Thiền đón nhận¹

Phần này chủ yếu được áp dụng đối với bản thân của mỗi hành giả: phạm hạnh - tâm xả - tịnh hóa.

Có một nhận thức cơ bản cần phải được thông tỏ: Trong mỗi chúng ta ai cũng phải chịu sự khổ bức của sinh, già, bệnh và chết. Đây là quá trình tất yếu của mỗi sinh mệnh hữu hình, vì vậy mọi hành giả cần phải bình tâm chấp nhận sự thật này. Nói như vậy không có nghĩa là khi ta ốm đau khỏi cần đi khám bệnh hay uống thuốc chữa trị, mà mấu chốt của vấn đề nằm ở chỗ nhờ có nội tâm vắng lặng nên ta bình thản đón nhận hiện thực một cách khách quan nhất và hữu hiệu nhất, nhờ thế nghiệp quả hiển nhiên là thiện lành.

Kế đến, hành giả tư duy về những nguyên nhân và kết quả của nghiệp (kamma), theo cùng một nguyên lý như vậy, tất cả chúng sinh đều đang bị nghiệp chi phối.

Nghiệp là tâm hành có đạo đức hoặc không, từ đó đưa đến những đời sống và quả báo khác nhau nơi mỗi chúng sinh. Và hẳn nhiên, nó có một sức mạnh tạo tác rất đáng gờm, tôi sẽ nói kỹ điều này hơn ở phần Tâm xả kế tiếp.

Trong những bộ kinh truyền thống của Phật giáo Theravāda đều có miêu tả chi tiết về việc suy niệm nghiệp quả. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, tôi sẽ nói cho bạn biết một số cách thức thực hành cụ thể, nhất là những ai không thể chấp nhận được thực tướng vô thường của kiếp người, hoặc những người từng mất đi người thân yêu nhất hay đã chia tay người bạn đời.

Thực tế mà nói, không phải lúc nào cũng đạt được hiệu quả tức thời như ta mong đợi, vì vậy cần phải có suy niệm để duy trì sự ổn định được diễn ra nơi tâm thức một cách sâu nhất. Và đương nhiên phương pháp hữu hiệu nhất chính là liên tục nhất tâm quán chiếu thực tướng của vô thường. Muốn làm được như vậy thì trước tiên cần phải có được một trái tim an yên và tĩnh lặng.

TƯ DUY XẢ VÀ BÌNH THẢN ĐÓN NHẬN

1. Chắc chắn ai cũng sẽ già và ta không thể khước từ già yếu đến nhà gõ cửa, vì vậy ta cần phải bình thản đón nhận.

2. Chắc chắn ai cũng sẽ bệnh và ta không thể khước từ tật bệnh đến nhà gõ cửa, vì vậy ta cần phải bình thản đón nhận.

3. Chắc chắn ai cũng sẽ chết và ta không thể khước từ chết chóc đến nhà gõ cửa, vì vậy ta cần phải bình thản đón nhận.

4. Những người ta thương yêu nhất, kể cả những món đồ ta ưa thích cũng bị vô thường chi phối, vì vậy ta cần phải bình thản đón nhận.

5. Ta là chủ nhân của nghiệp và cũng là người thừa tự của nghiệp, những nghiệp ta gây ra mới là quyến thuộc thật sự và nghiệp nhất định sẽ dang rộng vòng tay đón chào ta.

Dù rằng nghiệp ác hay thiện, ta đều phải đối mặt và chịu trách nhiệm về những hành vi mà mình đã gây ra.