc trở - không hiểu sao thường mong tôi xác nhận với họ “sự thật” rằng việc có một mối quan hệ thành công là điều bất khả thi. Họ cho rằng đây chính là lý do tại sao mọi người đi tu và bằng một cách nào đó, những người đang chạy trốn khỏi các mối quan hệ sẽ tìm thấy ít nhiều yên bình khi làm như vậy.
“À,” tôi nói với Catherine, “tôi quen biết nhiều vị tăng ni và tôi phải nói rằng có hai loại.”
“Hai loại gì?”
“À, một loại là những người bị tổn thương trong các mối quan hệ. Rõ ràng việc có bạn đời là một trong những niềm vui lớn nhất mà một người có thể có được trong cuộc đời. Nhưng tất cả chúng ta đều biết rằng nó cũng có thể kết thúc trong một sự đớn đau mà chúng ta chưa từng cảm thấy trước đây. Vì vậy, có một vài người hít ma túy vì họ bị tổn thương và họ từ bỏ việc có một mối quan hệ tình cảm.
Theo kinh nghiệm của cá nhân tôi thì những người này thường trở nên mất khả năng tận hưởng cả những mối quan hệ khác nữa: sự nồng ấm giữa những người bạn với nhau; sự khăng khít giữa những người làm cùng một công việc. Họ bắt đầu mất lòng tin vào tất cả các dạng thân thiết.
Nhưng điều tôi quan sát thấy được là thông thường việc này sẽ suy thoái thành một dạng nỗi cay đắng về cuộc đời, chứ không phải là một sự mãn nguyện tĩnh lặng mà chúng ta thường thích tưởng tượng là sẽ tràn ngập tâm trí của các vị tăng ni. Thực sự là có tồn tại những vị đã tìm thấy sự mãn nguyện này - họ là loại thứ hai mà tôi nói đến - nhưng tôi tin rằng đó không phải là do họ chạy trốn cuộc sống.
Ngược lại, họ trân trọng cuộc sống đó và họ trân trọng cuộc sống của những người khác. Họ tận hưởng những mối quan hệ thân thiết trên nhiều mức độ vì họ đã học được cách có một mối quan hệ thành công. Tức là, họ thực sự đã làm theo những lời dạy dành cho các vị tăng ni: những lời dạy rằng chúng ta có thể gieo bất kỳ thứ xinh đẹp nào mà trái tim chúng ta khao khát.
Hãy vươn tay ra giúp đỡ những người cô đơn, dù họ ở đâu, dù họ bao nhiêu tuổi. Hãy gieo các hạt giống cho sự bầu bạn đích thực. Những hạt giống đó có thể chín thành một người bạn đời bằng xương bằng thịt, hoặc chúng có thể chín thành một sự bầu bạn suốt đời với một đấng tối cao nào đó - hoặc thậm chí thành một sự kết hợp của cả hai.
Hãy đi tu nếu bạn nghe thấy tiếng gọi của nó nhưng chỉ khi bạn tìm kiếm vẻ đẹp chứ không phải bạn đang chạy trốn khỏi thất bại của chính mình trong việc học cách gieo một hạt giống. Mọi thứ đều có thể, với các hạt giống.”