4Đối mặt với những nghi ngờ và nỗi sợ hãi

Trong chương trước, tôi đã khuyến khích bạn xem xét các khái niệm khác nhau về tình yêu trước khi đưa ra bất kỳ quyết định không thể hồi chuyển nào về tương lai. Bây giờ, tôi khuyến khích bạn đối mặt với những nghi ngờ và nỗi sợ hãi của bạn về việc duy trì hôn nhân để bạn không bị chế ngự và mù quáng đưa ra những quyết định có thể khiến bạn hối tiếc sau này.

Tốt nhất là bạn nên tự mình giải quyết những lo lắng này. Khi có sự hiện diện của bạn đời, nhiều khả năng bạn sẽ lo thủ thế hơn là dũng cảm đối mặt với nó hoặc thừa nhận sai lầm trong suy nghĩ của mình. Bạn cũng hầu như không thể thành thật với bản thân khi cứ phải suy nghĩ kỹ càng hoặc lựa lời sao cho khỏi mất lòng bạn đời. Bạn cần xem tư tưởng yêu ghét của bạn là gì để không phủ mật ngọt lên nó cũng không dội cho nó một gáo nước lạnh.

Chúng ta hãy xem mười mối bận tâm mà đàn ông và phụ nữ thường gặp sau chuyện ngoại tình. Một số liên quan đến người bị tổn thương và một số liên quan đến người không chung thủy, nhưng hầu hết là áp dụng cho cả hai. Xem xét kỹ lưỡng từng mối lo lắng này sẽ giúp bạn có quyết định sáng suốt và chủ động hơn về việc chia tay hay duy trì hôn nhân.

Lo lắng thứ nhất Gương đã vỡ, liệu có thể lành?

Nói về hậu quả của chuyện ngoại tình, người ta thường cho rằng tình yêu và niềm tin một khi đã mất đi thì không bao giờ lấy lại được. Tuy nhiên, bạn vẫn nên đánh giá lại cuộc sống chung của bạn, không phải là hôm nay bạn cảm thấy như thế nào mà là bạn đã cảm nhận ra sao trong quá khứ. Hãy nghĩ xem các bạn có bao giờ thấy hạnh phúc, gắn bó với nhau không? Bạn có thể nhớ điều gì đã thu hút các bạn đến với nhau khi mới quen? Triển vọng cho tương lai thường phụ thuộc vào sức mạnh của “cái thuở ban đầu lưu luyến ấy”.

Nếu cả hai đều nỗ lực giải quyết mâu thuẫn có tính xây dựng, nếu cả hai bạn đã chia sẻ cùng những cảm xúc yêu thương và tầm nhìn chung về tương lai, nếu hai bạn hòa hợp chuyện gối chăn và có chung niềm vui cuộc sống, thì cuộc hôn nhân có thể có nhiều hy vọng và hứa hẹn hơn bạn nghĩ. Tuy nhiên, nếu bạn thấy quá ít lý do để xây dựng đời sống chung với đối phương, nếu cuộc hôn nhân không ổn hoặc không phù hợp với bạn, thì xem ra khó lòng cứu vãn.

Điều nguy hiểm khi nhìn lại cuộc sống chung là bạn sẽ không công bằng với những ký ức của mình và nhìn chúng qua một bức màn cay đắng. Hãy cẩn thận, đừng bóp méo quá khứ để thỏa mãn hiện tại. Người không chung thủy thường chỉ nhớ đến những thời điểm tồi tệ để biện minh cho chuyện ngoại tình của mình, còn người bị phản bội lại chỉ nhớ những khoảnh khắc tươi đẹp để bào chữa cho chính mình và chứng minh rằng “tôi vốn dĩ không tồi mà chính anh/cô biến tôi thành như vậy, và cuộc hôn nhân của chúng ta không tồi tệ như anh/cô nói”.

Hãy cố gắng nhìn nhận điều gì thực sự tốt và xấu, chứ đừng nhìn qua lăng kính xét lại. Đây là thời điểm mà các cặp vợ chồng thường có những phát ngôn ích kỷ, đơn giản và chung chung về cuộc hôn nhân của họ. Người muốn chia tay nhớ lại: “Chúng tôi kết hôn vì cô ấy mang thai” hoặc “Tôi luôn bị xếp sau cùng, sau cả thú cưng và con cái”. Người muốn duy trì hôn nhân thì lại nhớ: “Chúng tôi rất vui mừng khi đứa con chào đời” hoặc “Chúng tôi đã có những khoảng thời gian tuyệt vời bên nhau”. Nếu bạn viết lại lịch sử để biện minh cho cảm xúc của bạn ngày hôm nay, bạn sẽ không thu được kết quả gì cả.

Lời tiên tri có khả năng tự ứng nghiệm. Nếu bạn cho rằng cuộc hôn nhân của mình không thể hàn gắn, không gì cứu vãn được, thì chính suy nghĩ đó có thể đánh gục bạn và trở thành sự thực. Nếu bạn không còn mong đợi gì ở bạn đời, bạn cần cảnh giác về điều này và tự hỏi liệu mình có đang tự tạo ra cảm giác vô vọng không đáng có hoặc có nản lòng quá sớm hay không. Niềm hạnh phúc mà các bạn đã từng chia ngọt sẻ bùi sẽ không thể đảm bảo cho một tương lai tươi sáng, những tháng ngày trăng mật ngọt ngào sẽ khó mà chống đỡ nổi một thực tế cơm áo gạo tiền. Nhưng, cuộc hôn nhân của bạn có thể được dự báo là tươi sáng hơn nếu bạn đã từng cảm thấy hạnh phúc.

Lo lắng thứ hai Ăn vụng một lần có thành quen thói?

Nếu đã bị phản bội, bạn có thể lo lắng rằng mình sẽ không bao giờ tin tưởng được bạn đời hoặc không cảm thấy yên tâm trong cuộc hôn nhân của mình nữa. Những lo lắng này có chính đáng không? Rõ ràng là không có công thức nào để giúp bạn đánh giá rủi ro, nhưng có năm chỉ số sau đây mà bạn có thể cân nhắc.

Chỉ số #1: Thái độ không rõ ràng

Đúng là chẳng gì có thể đảm bảo để bạn tin vào lời hứa thủy chung, nhưng nếu ngay cả việc cho bạn một lời cam kết mà họ cũng không làm được thì bạn càng ít có lý do để tin tưởng.

Khi một thân chủ của tôi hỏi chồng tại sao lại lừa dối cô, anh ta giải thích: “Anh không nghĩ em lại phát hiện ra điều đó”. Thế là cô nổi cáu lên: “Theo lý lẽ của anh thì nếu không bị bắt quả tang thì anh chẳng dại gì mà không ăn vụng phải không? Có phải lương tâm anh chỉ cắn rứt khi có nguy cơ bị trừng phạt không vậy?”. Việc chồng cô cho rằng mọi hành vi đều được phép miễn là không bị phát hiện khiến cô nghi ngờ liệu anh có chung thủy với mình hay không. Và cô ấy đã đúng. Chưa đầy hai tuần sau, cô phát hiện chồng ôm hôn bạn gái cũ trong sảnh chờ của một khách sạn.

Quay lại Chương 2, chúng ta xem danh sách các lời bao biện hoặc lừa dối đằng sau sự không chung thủy của bạn đời. Bạn nên thảo luận danh sách này theo cách tìm hiểu quan điểm của bạn đời và phỏng đoán hành vi của họ trong tương lai. Sau đây là những điểm thường gặp nhất:

Từ danh sách này, một người vợ bị tổn thương tên Leah đã hỏi chồng: “Anh vẫn tin rằng bản chất của đàn ông là ngoại tình sao?”.

Anh chồng trả lời: “Không, nhưng con người đôi khi bị cuốn theo những cảm xúc mà họ không thể kiểm soát được”.

Cô phản pháo: “Ý anh là anh không chịu trách nhiệm về hành vi của mình chứ gì. Thế thì làm sao em có thể tin tưởng anh lần nữa? Điều em cần anh nói với em là: ‘Anh không chắc, nhưng anh sẽ cố kiềm chế những cám dỗ hằng ngày. Chẳng hạn khi thèm kem thì anh sẽ ăn rau, anh sẽ ép mình đi tập thể dục khi đang mệt chết đi được. Anh sẽ giữ kỷ luật bản thân bằng hàng trăm cách để khỏe mạnh, và anh có thể làm điều tương tự cho chúng ta’. Nếu anh không chắc là có thể kiểm soát những cơn bốc đồng của mình thì sao em phải tin là anh không lừa dối em lần nữa?”.

Bị tổn thương sâu sắc, có lẽ bạn đang cảnh giác với việc tin tưởng lại bạn đời quá nhanh. Suy cho cùng thì chẳng có cách nào để biết bạn có bị lừa dối hay không. Lời nói có thể để che giấu sự thật cũng như thú nhận sự thật. Tuy nhiên, thay vì xóa bỏ những lời dối trá của bạn đời, bạn hãy cất chúng đi và kiểm chứng lại sau này dựa trên hành vi của anh ấy/cô ấy. Nếu bạn thực sự nghiêm túc và cố gắng quay về với nhau, tại sao không cho bạn đời của mình một cơ hội để vượt qua?

Ngay cả khi bạn đời có suy nghĩ khác biệt đáng kể với bạn về chế độ một vợ một chồng, bạn cũng đừng từ bỏ hy vọng. Vấn đề có thể không phải là quan điểm của bạn không phù hợp, mà là chồng/vợ bạn tạm thời thủ thế và không sẵn lòng từ bỏ lý lẽ của họ.

Khi vợ Tom gọi anh ta là đồ đồi bại vì đã ngủ với cô bảo mẫu mới 18 tuổi của họ, anh đã hét lại: “Có bảy tỷ người trên thế giới này, ai cũng cố làm cho cuộc sống của mình có ý nghĩa, cô là ai mà đòi phán xét tôi?”. Tom không thực sự tin rằng mình có lý do chính đáng để ngoại tình, nhưng anh cảm thấy bị vợ xúc phạm và anh chỉ cố bảo vệ mình. Hai vợ chồng họ đã cãi vã suốt, nhưng quan điểm của họ hóa ra không đối nghịch nhau như họ tưởng. Tom đồng ý cùng vợ đến gặp chuyên gia tư vấn để giải quyết sự bất mãn của mình.

Chỉ số #2: Quá khứ lừa dối

Một người có quá khứ hay lăng nhăng thì khả năng cao là họ sẽ lăng nhăng thêm nhiều lần nữa so với người chỉ một lần sa ngã.

Khi Marilyn nhìn lại mười hai năm ở bên Marshall, cô thấy rằng anh đã sống hai mặt ngay từ ngày đầu tiên. Khi họ đính hôn, cô đã gọi đến một số lạ trên chiếc BlackBerry của anh và nhận ra mình đang nói chuyện với một phụ nữ mà anh vẫn còn hẹn hò. Khi Marilyn sinh đứa con đầu lòng, chồng cô đã rời bệnh viện trong bốn giờ mà theo lời anh là để mua bánh pizza. Một tuần sau, cô nhận được cuộc gọi từ một nhà nghỉ gần đó, hỏi rằng cô có để quên đôi bông tai trong phòng của họ không.

Kiểu nói dối của Marshall còn vượt ra ngoài hành vi tình dục của anh ta. Anh ta nói với Marilyn rằng mình đã học đại học tại Amherst (hóa ra là Đại học Massachusetts); rằng anh ấy là người Tây Ban Nha (thực ra là người Puerto Rico); rằng cha anh là một bác sĩ (trong khi ông là một kỹ thuật viên phòng thí nghiệm). Nói dối là cách sống của Marshall, một lề thói ăn sâu vào nếp sống và thể hiện qua mọi mối quan hệ của anh với người khác. Cuối cùng, khi Marilyn đối chất với chồng về mối tình mới nhất, anh ta thừa nhận nhưng lại hứa hẹn rằng mình sẽ thay đổi và không bao giờ ngoại tình nữa. Marilyn nhìn lại toàn bộ cuộc hôn nhân của mình và bảo anh ta cuốn gói ra khỏi nhà.

Tôi không có ý nói rằng người chỉ ngoại tình một lần đáng được tha thứ hơn so với người đã ngoại tình tới mười bảy lần, hay chỉ một lần sa ngã nghĩa là không sa ngã thêm lần nữa. Tuy nhiên, một người có bề dày thành tích dối trá thì khó mà thay đổi hơn so với người chỉ một lần lầm lỡ. Giang sơn dễ đổi, bản tính khó dời.

Chỉ số #3: Khả năng giao tiếp cởi mở

Những người hiểu được mình muốn gì và có thể thỏa hiệp trên tinh thần có qua có lại thì thường có khả năng chung thủy và tự giải quyết các vấn đề của họ. Những người không biết rõ nhu cầu của mình nhưng lại mong người khác cảm nhận được hoặc cố nén giữ điều mong muốn trong lòng vì sợ gây mâu thuẫn thì họ thường để cho nỗi bất hạnh của mình ngày càng chất chồng. Đến lúc nào đó, họ sẽ tìm kiếm sự hài lòng trên giường với người khác, và khiến bạn phải nhận trách nhiệm về cảm giác xa lạ của chính họ.

Dĩ nhiên, một số người do thiếu kỹ năng giao tiếp và không biết cách bộc lộ bản thân nên chưa bao giờ nói ra được mong muốn của mình. Cũng có thể cuộc sống đã dạy họ phải biết che đậy cảm xúc, tránh trò chuyện thân mật và kìm nén nhu cầu của bản thân. Nếu bạn đời của bạn thuộc kiểu người này, thì điều quan trọng nhất đối với bạn là bạn đời có thể hiểu được tự họ muốn gì – nguồn gốc khiến họ thấy bất mãn – và hợp tác với bạn để trở nên thẳng thắn hơn.

Bạn không việc gì phải một mình phá vỡ sự im lặng, nhưng bạn có thể khuyến khích bạn đời cởi mở với bạn cũng như tạo ra bầu không khí khoan dung và chấp nhận những gì họ nói. Hãy yêu cầu anh ấy/cô ấy đừng cố gắng bảo vệ cảm xúc cho bạn mà hãy tin tưởng bạn để nói ra sự thật. Nếu cả hai biết cách trung thực với nhau và thẳng thắn hơn về nhu cầu của mình, các bạn sẽ có thể giải quyết các vấn đề của mình trong bối cảnh cuộc hôn nhân hiện có và giảm nguy cơ một trong hai người lầm lỡ.

Sam, một cố vấn tài chính 44 tuổi, cảm thấy mình bị người vợ trẻ ngược đãi nghiêm trọng, nhưng thay vì thừa nhận và đối mặt với điều đó, anh lại kìm nén sự tức giận của mình và tìm sự đồng cảm ở người tình. Cuộc tình vụng trộm như một chất xúc tác, thôi thúc anh dũng cảm lên tiếng. Ngồi với vợ trong phòng tư vấn, anh xả cơn thịnh nộ đã dồn nén trong nhiều năm. Anh nổi cáu: “Anh bực bội với cách em chế giễu cái bụng phệ và đầu hói của anh lắm rồi. Anh cũng bực vì em còn chả thèm rời mắt khỏi cuốn tạp chí khi anh về nhà buổi tối. Anh phát ngán cái cách em ra lệnh cho anh nên tiêu tiền như thế nào, mặc dù anh kiếm được nhiều hơn đủ để nuôi cả hai chúng ta”.

Vợ của Sam ngồi đó, bàng hoàng không nói nên lời. Cuối cùng khi anh nói xong, cô hít một hơi thật sâu và nói: “Được rồi. Thật tốt khi em biết anh đang nghĩ gì và cảm thấy gì. Em chưa bao giờ nhận ra rằng những điều này đã khiến anh phiền muộn như thế nào. Em có thể sửa chữa và em sẽ thay đổi”.

Chỉ số #4: Khả năng lắng nghe và cảm thông với nỗi đau của bạn

Những người chỉ quan tâm đến nhu cầu của họ mà không trân trọng nhu cầu của bạn có nhiều khả năng sẽ tiếp tục lừa dối bạn. Vì vậy, hãy cân nhắc xem người bạn đời của bạn có thể:

Nếu bạn trả lời “không” cho hầu hết câu hỏi, bạn không cần tự hỏi “Liệu anh ấy/cô ấy có ngoại tình thêm lần nữa không?” mà là “Tại sao anh ấy/cô ấy không ngoại tình thêm lần nữa?”.

Chỉ số #5: Sẵn sàng tìm hiểu và chia sẻ phần trách nhiệm tương xứng

Nếu bạn đời không sẵn lòng tìm hiểu lý do tại sao lại xảy ra chuyện ngoại tình và chấp nhận chia sẻ trách nhiệm công bằng về nó, thì bạn chẳng có hy vọng gì về một cuộc hôn nhân chung thủy.

Một nhà trang trí nội thất 47 tuổi phàn nàn: “Sáu năm trước Kevin đã ngoại tình, nhưng đến giờ anh ấy vẫn từ chối nói về chuyện đó với tôi. Tôi hầu như chẳng biết chi tiết gì nhưng chuyện ấy vẫn tồn tại giữa chúng tôi. Tôi cảm nhận được sự hiện diện của nó. Tôi không tin là anh ấy sẽ tiếp tục lừa dối tôi nhưng tôi bất an về tương lai, bởi vì tôi không hiểu mình đã sai ở đâu, sai như thế nào, hoặc liệu anh ấy có thay đổi hay không. Và tôi cho rằng anh ấy cũng bất an như vậy”.

Khi không rút ra được điều gì cũng như không thay đổi được gì, thì vấn đề vẫn còn đó và cám dỗ ngoại tình chưa chấm dứt.

Phần này dành cho người bị tổn thương nhưng vẫn có một thông điệp cho những người không chung thủy: Nếu bạn muốn tìm hiểu lý do bạn ngoại tình, điều gì khiến bạn lầm đường lạc lối; nếu bạn thực sự hối tiếc về những tổn hại mà bạn đã gây ra và nghiêm túc sửa đổi, thì bây giờ là lúc bạn nên nói ra. Đừng cay nghiệt cũng đừng lảng tránh. Hãy gác những lời buộc tội và lý lẽ cá nhân lại sau khi bạn có cái nhìn thấu đáo hơn, chứ ngay bây giờ thì chúng chỉ khiến bạn đời nghi ngờ sự chân thành trong lời hứa thay đổi của bạn mà thôi. Chỉ khi nào bạn đủ can đảm thừa nhận mình không hoàn hảo và chịu hợp tác thì chồng/vợ bạn mới cảm thấy đủ yên tâm để xây dựng tương lai với bạn.

Lo lắng thứ ba “Chúng ta có thể vì nhau mà thay đổi?”

Giả định nào cũng có thực tế riêng. Nếu bạn tin rằng chồng/vợ bạn đã hành xử sai trái và không thể thay đổi, bạn có thể chấm dứt hôn nhân và bắt đầu tìm người mới. Nhưng nếu bạn hiểu niềm tin của mình có thể đúng hoặc sai, thì bạn có thể cho bạn đời một cơ hội để họ chứng minh rằng bạn sai.

Để kiểm tra xem giả định của bạn có đúng không, hãy nói chuyện trực tiếp hoặc viết thư cho bạn đời về những thay đổi bạn cần ở họ để cảm thấy được yêu thương, tôn trọng và quan tâm hơn. Hãy cố gắng thể hiện bản thân một cách ôn hòa, không ép buộc, không đe dọa và cũng không đưa ra tối hậu thư. Hãy cố diễn tả yêu cầu của bạn một cách tích cực và cụ thể, đừng có ý tiêu cực hoặc chung chung. Cách nói: “Anh chẳng bao giờ khiến em cảm thấy mình quan trọng đối với anh” thì không truyền đạt rõ ràng điều bạn cần như cách nói: “Anh có thể làm cho em thấy mình quan trọng đối với anh bằng cách về nhà ăn tối mỗi ngày, lên kế hoạch đi chơi vào cuối tuần và khởi xướng chuyện ái ân”.

Sau đây là những yêu cầu mà tôi thường nghe nhất:

Để đảm bảo biết chính xác bạn đời muốn gì, bạn nên thực hiện một bài tập giao tiếp thông dụng gọi là phản chiếu hoặc lắng nghe trái tim. Người A cho Người B biết họ đang phiền lòng vì điều gì và đề xuất những thay đổi để Người B thực hiện. Sau đó, Người B diễn giải lại điều mình đã nghe cho đến khi Người A hiểu. Sau đó họ đổi vai cho nhau.

Hãy cố lắng nghe cẩn thận và cởi mở trước những thay đổi mà người bạn đời muốn ở bạn. Để quyết định xem liệu chúng có công bằng và khả thi với bạn hay không, hãy tự hỏi:

• Những yêu cầu này tiết lộ điều gì về tôi? Tôi đáng yêu và đáng ghét ở điểm nào?

• Tôi có thể làm điều mà chồng/vợ mình muốn không?

• Tôi có sẵn lòng cố gắng không?

• Những thay đổi này có giúp tôi hoàn thiện bản thân không hay lại xúc phạm phẩm giá của tôi? Chúng có đe dọa hạnh phúc của tôi không?

• Trước giờ có ai than phiền như vậy về tôi chưa?

• Cha mẹ tôi có hành xử giống như những gì mà tôi đang được yêu cầu sửa đổi không? Liệu tôi có lặp lại những hành vi mà mình thấy đáng chê trách ở người khác không?

Phản ứng đầu tiên của bạn đối với yêu cầu của bạn đời có thể là: “Anh đang yêu cầu em trở thành một người hoàn toàn khác với chính bản thân em”. Và có thể bạn đúng. Người bạn đời thường nói: “Giá như em chỉ cần...” và sau đó yêu cầu một điều hoàn toàn mới lạ ở bạn. Tại thời điểm nhạy cảm như thế này, ngay cả yêu cầu khiêm tốn nhất cũng có vẻ không hợp lý. Nếu bạn đang rơi vào một cuộc tranh giành quyền lực, bạn sẽ không muốn chịu thua thiệt. Tuy nhiên, có thể chồng/vợ bạn chỉ yêu cầu những thay đổi nhỏ không tổn hại gì đến bạn nhưng sẽ tạo ra một thế giới khác biệt trong cách mà hai bạn cảm nhận về nhau.

Nếu trước đây bạn đã từng nghe những lời phàn nàn giống như của chồng/vợ bạn từ người yêu cũ, gia đình, bạn bè,... thì có lẽ bản thân bạn có điều gì đó chưa ổn khiến bạn khó gắn bó với người khác. Và như vậy bạn cần thay đổi nếu muốn duy trì hôn nhân. Tuy đó là một viên thuốc đắng nhưng những thay đổi mà bạn đời đang yêu cầu ở bạn sẽ khiến bạn trở thành một người đáng yêu hơn.

Đồng thời, bạn cũng đừng mặc nhiên cho rằng mình là người duy nhất cần thay đổi. Nếu bạn đang chán nản hoặc tuyệt vọng muốn níu kéo người bạn đời của mình quay về, hãy cẩn thận trước cám dỗ đồng ý với những đòi hỏi thái quá hoặc bất khả thi. (Một phụ nữ nói với chồng rằng cô mong anh gánh lấy 90% trách nhiệm trong đời sống hôn nhân, còn người chồng lại quá nhu nhược, quá hy sinh, quá sợ mất vợ đến nỗi anh nói: “Được thôi, anh sẽ làm như em muốn”).

Hãy nhớ là bạn đời có thể tìm lỗi lầm của bạn để biện minh hoặc trốn tránh trách nhiệm. Điều này có thể thấy rõ khi:

Bạn cũng cần lưu ý những điều tương tự. Khi bạn là người yêu cầu thay đổi, bạn nên xem xét căn nguyên sự bất mãn của mình, đừng mặc nhiên rằng vấn đề nằm ở chồng/vợ bạn. Trước khi phàn nàn hoặc bỏ đi vì bạn đời không giải quyết được các vấn đề bạn đưa ra, bạn cần bình tĩnh và tự hỏi xem những lời than phiền của mình có hợp lý không:

Ai cũng biết rõ người bạn đời cần thay đổi như thế nào nhưng ít khi hiểu được những thay đổi mà chính bản thân họ cần thực hiện. Jay, một doanh nhân 47 tuổi, là một trường hợp điển hình. Anh than thở: “Tôi không thể đáp ứng được nhu cầu của vợ tôi. Mong muốn của Joan quá đa dạng và cô ấy khiến tôi cảm thấy thật nhỏ bé”. Tin chắc mình không bao giờ có thể làm vừa lòng vợ, Jay đã cặp kè với một phụ nữ bằng nửa tuổi anh và không đòi hỏi gì ở anh. Để chứng tỏ sự hào phóng của mình, anh đã vung tiền tặng cô tình nhân bé bỏng những món quà xa xỉ.

Trong khi Jay đang cân nhắc có nên quay lại với vợ hay không, anh đưa vợ một danh sách gồm hai mươi yêu cầu, và yêu cầu đầu tiên là: “Hãy tỏ ra cảm kích khi anh tặng quà cho em và đừng làm anh cảm thấy như mình không lo nổi cho em”.

Joan, vợ Jay, thấy hoang mang. Cô luôn nghĩ chồng mình giỏi kiếm tiền và cảm thấy may mắn khi cuộc sống thoải mái như vậy với anh. “Khi chúng ta đi Hồng Kông, em đã vào cửa hàng đắt tiền nhất và thử một chuỗi ngọc trai giá tận 100.000 đô la”, Jay nhắc vợ. “Em chưa bao giờ nói gì nhưng anh biết là em mong anh mua nó cho em. Sau đó, khi chúng ta về nhà, anh muốn mua cho em một chiếc Audi, nhưng em lại chưa vừa lòng với chiếc xe đó, em đòi phải có một chiếc Lexus. Em đã khiến anh cảm thấy mình bị rẻ rúng”.

Joan nghe với vẻ hoài nghi. Về chuỗi hạt thì cô chắc chắn là mình chỉ thử chơi thôi. Còn những chiếc xe hơi ấy à, chẳng phải Jay thích cả hai và bảo cô chọn mua một chiếc sao?

Điều mà Jay không nhận ra là anh đang đổ lỗi cho Joan về cảm giác thiếu thốn của chính mình. Cảm giác ấy bắt đầu khi anh bị cha phớt lờ hồi còn nhỏ, và ngày càng sâu sắc hơn khi anh đứng sau cha mình trong việc kinh doanh của gia đình. Trong khi đó, có những điều Joan có thể nói để Jay cảm thấy mình được vợ khích lệ, chẳng hạn cô có thể cảm ơn anh nhiệt tình hơn vì những món quà mà anh tặng và không trả lại chúng như đôi khi cô đã làm. Sự bất mãn của anh về hôn nhân cho thấy có nhiều vấn đề ở cả hai vợ chồng. Một mình Joan không bao giờ có thể chữa lành cảm giác tổn thương của Jay về bản thân anh.

Không có đáp án giản đơn nào cho câu hỏi:“Tôi có nên thay đổi để làm hài lòng chồng/vợ mình không?” hoặc “Anh ấy/ cô ấy có nên thay đổi để làm hài lòng tôi không?”. Những gì bạn đang yêu cầu ở nhau có thể không hợp lý và đầy vị kỷ, nhưng nó cũng có thể là chất xúc tác mà cả hai cần để vượt qua con người cũ của mình và mở đường cho một mối quan hệ sâu sắc và lâu dài hơn.

Bạn có thể muốn thoát khỏi sự tẻ nhạt và khó chịu khi phải tự soi xét bản thân quá nhiều bằng cách chấm dứt hôn nhân và gắn bó với một người mới. Nhưng nếu bạn không xem xét các vấn đề dẫn đến chuyện ngoại tình hoặc chấp nhận chia sẻ trách nhiệm một cách công bằng cho nỗi bất hạnh của mình, bạn có thể mất cơ hội hoàn thiện mình với tư cách là một con người và là một nửa (trong hai người) trong hôn nhân.

Lo lắng thứ tư “Cô thay đổi được bao lâu, hay chỉ nửa vời?”

Vẫn có trường hợp bạn đời đột nhiên thay đổi một cách hoàn toàn tự nguyện những điều mà bạn đang yêu cầu hoặc âm thầm hy vọng. Chẳng hạn cô vợ dư cân bắt đầu chăm chỉ tập thể dục hoặc anh chồng trước giờ sống thờ ơ bỗng dành thời gian cho con cái nhiều hơn.

Những thay đổi này thoạt đầu có vẻ hứa hẹn, nhưng bạn sẽ sớm nghi ngờ liệu chúng có lâu dài hoặc xuất phát từ lòng chân thành hay không. Bạn thậm chí có thể thấy khó chịu và tự hỏi: “Sao thế nhỉ? Có phải chuyện ngoại tình và nguy cơ chia tay khiến anh ấy/cô ấy làm những điều mà mình đã cố đòi hỏi suốt mấy năm qua hay không?”.

Những thay đổi này cũng có thể khiến bạn sợ hãi vì chúng thuyết phục bạn tin tưởng vào một người có thể khiến bạn thất vọng lần nữa. Là người bị tổn thương, bạn tự hỏi mình: “Có phải mình đang bị lôi kéo không vậy? Nếu mình đồng ý tiếp tục hôn nhân, lỡ khi mọi chuyện bắt đầu ổn thì anh ấy lại ngựa quen đường cũ?”. Còn nếu là người không chung thủy, bạn có thể lo lắng: “Có phải cô ấy đang thay đổi chỉ để níu kéo mình quay trở lại và lừa mình bỏ người tình không? Khi mình quay lại rồi thì cô ấy có trở nên tự mãn như trước và mong mình đi cho khuất mắt?”.

Nếu người bạn đời không chịu thay đổi như bạn mong muốn hoặc không giữ lời hứa, có lẽ ra đi là một giải pháp khôn ngoan. Nhưng nếu bạn thấy rằng họ đang cố gắng, bạn có thể thôi hoài nghi, mà hãy tin tưởng hơn và cho họ một cơ hội. Chồng hay vợ bạn không thể bước vào cuộc sống của bạn nếu bạn cứ đóng chặt cửa.

Lo lắng thứ năm “Anh cần em hay chỉ cần một gia đình?”

Có lẽ hơn bao giờ hết, đây là lúc bạn khao khát được người bạn đời giữ mình lại vì anh ấy/cô ấy yêu bạn – chứ không phải chỉ vì cần một người vợ/người chồng – và vì thế bạn không tin tưởng vào động cơ của họ. Nếu chồng/vợ bạn muốn hàn gắn hôn nhân, bạn có thể cho rằng đó không phải là vì bạn mà là vì những lợi ích khác mà bạn chỉ là một phần trong đó. Suy diễn này có thể đúng hoặc sai, nhưng nó sẽ ảnh hưởng đến quyết định có tiếp tục duy trì hôn nhân hay không của bạn.

Gail đã hỏi tôi khi cần tư vấn: “Tại sao tôi phải níu kéo chồng quay lại? Anh ấy sợ mất con cái, sợ mất ngôi nhà có sân cỏ xanh, sợ mất con chó săn lông vàng hay cái tivi màn ảnh rộng,... Ai mà biết cơ chứ? Có lẽ anh ấy biết sống độc thân cũng chẳng sung sướng gì. Anh ấy muốn cuộc sống an nhàn có cơm ngon canh ngọt mà. Tôi không chắc mình có ý nghĩa gì trong cuộc đời anh ấy nữa”.

Jeff là người không chung thủy, và anh cũng nghi ngờ tầm quan trọng của mình đối với vợ. Anh phàn nàn: “Judy muốn tôi quay lại để tôi tiếp tục chu cấp tiền bạc và cô ấy muốn có con. Nhưng cô ấy không yêu tôi. Với cô ấy thì bất kỳ người đàn ông nào cũng được”.

Bạn nên tự hỏi mình đóng vai trò gì trong quyết định duy trì hôn nhân của bạn đời. Nếu giá trị của bạn chỉ nằm ở việc cung cấp tài chính hoặc quán xuyến việc nhà thì bạn nên nghiêm túc cân nhắc việc chia tay.

Ngay cả khi bạn đang cố gắng hâm nóng tình cảm thì chưa chắc người bạn đời cũng bị bạn thu hút hoàn toàn, mà họ bị thu hút trước một hình ảnh lý tưởng về bạn cũng như khả năng của bạn để có thể giúp cải thiện hình ảnh của bản thân họ. Sự an toàn về tài chính và tình cảm, sự đồng hành, sự thoải mái, sự thân thuộc, sự hỗ trợ lúc ốm đau hoặc khi về già, tất cả đều góp phần duy trì cuộc hôn nhân bền vững. Tất cả đều là động lực để hai người ở bên nhau cũng như thỏa mãn những nhu cầu cơ bản và sâu sắc của nhau, giống như tình yêu vậy. Nếu bạn hạnh phúc trong đời sống chung, bạn sẽ không băn khoăn hay thắc mắc rằng bạn đời trân trọng chính con người bạn hay họ chỉ trân trọng những đóng góp của bạn cho cuộc hôn nhân này. Trên thực tế, bạn thậm chí có thể thấy hãnh diện khi biết mình đang làm bạn đời hài lòng theo nhiều cách. Còn nếu bạn không hạnh phúc, bạn có thể nghĩ bạn đời “yêu” bạn không phải vì những lý do đúng đắn và rồi cảm thấy bị họ lợi dụng.

Có thể sẽ rất đau lòng khi thừa nhận rằng sau chuyện ngoại tình, cả hai vợ chồng có thể cần một mái ấm hơn là cần nhau. Nếu cố gắng hâm nóng lại tình cảm, bạn có thể kịp thời nhận ra rằng cuộc sống của hai vợ chồng quyện chặt vào nhau theo muôn nghìn cách, việc tách biệt người bạn đời ra khỏi mái ấm của bạn là điều không thể và không nên làm.

Lo lắng thứ sáu Cố giữ hôn nhân là một sai lầm?

Bạn có thể lo lắng rằng mình đang cố duy trì hôn nhân vì những lý do sai lầm. Và bạn có thể đúng.

Một thân chủ của tôi từng thừa nhận: “Tôi đến đây để được tư vấn vì tôi theo đạo Thiên Chúa. Đã thề nguyện trước Chúa nghĩa là mãi mãi. Và tôi thấy rất đau khổ. Tôi tự hỏi mình đang làm gì vậy”.

Một người khác lại tâm sự: “Gia đình tôi chưa từng có ai ly hôn cả, và tôi không biết nên làm gì. Nhưng tôi thấy kinh hãi khi phải sống trong một cuộc hôn nhân tồi tệ giống như của cha mẹ tôi”.

Nếu bạn giữ rịt lấy cuộc hôn nhân của mình chỉ vì cảm giác tội lỗi, sợ hãi hay vì trách nhiệm, thì bạn nên cân nhắc lại quyết định của mình hoặc là bạn hãy chuẩn bị tinh thần cho một cuộc sống giam cầm mà bạn tự chuốc lấy – khốn thay bạn sẽ vừa là tù nhân vừa là cai ngục.

Hãy xem xét các lý do đáng nghi vấn sau đây.

Lý do #1: “Tôi không thể sống một mình”

Nếu bạn đang chung sống với bạn đời vì bạn tin rằng bạn không thể tự sống một mình dù là trên phương diện tài chính hay tình cảm, vậy bạn hãy dừng lại và tự hỏi: “Mình có công bằng với bản thân không? Có phải mình đang tự đánh giá thấp bản thân không thể tạo ra cuộc sống viên mãn cho chính mình mà không cần kết hôn?”. Có thể bạn sợ sống một mình nhưng khi nhìn nhận cuộc sống một cách khách quan hơn, bạn sẽ phát hiện ra rằng trước đây bạn đã có quãng thời gian tự sống một mình và bạn đã sống rất tốt, hoặc có thể bạn sống chưa tốt lắm nhưng hồi đó bạn non nớt hơn, ít tháo vát hơn, ít tiền hơn và gặp nhiều trở ngại hơn so với hiện tại.

Có thể bạn cho rằng mình phụ thuộc tài chính vào bạn đời vì bạn tự đánh giá thấp trình độ chuyên môn hoặc khả năng kiếm được việc làm của bạn. Trước đây bạn đã từng đi làm chưa? Có phải bạn đang cường điệu cuộc sống an toàn, được bảo bọc mà bạn có với người bạn đời? Một phụ nữ từng tin rằng cô ấy không thể sống một mình, và rồi cô biết chồng, vốn là trụ cột tài chính trong nhà, đã đánh bạc gần hết số tiền tiết kiệm cả đời của họ; và chính cô ấy đã thỏa thuận với ngân hàng để họ khỏi cưỡng chế căn nhà.

Điều quan trọng là bạn phải tự hỏi bản thân mình sợ hãi điều gì khi không sống cùng với bạn đời. Thường thì ý tưởng sống một mình trở nên đáng sợ hoặc buồn phiền là do bạn nghĩ như vậy thôi – rằng bạn không đủ sức hút với người khác, rằng bạn không đáng yêu. Điều khiến bạn khó chịu có thể không phải là cảnh sống một mình mà là những suy diễn tiêu cực của bạn về việc sống một mình. Nếu tỉnh táo, bạn có thể nhận ra rằng bạn đang xoáy vào việc bạn có thể cô đơn như thế nào ngoài hôn nhân mà không nghĩ đến việc bạn cô đơn ra sao trong cuộc hôn nhân bất hạnh này.

Lý do #2: “Lời thề trước Chúa là bất khả xâm phạm”

Dù bạn có ký giấy ly hôn thì tôn giáo của bạn vẫn nói rằng hôn nhân là thiêng liêng, ly hôn là tội lỗi và sự tha thứ là điều tuyệt vời nên làm.

Đức tin có thể đem lại ý nghĩa đạo đức cho cuộc sống, hỗ trợ tinh thần và là nguồn an ủi. Tuy nhiên, nghiên cứu hiện tại về hôn nhân cho thấy bạn có cơ hội cải thiện chất lượng quan hệ vợ chồng nhiều hơn khi đức tin tôn giáo của bạn củng cố cho khát vọng hàn gắn chứ không phải đưa ra ràng buộc và áp đặt. Nếu tôn giáo là lý do duy nhất để bạn duy trì hôn nhân thì có thể bạn đang thỏa mãn đức tin của mình chứ không phải thỏa mãn chính bạn hay bạn đời.

Lý do #3: “Tôi không thể chịu nổi ý nghĩ ly hôn”

Ý nghĩ chia tay có thể vượt quá sức chịu đựng của bạn. Một thân chủ đã tự hỏi khi cô ấy tưởng tượng cảnh phân chia tài sản: “Tôi lấy iPad còn chồng tôi lấy máy tính xách tay ư? Hiện giờ đã có nhiều việc phải nghĩ ngợi lắm rồi”. Chưa hết, khi hình dung ra cảnh mình đang sống với những nghi ngờ có căn cứ, cô lại hỏi rằng điều gì tồi tệ hơn: nỗi đau chia ly hay cuộc sống hôn nhân đau khổ trong suốt quãng đời còn lại. “Hoặc là đau một lần, hoặc là dai dẳng suốt đời”, cô nói ngay trước khi liên hệ với luật sư.

Lý do #4: “Tôi có trách nhiệm chăm sóc bạn đời”

Bạn có thể lo lắng bạn đời sẽ suy sụp nếu bạn ra đi. Lo lắng này cho thấy bạn có một mong muốn lành mạnh hàn gắn hôn nhân, nhưng nó cũng có thể che đậy nỗi sợ hãi của bạn khi phải chia tay, sự e ngại khi phải sống riêng, nhu cầu được người khác cần đến và sự lưỡng lự theo đuổi một cuộc sống phù hợp với bạn.

Nếu tất cả những gì bạn đang làm là hy sinh bản thân, thì có khi bạn đời sẽ muốn thoát khỏi bạn để có cơ hội gặp được người thực sự muốn chia sẻ cuộc sống với họ. Khi bạn không cam kết một cách có ý nghĩa, bạn không thể làm gì nhiều để khôi phục hoặc nuôi dưỡng ý thức bản thân của bạn đời và họ dễ rời bỏ bạn để đi tìm sự hỗ trợ ở một nơi khác.

Lo lắng thứ bảy “Ta có nên cố gắng vì con?”

Những bậc làm cha mẹ thường đau khổ vì chuyện gia đình ly tan sẽ ảnh hưởng đến con cái họ, và lo lắng này là chính đáng.

Mặc dù còn tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính và mức độ thích ứng tâm lý của trẻ tại thời điểm cha mẹ ly hôn nhưng hầu hết các nghiên cứu đều xác nhận rằng, so với trẻ em sống trong các gia đình trọn vẹn thì trẻ em có cha mẹ ly hôn có kết quả thấp hơn về thành tích học tập, hạnh kiểm, mức độ thích ứng tâm lý, lòng tự trọng và năng lực xã hội, ít nhất là trong hai năm đầu sau khi cha mẹ chia tay.

Tuy nhiên, rõ ràng là điều mang tính quyết định nhiều nhất đến hạnh phúc của một đứa trẻ không phải là sự hiện diện của cả cha và mẹ trong cùng một gia đình, mà là mức độ mâu thuẫn giữa cha mẹ mà đứa trẻ phải chứng kiến – trước, trong và sau khi ly hôn. Trẻ em sống trong một gia đình ly hôn nhưng cha mẹ ít mâu thuẫn sẽ tốt hơn là sống trong một gia đình có đầy đủ cha mẹ nhưng lại cãi vã thường xuyên.

Trong nghiên cứu 98 gia đình ly hôn, nhà xã hội học Connie Ahrons phát hiện ra rằng cả đàn ông và phụ nữ đều tin việc sống cùng nhau chỉ vì con cái là một sai lầm, rằng họ nên chia tay sớm hơn để con cái “được sống trong một môi trường trung thực và lành mạnh ngay cả khi đó là một gia đình đã ly hôn”. Tất nhiên, mọi người có xu hướng tìm lý lẽ để biện minh cho hành vi của mình. Nếu những cặp vợ chồng này quyết định ở bên nhau và giải quyết mọi việc, có lẽ họ đã rút ra được những kết luận khác nhau.

Không ai khuyến khích bạn vội vã chia tay mà không cố gắng giải quyết mâu thuẫn trước. Tuy nhiên, nếu các bạn sống với nhau chỉ vì lợi ích của con cái, nếu bạn chỉ dẫm chân tại chỗ trong một cuộc hôn nhân bạc nhược và cay đắng vì mặc cảm, sợ hãi hoặc bổn phận, thì về lâu dài điều đó chưa hẳn là tốt cho con cái của bạn. Ngược lại, bạn có thể gieo vào đầu con trẻ một hình mẫu méo mó về tình yêu. Hơn nữa, nếu bạn không hạnh phúc trong hôn nhân và trở nên trầm cảm, con cái của bạn có thể còn phải gánh chịu thêm nhiều tổn thương.

Nếu bạn quyết định ly thân hoặc ly hôn, khoảng cách vật lý giữa bạn và các con có thể ít gây tổn hại cho chúng hơn khoảng cách tình cảm. Dù có sống chung hay không thì các bạn vẫn là một gia đình, và sự điều chỉnh tâm lý của con bạn phụ thuộc vào tình cảm của bạn nhiều hơn là sự gần gũi của bạn. Nếu bạn ra ở riêng, hoặc thời gian gặp con không nhiều, bạn nên cố gắng duy trì sự quan tâm chăm sóc chúng. Như Joan Kelly kết luận trong bài đánh giá nghiên cứu về thích ứng sau ly hôn, trẻ em “bắt đầu trải nghiệm cuộc ly hôn của cha mẹ với tâm lý tốt, có mối quan hệ thân thiết hoặc yêu thương với cả cha và mẹ” sẽ có khả năng duy trì sự điều chỉnh tâm lý của mình “bằng cách tiếp tục duy trì mối quan hệ có ý nghĩa của chúng với cả cha lẫn mẹ”.

Quyết định ra đi của bạn có thể không nghiêm trọng bằng việc bạn sẵn sàng phát triển “mối quan hệ hợp tác nuôi dạy con cái” với chồng/vợ cũ. Kelly nhận thấy rằng những đứa trẻ đã được chuẩn bị tâm lý trước khi cha mẹ chia tay thì có khả năng duy trì tinh thần ổn định sau việc ly hôn nếu cha mẹ chúng tránh lăng mạ nhau trước mặt con. Trẻ em không trở nên trầm cảm hoặc có hành vi lệch lạc trừ khi “cha mẹ yêu cầu trẻ chuyển lời, hỏi trẻ những câu móc mỉa về nhau hoặc làm cho trẻ có nhu cầu che giấu thông tin hoặc cảm xúc của trẻ về người kia”. Nói cách khác, trẻ em có thể lớn lên một cách tương đối bình yên trừ khi chúng cảm thấy bị kẹt ở giữa sự xung đột của cha mẹ.

Khi bạn cân nhắc các lựa chọn của mình, hãy nhớ rằng lựa chọn của bạn không chỉ là duy trì cuộc hôn nhân bất hạnh hay tìm đến cuộc ly hôn hạnh phúc, mà còn là để gìn giữ một cuộc hôn nhân xứng đáng bằng cách giải quyết những điều khác biệt và bất mãn của các bạn. Không có gì ngạc nhiên khi hầu hết trẻ em nếu được lựa chọn đều muốn gia đình của chúng sống hòa thuận bên nhau. Nếu trong thâm tâm bạn có đủ lý do chính đáng, bạn có thể không chỉ gìn giữ gia đình cho con cái mà còn có thể dạy cho chúng một bài học cuộc sống quý giá: rằng những người đã từng tổn thương, thậm chí ghét nhau vẫn có thể học cách yêu nhau lần nữa; rằng mọi người có thể chia tay và sau đó quay trở lại; rằng mâu thuẫn giữa các cá nhân có thể được giải quyết ổn thỏa; và một cuộc khủng hoảng trong mối quan hệ thân thiết có thể dẫn đến sự thay đổi có ý nghĩa và giúp mối quan hệ thêm bền chặt hơn.

Lo lắng thứ tám “Tình yêu còn nghĩa lý gì khi anh ngoại tình?”

Nếu bạn tin chắc rằng bạn đời không thể nào ngủ với người khác mà vẫn còn yêu bạn hoặc sẽ yêu bạn lần nữa, thì bạn sẽ không chịu nổi sự tuyệt vọng hoặc cơn phẫn nộ đang trào dâng và từ bỏ cuộc hôn nhân mà thâm tâm bạn thực lòng còn muốn cứu vãn.

Một số người có thể nuốt nỗi đau vào lòng với những suy nghĩ như “Tôi là kẻ thua cuộc”, “Tôi cạnh trạnh không nổi”, “Tôi thật khó ưa”,... và xem cuộc hôn nhân của mình là trò đùa thậm tệ. Một số người khác có thể bộc lộ nỗi đau và phản kháng bằng cách từ bỏ người đã bỏ rơi mình. Ý nghĩ rằng bạn đời dường như có nhiều lựa chọn hơn và cũng ít mất mát hơn nếu hôn nhân đổ vỡ có thể thôi thúc bạn chiếm lấy thế thượng phong. Bạn cảm thấy cơn giận của mình được đổ thêm dầu và càng không muốn bỏ qua, mặc dù có thể bạn nổi giận chỉ để che giấu cảm giác tự ti, thiếu thốn, ghen tuông hay thất vọng.

Chẳng có gì lạ khi bạn muốn cự tuyệt người đã làm bạn tổn thương và muốn tuyên bố rằng bản thân bạn vẫn sống tốt. Suy cho cùng thì ai trong chúng ta lại không muốn tin rằng người phản bội là đồ bỏ đi? Tuy nhiên, bạn không nên đưa ra một quyết định không thể vãn hồi khi cõi lòng đang tơi tả. Chưa chắc bạn đã đúng khi suy diễn rằng người bạn đời không yêu bạn hoặc chẳng bao giờ yêu bạn. Có thể những lý do khiến họ ngoại tình không mấy liên quan đến bạn hoặc đến cuộc sống lứa đôi. Biết đâu bạn đời trong lòng lại cảm thấy hối hận hơn nhiều so với những gì họ sẵn sàng thừa nhận và họ rất muốn cùng bạn hàn gắn hôn nhân, chỉ cần bạn bật đèn xanh.

Một thân chủ tên Betty nói với tôi: “Tôi đã định bỏ chồng vì anh phản bội tôi quá nhiều lần. Tôi đã nghĩ: ‘Tình yêu có nghĩa lý gì nếu nó không biểu hiện thành những cử chỉ yêu thương?’. Nhưng chồng tôi đã thuyết phục tôi rằng anh ấy đến với những phụ nữ khác không phải vì sống với tôi không hạnh phúc hay vì anh ấy yêu họ, mà là anh ấy sợ sự gắn bó thân thiết với bất kỳ ai – anh ấy lo lắng rằng nếu để ai đó biết rõ về mình thì họ sẽ xem anh là kẻ lừa đảo. Khi hiểu ra điều này, tôi cảm thấy bản thân ít bị cự tuyệt hơn và cố gắng kiên nhẫn chờ chồng giải quyết các vấn đề của anh với chuyên gia trị liệu. Đây là một bước khởi đầu”.

Nếu bạn đang chìm đắm trong phiền muộn, hãy cố gắng vượt qua nỗi dằn vặt hoặc ám ảnh rằng mình là nạn nhân và hãy tìm hiểu cái tôi của bạn đời đang bị tổn thương sau chuyện ngoại tình. Nếu bạn thấy phẫn nộ, hãy thử bộc lộ chỗ mềm yếu trong cơn giận dữ của bạn – nỗi sợ hãi, tổn thương và nhục nhã ẩn chứa đằng sau cơn giận ấy. Nhưng dù bạn cảm thấy phiền muộn hay tức giận, bạn vẫn cần nói ra nỗi đau của mình sao cho người bạn đời có thể ở bên bạn và điều này cho phép bạn tìm hiểu xem bạn đời có đủ quan tâm để lắng nghe và đủ chín chắn để chịu phần trách nhiệm của họ trong vấn đề này không.

Lo lắng thứ chín “Tôi có cần giữ kẽ trước khi thực sự muốn hàn gắn?”

Một số người có thể nghĩ rằng mình nên giữ khoảng cách với bạn đời và không nên yêu quá nồng nhiệt cho đến khi biết chắc mình có muốn quay lại với nhau hay không. Chiến lược này có vấn đề ở chỗ, nó hầu như không thắt chặt mối quan hệ sâu sắc hơn giữa hai bạn. Rốt cuộc, bạn làm sao phát triển được những cảm xúc tích cực về một người nào đó nếu bạn từ chối kết nối với họ một cách tích cực?

Khi Bob bắt đầu ngoại tình với Laura, anh cho rằng việc tiếp tục sống với vợ, chị Susan, là một sai lầm, vì vậy anh đã tìm một căn hộ và chuyển ra sống riêng. Vì không chắc cuộc hôn nhân sẽ đi đến đâu, nên anh đồng ý gặp Susan mỗi tuần một lần để giữ mối liên hệ giữa họ và thỏa thuận những vấn đề cần thiết như đưa con chó cưng đến bác sĩ thú y, thăm người thân bị ốm và thanh toán các chi phí trong gia đình.

Bob tránh chuyện ái ân với vợ mình và từ chối các dấu hiệu tình cảm như gọi điện chúc mừng sinh nhật vợ hay chúc vợ may mắn trong làm việc đầu tiên của cô ở công việc mới, ngay cả khi anh còn cảm thấy yêu vợ. Anh nhấn mạnh: “Đó là điều đúng đắn cần làm khi tôi đang có mối quan hệ với người khác”.

Bob không trút giận lên Susan hay phát cuồng vì Laura, nhưng cuộc sống của anh giờ đây chỉ xoay quanh Laura và cô trở thành người đồng hành duy nhất của anh – một người bạn và một người tình. Sau đó Bob thừa nhận: “Lẽ ra tôi nên làm như vậy với Susan. Cô ấy nài nỉ tôi đừng rút lui hoàn toàn, và tôi rất vui vì đã làm theo ý vợ. Tôi về nhà và cô ấy đã nấu bữa tối chờ tôi, ăn xong chúng tôi đi xem phim với mấy người bạn thân. Hoặc chúng tôi ngồi trong phòng khách nhấm nháp sô-cô-la nóng, nằm dài trên ghế đọc sách, giống như trước đây chúng tôi đã từng làm. Lúc đầu tôi cảm thấy khó xử vô cùng, thậm chí là khó hiểu. Nhưng dần dần tôi nhận ra mình nhớ vợ đến nhường nào. Nó đã khiến tôi nhớ lại khoảng thời gian chúng tôi hạnh phúc bên nhau, và giúp tôi đưa ra quyết định tiếp tục cuộc hôn nhân với vợ”.

Là người bị tổn thương, bạn dễ sa vào những cuộc nói chuyện nặng nề về cuộc ngoại tình. Là người không chung thủy, bạn sẽ cần chứng tỏ rằng bạn quan tâm đến nỗi đau đớn đã gây ra cho bạn đời và bạn sẵn lòng thay đổi. Tuy nhiên, ngay bây giờ, hai vợ chồng bạn cần nhiều điều hơn là những cuộc đối đầu khổ sở để có thể đưa cuộc hôn nhân trở lại đúng hướng. Vì vậy các bạn nên tạm gác việc đối đầu sang một bên để cuộc hôn nhân của bạn không bị ngột ngạt. Điều này sẽ giúp hai bạn tìm lại những điều đã từng mang đến niềm vui cho cả hai.

Một người bạn nói với tôi rằng sau một buổi chạy marathon dành cho các cặp đôi, vợ chồng cô ấy đã cùng nhau đi ăn đồ Trung Quốc. Cô nói: “Chúng tôi mệt đứt hơi vì đã chạy cả buổi. Vì thế chúng tôi chỉ biết cùng nhau ăn món trứng cuộn và cười đừa về chuyện chúng tôi phải đối phó với huấn luyện viên như thế nào. Đó là một trong những khoảnh khắc vui vẻ nhất, thân mật nhất mà chúng tôi đã có trong nhiều tháng qua”.

Nếu có những khoảnh khắc mà một trong hai người cảm thấy rạo rực và muốn ái ân, tôi khuyên bạn nên thổ lộ và để bạn đời quyết định. Mặc dù các bạn không sống cùng nhau, nhưng các bạn không cần phải xa cách về mặt tình cảm, hoặc thậm chí là tình dục, miễn là cả hai đều thực tâm cố gắng vượt qua trở ngại, và người bạn đời không nghĩ rằng bạn đang giả tạo.

Tôi biết nếu bạn là người bị tổn thương, thì bạn rất sợ bản thân lại mềm yếu hoặc có nguy cơ bị chà đạp lần nữa. Nếu bạn đời có gợi ý nhưng bạn vẫn còn e ngại chuyện chăn gối thì đương nhiên là bạn cần tôn trọng những cảm xúc này của mình và giữ khoảng cách. Nhưng bạn vẫn có thể tận hưởng, và thậm chí nuôi dưỡng tình cảm bằng lời nói hoặc cử chỉ, tách biệt với hành vi tình dục. Cứ chờ đến những thời điểm khác, khi bạn có thể cảm thấy thoải mái ân ái trở lại.

Mặc dù ngay bây giờ, sự tương tác giữa hai bạn có thể chỉ là vấn đề nhận thức cá nhân, nhưng việc tránh mặt nhau sẽ chỉ xây bức tường cao hơn giữa hai bạn. Bạn có thể cho rằng bạn đời không muốn làm gì với bạn cho đến khi bạn vượt qua được mâu thuẫn cảm xúc này, nhưng có thể bạn đã nhầm. Có thể tự bạn đã tạo cho mình áp lực rằng phải thấy hoàn toàn chắc chắn về tình cảm giữa hai người trước khi có thể thân mật trở lại với bạn đời, trong khi chồng hoặc vợ bạn không hề yêu cầu hay trông mong bạn phải như vậy.

Lo lắng thứ mười “Càng hiểu rõ người tình, tôi có càng sáng suốt?”

Nếu bạn cứ khăng khăng rằng bạn dành mọi thời gian rảnh rỗi với người tình chỉ để tìm hiểu xem cuộc hôn nhân của bạn đang đi đến đâu, thì có thể bạn chẳng làm gì hơn ngoài việc trưng ra bộ mặt đạo đức giả. Nhưng bạn cũng có thể thực sự bối rối về tình cảm của mình và đang tìm cách giải quyết cảm giác yêu ghét lẫn lộn khi để chuyện này tái diễn.

Vấn đề của cách tiếp cận lệch lạc này là bạn có thể bị sa đà hơn vào chuyện ngoại tình và chẳng biết gì nhiều về cảm xúc của bạn đối với bạn đời. Nếu bạn muốn lãng mạn thì cứ việc chìm đắm với người tình, nhưng hãy lưu ý là điều đó có thể khiến bạn ngày càng rời xa bạn đời. Trong cuốn tiểu thuyết Separation (tạm dịch: Chia ly), người chồng bị phản bội sau 7 năm hôn nhân đã ghi lại sự khác biệt giữa mình với người tình của vợ như thế này: “Cảm giác khám phá cái mới đã qua đi, chỉ còn lại sự thừa nhận... Và sự cuồng nhiệt chinh phục – dù chỉ là tạm thời – vẫn sẽ lấn át sự dịu dàng... Rốt cuộc thì người yêu thương lại thua người đang yêu”.

Khi niềm đam mê dần phai nhạt và giữa bạn với người tình nảy sinh mâu thuẫn, bạn có thể nhìn nhận người tình của mình khắt khe hơn và đâm ra có thiện cảm trở lại với bạn đời. Nhưng lúc đó có thể không còn người bạn đời nào để bạn quay lại.

Dành thời gian cho người tình sẽ không giúp bạn có góc nhìn phù hợp để đưa ra lựa chọn sáng suốt, nó sẽ chỉ kéo bạn đến gần người đó hơn mà thôi. Nếu muốn kiểm tra mức độ bền chặt của cuộc hôn nhân với bạn đời, bạn cần dành thời gian cho chồng hoặc vợ mình, mặc dù tình cảm của bạn đối với người tình có thể vẫn mãnh liệt.

Cân nhắc trước khi quyết định

Phía trước là một quyết định quan trọng cả đời người: Xây dựng lại cuộc hôn nhân hay chia tay. Như hầu hết các cặp vợ chồng mà tôi biết, bạn có thể cho rằng cách tốt nhất hoặc duy nhất để giải quyết tình huống khó xử này là lắng nghe trái tim mình. Ngay cả các chuyên gia về hôn nhân cũng đặt tình cảm lên hàng đầu. Khi tôi hỏi một chuyên gia tâm thần học ưu tú tại sao anh ta lại bỏ người vợ 25 năm chăn gối để cưới một sinh viên của mình, anh ta nói: “Người yêu của tôi khiến tôi cảm thấy cuộc sống mình có ý nghĩa”. Vậy đó! Tôi đã mong đợi anh ấy vận dụng lý thuyết tâm lý học để hành xử đúng đắn, nhưng dường như cảm xúc của anh ấy quá mãnh liệt đến mức anh ấy thấy mình không có lý do gì để xem xét chúng kỹ hơn.

Tuy nhiên, tôi khuyến khích bạn cân nhắc thận trọng hơn khi đưa ra quyết định của mình – một quyết định có lý trí hơn là cảm tính. Tôi không khuyên bạn bỏ qua cảm xúc của mình nhưng bạn nên suy xét các giả định về bạn đời, tình yêu và sự chung thủy vốn vẫn nằm ở đằng sau và góp phần tạo ra cảm xúc của bạn.

Hầu hết các cặp vợ chồng nào vẫn duy trì được hôn nhân sau cuộc ngoại tình đều bắt đầu quá trình hàn gắn với cảm giác yêu ghét lẫn lộn. Không có chuyện bạn khởi đầu lại mà thấy chắc chắn 100%. Điều quan trọng nhất là bạn phải bắt đầu bằng một lựa chọn tỉnh táo.

Nếu bạn là người không chung thủy, bạn phải chấm dứt mối quan hệ tình dục hoặc lãng mạn với người tình, hoặc ít nhất là ngừng lại trong bất kỳ khoảng thời gian nào mà cả hai vợ chồng bạn đồng ý. Nếu bạn là người bị tổn thương, bạn phải lôi kéo bạn đời quay trở lại cuộc sống của bạn. Và hai bạn phải hoàn toàn đồng tâm hiệp lực hàn gắn lại hôn nhân. Điều này không có nghĩa là cả hai bạn đều phải thấy chắc chắn về tương lai của mình, chỉ là các bạn phải cư xử như thể bạn tin vào tương lai tươi sáng của cuộc hôn nhân khi nỗ lực thay đổi cách nhìn nhận và cách đối xử với nhau. Hãy gạt những cảm xúc tiêu cực của bạn sang một bên, hãy tin tưởng nhau và thể hiện sự đồng lòng bằng cách nỗ lực xây dựng lại lòng tin và sự gắn bó, và sau đó hãy xem liệu bạn có cảm thấy yêu và được yêu nhiều hơn hay không. Nếu bạn chờ đợi có được cảm xúc tích cực rồi mới có hành động tích cực thì bạn khó lòng mà kéo dài cuộc hôn nhân của mình.

Ngay cả khi bạn đã quyết định hàn gắn, bạn vẫn có thể thấy áp lực vì những khó khăn đang chờ đợi ở phía trước. Dưới đây là một vài gợi ý thiết thực để bạn bắt đầu.

Hình dung trước tương lai

Hãy tưởng tượng cuộc hôn nhân của bạn sẽ như thế nào nếu bạn thực hiện một số thay đổi mà bạn đời đang yêu cầu và bạn đời cũng làm tương tự. Hãy nhớ rằng những thay đổi nho nhỏ có thể tạo ra một thế giới khác biệt.

Bây giờ, cứ cho rằng quyết định ở bên nhau là đúng đắn, bạn hãy thử hình dung bản thân mình sau một thời gian bên nhau, chẳng hạn sáu tháng, một năm, năm năm kể từ bây giờ.

Nếu bạn có thể tưởng tượng mình có thể để lại phía sau những cay đắng và tuyệt vọng, đồng thời vận dụng những gì bạn học được từ chuyện ngoại tình này để thổi luồng sinh khí mới vào cuộc hôn nhân của bạn, thì nhiều khả năng bạn sẽ khiến điều đó thành hiện thực.

Đưa ra lời cam kết

Lời cam kết sẽ giúp bạn đời hiểu được bạn có ý định nghiêm túc đồng thời cho bạn một mục tiêu rõ ràng để hướng tới và đánh giá sự tiến bộ của bạn. Một cặp vợ chồng đã cam kết những điều sau:

Lắng nghe không phản kháng

Đừng nghe một cách soi mói, đừng hiểu những lời xúc phạm của bạn đời theo đúng nghĩa đen. Giữa hai bạn có nhiều tranh cãi và hiểu lầm đến mức bạn cứ giả điếc thì tốt hơn là cứ phòng thủ hay hằn học trước những lời buộc tội của bạn đời. Hãy cố bỏ qua lời nói của bạn đời và lắng nghe những tổn thương đằng sau lời nói ấy. Cả hai bạn đang cố hiểu những gì đã xảy ra, khôi phục cảm giác về bản thân và tìm sự cân bằng trong cuộc sống chung. Lúc này cả hai bạn không biết được cái gì là thật là đúng đâu.

***

Không dễ xây dựng lại hôn nhân sau chuyện ngoại tình nhưng cũng không phải là không làm được. Bạn có một cơ hội duy nhất, có lẽ là cơ hội cả đời, để rửa sạch vết thương lòng và gắn kết với nhau bền chặt hơn, yêu thương hơn mà không phải hy sinh những kỷ niệm vàng son. Tôi mong bạn đừng quay lưng lại với nó một cách nhẹ tênh như thế.

Phần còn lại của cuốn sách này sẽ giúp bạn chuyển đổi quá khứ bị tổn thương thành một tương lai đầy yêu thương và hy vọng – một trải nghiệm tự nó có thể chữa lành vết thương lòng. Chương tiếp theo sẽ bắt đầu quá trình này bằng cách giúp bạn làm sáng tỏ ý nghĩa và căn nguyên của chuyện ngoại tình.