Phải, sự chán đời của tôi là giả dối. Nói cho đúng thì có lẽ chính tôi lại bị tôi lừa dối. Vì vẫn có hai cá nhân, hai bản ngã trong một tôi: Cá nhân thành thực, bé nhỏ, ngây thơ, và cá nhân kiểu cách, chứa đầy những sự kiêu sức khoa trương.
Cái tội số hai che lấp, lấn át hẳn cái tội số một trong những lúc tôi muốn hãnh diện tỏ với anh em rằng tôi là người đã từng nếm vị tân khổ của ái tình và nó bắt tôi phải vờ đeo cái mặt nạ chán đời cho được hợp với chủ nghĩa yếm thế của tôi.
Rồi khi vào học trường Cao đẳng, vì nó, tôi lại bỏ cái mặt nạ ghét đời mà đeo cái mặt nạ yêu đời.
Là vì hoàn cảnh sui nên, sự chán đời của tôi không còn hợp thời nữa. Chung quanh tôi chỉ toàn có những người vui vẻ, tươi cười, đùa bỡn, đằm thắm, tha thiết với đời sống hiện tại. Họ như nồng nàn đem cả tâm hồn ra mà học, mà yêu, mà muốn, mà ao ước dù sự ao ước chỉ vẩn vơ, mơ mộng,
Cố nhiên là tôi bị lôi kéo vào trong cái luồng quan niệm mới về cuộc đời hoạt động của bọn họ, như khúc củi khô bị dòng nước sông chảy cuồn cuộn lôi phăng đi.
Rồi tôi cũng vui vẻ, tươi cười, đùa bỡn đằm thắm, thiết tha với sự sống. So tôi thời ấy, với tôi, thời còn ở trường Bảo Hộ thì thực là hai người, hai tâm hồn khác hẳn nhau. Khi trước là tâm hồn một cậu học trò mà ngày nay là tâm hồn một trang sinh viên Cao đẳng.
Chỉ một cái tên sinh viên Cao đẳng cũng làm cho tôi cao già lên rồi. Chủ nhật cùng anh em ra phố dạo chơi, tôi tưởng như các cặp mắt tò mò nhìn tôi đều lưu ý tới cái danh hiệu Cao đẳng của tôi. Chẳng may cho cô thiếu nữ nào vô tình để mắt vào tôi: Tôi yên trí ngay rằng cô ấy yêu tôi. Nhưng lại may mà tôi luôn luôn nghĩ đến lời thề độc địa của tôi, nên đối với phái phụ nữ, tôi chỉ rửng rưng như không. Phải, hơi đâu mà yêu họ, rồi như Thi, họ lại tệ bạc với mình.
Song, có điều này, tôi lấy làm một hổ thẹn, một sự thua anh, kém em: Là trong trường Cao đẳng, nhất là trong trường Cao đẳng sư phạm mà tôi đương theo học, mọi người đều khoe khoang có một cô tình nhân ở ngoài phố hay ít ra cũng tỏ cho anh em bạn biết rằng mình đương theo đuổi một cô rất xinh đẹp, rất tình tứ. Thế mà tôi, tôi không có tình nhân, thì phỏng có thể tha thứ được không?
Không, không thể như thế được. Tôi chẳng chịu làm trò và để bạn chế giễu mãi rằng tôi hiền lành như con gái.
Song nghĩ đến cuộc dư phiếm của tôi với Thi, tôi lại lo ngại, Tôi không muốn quay về cái thời kỳ ái tình lý tưởng ấy nữa...
Một hôm, vụt có một ý tưởng hay, tôi bỗng bật cười lên tiếng, khiến anh em xúm lại hỏi vặn xem có điều gì thú mà tôi thích chí như thế. Tôi nghiễm nhiên trả lời:
- Thú lắm, các anh ạ, tôi có tình nhân ngộ nghĩnh lắm.
Ngộ nghĩnh nhất là cô tình nhân ấy không xương, không thịt. Muốn tránh cuộc tình duyên lý tưởng thứ hai, tôi đã quả quyết bắt đầu một cuộc tình duyên tưởng tượng. Quý hồ anh em bạn nhận cho rằng tôi đã làm chủ nhân một trái tim dịu dàng, mềm mại là được rồi.
Phải, cần gì phải yêu cô Lan, cô Liên hay cô Thi mới là yêu. Thì ta cứ yêu ngay một cô vu vơ, bịa đặt ra, cũng chẳng khác gì kia mà. Vả lại biết đâu các anh em bạn ta lại không nói khoác. Họ bảo họ có, ta đã chắc gì họ có, cứ suy lần nầy ta vừa ‘‘bẫy’’ họ đã bị vào cạm ngay, thì đủ rõ rằng những lời phô trương khó lòng mà tin hẳn được.
Từ đó, mỗi hôm tôi phải bỏ phí ra một giờ để mơ mộng hay viết thư cho người tình tưởng tượng của tôi. Anh Hoàng Ngọc thì thầm khoe với tôi rằng người yêu của anh là con một bà án và là em một quan huyện. Tôi cũng cố lấy giọng bí mật mà ngỏ khẽ cho anh hay rằng người tình của tôi là con gái yêu của một quan phủ. Những lời bịa đặt ấy, tôi phải ghi ngay vào một quyển sổ con, sợ nhỡ sau này quên nhãng, tôi nói sai đi chăng, thì còn gì là danh giá của tôi nữa.
Muốn cho tấm ái tình vô hình của tôi được có vẻ hữu hình, tôi đã chẳng quản sự tiêu pha tốn kém. Một buổi chiều chủ nhật tôi trở về trường, trong túi đựng đồng hồ có thò lên một mẩu khăn tay thêu. Thấy anh em tò mò nhìn, tôi vờ ấn vội xuống để giấu cái vật kỷ niệm yêu quý ấy đi. Nhưng chậm quá rồi: Một anh đã sấn vào ôm chặt lấy tôi cho một anh khác lôi cái khăn thêu kia mà hô to lên rằng:
- Đẹp lắm, mà thơm lắm chúng mày ạ.
Một anh hỏi tôi:
- Ai tặng anh đấy? Hai chữ V.B quặp lấy nhau là Văn với gì nữa thế?
Tôi kín đáo đáp lại:
- Chẳng là gì cả.
Có ai ngờ đâu, rằng câu trả lời của tôi chỉ là một câu nói thực. Vì thực vậy, người tặng khăn cho tôi chẳng là ai hết, nếu không là một bác thợ thêu mà tôi đã thuê làm. Còn chữ B âu yếm ôm lấy chữ V thì giá bác phó có tinh nghịch thay phăng ngay X, Y hay Z vào cũng chẳng làm cho nó sai nghĩa đi mấy tí.
Thế là sự trí trá khôn khéo của tôi đã đặt tôi ngang hàng với anh em bạn trường Cao Đẳng, trừ ra họ trí trá khôn khéo và cũng mừng thầm rằng được đứng ngang hàng với tôi về đường tình ái! Điều đó thực khó lòng mà biết chắc được.