Tôi giữ chức vụ trưởng đoàn dịch vụ du lịch sinh thái tại Costa Rica đã mười năm nay. Những chuyến đi này mang đến cho tôi cơ hội được nhìn thấy và tiếp xúc với nhiều loại thú hoang dã như khỉ đột, báo đốm... Tuy vậy, có một chuyến đi khiến tôi nhớ mãi vì lần đó, cả đoàn của tôi đã có dịp chứng kiến một sự kiện đặc biệt ấn tượng.
Các thành viên tham dự chuyến đi lần ấy đều là những người rất đam mê tìm hiểu thiên nhiên hoang dã, trong đó có Jim và con trai ông, Andy - đang ở tuổi thiếu niên.
Hai cha con Jim không phải là khách hàng thường xuyên của hãng du lịch chúng tôi. Jim khoảng 50 tuổi và là một cựu quân nhân. Có lẽ vì nhiều năm hoạt động trong quân đội nên tính tình của ông khá lạnh lùng. Tôi nhận thấy mối quan hệ giữa ông và Andy không được hòa thuận cho lắm. Andy tỏ ra rất nhiệt tình và hăng hái tham gia mọi hoạt động của đoàn trong khi cha cậu, với những nguyên tắc cứng nhắc, luôn tìm cách kiểm soát gắt gao con trai. Một lần, tôi thấy Jim xử sự khá thô bạo với Andy. Ông túm mạnh và lôi Andy đi khi cậu bé bị tụt lại phía sau vì mải tìm cách bắt một con ếch có bộ da lấm chấm xanh và đỏ xen kẽ. Đó là một loài ếch độc. Có lẽ ông ấy muốn bảo vệ cậu con trai mình theo cách của riêng ông. Dù trong đoàn không ai nói lời nào nhưng sau đó, mọi người đều có vẻ giữ khoảng cách với Andy như sợ mình sẽ mang đến cho cậu bé nhiều phiền toái.
Tôi thường trò chuyện với Andy trong những phút rảnh rỗi, với hy vọng cậu bé bớt cô đơn hơn. Andy tâm sự với tôi rằng cậu rất mong được nhìn thấy một con báo đốm. Một tối nọ, sau khi mọi người đã ngủ say, chúng tôi trốn ra khỏi trại để tìm những chú ếch đủ màu sắc và nhiều sinh vật hoạt động về đêm khác. Khi đến địa phận khá vắng vẻ của vườn quốc gia Corcovado, chúng tôi phát hiện ra một đàn khỉ gồm 20 con khỉ mặt trắng Capuchin. Cả hai hiếu kỳ dừng lại quan sát chúng. Capuchin là loài khỉ khá hiền lành, dễ gần nhưng rất thông minh và hành động giống con người. Tôi để ý thấy có một con khỉ đực đầu đàn luôn tỏ ra hung hãn khác thường.
Trưa hôm sau, khi đang đi tham quan rừng quốc gia Corcovado thì đoàn chúng tôi được chứng kiến một vài cuộc tranh chấp giữa con khỉ đầu đàn đó với một vài con khỉ đực khác trong đàn. Bất kỳ con khỉ đực nào bén mảng đến gần các con khỉ cái thì nó lao vào, nhe răng đe dọa và thỉnh thoảng còn dành tặng những kẻ gây rối kia một cú đấm trời giáng. Đoàn chúng tôi đặt biệt danh cho chú khỉ này là Chàng Ah-nuld dũng mãnh - nhại theo vai diễn của nam diễn viên gạo cội Arnold Schwarzenegger.
Đoàn chúng tôi theo dõi hoạt động của đàn khỉ này nhưng vẫn cố gắng giữ một khoảng cách an toàn với chúng. Chúng đi khắp rừng để tìm kiếm thức ăn và đi cuối đàn là một con khỉ con cao chưa đến 25 cm. Trước đó, con khỉ mẹ đã dạy cho nó cách leo cây và cách bám theo đàn để không bị lạc. Khỉ mẹ còn huấn luyện cho con cách nhảy phốc từ mặt đất lên thân cây rồi đu sang một nhánh cây khác ở xa hơn. Đây là bài học khó nhất mà chú khỉ con phải học. Nhiều lần, tôi thấy chú khỉ con dừng lại, rên rỉ chừng không muốn học tiếp. Thế nhưng, chỉ một lúc sau, nó đã tìm một cái cây khác để tập cho đến khi nhảy vọt lên được thân cây.
Trong chuyến đi tìm mồi hôm đó, chú khỉ con thấm mệt và bắt đầu tụt lại phía sau. Càng cách xa khỉ mẹ, chú càng rên rỉ, than khóc to hơn. Khỉ mẹ dừng lại đợi chú đi lên chứ nhất quyết không quay lại đón chú. Thế rồi, khi đến một thân cây quá to, chú khỉ con không thể ôm xuể nên đã kêu khóc hết sức thảm thiết. Tiếng kêu gào của chú đã gây náo loạn cả đàn và khiến con khỉ đực đầu đàn - chàng Ah-nuld dũng mãnh - chú ý đến. Nó nhe răng ra hăm dọa và rít lên giận dữ rồi lao đến chỗ khỉ mẹ đang cõng khỉ con với ánh mắt hằn học. Trong khi đó, khỉ mẹ vì muốn bảo vệ con nên cũng gầm gừ chuẩn bị tư thế sẵn sàng chiến đấu. Tất cả chúng tôi đều nín thở chờ đợi, lo lắng không biết chàng Ah- nuld này định làm gì.
Khi Ah-nuld đến cạnh chỗ khỉ mẹ và khỉ con, gương mặt đang cau có của nó bỗng nhiên giãn ra và vẻ hung hăng biến mất. Nó nhìn thẳng vào gương mặt của khỉ con như thể đây là lần đầu tiên nó nhìn thấy con mình. Thế rồi chàng Ah-nuld đưa tay sờ gương mặt đang khiếp đảm của khỉ con và nhẹ nhàng đặt lên đó một nụ hôn. Chú khỉ con nín khóc ngay lập tức. Ah-nuld bế con vào lòng, để đầu con tựa vào ngực mình và dùng răng khẽ chải bộ lông cho con.
Cả đoàn chúng tôi thở phào nhẹ nhõm và thật sự xúc động trước những gì vừa chứng kiến. Lúc đó, tôi để ý thấy Jim - chàng Ah-nuld của đoàn chúng tôi - đang lặng lẽ khóc. Tôi im lặng nhìn Jim vì không biết nên nói với ông điều gì.
Cả đoàn chúng tôi vui vẻ quay trở lại trại nghỉ. Sau bữa tối, tôi, Jim và một vài người khác ngồi dưới mái hiên lắng nghe tiếng mưa đêm. Giai điệu của mưa lúc êm đềm, lúc réo rắt tựa như một bản hòa tấu tuyệt diệu của tự nhiên.
Bầu không khí yên bình bỗng bị phá vỡ khi Andy bước ra khỏi mái hiên, Jim chộp mạnh lấy cánh tay con trai. Andy cự lại bố. Tôi thót tim lo sợ cuộc xung đột giữa hai cha con sẽ diễn ra. Những ánh mắt khác cũng đổ dồn về phía Jim và Andy.
Thế nhưng, trái với mọi dự đoán, Jim kéo Andy vào lòng và nói:
- Bố rất vui vì hai bố con ta cùng nhau tham gia chuyến đi này. Lúc nào bố cũng mong con được trải nghiệm điều thú vị và bổ ích của cuộc sống, Andy ạ! Có lẽ là bố đã không thương yêu con theo cách mà con mong đợi nhưng con hãy tin rằng bố luôn yêu con.
Andy ngạc nhiên đến mức cứ đứng yên trong vòng tay bố. Một thoáng bối rối, cậu ôm chặt lấy bố và nói:
- Bố! Con cũng rất yêu bố.
- Josh Cohen