Cơ chế trị liệu quan trọng thứ hai là cơ chế kháng viêm và kích thích đề kháng. Sự sống không thể thiếu nước, và ngay cả sự viêm nhiễm cũng dừng lại nếu không có nước. Trên cơ thể, bộ phận nào bị viêm trông sẽ khác ngay vì nó sưng lên. Vi khuẩn, vi- rút, mầm bệnh chỉ có thể sinh sản trong môi trường đủ nước, vì vậy thiếu nước kìm hãm quá trình viêm nhiễm. Nhịn khô châm ngòi cho cuộc cạnh tranh khốc liệt để giành nước giữa những tế bào khỏe mạnh nhất của cơ thể và các vi sinh vật gây bệnh. Các tế bào của cơ thể với lợi thế trọn vẹn của “chủ nhà” sẽ lấy nước từ các vi sinh vật. Cùng với đó, cơ thể không những tổng hợp được đủ nước nội sinh mà còn hấp thu nước từ không khí bên ngoài qua da, vì khi thiếu nước nó chuyển từ chế độ tiết nước sang chế độ hấp thụ nước. Kết quả là các tế bào mạnh khỏe lấy được thêm nước và năng lượng từ không khí, trong khi các tế bào, vi-rút và vi khuẩn ốm yếu đành bất lực. Do đó, quá trình nhịn khô rất cần diễn ra trong môi trường tự nhiên, tốt nhất là ở vùng núi, gần các con suối và thác nước.
Trong cuộc cạnh tranh này, các tế bào khỏe mạnh của cơ thể sẽ thắng và chiếm lấy nguồn nước. Thiếu nước, vi khuẩn, vi- rút, và ký sinh trùng sẽ chết ngay lập tức và bị phân hủy. 70% lượng glucocorticoid và hoóc-môn sinh dục được liên kết với các albumin vận chuyển máu; chỉ 30% các chất này tuần hoàn tự do trong máu. Khi nhịn, các albumin vận chuyển phân rã, các amino axit của chúng được sử dụng để nuôi dưỡng cơ thể, chủ yếu là ở não và hệ tim mạch. Trong suốt quá trình này, một lượng lớn hoóc-môn được giải phóng và tuần hoàn tự do trong máu: lượng glucocorticoid trong máu tăng ồ ạt gấp 3 lần bình thường, tạo nên hiệu ứng kháng viêm mạnh, áp chế tất cả ổ viêm đang phát trong cơ thể. Hoóc-môn glucocorticoid là nhân tố kháng viêm mạnh nhất của cơ thể, và cơ chế tiêu diệt các bệnh viêm nhiễm của nhịn khô dựa vào hoạt động của glucocorticoid lưu thông tự do trong máu.
Như đã nói ở trên, khi nhịn khô, chất độc “tự đốt tại chỗ”, tức các tế bào do thiếu nước mà châm ngòi phản ứng nhiệt – một biện pháp nội tại triệt để đặc biệt để tiêu diệt toàn bộ các thành phần thừa thãi, bệnh tật, ốm yếu. Mỗi tế bào tạm chuyển thành một lò phản ứng mini, mà biểu hiện là cơ thể tăng nhiệt nội tại. Lượng nhiệt tăng này có thể không đo được bằng nhiệt kế, nhưng khi nhịn khô, bệnh nhân sẽ cảm nhận rõ qua cảm giác “nóng trong”, “bốc hỏa” hay “ớn lạnh”. Cần nhấn mạnh rằng chính thân nhiệt cũng là một yếu tố quan trọng của phản ứng phòng vệ. Kinh nghiệm cho thấy khi thân nhiệt tăng, các chất thải, chất độc và kể cả tế bào ung thư ngừng hoạt động và bị tiêu diệt, nhờ đó thời gian chữa bệnh rút ngắn, và quá trình phát triển của các vi sinh vật bị ghìm lại.
Nếu cơ thể không nạp thức ăn và nước chết, máu sẽ không những không phải nhận các chất độc hại từ bên ngoài mà còn được thanh lọc liên tục qua các hệ thống lọc đến mức tinh khiết tối đa.
Hệ miễn dịch, vũ khí của cơ thể để chống chọi bệnh tật, gồm các cơ quan có trách nhiệm tìm và tiêu diệt các chất lạ và các vi sinh vật có hại như vi-rút, vi khuẩn và các tế bào bệnh. Các cơ quan chính của hệ miễn dịch là amidan, adenoid, ruột thừa, lá lách và tuyến ức, phối hợp với tủy xương, bạch cầu và các mô bạch huyết tạo thành một hệ thống nhịp nhàng, và khi cần sẽ kích hoạt phản ứng miễn dịch của cơ thể.
Trong một cơ thể khỏe với hệ miễn dịch mạnh, vi-rút không dễ sống sót, vi khuẩn bị tiêu diệt trước khi gây viêm, các tế bào bệnh hay đột biến bị tiêu diệt trước khi gây ung thư hoặc các bệnh khác. Nhưng nếu hệ miễn dịch không khỏe, nó sẽ hoạt động chuệch choạc, khiến ta dễ bị cảm lạnh, cúm, các bệnh truyền nhiễm và cả ung thư. Duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh là điều quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe, vì đây là đồng minh sinh học chính của ta trong cuộc chiến chống lại bệnh tật.
Nhưng hệ miễn dịch hoạt động như thế nào? Khi có vật thể lạ xâm nhập cơ thể, dù là vi-rút hay một cái dằm, nó sẽ kích hoạt một dây chuyền phản ứng hóa học phức tạp với mục đích tìm và tiêu diệt vật thể này.
Cơ thể chúng ta có nguyên một hệ tế bào khá giống trùng amip, là các thực bào đơn nhân. Trong mỗi cơ quan của cơ thể, có một nhóm thực bào đơn nhân riêng, có nhiệm vụ đi khắp cơ thể để vây bọc và tiêu hóa bất cứ vật thể lạ nào. Chúng được tìm thấy ở da, gan, tim và cả não, liên tục tỏa đi tìm mồi. Vấn đề là bất cứ thức ăn nào, kể cả rau, đều chứa một lượng nhỏ chất béo, và các thực bào đơn nhân này thay vì thực thi nhiệm vụ chính lại xoay ra tìm bắt và xử lý chất béo hệt như những kẻ vô công rồi nghề. Nhưng khi nhịn khô, các thực bào do không còn thức ăn (hay không có chất béo), nên bắt đầu quay lại với chức năng chính là tìm và tiêu diệt vi khuẩn, vi-rút, các chất thừa của tế bào, các tế bào đang hoặc đã chết, nhờ đó đẩy nhanh quá trình tái tạo và trẻ hóa cơ thể. Chúng cũng tiêu hóa cả các tế bào ung thư, vốn luôn hiện diện trong cơ thể.
Quá trình tiêu hủy tế bào bệnh nhưng không gây hại tế bào khỏe khi nhịn khô có liên quan đến cơ chế giải phóng tế bào biểu mô bạch huyết từ toàn hệ tiêu hóa.
Thiếu nước và thức ăn nhiều ngày tạo điều kiện cho đội quân lympho-B hùng mạnh rút khỏi vị trí tuyến đầu trên đường tiêu hóa. Chúng tích tụ từ các hạch bạch huyết và các bộ phận thu nhận bạch huyết dọc hệ tiêu hóa, đặc biệt phần lớn từ ruột non. Khi đã chuyển thành chất dự phòng, chúng có thể được sử dụng theo đúng vai trò chính là ức chế và tiêu diệt tất cả các mầm bệnh và vật thể lạ. Các chứng viêm trong giai đoạn ủ bệnh thường vẫn trơ lì trước các liệu pháp kháng sinh hiện đại (điều trị bằng kháng sinh, sulphanilamide và các dược phẩm khác). Thực ra, trong giai đoạn phát triển này, các vi sinh vật sống trong vỏ bảo vệ của chúng và trở nên kháng thuốc mạnh hơn. Tuy nhiên, khi nhịn khô, các vỏ bọc này bị tiêu diệt do sự axit hóa mà thực bào và enzyme kích hoạt.
Khi nhịn khô, các chất hoạt tính sinh học, hoóc-môn, tế bào đề kháng tốt và huyết thanh miễn dịch trong thể dịch đạt nồng độ cao nhất.