VIII

Y Đăm tung chăn ngồi dậy. Chị quàng thêm tấm áo vào người. Đêm càng khuya càng lạnh. Y Đăm rón rén đến đốt ngọn cà boong. Ngọn lửa bén vào bấc nhỏ bằng hạt thóc rồi cháy to dần soi rõ khuôn mặt tròn đầy, ửng đỏ vì rét cóng của người đàn bà đã ngoài ba mươi nhăm tuổi. Vóc người Y Đăm đầy đặn, mái tóc dày và dài bới thành búi to trên phía trái đỉnh đầu, dấu hiệu của người đã có chồng. Hai bên má chị mái tóc vòng xuống làm khuôn mặt như đầy đặn hơn, duyên dáng hơn, cái duyên dáng còn sót lại của thời kỳ con gái đầy khô ải của chị. Y Đăm có đôi mắt tròn như mắt chim câu, đen và thoáng ướt, dịu hiền. Nhìn ai, đôi mắt ấy như thầm nói điều gì, làm người khác phải băn khoăn.

Đêm nay, Y Đăm sao khó ngủ. Vừa đi họp dân quân bản về, trong đầu Y Đăm nhảy nhót bao suy nghĩ. Công an Hồ Phừn báo cho dân quân bản Sương canh gác chuẩn bị đánh bọn biệt kích, thổ phỉ. Nghe tiếng thổ phỉ, nỗi đau trong lòng Y Đăm lại trỗi dậy, biến thành chiếc lưỡi câu móc vào ruột, thành mũi tên đò ho đâm vào hông. Hình ảnh của Hin lại hiện về như bóng ma chập chờn. Hin, người chồng bạc bẽo mà tàn ác đã bỏ chị, bỏ bản Sương đi làm thổ phỉ từ lâu lắm. Hin đã chết rồi, không chết đói thì cũng bị hổ ăn thịt, bị người ta giết chết. Đi làm thổ phỉ ai mà thương được. Riêng cái đêm Hin bắt cóc Y Đăm vào rừng, rồi những ngày lang thang theo hắn với nỗi khiếp sợ là không chết được. Nó sống như một nỗi đau vô tận, làm chị nhức nhối. Nếu Hin còn lại trong chị là đám mây đen bao phủ núi Phu Ác, thì kỷ niệm đó như một tia chớp đánh xuống, tiếng sét còn rền rĩ tới bây giờ.

Tuy đinh ninh rằng, Hin đã chết, nhưng mỗi lần nghe tin có biệt kích, thổ phỉ, Y Đăm lại nhấp nhổm lo. Biết đâu Hin còn sống và trở về trong toán biệt kích ấy giết phá bản Sương.

Những ý nghĩ vờn múa trong đầu Y Đăm. cầm khúc củi lên định chẻ, Y Đăm lại đặt xuống ngồi thừ ra. Y Đăm cúi xuống thổi phù vào bếp làm tro bay lên thành một đám bụi lớn, rơi xuống trắng cả đầu tóc chị. Không, thằng Hin hắn đã chết rồi, cái xác của hắn đã bị cây cỏ ăn mất rồi không trở lại được nữa.

Bếp lửa cháy, tỏa ấm sàn nhà.

"Nhưng nếu hắn còn sống thì sao?" Y Đăm nhìn đăm đăm vào ngọn lửa. Tuy căm ghét con người bội bạc và tàn ác ấy nhưng đôi lúc Y Đăm vẫn thấy thương Hin. Hắn là người đầu tiên đem hết lòng yêu chị và cũng do tình yêu không kiềm chê được mà hắn thành con ma rừng, thành thằng thổ phỉ. Ôi, ngày đó, Y Đăm như người ốm không muốn ăn cơm. Không yêu sao được khi nghe tiếng khèn của hắn, bụng Y Đăm như có con sơn dương nhảy ở bên trong, cái chân đòi đi đến, cái tai đòi lắng nghe. Từ ngày Hin biệt tích đến bây giờ, trong lòng Y Đăm, bên cạnh ý nghĩ Hin đã chết vẫn thoi thóp một hy vọng: có ngày nào đó Hin sẽ về! Nhưng Y Đăm muốn thằng Hin trở về với chị không phải là thằng biệt kích, thổ phỉ. Y Đăm vẫn mong chờ, nỗi mong chờ le lói và yếu ớt như một tia sáng lọt qua tầng mây đen dày. Hin trong chị vừa là nỗi căm ghét nguyền rủa, vừa là sự thương hại.

Y Đăm hít hà, xoa tay trên ngọn lửa và búi lại tóc. Sờ cái kẹp tóc trên đầu, chị bỗng nhớ Y Vui, con gái chị. Đứa con gái đã chứng kiến nỗi đau trong lòng chị từ lúc mới chỉ là giọt máu. Nó ra đời trong sự cô đơn và đau buồn của chị, trở thành chiếc lá non nảy trên thân cây khô héo làm thân cây sống lại. Nó đã ra đời trên bàn tay công an Hồ Phừn. Nếu không có bàn tay ấy chắc nó đã chết. Cái tên Y Vui, công an Phừn đặt cho nó. Bây giờ, Y Vui đang học cấp hai ở trường dân tộc. Năm nay, Y Vui mười sáu tuổi, mỗi năm nó thêm một tuổi, niềm vui của chị lại một lần lớn lên. Tháng trước, Y Vui về nghỉ hai ngày, mua biếu mế cái cặp tóc này đây. Y Đăm rút cái cặp tóc ra, soi trên ngọn lửa, mỉm cười.

Bỗng cánh cửa kẹt mở. Một khuôn mặt đen đúa râu ria, mọc ra, và loáng cái, bóng người lao vụt vào nhà. Y Đăm sợ hãi thét lên một tiếng và ngã lăn ra chết khiếp. Bóng ma thổi tắt ngọn cà - boong, bước lại bên Y Đăm, nhìn soi mói vào khuôn mặt tái nhợt của người đàn bà. Rồi hắn đưa bàn tay gầy gò run rẩy lay gọi Y Đăm.

- Y Đăm! Y Đăm! Tao đây mà Y Đăm!

Con ma lay gọi một hồi. Y Đăm từ từ mở mắt rồi lại giật mình hoảng hốt. Bóng ma dập tắt bớt bếp lửa và rón rén đến cài cửa lại.

- Này, Y Đăm, tao đây mà mi!

- Tao là Hin, Hin mà, Y Đăm!

- Con ma,... con ma thằng Hin... ối... Tiếng Y Đăm ú ớ. Tay hắn run lẩy bẩy như tàu lá chuôi trong trận bão. Y Đăm chồm dậy, lao nhanh tới vách nhà, giật con dao. Nhưng Hin đã lao theo, ôm chặt lấy Y Đăm, thều thào:

- Y Đăm, có thương tao không? Y Đăm, tao có súng đây, tao bắn Y Đăm đấy! - Và như một con vượn, Hin giật lấy con dao trong tay Y Đăm. Y Đăm vùng ra, loạng choạng, hai tay sờ lên vách nhà. Có thật thằng Hin đã về không? Hai mắt chị mở trừng trừng, dại dột, Y Đăm bước tới nữa, khẩu súng trong tay Hin run run, mắt Hin nhìn không rời Y Đăm. Y Đăm càng đến gần, hắn càng lùi lại. Hai tay Y Đăm vẫn giơ lên sờ soạng trước mặt như người mất trí. Có thật thằng Hin đã ở đây không? Đúng rồi, thằng Hin, chị đã nhận ra hắn. Mắt chị mờ đi, những giọt nước mắt trào ra. Tay Y Đăm chới với, chới với, chị chồm tối, ngã dúi xuống... Gió mưa đùng đùng, chớp giật sáng chói, bóng đen lao vào ôm lấy Y Đăm nhảy ra cửa chạy miết... Con vượn bổ cây dao găm xuống cổ Hin, Y Đăm rú lên sợ hãi... Y Đăm ôm bụng vật vã gào thét giữa sàn nhà... Tiếng Hồ Phừn reo lên. "A, con gái, ta đặt tên nó là Y Vui!"... Cây dao mác trong tay Hin bổ xuống, mặt Phừn đầy máu... Những hình ảnh lấp loé, quáng loà vụt hiện vụt tắt trong đầu Y Đăm.

Y Đăm ngồi dậy trấn tĩnh lại. Rõ ràng, đây không phải là giấc mơ, mặc dù nhiều lần chị đã thấy trong mơ cảnh thế này. Hin vẫn đứng đó, mắt không rời chị, tay lăm lăm khẩu súng.

Chị đứng dậy, thong thả vuốt lại tóc. Qua cơn bàng hoàng khủng khiếp vừa rồi, chị đã tỉnh táo.

- Hin ơi, mày cất cái súng đi!

Hin đút súng vào bao và quỳ xuống lạy. Hắn nói giọng thảm thiết:

- Y Đăm có thương tao nữa không! Nếu thương thì đừng đi báo với công an.

Y Đăm bước tới cầm tay Hin nâng dậy. Có ai mà ngờ được hơn mười lăm năm rồi, Hin vẫn còn sống và lại trở về trong cảnh này. Chị sờ tay lên vai, lên mặt Hin làm Hin đứng lặng kinh ngạc... Y Đăm cảm thấy có cái gì như là tình thương đối với Hin. Từ ngày Hin bỏ đi, mặc dù hắn thành thằng thổ phỉ, chị vẫn búi tóc lệch sang trái, vẫn xa lánh đàn ông. Chị đã có chồng. Nhưng tình cảm của người vợ ở chị khác với người vợ khác. Y Đăm vừa thương chồng, vừa căm giận người chồng ấy. Giờ đây, lòng thương bỗng trỗi dậy làm chị bồi hồi. Đây, khuôn mặt Hin trước kia trẻ trung như trái hồng leo sắp chín, bây giờ đã già nua đen đủi. Đôi vai của Hin ngày ấy nở nang như hạt tip xôi, bây giờ gầy khô như bẹ ngô không mưa...

Y Đăm bỗng lùi lại kêu lên:

- Thằng Hin, mày là biệt kích, mày là con hổ về phá bản Sương. Không, không, tao ghét mày, tao đi báo công an, mày sẽ chết!

Hin bước tới cầm tay Y Đăm run rẩy:

- Y Đăm, Ún có biết tao nhớ thương Ún nhiều như lá rừng không? Tao không phải là biệt kích, tao về đưa Ún đi thôi!

- Mày là thằng biệt kích! Lưng mày có súng, có dao găm! Người Khùa ghét mày, tao là người Khùa cũng ghét mày! Y Đăm giật tay ra. Trong đầu Y Đăm lóe ra một ý nghĩ mới.

- Ún đi theo tao thì thôi. Tao thương Ún nhưng không ở đây với mày được. Nếu không đi tao cũng giết chết Ún thôi đây!

- Hin sống ở đây với Ún được! - Y Đăm trìu mến nhìn Hin. Chị nhớ trong bản Sương cũng có người trước kia làm thô phỉ, được công an giáo dục trở về làm người tốt.

- Nhưng tao đã giết công an Phừn, tao đã đi thổ phỉ, dân bản không cho tao sống đâu!

Y Đăm nói với Hin: có thể ở lại làm người tốt, nếu Hin ra đầu thú công an. Chị còn cho biết Hồ Phừn vẫn sống.

- Trời, thằng Phừn còn sống! - sắc mặt Hin tái nhợt. Hắn hoảng sợ - Hồ Phừn không tha cái tội của hắn đâu. Hồ Phừn thù tao, sẽ giết tao mất! - Hắn đau khô nói.

- Không, Hồ Phừn rất tốt, không thù đâu! - Tiếng Y Đăm nói đầy tin tưởng. Hin nửa tin nửa ngờ, hắn bước tới ngồi xuống sàn nhà. Mắt hắn sau mười lăm năm xa cách cũng thay đổi nhiều rồi. Y Đăm già đi, vẻ đẹp cũng khác trước và cứng cáp. Hắn không thể hiểu được những gì đã xảy ra đối với bản Sương, đối với Y Đăm trong khoảng thời gian hắn phiêu bạt.

- Y Đăm, tao nghe công an độc ác lắm. Chúng giết pú mê tao để trả thù rồi!.

Một nét kinh ngạc hiện lên trên mặt Y Đăm.

- Không phải, pú mê Hin bị biệt kích giết chết! Công an không giết, công an Xứng còn cứu Y Lan khỏi chết! Cái tai Hin nghe ai nói bậy rồi!

- Trời, biệt kích nào?

- Hôm ấy... Y Đăm bắt đầu kể lại lần bọn biệt kích phá bản Sương bảy năm trước, pú mê Hin bị giết chết như thế nào, Y Lan được Xứng cứu ra sao. Hin ngạc nhiên và đau đớn. Hắn đứng bật dậy, đi lại giữa sàn nhà. Rồi hắn đứng sững lại, lẩm bẩm:

- Tao là biệt kích, tao là biệt kích! - Hắn đập tay vào trán, giọng rên rỉ, răng nghiên chặt - tao là biệt kích!

- Em Y Lan nay là giáo viên của bản, em nay lớn và đẹp như con chim công. Pú mê chết, Y Lan được cụ Sa Đa đem về nuôi làm cháu. Y Lan yêu công an Xứng... giọng Y Đăm vẫn đều đều.

Rồi Y Đăm kể về những thay đổi của bản. Chị kể say sưa như muốn truyền tất cả cảm xúc vào Hin. Cái đầu Hin cứ theo tiếng nói Y Đăm sáng dần ra. "À, bản đã ở cố định rồi, không còn lang thang nữa... dân bản đã có đủ cơm ăn. Cửa hàng bán nhiều muối và nhiều vải đẹp... Lại có lớp học cho cả trẻ con và người lớn..."

Mặc dù chẳng biết cửa hàng, lốp học là gì, nhưng cứ nghe Y Đăm nói, Hin cảm thấy bản Sương đã sướng hơn xưa. Ôi, nếu trước đây hắn không đi theo thổ phỉ!

Y Đăm nhớ đến con gái Y Vui và cổ họng chị bỗng chát đắng như an phải quả găng. Có thể nào tên biệt kích đang ngồi trước mặt chị lại là cha của đứa con gái yêu thương của chị. Chưa bao giờ chị kể cho Y Vui nghe sự thật về người cha đáng căm giận ấy. Y Đăm đã bao nhiêu lần lòng đau thắt lại khi con gái đang chơi ngoài rừng chạy về giương cặp mắt đen ngơ ngác hỏi:

- Pú con đâu mê ơi?

Là khi nó thấy một đứa bạn của nó có pú. Sao Y Vui lại không có pú? Y Đăm bảo con rằng pú chết rồi, từ khi Y Vui còn trong bụng mê kia. Y Đăm bịa rằng pú chết vì lội suối hái nấm cho Y Vui ăn bị nước cuốn trôi. Ôi, phải chi pú Y Vui chết vì hái nấm cho Y Vui, thế đã đau đớn rồi, nhưng vẫn còn hơn chết vì làm thổ phỉ. Đến nay Y Vui vẫn tin như vậy. Nếu bây giờ, đứa trẻ vô tư ấy biết được người cha nó đang ngồi kia, nó sẽ đau khổ biết chừng nào!

Y Đăm vừa khóc vừa kể lại chuyện đứa con của Hin ra đời như thế nào, chịu đựng nỗi đau không cha ra sao. Không, lúc này chị không phải kể cho Hin nghe nữa. Chị kể cho chính chị nghe như bao lần chị đã thầm kể một mình.

Hin cúi đầu đi lui đi tới. Bước đi của hắn xiêu vẹo như người lên cơn sốt. Khuôn mặt của hắn méo xệch đi. À, hắn cũng có con! Mói đầu, nghe nói đến tiếng con, hắn giật thót như một mũi tên cắm ngập vào đầu hắn. Con a! Hắn cũng có con ư? Chính người đàn bà đứng trước mặt hắn đã sinh ra đứa con của hắn! Nhưng hắn không bằng con chó, không bằng con lợn vì con chó còn biết cắn kẻ bắt con, con lợn còn biết nhảy vào kẻ thù, che chở cho con, còn hắn thì... Trời, hoá ra thằng Phừn đã đỡ đẻ cho vợ hắn, đã nhận Y Vui, con của hắn làm con nuôi. Y Vui, con thằng Hin, toán phó toán biệt kích mà cũng được đi học ư? Hắn chẳng hiểu ra sao nữa:

- Tao muốn gặp con lắm Y Đăm ơi! - Hắn nhìn Y Đăm cầu khẩn - Tao muốn làm người tốt được không? Làm ngay được không Ún? - Mắt Hin thẫn thờ, dài dại. Tay hắn níu vạt áo đến đứt hai chiếc cúc.

Nhưng hình ảnh Phảy với hàm răng vẩu từ đâu nhảy ra ám ảnh trong đầu Hin, rút súng bắn vào hắn. Trong tâm trạng hoang mang, hắn bật cửa nhảy ra ngoài, chạy vút vào trong rừng đêm.

Còn lại một mình, Y Đăm sững sờ bước đi trong căn nhà sàn. Những việc vừa xảy ra chị cứ tưởng như xảy ra trong cơn ác mộng. Đầu óc chị rối bời như có đàn ong vỡ tổ đang bay trong đó. Rồi chị chạy nhanh vào buồng, nằm vật xuống, miệng cắn chặt một góc chăn khóc nức nở. Nước mắt chị trào ra ướt lạnh tấm chăn.

Hin trở về đột ngột quá, chị không thể tưởng tượng nổi. Hắn nhảy vào nhà, cầm dao đâm vào nỗi đau đã thành sẹo trong lòng chị. Y Đăm nào ngờ Hin còn sống và trở về trong hoàn cảnh độc ác như thế này.

Sau ba tháng trời lang thang với Hin trong rừng sâu, Y Đăm trở về bản trong tâm trạng sợ hãi. Nhất là cái đêm đang nằm ngủ, Y Đăm chợt giật mình thức dậy, ngơ ngác và hoảng hốt khi nghe từ một nơi nào đó xa thẳm ở trong bụng một cái gì nhói lên cựa quậy. Dân bản xa lánh chị. Người ta rỉ tai nhau Y Đăm vào rừng biến thành con ma cà bông rồi, giờ trở lại giết dân bản. Cái tin đột ngột ấy lại trùng hợp với cái chết của mấy đứa trẻ trong bản vì dịch sốt rét. Người ta càng tin Y Đăm là con ma cà bông. Ngay cụ Sa Đa cũng nửa tin nửa ngờ. Theo lệ bản, Y Đăm sẽ bị trói trên đông củi khô để đốt. Nhưng cụ Sa Đa thương Y Đăm nên chưa muốn Y Đăm chết trong lửa. Đàn bà không nói chuyện, không nhìn mặt Y Đăm, đàn ông nhảy vào bụi rút mác cầm tay khi Y Đăm đi qua. Y Đăm sống trong một hốc đá xa bản, thui thủi như một con thú bị bầy ruồng bỏ. Y Đăm tìm cách tự tử. Chị ra đứng bên con suối Y Leng trông xuống một vực nước xoáy sôi sục. Chị thơ thẩn nhìn rừng núi thân yêu đang ngời lên sắc xanh trong nắng chiều và chuẩn bị lao mình xuổng suối. Nhưng có cái gì đó níu chị lại. Cái vật trong bụng quẫy đạp như tức giận. Chị nghe có một tiếng kêu: "Đừng chết mế ơi!" Y Đăm giật mình lùi lại, rồi ngồi xuống nhặt sỏi ném vào vực nước cho đến tận khuya. Cái thai trong bụng chị ngày một lớn dần, cho đến khi chị thấy rõ đôi bàn tay, đôi bàn chân nhỏ bé đang thúc vào thành bụng của chị đòi ra đời. Đó là dấu hiệu của niềm vui. Nhưng đôi với Y Đăm, niềm vui ấy có trộn lẫn những quả ớt chỉ thiên. Ớt chỉ thiên người Khùa ăn để chống cơn sốt, nhưng những quả ớt chỉ thiên của chị lại biến thành ngọn lửa đốt trong lòng chị. Nếu không có đứa con, không biết chị có sống nổi nữa không.

Chính trong những ngày Y Đăm tủi cực, cô độc như con vượn lạc bầy, Hồ Phừn đã đến với chị. Hồ Phừn đã giang cánh tay bế đứa con chị lọt lòng và cũng chính cánh tay đó nắm cuộc đời của chị giật ra khỏi đêm đen của sự giày vò, cô quạnh, thắp sáng cho nó như một bó đuốc. Khi gặp Hồ Phừn chị đã quyết sống, quyết làm lại cuộc đời.

Ngày Hồ Phừn cùng các công an và dân bản xắn tay nhặt gỗ vác về dựng ngôi nhà này cho chị, Y Đăm cảm thấy niềm vui bắt đầu đến với mình. Hôm dựng nhà, cụ Hồ Sa Đa hoa cây mác lên trời rồi cắm xuống đất ngập mất nửa lưỡi:

- Y Đăm, tao nhận mày là con của bản. Thằng Hin đi theo thổ phỉ nhưng mày không đi theo thổ phỉ. Người Khùa được cái họ của Pú Hồ, mày cũng được cái họ của Pú Hồ!

Cũng như người Khùa, Y Đăm cũng được cái họ Pú Hồ. Hồ Y Đăm! Y Đăm cũng là con cháu của Pú Hồ. Chị vui sướng ứa nước mắt.

Sàn nhà Y Đăm được đón bước chân của dân bản qua lại. Cái nồi hong xôi của Y Đăm cũng có khi hong đầy ắp những xôi để đón Pú Sa Đa, công an Hồ Phừn đến thăm.

Bây giờ, người chồng "đã chết" của chị lù lù trở về. Chị có thương hắn không? Thương chứ! Nhưng Y Đăm cảm thấy đó là tình thương đổi với một thằng Hin khác kia, thằng Hin của mười sáu năm về trước đã đón chị bên bờ suối Y Leng, thổi khèn cho chị nghe suốt đêm. Còn thằng Hin bây giờ là thằng biệt kích rồi. Chị khỏng thương được thằng biệt kích!

Y Đăm choàng dậy, gạt nhanh nước mắt, lao ra cửa. Chị phải đi tìm Hồ Phừn, tìm công an để báo cho họ đến bắt thằng Hin.

Trời hửng sáng, giá lạnh. Nhưng Y Đăm không biết rét. Mái tóc chị sổ tung, bay cuồn cuộn phía sau. Y Đăm chạy nhanh, gió vù bên tai, cây CỐI giật lùi. Y Đăm chạy miết, cái chân đạp trên mây. Rồi chị ngã vào cánh tay của một người nào.

Y Đăm nhắm mắt, ôm ngực thở trong vòng tay Y Lan. Người Y Đăm mềm nhũn như cọng rau tàu bay luộc.

- Y Đăm, chị chạy đi đâu mà lồng lên như con mang bị hổ đuổi thế này - Y Lan vuốt tóc Y Đăm. Mái tóc buông xuống trên đất. Khuôn mặt Y Đăm cau lại, tái nhợt và đau khổ. Một lúc lâu sau mới nói đứt quãng.

- Em Y Lan ơi, taọ đi tìm công an Hồ Phừn...

- Tìm làm gì?

- Thằng Hin...

- Hin nào? Y Lan ngạc nhiên khi nghe cái tên xa lạ ấy.

- Đêm qua nó về!

"Đúng là thằng ấy rồi!" Y Lan nhố lại đêm qua cô cùng công an Phừn và mấy dân quân nữa tuần tra quanh bản. Gần nửa đêm thì phát hiện một người vào nhà Y Đăm. Tổ tuần tra định bắn nhưng Hồ Phừn không cho. Hồ Phừn bố trí dân quân đứng canh bên ngoài, còn anh trườn tới cạnh nhà. Mãi đến gần sáng mới bò ra. Y Lan và các dân quân xúm lại hỏi, nhưng Phừn chỉ im lặng. Lúc sau anh mới nói rằng chồng Y Đăm về, nó là biệt kích. Các dân quân hỏi tại sao không bắt nó. "Bắt nó thì dễ như bắt con lợn rừng sa lưới. Ta phải bắt hết cả bọn kia!" Anh khoát tay trả lời.

Chồng Y Đăm về, tin ấy làm Y Lan lạ quá. Trước kia, cô chỉ biết Y Đăm đã có chồng và chồng chị ấy đã chết. Không biết từ bao giờ, Y Lan yêu mến người đàn bà goá bụa ấy. Cũng có thể vì chị hiền hậu, cũng có thể vì Y Đăm thương yêu cô. Tình thương của Y Đăm đối với cô thật đặc biệt mà Y Lan cũng chẳng hiểu vì sao. Ra suối bắt được con cá, con tôm về nấu canh chua, Y Đăm cũng gọi Y Lan đến. Múc hai bát chia cho Y Lan và Y Vui, còn chị thì ngồi im ngắm hai đứa trẻ ăn cơm. Bao giờ mua áo mối cho Y Vui, chị cũng không quên phần Y Lan. Bữa cơm nếp đầu mùa, đến nải chuối chín sau nhà, không bao giờ vắng mặt Y Lan. Cô xem Y Đăm như người mẹ, người chị ruột của mình. Y Lan thường đến nhà Y Đăm ngủ lại. Những đêm như thế, Y Đăm ngồi kể chuyện từ lúc gộc củi đun vào bếp lửa, đến lúc cháy hết mới thôi. Trong câu chuyện, thỉnh thoảng Y Đăm ngồi thừ ra, nhìn Y Lan với đôi mắt khác lạ, hình như chị muốn nói với Y Lan điều gì. Có lần, Y Lan vặn hỏi về chồng chị, Y Đăm chẳng trả lời rồi hỏi lảng "Ún thích hát bài nào nhất" hoặc " tóc Ún dài rồi sao không búi lên?" Nhưng sau đó, Y Lan hốt hoảng khi thấy trên gò má Y Đăm hai dòng nước ánh lửa lăn nhanh.

Giờ đây, bỗng nghe tin chồng chị Y Đăm trở về, lại là thằng biệt kích, Y Lan chẳng hiểu xanh chín gì cả, và cô chẳng yên tâm. Khi cô tuần tra xong trở về nhà, pú Sa Đa đã dậy đốt lửa. Thoáng thấy Y Lan, pú chạy lại hỏi:

- Đêm qua bản ta có gì không cháu? Thằng biệt kích về không?

- Thằng biệt kích về pú ạ. Thằng biệt kích chồng chị Y Đăm đó pú.

Nghe vậy, cụ Sa Đa chững lại đứng ngây ra chốc lát.

- Ai bảo chồng Y Đăm?

- Công an Hồ Phừn?

- Thằng Phừn đâu rồi? - Pú hỏi dồn. Y Lan trả lời rằng công an Phừn đang đi với các dân quân bản ở ngoài rừng. Cụ Sa Đa rút cây mác cầm tay, hôi hả đi ra. Y Lan vừa ngồi xuống đã bị nồi nước sôi trong bụng bắt đứng dậy. Phải đến hỏi chị Y Đăm xem sao mói được. Vừa tới cầu thang nhà Y Đăm, Y Lan đã thấy chị đầu tóc buông xõa, chạy sấp ngửa phía trước.

Y Lan chạy theo và khó nhọc lắm mói đuôi kịp. Cái gì đã làm chị Y Đăm hoảng sợ đến thế này. Giọng Y Đăm vẫn thều thào, ngắt quãng trong hơi thở:

- Thằng Hin, nó còn sống, nó làm, biệt kích... Mặt Y Đăm đanh lại, chị nhìn Y Lan hồi lâu, nuốt nuốt nước bọt hai ba lần.

- Em Y Lan... đừng sợ! Thằng Hin, chồng chị, là... - Y Đăm cầm tay Y Lan - anh của Y Lan đó!

Y Lan buông tay Y Đăm, hoảng hốt lùi lại, cặp mắt mở to kinh ngạc:

- Sao, sao? Anh của em à? Y Đăm - Y Lan kêu to - Chị không phải con sơn dương ăn nhầm lá ngón đấy chứ, chị không điên đấy chứ! Anh Hin của em đã chết từ lâu rồi mà!

- Không, chị không phải con sơn dương ăn nhầm lá ngón, chị không điên - Y Đăm bỗng ôm mặt nức nở - Từ lâu rồi, chị đã giấu...

- Không, không phải, không đời nào. Anh trai Y Lan không đời nào làm biệt kích!

Y Lan vùng chạy, vừa chạy vừa kêu to: "Không, không đời nào!" Đến lượt Y Đăm đuổi theo Y Lan. Khi ôm lấy người con gái bỗng nhiên cuồng dại ấy. Y Đăm hốt hoảng thấy môi Y Lan run lên, mắt đò đẫn, miệng lắp bắp những lời gì đó.