Thắp sáng niềm hy vọng

TERRY FOX

Terry Fox là một vận động viên trẻ ở Port Coquitlam, British Columbia, Canada. Vào năm 18 tuổi, Terry bị một chấn thương rất nặng ở đầu gối phải. Ban đầu, Terry nghĩ đó chỉ là chấn thương phần sụn, nhưng sau đó anh thật sự hoảng hốt khi các bác sĩ thông báo rằng đó là một khối u rất nguy hiểm và cần phải phẫu thuật ngay.

Vào những năm 1970, chỉ một trong số năm người bị u xacôm được chữa khỏi, phần lớn là bằng phương pháp cưa chân. Ngày nay, nhờ những thành tựu tiên tiến trong hóa trị liệu và các phương pháp phẫu thuật mới, hầu hết những người mắc chứng bệnh này đều được chữa khỏi mà không phải mất đi một phần thân thể.

Vào đêm trước cuộc phẫu thuật cắt chân phải, Terry Fox đọc được bài viết về một người khuyết tật tham gia cuộc thi chạy marathon ở New York. Con người phi thường này đã chạy trên đôi chân giả của mình để quyên tiền cho một công trình nghiên cứu về căn bệnh ung thư. Hành động này đã khơi nguồn cảm hứng cho Terry, giúp anh hình thành ý tưởng cho chương trình Marathon of Hope (Chạy vì Hy vọng).

Lòng nhiệt thành trước dự án mới và ý chí mạnh mẽ đã giúp Terry vượt qua cuộc phẫu thuật đầy khó khăn. Terry phục hồi nhanh chóng sau đó và quay lại luyện tập. Anh chạy liên tục mặc cho các cơn đau và thời tiết khắc nghiệt hành hạ.

Sau khi hoàn thành 4.000 km tập luyện, Terry hăm hở bắt đầu kế hoạch Marathon of Hope của mình. Ngoài mục đích tổ chức các cuộc chạy marathon để quyên tiền cho các công trình nghiên cứu về bệnh ung thư, Terry còn muốn chứng tỏ với các bệnh nhân ung thư khác rằng mọi thử thách đều có thể được chinh phục bởi con người.

Trong suốt mười sáu tháng trị liệu hóa học, Terry tận mắt nhìn thấy những bệnh nhân dũng cảm chiến đấu với bệnh tật, và một số người khác lại nhanh chóng đánh mất hy vọng. Năm 1979, Terry viết: "Đó là một cảm giác tồi tệ khi niềm hy vọng bị dập tắt và nỗi thất vọng ngập tràn. Tôi không thể để những cảm giác đó tồn tại, mặc dù tôi có thể tự giải phóng bản thân ra khỏi cảm giác này. Mọi cơn đau phải được chấm dứt!".

Chạy vì Hy vọng - Marathon of Hope

Ngày 12/4/1980, cuộc chạy "Marathon of Hope" của Terry bắt đầu.

Đội cảnh sát hộ tống và đám đông đã chứng kiến thời điểm xuất phát của Terry cùng với một xe tải chở 8 đôi giày, 3 cái chân giả và nhiều vật dụng dự trữ khác. Terry dự định sẽ đến bờ biển Đại Tây Dương trong vòng 5 đến 6 tháng.

Terry Fox và bước chạy đầu tiên từ cảng St. John's vào ngày 12/04/1980.

Dù cái chân giả làm bằng hợp kim thép và sợi thủy tinh được thiết kế rất vừa vặn với Terry nhưng anh vẫn không thể có những bước chạy bình thường như mọi người dù đã cố gắng thử nhiều cách chạy khác nhau. Những ngày chạy đầu tiên, Terry rất sung sướng khi thấy mọi người xếp thành hàng để quyên góp tiền dọc hai bên đường nơi anh chạy qua. Từng đô-la được những bàn tay nhiệt thành và lòng hảo tâm đóng góp qua khắp các thành phố, thị trấn, làng mạc: St. John's, Gander, Port-Aux-Basques Toronto, Ottawa, Quebec, Riviere-du-Loup. Mặc cho những vết phồng rộp ở chân, mệt mỏi, đau đớn, Terry Fox vẫn tiếp tục hướng về phía Tây Canada mỗi ngày từ 4 giờ sáng đến 5 giờ chiều.

Tại sinh nhật lần thứ 22 của mình với 2.000 người tham gia ở Gravenhurst, Ontario, Terry được tặng một cái chân giả mới, một món quà làm anh rất cảm động. Có lần anh phải chạy lên một ngọn đồi cao 3 km, đồi Montreal River, Terry đã viết dòng chữ "Montreal River, ta đang đến đây!" lên ngực áo và "Ta đã chinh phục được ngươi!" ở phía sau lưng áo anh.

Trong chuyến chạy bộ, Terry đã nhận được nhiều lời đề nghị giúp đỡ anh hoàn tất quãng đường còn lại. Nhưng anh đã từ chối; anh muốn mình có thể bình phục và tiếp tục chạy hết lộ trình đã vạch ra.

Terry viết: "Chỉ những tài xế xe tải và những người dân ngoài thị trấn mới quan tâm đến cuộc chạy này, còn những người khác chỉ muốn tôi dừng lại và cho tôi đi nhờ xe".

Vào ngày 01/02/1981, ước mơ của Terry về việc mỗi người dân Canada quyên góp 1 đô-la để chống lại căn bệnh ung thư gần như đã trở thành sự thật. Dân số Canada khi đó là 24,1 triệu người và quỹ "Marathon of Hope" đã lên đến 21,17 triệu đô-la Canada.

Kết thúc và Khởi đầu

Người dân Canada ở khắp mọi miền đất nước bàng hoàng khi biết tin căn bệnh ung thư của Terry tái phát và kế hoạch Marathon of Hope của anh phải chấm dứt gần vịnh Thunder, Ontario. Trong vòng 143 ngày, Terry đã chạy được 5.373 km. Với vẻ mặt đau đớn, Terry nằm trên cáng và trả lời phóng viên rằng chứng ung thư xương đã di căn đến phổi và anh phải quay về quê nhà để chữa trị. Trước đó, Terry được bảo rằng bệnh ung thư của anh sẽ không tái phát nên anh đã từ chối gặp bác sĩ để kiểm tra trong suốt quãng đường chạy trên 5.000 cây số. Nhiều ngày sau khi Terry dừng cuộc chạy, chương trình từ thiện giúp đỡ Terry do CTV tổ chức đã quyên góp được hơn 10 triệu đô-la cho công trình nghiên cứu về bệnh ung thư, trong đó có 2 triệu đô-la ứng trước của chính quyền bang British Columbia và thành phố Ontario.

Trong thời gian chữa trị tại quê nhà, Terry nhận được tin vui: anh được trao Huân chương Danh dự Canada. Huân chương này là phần thưởng cao quý nhất dành cho một công dân Canada, được trao cho những người có đóng góp đặc biệt to lớn với quốc gia, và Terry là người trẻ tuổi nhất trong lịch sử nhận được vinh dự này. Vì Terry không đủ sức khỏe để đi nhận huân chương, Toàn quyền Edward Schreyer đã thực hiện một chuyến đi đặc biệt đến vùng biển phía Tây, nơi Terry đang điều trị, để tận tay trao tặng anh Huân chương Danh dự này.

Terry cũng đã nhận được rất nhiều phần thưởng cao quý khác như: Huân chương Dogwood, danh hiệu Công dân cao quý của British Columbia, giải thưởng Vận động viên có thành tích xuất sắc của Lou Marsh, giải Công dân của năm do giới báo chí bình chọn; Huy chương Terry Fox thường niên đầu tiên do Đại học Simon Fraser trao tặng, một phần thưởng cao quý để ghi nhận những sinh viên dũng cảm đối mặt với khó khăn thử thách.

Terry ra đi vào ngày 28 tháng 6 năm 1981, một tháng trước sinh nhật lần thứ 23 của mình, tại Bệnh viện Royal Columbia, Thành phố New Westminster, British Columbia.

"Terry đã hoàn thành những cây số cuối cùng của cuộc đời mình", thay mặt những người chăm sóc anh, Alison Sinson nói. "Anh ấy đã để lại cho chúng ta một điều vô cùng quý giá, đó là Hy vọng. Nó sẽ trường tồn và trở thành di sản tinh thần của đất nước chúng ta."

Cả nước Canada treo cờ rủ và tổ chức quốc tang để bày tỏ lòng ngưỡng mộ và tiếc thương vô ngần đối với người anh hùng của họ.

Dù Terry không còn nữa, nhưng tài sản của anh vẫn được sử dụng để tài trợ cho cuộc thi Terry Fox Run được tổ chức hàng năm tại Canada theo ước nguyện của anh. Chương trình Marathon of Hope vẫn được tiếp tục tổ chức hàng năm và hiện đang phát triển vô cùng mạnh mẽ. Nhiều nguồn tài chính đã được quyên góp cho việc nghiên cứu bệnh ung thư từ chương trình này. Có lúc trong vòng một ngày, các đài phát thanh Canada đã nhận được hơn 10.000 đô-la tiền quyên góp.

Tiếp theo Terry Fox, vào tháng 5 năm 1985, Steve Fonyo - 19 tuổi, người cũng bị mất một chân vì bệnh ung thư, đã khởi xướng và hoàn thành một cuộc chạy marathon xuyên quốc qua trên chặng đường 7.924 km trong hơn 14 tháng và quyên góp được 13 triệu đô-la cho công trình nghiên cứu bệnh ung thư.

Cũng trong năm 1981, người dân ở khắp nơi trên thế giới đã tổ chức các cuộc chạy vì Terry. Những chính khách hàng đầu Canada đã cùng tham gia cuộc chạy ở Ottawa, và cuộc chạy của các nhà ngoại giao ở London, Anh cũng nằm trong các hoạt động hưởng ứng lời kêu gọi và tinh thần Terry Fox. Một ngôi trường và một trung tâm rèn luyện sức khỏe ở Canada đã được xây dựng để tưởng nhớ anh.

Rick Hansen, vận động viên xe lăn và là một người bạn của Terry, đã tổ chức ăn mừng chiến thắng của mình tại quê nhà của Terry; Dick Truam, vận động viên khuyết tật từng mang lại nguồn cảm hứng cho Terry khi anh đọc bài báo về Dick vào đêm trước cuộc phẫu thuật cắt chân phải, đã tham gia chạy trong ba sự kiện khác nhau để tưởng nhớ Terry.

Truam đã thành lập câu lạc bộ Achilles Track dành riêng cho những vận động viên khuyết tật, câu lạc bộ này có hơn 110 chi nhánh trên 46 quốc gia. Cuộc thi marathon Achilles ở New York hàng năm thu hút gần 2.000 vận động viên khuyết tật trên toàn thế giới tham dự. Tuy Dick Truam chưa bao giờ gặp Terry Fox, nhưng anh đã mang đến cho Terry sự dũng cảm để chạy mà không hề mặc cảm vì cái chân giả của mình.

Người anh hùng của Canada

Nhiều năm sau ngày mất của Terry, anh đã được vinh danh theo nhiều cách khác nhau: một đỉnh núi thuộc dãy Rocky gần Columbia, đã được đặt tên Terry Fox để tưởng nhớ anh; đoạn đường chạy cuối cùng của Terry dài 83 km trên xa lộ Trans-Canada nối giữa vịnh Thunder và Nipigon, Ontario, được đổi tên thành đường Terry Fox; Giải thưởng nhân đạo Terry Fox của chính phủ Canada được lập ra để khen thưởng những sinh viên thể hiện được các phẩm chất tốt đẹp nhất của tinh thần công dân và lòng nhân ái.

Tên tuổi của Terry Fox được đưa vào Bảng vàng thành tích thể thao Canada vào ngày 29 tháng 8 năm 1981.

Bộ Bưu chính Canada đã phát hành một bộ tem về Terry vào năm 1992, 11 năm sau khi anh qua đời. Một bộ tem khác cũng được in vào năm 2000.

Ngày Terry Fox (Terry Fox Day)

Một năm sau ngày mất của Terry Fox, chương trình Marathon of Hope đã vươn rộng ra quy mô toàn cầu. Hàng trăm ngàn người Canada và trên toàn thế giới đã tập trung ở những nơi Terry đã đi qua để kỷ niệm ngày hội thể thao Terry Fox lần đầu tiên. Cái chết của Terry Fox đã thúc đẩy cả một thế hệ người dân Canada tham gia vào các hoạt động rèn luyện sức khỏe.

Chương trình chạy bộ từ thiện mang tên Terry Fox đầu tiên đã thu hút sự tham gia của hơn 300.000 người đến từ 760 thành phố, vùng miền khác nhau trên thế giới với tổng số tiền quyên góp được là 3,5 triệu đô-la.

Fox đã không thể hoàn thành cuộc chạy bộ vòng quanh đất nước Canada như ước mơ của anh, nhưng sứ mạng cao cả mà anh tự đặt ra cho mình đã thành công đến mức các cuộc chạy marathon Terry Fox được tổ chức tại hơn 50 quốc gia, đem về hơn 360 triệu đô-la đóng góp của các cá nhân và tổ chức vào quỹ nghiên cứu phòng chống ung thư Terry Fox Foundation.

Gần 30 năm trôi qua kể từ khi Terry Fox bắt đầu chương trình Marathon of Hope, nhưng cho đến bây giờ, ước nguyện của anh vẫn chưa được thực hiện trọn vẹn. Bà Betty Fox, mẹ của Terry, và người em trai Darrel, những người đang làm việc cho Quỹ Terry Fox, vẫn đang trăn trở với ước mơ của Terry lúc sinh thời: chiến thắng bệnh ung thư. Song, chính nhờ một phần đóng góp của quỹ Terry Fox, hàng ngàn bệnh nhân ung thư Canada hiện nay đã có thể sống khỏe mạnh hơn, điều mà trước đây Terry chưa được thụ hưởng.

Bà Betty Fox bên Bia Tưởng niệm Terry Fox tại St. John's - 2005.

Năm 2005, trong buổi lễ khánh thành Bia Tưởng niệm Terry Fox tại St. John's, nơi anh bắt đầu cuộc chạy 25 năm về trước, bà Betty Fox, đã xúc động nói: Đây là nơi bắt đầu ước mơ của một con người và là nơi niềm hy vọng của một quốc gia được thắp lên...