Tantra và Yoga

Tantra và Yoga về cơ bản là khác nhau. Chúng đi đến cùng một mục tiêu; tuy nhiên, con đường của chúng không chỉ khác nhau, mà còn trái ngược. Điều này phải được thấu hiểu một cách rõ ràng.

Tiến trình Yoga cũng là phương pháp luận, Yoga cũng là kĩ thuật. Yoga không phải triết lí; giống như Tantra, Yoga tùy thuộc vào hành động, phương thức, kĩ thuật. Trong Yoga, hành động cũng dẫn đến hiện hữu, nhưng tiến trình thì khác. Trong Yoga, một người phải chiến đấu; nó là con đường của chiến binh. Trên con đường của Tantra, một người hoàn toàn không phải chiến đấu. Trái lại, người đó phải phóng túng, nhưng nhận thức được điều đó.

Yoga là kìm nén và nhận thức được điều đó, Tantra là phóng túng và nhận thức được điều đó. Tantra nói rằng bất kể bạn là gì thì cái tối thượng cũng không đối nghịch lại nó. Nó là một tiến trình trưởng thành, bạn có thể trưởng thành tới cái tối thượng. Không có đối nghịch giữa bạn và thực tại. Bạn là một phần của nó, nên không cần tranh đấu, không cần xung đột, không cần chống đối lại tự nhiên. Bạn phải sử dụng tự nhiên, bạn phải sử dụng bất cứ cái gì bạn là để đi xa hơn.

Trong Yoga, bạn phải chiến đấu với chính mình để đi xa hơn. Trong Yoga, thế giới và moksha, sự giải thoát – cái bạn đang là và cái bạn có thể là – là hai thứ đối lập. Phải đàn áp, chiến đấu, giải tán cái bạn đang là để bạn có thể đạt tới cái bạn có thể là. Đi xa hơn là cái chết trong Yoga. Bạn phải chết để bản thể thực sự được sinh ra. Trong mắt của Tantra, Yoga là tự vẫn. Bạn phải giết chết cái tôi tự nhiên của bạn – thân thể của bạn, bản năng của bạn, dục vọng của bạn, mọi thứ. Tantra nói chấp nhận bản thân như bạn vốn thế. Nó là sự chấp nhận sâu sắc. Đừng tạo ra khoảng trống giữa bạn và cái thực, giữa thế giới và niết bàn. Đừng tạo ra khoảng trống nào cả. Không có khoảng trống đối với Tantra, không cần đến cái chết – thay vào đó, cần đến một sự siêu việt. Để có sự siêu việt này, hãy sử dụng chính bản thân bạn.

Chẳng hạn, tình dục ở đó: năng lượng căn bản mà bạn được sinh ra thông qua nó, sinh ra cùng với nó. Những tế bào cơ bản của bản thể bạn và của thân thể bạn là thuộc về tình dục, cho nên tâm trí con người xoay xung quanh tình dục. Trong Yoga, bạn phải chiến đấu với năng lượng này. Thông qua chiến đấu, bạn tạo ra một trung tâm khác trong mình. Bạn càng chiến đấu, bạn càng trở nên toàn vẹn trong một trung tâm khác. Khi đó, tình dục không phải trung tâm của bạn. Chiến đấu với tình dục – tất nhiên, một cách có ý thức – sẽ tạo ra trong bạn một trung tâm bản thể mới, một sự nhấn mạnh mới và một sự kết tinh mới. Khi đó, tình dục sẽ không là năng lượng của bạn. Bạn sẽ tạo ra năng lượng của bạn khi chiến đấu với tình dục. Một năng lượng khác sẽ đi vào trong bản thể và một trung tâm khác của hiện hữu.

Trong Tantra, bạn phải sử dụng năng lượng tình dục. Đừng chiến đấu với nó, hãy chuyển hóa nó. Đừng nghĩ theo cách thù địch, hãy thân thiện với nó. Nó là năng lượng của bạn. Nó không xấu xa, nó không tồi tệ. Mọi năng lượng là tự nhiên. Nó có thể được sử dụng để phục vụ bạn hoặc nó có thể được sử dụng để chống lại bạn. Bạn có thể biến nó thành chướng ngại hay rào cản, hoặc bạn có thể biến nó thành một nấc thang. Sử dụng đúng, nó trở nên thành bạn bè; sử dụng sai, nó trở thành kẻ thù của bạn. Nhưng nó không là cả hai. Năng lượng chỉ là tự nhiên. Như cách những người bình thường đang sử dụng tình dục thì nó trở thành kẻ thù. Nó phá hủy, họ tiêu tan trong nó.

Yoga chọn cái nhìn đối lập – đối lập với tâm trí thông thường. Tâm trí thông thường bị phá hủy bởi chính dục vọng của nó, cho nên Yoga nói hãy ngừng dục vọng, hãy không có dục vọng. Chiến đấu với dục vọng và tạo ra một sự toàn vẹn trong bạn mà không có dục vọng.

Tantra dạy bạn cách nhận biết dục vọng, đừng tạo ra bất cứ cuộc chiến nào. Hãy di chuyển vào trong dục vọng với đầy đủ ý thức, và khi bạn di chuyển vào trong dục vọng với đầy đủ ý thức, bạn sẽ vượt lên trên nó. Bạn ở bên trong nó mà lại vẫn không ở trong nó. Bạn đi qua nó, nhưng vẫn là một người ngoài cuộc.

Yoga có nhiều sức lôi cuốn hơn bởi vì Yoga là cái đối lập với tâm trí thông thường, cho nên tâm trí thông thường có thể hiểu được ngôn ngữ của Yoga. Bạn biết tình dục đang phá hủy bạn ra sao – nó đã phá hủy bạn như thế nào, bạn xoay tròn quanh nó như một nô lệ, như một con rối như thế nào. Bạn biết điều này bằng kinh nghiệm của mình. Cho nên khi Yoga nói chiến đấu với nó, bạn ngay lập tức hiểu được ngôn ngữ đó. Đây là sự lôi cuốn, sự lôi cuốn dễ dàng của Yoga.

Tantra không thể dễ dàng lôi cuốn như vậy. Nó có vẻ khó khăn: Làm thế nào để di chuyển vào trong dục vọng mà không bị nó áp đảo? Làm sao để ở trong hành vi tình dục một cách ý thức, với đầy đủ nhận biết? Tâm trí thông thường trở nên sợ hãi. Nó có vẻ nguy hiểm. Không phải là nó nguy hiểm mà bất cứ điều gì bạn biết về tình dục tạo ra mối nguy hiểm này cho bạn. Bạn biết chính mình, bạn biết làm thế nào có thể đánh lừa chính mình. Bạn biết rất rõ rằng tâm trí bạn vốn xảo quyệt. Bạn có thể di chuyển vào dục vọng, vào tình dục, vào mọi thứ, và bạn có thể đánh lừa bản thân rằng bạn đang di chuyển với đầy đủ nhận biết. Đó là lí do tại sao bạn cảm thấy mối nguy hiểm.

Mối nguy hiểm không phải trong Tantra, nó ở trong bạn. Yoga lôi cuốn là bởi bạn, bởi tâm trí thông thường của bạn – tâm trí kìm nén tình dục, thèm khát tình dục, ham mê tình dục của bạn. Bởi vì tâm trí thông thường không lành mạnh về tình dục nên Yoga có một sự lôi cuốn. Với một nhân loại tốt hơn, với một tình dục lành mạnh hơn – tự nhiên, bình thường – tình thế sẽ khác. Chúng ta không bình thường và tự nhiên. Chúng ta tuyệt đối bất thường, không lành mạnh, điên cuồng. Nhưng bởi vì mọi người giống chúng ta nên chúng ta không bao giờ cảm nhận được.

Điên khùng là thông thường đến mức mà không điên khùng lại có vẻ bất thường. Một Đức Phật dường như bất thường. Một Jesus là bất thường giữa chúng ta. Họ không thuộc về chúng ta. “Thông thường” của chúng ta là một chứng bệnh. Tâm trí “thông thường” này đã tạo ra sự lôi cuốn của Yoga. Nếu bạn nhìn nhận tình dục một cách tự nhiên – không có triết lí nào xung quanh nó, không ủng hộ lẫn chống đối – nếu bạn nhìn nhận tình dục như bạn nhìn nhận tay bạn hoặc mắt bạn, chấp nhận nó và coi nó là tự nhiên, thì Tantra sẽ có sự lôi cuốn. Chỉ khi đó Tantra mới có thể hữu ích cho số đông.

Nhưng thời của Tantra đang đến. Sớm hay muộn Tantra cũng sẽ bùng nổ lần đầu tiên trong đại chúng, bởi vì lần đầu tiên thời cơ chín muồi – chín muồi để nhìn nhận tình dục một cách tự nhiên. Khả năng là sự bùng nổ này có thể đến từ phương Tây, bởi vì Freud, Jung và Reich¹ đã chuẩn bị sẵn phông nền. Họ không biết gì về Tantra, nhưng họ đã chuẩn bị nền tảng căn bản cho Tantra tiến triển. Tâm lí học phương Tây đã đi đến kết luận rằng bệnh tật cơ bản của con người liên quan đến tình dục, sự điên khùng căn bản của con người là hướng đến tình dục.

Trừ khi việc hướng đến tình dục này bị giải tán, không thì con người không thể tự nhiên và bình thường. Con người đã đi sai chỉ bởi vì những thái độ đang thịnh hành về tình dục. Không cần thái độ nào hết. Chỉ thế thì bạn mới tự nhiên. Bạn có thái độ gì với mắt mình? Chúng có xấu xa hay thần thánh không? Bạn ủng hộ hay chống lại mắt bạn? Không có thái độ nào cả! Đó là lí do mắt bạn là bình thường.

¹ Wilhelm Reich, nhà phân tâm học thuộc thế hệ thứ hai sau Freud, một trong những nhân vật nổi bật nhất trong lịch sử tâm thần học.

Hãy chọn một thái độ – nghĩ rằng mắt là xấu xa. Thế rồi việc nhìn sẽ trở nên khó khăn. Việc nhìn sẽ có cùng hình dạng sai lệch giống như tình dục. Khi đó bạn sẽ muốn được nhìn, bạn sẽ khao khát và mong mỏi được nhìn. Nhưng khi bạn nhìn, bạn sẽ cảm thấy tội lỗi. Mỗi khi bạn nhìn, bạn sẽ cảm thấy rằng bạn đã làm điều gì đó sai, rằng bạn đã mắc tội. Bạn sẽ muốn giết chết chính công cụ nhìn của mình, bạn sẽ muốn phá hủy cặp mắt của mình. Và bạn càng muốn phá hủy mắt, bạn càng hướng về mắt. Rồi bạn sẽ bắt đầu một hoạt động lố bịch. Bạn sẽ muốn nhìn ngày càng nhiều, đồng thời bạn sẽ cảm thấy ngày càng tội lỗi. Hiện tượng tương tự đã xảy ra cho trung tâm tình dục.

Tantra nói, hãy chấp nhận bất cứ cái gì bạn là. Đây là lưu ý cơ bản – chấp nhận toàn bộ. Chỉ thông qua chấp nhận toàn bộ bạn mới có thể trưởng thành. Rồi hãy sử dụng mọi năng lượng bạn có. Bạn có thể sử dụng chúng như thế nào? Chấp nhận chúng, rồi hãy tìm ra những năng lượng này là gì – tình dục là gì, hiện tượng này là gì? Chúng ta không quen thuộc với nó. Chúng ta biết nhiều điều về tình dục, người khác dạy chúng ta. Chúng ta có thể trải qua hành vi tình dục, nhưng với một tâm trí tội lỗi, một thái độ kìm nén, trong vội vàng, trong hối hả. Phải làm điều gì đó để bớt nặng gánh. Hành vi tình dục không phải hành vi yêu thương. Bạn không hạnh phúc trong nó, nhưng bạn không thể rời bỏ nó. Bạn càng cố gắng rời bỏ nó, nó càng trở nên hấp dẫn. Bạn càng muốn phủ nhận nó, bạn càng cảm thấy bị mời gọi.

Bạn không thể phủ nhận nó, nhưng khuynh hướng phủ nhận và phá hủy này phá hủy tâm trí, sự nhận biết, sự nhạy cảm mà có thể thấu hiểu nó. Cho nên tình dục tiếp tục mà không có sự nhạy cảm bên trong nó. Thế rồi bạn không thể thấu hiểu nó. Chỉ một sự nhạy cảm sâu sắc mới có thể thấu hiểu bất cứ điều gì; chỉ một cảm nhận sâu sắc, một chuyển động sâu sắc vào trong nó, mới có thể thấu hiểu bất cứ thứ gì. Bạn chỉ có thể thấu hiểu tình dục nếu bạn di chuyển vào nó như một thi sĩ di chuyển giữa những bông hoa – chỉ đến lúc đó thôi! Nếu bạn cảm thấy tội lỗi về những bông hoa, bạn có thể đi qua khu vườn nhưng bạn sẽ đi qua với đôi mắt nhắm. Và bạn sẽ ở trong hối hả, ở trong vội vã điên khùng và khó hiểu. Bằng cách này hay cách khác đó bạn phải đi ra khỏi khu vườn. Thế thì làm sao bạn có thể nhận biết?

Cho nên Tantra nói, hãy chấp nhận bất cứ điều gì bạn là. Bạn là điều huyền bí vĩ đại chứa đựng nhiều năng lượng đa chiều. Hãy chấp nhận nó, và di chuyển cùng mọi năng lượng với sự nhạy cảm sâu sắc, với nhận biết, với tình yêu, với thấu hiểu. Hãy di chuyển cùng nó! Thế rồi mỗi dục vọng sẽ trở thành một phương tiện để vượt khỏi nó. Thế rồi mỗi năng lượng sẽ trở thành một sự giúp đỡ. Thế rồi thế giới này sẽ trở thành niết bàn, thân thể này trở thành ngôi đền – một ngôi đền thiêng, một nơi thiêng liêng.

Yoga là sự phủ nhận, Tantra là sự xác nhận. Yoga được định nghĩa dưới dạng nhị nguyên – đó là lí do cho từ yoga. Nó nghĩa là đặt hai thứ cùng nhau, “cặp” hai thứ cùng nhau. Nhưng hai thứ ở đó, nhị nguyên ở đó. Tantra nói không có nhị nguyên. Nếu có nhị nguyên thì bạn không thể đặt chúng cùng nhau được. Bất kể bạn thử cách nào, chúng sẽ vẫn là hai và cuộc chiến vẫn sẽ tiếp diễn, thuyết nhị nguyên sẽ vẫn còn.

Nếu trần tục và thiêng liêng là hai thì chúng không thể được đặt cùng nhau. Nếu chúng không phải là hai, nếu chúng chỉ có vẻ như hai, chỉ thế thì chúng mới có thể là một. Nếu thân thể và linh hồn bạn là hai thì chúng không thể được đặt cùng nhau. Nếu bạn và Thượng Đế là hai thì không có khả năng đặt cùng nhau. Cả hai sẽ vẫn là hai.

Tantra nói không có nhị nguyên, nó chỉ là bề ngoài. Vậy thì tại sao lại giúp cái bề ngoài nhị nguyên này phát triển mạnh lên? Hãy giải tán nó ngay chính khoảnh khắc này! Hãy là một! Qua sự chấp nhận bạn trở thành một, không phải qua chiến đấu. Hãy chấp nhận trần tục, chấp nhận thân thể, chấp nhận mọi thứ vốn có trong nó. Đừng tạo ra một trung tâm khác trong chính bạn, bởi vì với Tantra, trung tâm khác đó chẳng là gì ngoài bản ngã. Đừng tạo ra bản ngã. Chỉ nhận biết cái bạn là. Nếu bạn chiến đấu thì bản ngã sẽ ở đó.

Thật khó để tìm được một Yogi1 mà không có bản ngã. Và các Yogi có thể tiếp tục nói về vô ngã, nhưng họ không thể vô ngã. Chính tiến trình họ đi qua tạo ra bản ngã. Cuộc chiến là tiến trình đó. Nếu bạn chiến đấu, bạn chắc chắn tạo ra bản ngã. Và bạn càng chiến đấu, bản ngã sẽ càng được làm mạnh thêm. Nếu bạn chiến thắng cuộc chiến của mình thì bạn sẽ đạt được bản ngã tối cao.

¹ Người theo Yoga.

Tantra nói, đừng chiến đấu! Thế thì không có khả năng cho bản ngã xuất hiện. Nếu chúng ta thấu hiểu Tantra, sẽ có nhiều vấn đề bởi vì, đối với chúng ta, nếu không chiến đấu thì chỉ có sự phóng túng. Không chiến đấu nghĩa là phóng túng đối với chúng ta. Thế rồi chúng ta trở nên sợ hãi. Chúng ta đã phóng túng cùng nhau trong nhiều kiếp sống mà chẳng đạt tới đâu. Nhưng trong Tantra, phóng túng không phải phóng túng “của chúng ta”. Tantra nói, hãy phóng túng, nhưng phải nhận biết.

Bạn đang giận dữ... Tantra sẽ không bảo, đừng giận dữ. Tantra sẽ bảo, hãy giận dữ toàn tâm toàn ý, nhưng hãy nhận biết. Tantra không chống lại giận dữ. Tantra chỉ chống lại sự uể oải về tâm linh, sự vô ý thức về tâm linh. Hãy nhận biết và hãy giận dữ. Và đây là bí mật của phương thức này: Nếu bạn nhận biết, giận dữ được chuyển hóa; nó trở thành lòng trắc ẩn. Cho nên theo Tantra, giận dữ không phải kẻ thù của bạn; nó là lòng trắc ẩn ở dạng hạt giống. Cùng sự giận dữ ấy, cùng năng lượng ấy, sẽ trở thành lòng trắc ẩn.

Nếu bạn chiến đấu với giận dữ của bạn thì sẽ không có khả năng cho lòng trắc ẩn xuất hiện. Nếu bạn thành công trong chiến đấu, trong kìm nén, bạn sẽ chết. Sẽ không có giận dữ bởi vì bạn đã kìm nén nó, nhưng cũng sẽ không có lòng trắc ẩn, bởi vì chỉ giận dữ mới có thể được chuyển hóa thành lòng trắc ẩn.

Nếu bạn thành công trong sự kìm nén của mình – điều vốn là bất khả thi – thì sẽ không có tình dục, nhưng cũng không có cả tình yêu, bởi vì khi tình dục chết thì không có năng lượng để phát triển thành tình yêu. Cho nên bạn sẽ không có tình dục và cũng không có cả tình yêu. Và thế thì toàn thể mấu chốt bị bỏ lỡ, bởi vì không có tình yêu thì không có sự thiêng liêng, không có tình yêu thì không có sự giải thoát, không có tình yêu thì không có tự do.

Tantra nói rằng những năng lượng này nên được chuyển hóa. Có thể nói như sau: Nếu bạn chống lại trần tục, thì không có niết bàn, bởi vì chính trần thế này được chuyển hóa thành niết bàn. Khi đó, bạn đang chống lại những năng lượng cơ bản vốn là nguồn cội.

Cho nên thuật giả kim Tantra nói, đừng chiến đấu, hãy thân thiện với những năng lượng được trao cho bạn. Chào đón chúng. Cảm thấy biết ơn rằng bạn có giận dữ, rằng bạn có tình dục, rằng bạn có tham lam. Cảm thấy biết ơn bởi vì đây là những cội nguồn ẩn giấu và chúng có thể được chuyển hóa, chúng có thể được mở ra. Khi tình dục được chuyển hóa, nó trở thành tình yêu. Độc dược mất đi và cái xấu xí mất đi.

Hạt giống xấu xí, nhưng khi nó có sức sống, nó đâm chồi và nở hoa. Khi đó có vẻ đẹp. Đừng ném hạt giống đi, bởi vì thế thì bạn cũng đang ném đi những bông hoa trong nó. Chúng chưa hiển lộ để bạn có thể thấy chúng. Chúng chưa hiển lộ, nhưng chúng ở đó. Hãy sử dụng hạt giống này để bạn có thể đạt tới những bông hoa. Cho nên đầu tiên hãy có sự chấp nhận, một sự thấu hiểu và nhận biết nhạy bén. Khi đó phóng túng được cho phép.

Một điều nữa, mặc dù kì lạ, nhưng là một trong những khám phá sâu sắc nhất của Tantra, là: Bất kể bạn coi điều gì là kẻ thù – tham lam, giận dữ, căm ghét, tình dục – thái độ coi chúng là kẻ thù của bạn biến chúng thành kẻ thù. Hãy coi chúng là những món quà thiêng liêng và tiếp cận chúng với một trái tim biết ơn.

Đối với Tantra, mọi thứ đều thiêng liêng. Hãy nhớ điều này: Đối với Tantra, mọi thứ đều thiêng liêng, chẳng có gì là không thiêng liêng. Đối với một người phi tôn giáo, mọi thứ là không thiêng liêng còn đối với những người được gọi là có tôn giáo thì có thứ thiêng liêng, có thứ không thiêng liêng. Tantra nói mọi thứ đều thiêng liêng, đó là lí do tại sao chúng ta không thể thấu hiểu nó. Nó là quan điểm phi nhị nguyên sâu sắc nhất – nếu chúng ta có thể gọi nó là một quan điểm. Bởi vì bất cứ quan điểm nào cũng chắc chắn là nhị nguyên và Tantra không chống lại bất kì cái gì, nó không là bất cứ quan điểm nào. Nó là một thể thống nhất mà phải được cảm nhận, một thể thống nhất mà phải được sống theo.

Đây là hai con đường, Yoga và Tantra. Tantra không thể cuốn hút bằng Yoga bởi vì tâm trí của chúng ta què quặt. Nhưng đối với ai đó lành mạnh bên trong, không ở trong hỗn loạn, Tantra có một vẻ đẹp. Chỉ người như vậy mới có thể thấu hiểu Tantra là gì. Yoga có sự lôi cuốn dễ dàng bởi vì tâm trí của chúng ta lộn xộn. Hãy nhớ, rốt cục thì chính tâm trí bạn sẽ làm cho cái gì đó thành hấp dẫn hoặc không hấp dẫn. Bạn là nhân tố quyết định.