5Thiết kế cuộc sống của bạn

B

ạn là một quân đoàn.

Sở dĩ tôi nói vậy là vì mỗi chúng ta đều có nhiều phiên bản cuộc đời.

Cuộc sống hiện thời chỉ là một trong nhiều cuộc sống mà ta có thể chọn.

Ở đây chúng tôi không bàn về sự tái sinh hay bất kỳ điều gì tương tự, mà chúng tôi muốn đưa ra một sự thật đơn giản và rõ ràng, đó là ai cũng có thể sống nhiều cuộc đời khác nhau trong kiếp này. Nếu cuộc sống hiện tại của bạn không được như ý cho lắm, đừng lo lắng, việc thiết kế cuộc sống sẽ mang đến cho bạn vô vàn cơ hội để làm lại từ đầu. Bạn có thể thực hiện nó nhiều lần, trong bất cứ lĩnh vực nào và ở bất kỳ thời điểm nào.

Bạn luôn có cơ hội để sửa lỗi.

Qua quá trình làm việc cùng những người trưởng thành ở mọi lứa tuổi, chúng tôi phát hiện ra rằng mọi người – bất kể tuổi tác, trình độ và nghề nghiệp – thường có một suy nghĩ sai lầm là họ chỉ cần lập ra một kế hoạch cho cuộc sống của mình rồi mọi việc sẽ thuận buồm xuôi gió. Chỉ cần họ đưa ra những lựa chọn đúng đắn (thường được xem là lựa chọn duy nhất và tốt nhất) thì họ sẽ có một bản thiết kế hoàn mỹ cho cuộc sống của mình, bao gồm cả mẫu hình mà họ muốn trở thành, những việc họ sẽ làm và cách họ sống cuộc đời mình. Đó là một bản vẽ kỹ thuật chính xác và ngay ngắn, nhưng trong thực tế thì cuộc sống giống với một bức tranh trừu tượng hơn – bạn có thể thưởng lãm và hiểu nó theo nhiều cách khác nhau.

Chung đang rất căng thẳng, anh đã dành ra nhiều năm cần cù đèn sách tại Đại học Berkeley và tốt nghiệp với tấm bằng danh dự. Anh có ý định học lên cao nữa, nhưng trước tiên anh muốn tích lũy chút kinh nghiệm về chuyên ngành mà mình đã chọn để có thể tận dụng tối đa hiệu quả của khóa học rồi khởi đầu sự nghiệp. Chung nộp đơn ứng tuyển cho sáu chương trình thực tập khác nhau, thời hạn từ một đến ba năm; thế rồi một việc tồi tệ đã xảy đến, Chung được nhận vào bốn trong số sáu chương trình thực tập, trong đó có ba lựa chọn hàng đầu của anh. Điều kinh khủng không phải là anh được nhận, mà là chuỗi ngày đắn đo, do dự tiếp đó. Anh không biết phải làm gì và làm thế nào để giải quyết vấn đề.

Anh hoàn toàn không được chuẩn bị để phản ứng trước việc cùng lúc có được ba lựa chọn hàng đầu của mình, càng tệ hại hơn, ba sự lựa chọn ấy lại hoàn toàn khác nhau. Một là đi dạy ở vùng nông thôn châu Á, hai là làm trợ giúp pháp lý cho tổ chức phi lợi nhuận chống vấn nạn nô lệ tình dục ở Bỉ, và lựa chọn thứ ba là làm nghiên cứu tại một tổ chức chăm sóc sức khỏe ở thủ đô Washington. Cả ba lựa chọn đều tuyệt vời, anh biết chọn cái nào đây?

Chung biết rằng đây là một quyết định hết sức quan trọng vì nơi anh lựa chọn để thực tập sẽ định hướng cho chương trình cao học và sự nghiệp của anh. Nếu không đưa ra lựa chọn đúng, anh rất có thể sẽ kết thúc với một cuộc đời không như ý muốn. Nhưng vấn đề là anh không biết thế nào là một cuộc sống như ý đối với mình, cũng không rõ điều gì là tốt nhất cho bản thân.

Chung đã mắc phải một sai lầm phổ biến, anh nghĩ rằng có một cách tốt nhất để sống cuộc đời mình và anh cần phải biết nó là gì, nếu không thì anh sẽ phải chấp nhận một cuộc sống xếp hạng nhì, hoặc thậm chí tệ hơn. Nhưng điều đó không đúng. Tất cả chúng ta đều có đủ năng lượng, tài năng và sở thích để trải nghiệm nhiều cuộc sống khác nhau, tất cả chúng đều có thể chất lượng, thú vị và hiệu quả. Câu hỏi cuộc sống nào tốt nhất là một câu hỏi rất ngớ ngẩn, nó cũng giống như hỏi có tay hay có chân thì tốt hơn.

Khi Chung tìm đến, Dave hỏi: “Nếu việc lựa chọn với em khó khăn đến vậy, em có chắc là mình buộc phải lựa chọn không? Nếu có thể thực hiện cả ba chương trình thực tập, tuần tự từng cái một thì em thấy thế nào?”. Chung đáp: “Em rất muốn làm vậy. Nhưng liệu có được không nhỉ? Làm sao để họ cho phép em tham gia cả ba bây giờ?”.

“Em cứ hỏi thử xem, có mất gì đâu.”

Thế là Chung hỏi thật và anh hết sức ngạc nhiên khi có hai tổ chức sẵn lòng chờ đợi, tức là anh có thể thực hiện cả ba chương trình thực tập trong vòng năm năm tới nếu anh muốn.

Cuối cùng, Chung nhận ra rằng nguyên nhân khiến anh không thể tìm ra đâu là lựa chọn tốt nhất là bởi vì thật ra không có lựa chọn tốt nhất. Có ba khả năng tuyệt vời khác nhau mở ra trước mắt anh và anh có thể thử cả ba nếu muốn.

Đương nhiên, điều cuối cùng xảy đến là điều mà Chung không bao giờ tưởng tượng ra nổi. Trong quá trình thực hiện chương trình thực tập đầu tiên kéo dài hai năm, anh giữ liên lạc với những người bạn thời đại học của mình. Họ nói chuyện và nhắn tin thường xuyên qua Skype. Sau khoảng chín tháng, tất cả họ, ngoại trừ Chung, đều cảm thấy không hạnh phúc và vỡ mộng với cuộc sống sau khi ra trường. Việc đó cũng không có gì là đáng kinh ngạc, cuộc sống của sinh viên sau khi tốt nghiệp vốn khá căng thẳng và bản thân Chung cũng phải vật lộn với công việc của mình, khác biệt chỉ nằm ở cách cảm nhận của mọi người đối với hoàn cảnh của mình mà thôi. Chung đã học được cách thiết kế cuộc sống, anh có những công cụ để sử dụng khi cần và chấp nhận rằng có nhiều cung đường hạnh phúc mà anh có thể chọn cho mình. Bạn bè anh thì không có được sự tự tin đó, thế nên Chung đã dành thời gian để giúp đỡ từng người tìm ra việc tiếp theo mà họ có thể làm. Anh rất thích làm việc này, thật ra anh yêu thích nó đến nỗi hăng hái tìm hiểu kỹ càng cách thức hỗ trợ người khác. Ngay sau chương trình thực tập đầu tiên, anh đã từ chối hai chương trình tiếp theo và mạnh dạn lựa chọn ngành tư vấn cho chương trình cao học của mình. Sau khi nhận thấy có ít nhất ba nghề nghiệp phù hợp với mình, anh cũng khám phá ra lựa chọn thứ tư. Đó chính là điều thường xảy ra khi chúng ta ngừng cố gắng làm theo cách đúng đắn và bắt đầu thiết kế cuộc sống theo cách riêng của mình.

Niềm tin sai lệch: Tôi cần phải tìm ra cuộc sống tốt nhất mà mình có thể có, lên kế hoạch và thực thi đúng theo đó.

Tái định dạng nhận thức: Có rất nhiều cuộc sống tuyệt vời và kế hoạch thú vị trong tôi, việc tôi cần làm là lựa chọn xem mình sẽ trải nghiệm cuộc sống nào.

Hãy trân trọng mọi đặc điểm tính cách của bản thân

Một trong những cách hiệu quả nhất để thiết kế cuộc sống của bạn là thiết kế nhiều phiên bản của cuộc sống. Chúng tôi hoàn toàn không nhầm lẫn gì ở đây. Chúng tôi sắp sửa yêu cầu bạn tưởng tượng và viết ra ba phiên bản khác nhau của cuộc sống trong năm năm tới. Chúng tôi gọi đó là các kế hoạch Odyssey¹ . Dù ba phiên bản cuộc sống thú vị ấy đã xuất hiện trong đầu bạn hay chưa thì chúng tôi biết rằng bạn có ít nhất ba năng lực tiềm ẩn, tất cả chúng ta đều có. Mỗi người trong hàng nghìn người mà chúng tôi từng làm việc cùng đều chứng minh rằng đúng là như vậy – chúng ta chắc chắn có ba phiên bản cuộc sống vào bất cứ thời điểm nào. Đương nhiên, chúng ta chỉ có thể sống một cuộc đời tại một thời điểm, nhưng việc tưởng tượng ra nhiều phiên bản khác nhau có thể giúp ta đưa ra lựa chọn một cách sáng tạo và hiệu quả hơn.

¹ . The Odyssey (Odýsseia) và The Iliad (Iliás) của thi sĩ Homer, là hai bộ sử thi Hy Lạp có tầm vóc to lớn, kể về những cuộc chinh chiến của các anh hùng thần thoại xưa. Sau này, “Odyssey” trở thành từ dùng để chỉ những chuyến phiêu lưu dài ngày, kỳ thú.

Hiện giờ có thể việc lập ra ba bản kế hoạch khác nhau là một nhiệm vụ gây nản chí, nhưng bạn hoàn toàn có thể làm được. Mọi người từng làm việc cùng chúng tôi đều đã làm được, nên bạn cũng có thể làm được, thậm chí có thể bạn đã dành sẵn vị trí ưu tiên cho một kế hoạch nào đó, hoặc có một kế hoạch nào đó mà bạn đang thực hiện khá tốt, như thế cũng không có gì là bất ổn. Tuy nhiên bạn vẫn cần phát triển ba kế hoạch Odyssey khác để có thêm sự lựa chọn, thật đấy. Giá trị của việc tưởng tượng ra nhiều cuộc đời song song với nhau (tương tự như những kế hoạch Odyssey này) đã được chứng minh qua một nghiên cứu của Trường Cao học Sư phạm Stanford. Nhóm nghiên cứu, dẫn đầu là giáo sư Dan Schwartz đã thực hiện đánh giá hai nhóm đối tượng. Một nhóm bắt đầu với ba ý tưởng song song, rồi có thêm hai ý tưởng nữa trong quá trình hoàn tất ý tưởng thứ ba của mình. Nhóm thứ hai bắt đầu với chỉ một ý tưởng và lặp đi lặp lại ý tưởng ấy thêm bốn lần. Mỗi nhóm đều thực hiện năm vòng lập ý tưởng nhưng nhóm bắt đầu với những ý tưởng song song đã thực hiện bài tập tốt hơn, có nhiều ý tưởng hơn và xác định được các giải pháp cuối cùng tốt hơn đáng kể so với nhóm bắt đầu bằng một ý tưởng duy nhất, bởi họ có khuynh hướng trau chuốt mãi một ý tưởng hết lần này đến lần khác, không có gì thực sự đổi mới. Cuộc nghiên cứu đã đưa ra kết luận rằng nếu tâm trí bạn bắt đầu với nhiều ý tưởng song song, có nghĩa là bạn không vội lao vào một con đường nào mà cởi mở hơn để có thể nhận ra và tạo nên nhiều điều mới lạ. Các nhà thiết kế biết rõ điều này – đừng bắt đầu chỉ với một ý tưởng, bạn sẽ có nhiều khả năng bị kẹt trong đó.

Hãy cố gắng đừng nhìn nhận kế hoạch Odyssey của mình theo kiểu phân loại ra Kế hoạch A, B hoặc C – trong đó Kế hoạch A là cực kỳ tốt, kế hoạch B tạm được, còn kế hoạch C thì bạn thật sự không muốn dùng đến trừ trường hợp bất khả kháng. Mỗi kế hoạch Odyssey đều nên là Kế hoạch A bởi nó phù hợp nhất với con người bạn và hoàn toàn khả thi. Kế hoạch Odyssey khiến cho trí tưởng tượng của bạn trở nên sinh động hơn và giúp bạn lựa chọn phương hướng để bắt đầu kiến tạo cuộc sống của mình.

Đừng quá lo lắng về việc lựa chọn phiên bản cuộc sống tiếp theo, chúng tôi có những ý tưởng và công cụ tuyệt vời để hỗ trợ bạn. Các tiêu chí lựa chọn phiên bản cuộc sống tiếp nối có thể dựa trên nguồn lực sẵn có (khoảng cách, thời gian, tiền bạc), tính thống nhất (lựa chọn thay thế này tương thích với quan điểm sống và quan điểm làm việc của bạn như thế nào), mức độ tự tin của bạn (liệu bạn có tin rằng mình làm được việc này); nhưng trước hết, bạn cần phải phát triển các lựa chọn thay thế đã.

Quá nhiều phiên bản cuộc sống, nhưng lại quá ít thời gian

Chúng tôi gọi đây là những kế hoạch Odyssey bởi cuộc sống chính là một hành trình phiêu lưu mạo hiểm vào tương lai với hy vọng và các mục tiêu, ân nhân, người tình, kẻ đối đầu,… những điều không thể lường trước cùng những may rủi sẽ dần đến với ta theo một cách vừa có trật tự lại vừa ngẫu hứng. Vì vậy, giờ đây chúng tôi muốn bạn dành thời gian để tưởng tượng và sáng tác chương tiếp theo của quyển sách đời mình, kể về cuộc phiêu lưu của chính bạn.

Chúng tôi muốn bạn nghĩ ra ba kế hoạch khác nhau cho năm năm tiếp theo của cuộc đời bạn. Tại sao lại là năm năm? Bởi hai năm thì quá ngắn (nó khiến chúng ta lo lắng rằng tầm nhìn của mình chưa đủ xa), bảy năm thì lại quá dài (chúng ta biết rằng sẽ có những việc xảy ra khiến mọi thứ thay đổi vào thời điểm đó). Sự thật là nếu bạn lắng nghe người ta kể về những câu chuyện của họ, hầu hết cuộc sống của con người là một chuỗi các giai đoạn kéo dài từ hai đến bốn năm được liên kết lại với nhau. Thậm chí những khoảng thời gian quan trọng như các giai đoạn phát triển của trẻ em cũng được chia thành từng khoảng riêng biệt từ hai đến bốn năm – giai đoạn nhà trẻ, giai đoạn mầm non, giai đoạn “ẩm ương” (khoảng thời gian mà bọn trẻ không chịu nói chuyện với bạn, còn được gọi là giai đoạn tuổi dậy thì). Khoảng thời gian năm năm bao gồm một giai đoạn bốn năm, thêm một năm xem như bước đệm. Sau khi thực hiện bài tập này hàng nghìn lần theo nhiều cách khác nhau, với nhiều người ở mọi lứa tuổi, chúng tôi tự tin rằng năm năm là quãng thời gian thích hợp.

Chúng tôi muốn nhấn mạnh rằng bạn phải sáng tạo nên ba phiên bản cuộc sống hoàn toàn khác nhau để có thể tìm ra những lựa chọn thực thụ và kéo căng các “cơ bắp” sáng tạo của bạn đủ nhiều để bạn biết rằng mình không chỉ nên lựa chọn những câu trả lời rõ ràng. Chúng tôi muốn bạn đưa ra ba lựa chọn thay thế hoàn toàn khác nhau, chứ không phải ba phiên bản của cùng một chủ đề. Sống trong khu dân cư ở Vermont và sống trong khu định cư ở Israel không phải là hai lựa chọn thực sự; chúng chỉ là hai phiên bản của cùng một lựa chọn. Hãy cố gắng đưa ra những ý tưởng thật sự tách biệt với nhau.

Chúng tôi biết bạn có thể làm việc này bởi chúng tôi đã thấy hàng nghìn người thành công, bao gồm rất nhiều người ban đầu cho rằng họ thậm chí không thể nào đưa ra được ba ý tưởng về cuộc sống tương lai của mình. Nếu bạn đang gặp phải tình trạng đó thì đây là một số gợi ý từ phía chúng tôi:

Cuộc sống số 1 – Việc bạn đang làm, hoặc là điều bạn đã có sẵn trong đầu, đó có thể là cuộc sống hiện tại được cải thiện, hoặc là một ý tưởng mà bạn đã ấp ủ suốt một thời gian dài. Đây chính là ý tưởng tốt và xứng đáng để bạn chú tâm đến trong bài tập này.

Cuộc sống số 2 – Việc bạn sẽ làm nếu bỗng dưng thất nghiệp. Thật vậy, một số loại hình công việc sẽ không còn tồn tại nữa. Hiện nay gần như chẳng còn ai sản xuất roi đánh ngựa, hay bán và cài đặt trình duyệt web, giờ đây thường được cài đặt miễn phí trong hệ điều hành của bạn. Hãy tưởng tượng nếu cuộc sống số một của bạn đột ngột kết thúc hoặc không còn là một lựa chọn thích hợp nữa, thì bạn sẽ làm gì? Bạn không thể kiếm sống bằng công việc đó, nhưng cũng không thể ăn không ngồi rồi. Nếu bạn giống với hầu hết những người mà chúng tôi từng trò chuyện cùng, khi bạn thực sự bắt buộc trí tưởng tượng của mình tin rằng bạn phải kiếm sống bằng một công việc nào đó mà không phải là công việc số một của bạn, chắc hẳn bạn sẽ nghĩ ra được một điều gì đấy.

Cuộc sống số 3 – Việc bạn sẽ làm hoặc cuộc đời bạn sẽ sống nếu tiền hay hình tượng bản thân không phải là vấn đề với bạn. Nếu bạn biết mình có thể tạo dựng một cuộc sống tử tế với công việc này và bạn nghĩ rằng không ai cười nhạo hay xem thường bạn, thì bạn sẽ làm gì? Chúng tôi không có ý nói rằng bạn có thể đột ngột chuyển sang kiếm sống bằng công việc này và cũng không dám cam đoan là sẽ không ai cười nhạo bạn, nhưng việc tưởng tượng về lựa chọn này có thể là một phần rất hữu dụng trong hành trình thiết kế cuộc sống của bạn.

Gần đây Dave trò chuyện với một học viên cao học trẻ tuổi, người tin rằng anh không thể nào có được ba ý tưởng về cuộc đời mình.

“Anh dự định làm gì?”, Dave hỏi.

“Tôi muốn làm việc trong ngành tư vấn quản lý.”

“Rất tuyệt, đó chính là cuộc sống số 1 của anh”, Dave đáp. “Nhưng anh biết gì không? Tất cả các CEO trên thế giới vừa họp lại với nhau và đưa ra kết luận rằng việc dành hàng triệu đô-la cho dịch vụ tư vấn không mang lại sự hỗ trợ xứng đáng, nên tất cả họ đã quyết định không chi tiền cho dịch vụ tư vấn nữa. Ngành tư vấn coi như đã chết, giờ anh sẽ làm gì?”

“Sao cơ? Không còn ngành tư vấn nữa ư?”

“Đúng vậy, không còn nữa. Anh phải làm việc khác thôi, việc đó sẽ là gì nào?”

“Có lẽ tôi sẽ cố xin việc tại một công ty truyền thông lớn, phụ trách mảng chiến lược hoặc truyền thông marketing.”

“Tuyệt! Đó là cuộc sống số 2 của anh.”

“Vậy nếu tiền bạc và hình tượng không quan trọng đối với anh thì anh sẽ chọn làm gì ?”

“À, tôi thực sự thích ngành phân phối rượu. Nghe có vẻ ngớ ngẩn nhưng thật tình nó khiến tôi thích thú và muốn thử làm xem sao.”

“Tốt lắm, vậy là chúng ta đã có ba phiên bản cuộc sống của anh rồi.”

Chúng tôi từng trải qua nhiều cuộc đàm thoại tương tự với những người bị mắc kẹt trong ý tưởng duy nhất về cuộc đời họ. Nếu không thể nhanh chóng đưa ra ý tưởng, bạn cứ thử phương pháp này để dần dần khám phá ra cuộc sống số 1, số 2 và số 3 của mình. Bạn có thể sẽ thấy mình có nhiều ý tưởng hơn so với tưởng tượng nhiều đấy.

Đừng để mình bị mắc kẹt và đừng suy nghĩ quá nhiều, mà hãy cố gắng thực hiện bài tập này, bởi nó có quyền năng thay đổi cuộc đời bạn, theo đúng nghĩa đen.

Lập kế hoạch phiêu lưu

Hãy tạo ra các phiên bản tương đương nhau của cuộc sống trong vòng năm năm tới. Mỗi phiên bản phải bao gồm:

1. Một khung thời gian rõ ràng, bao gồm các sự kiện về đời sống cá nhân và các sự kiện không liên quan đến công việc. Liệu bạn có muốn kết hôn, tham gia huấn luyện để giành chiến thắng trong cuộc thi thể thao, hoặc học cách bẻ cong những chiếc muỗng bằng sức mạnh tâm thức?

2. Một tựa đề cho mỗi lựa chọn, gồm sáu từ mô tả phần cốt lõi của lựa chọn ấy.

3. Những câu hỏi mà lựa chọn này khiến bạn đưa ra, tốt nhất là từ hai đến ba câu. Một nhà thiết kế giỏi đưa ra các câu hỏi để kiểm chứng giả định và tìm hiểu thêm. Trong mỗi khung thời gian tiềm năng, bạn sẽ nghiên cứu tỉ mỉ về các khả năng và học hỏi những điều khác nhau về bản thân và thế giới. Bạn muốn kiểm nghiệm và khám phá điều gì trong mỗi phiên bản của cuộc sống?

4. Một bảng đánh giá về:

a) Các nguồn lực

Bạn có các nguồn lực khách quan như thời gian, tiền bạc, kỹ năng và các mối quan hệ cần thiết để thực hiện kế hoạch của mình hay không?

b) Sự thích thú

Bạn yêu thích, hào hứng với kế hoạch của mình đến mức nào?

c) Sự tự tin

Bạn cảm thấy hoàn toàn tự tin hay còn lưỡng lự về việc thực hiện kế hoạch này?

d) Tính thống nhất

Bản thân kế hoạch ấy có ý nghĩa hay không? Liệu nó có nhất quán với bạn và thế giới quan của bạn hay không?

Một số điều bạn nên cân nhắc:

• Vị trí địa lý: Bạn sống ở đâu?
• Bạn sẽ có được trải nghiệm hay bài học gì?
• Những tác động hoặc kết quả của việc thực hiện lựa chọn này là gì?
• Cuộc sống của bạn sẽ trở nên như thế nào? Bạn nhìn thấy bản thân trong vai trò, ngành nghề hoặc công ty nào?

Các ý tưởng khác:

• Hãy lưu ý đến những thứ nằm ngoài công việc và tiền bạc. Mặc dù hai thứ này rất quan trọng đối với đường hướng trong tương lai của bạn nhưng vẫn còn những yếu tố mang tính quyết định khác mà bạn cần phải lưu tâm.
• Bất cứ gợi ý nào được liệt kê bên trên cũng có thể giúp định hình các phiên bản cuộc sống trong năm năm tới của bạn. Nếu thấy mình bị mắc kẹt, hãy thử vẽ một Sơ đồ Tư duy từ mỗi gợi ý nêu trên. Đừng nghiêm trọng hóa bài tập này, nhưng cũng đừng thờ ơ với nó.

Đối với tất cả chúng ta, bản kế hoạch Odyssey có thể định hình những điều quan trọng mà bạn sẽ làm trong cuộc sống và gợi nhớ lại những ước mơ chúng ta đã lãng quên. Giấc mơ trở thành phi hành gia khi bạn mười hai tuổi dường như vẫn luôn còn đó. Hãy giữ cho mình thái độ hiếu kỳ trước mọi điều bạn có thể khám phá. Hãy thử thực hiện ít nhất một kế hoạch ngông cuồng. Nếu có ý tưởng nào đấy mà bạn không bao giờ làm bằng lý trí, hãy cứ để nó bay bổng trong tâm khảm. Đó có thể là từ bỏ tất cả những gì mình sở hữu và đến sống cùng người dân ở những vùng xa xôi hẻo lánh nhất của Alaska hoặc Ấn Độ. Đó cũng có thể là tham gia vài lớp diễn xuất và thử sức tại Hollywood. Đó có thể là trở thành một chuyên gia trượt ván, hoặc cống hiến đời mình cho thể thao. Đó cũng có thể là đi tìm người bác bị thất lạc lâu nay để lấp đầy những khoảng trống trong câu chuyện về gia đình mình. Bạn có thể nghĩ đến những kế hoạch tương đương khác nhau cho những lĩnh vực khác nhau của cuộc sống, tập trung vào sự nghiệp, tình yêu, sức khỏe hoặc các thú vui. Hay bạn có thể kết nối tất cả các yếu tố này lại với nhau. Cách duy nhất để bạn làm sai trong suốt quá trình này là không làm gì cả.

Các phiên bản cuộc sống của Martha

Sau đây là ví dụ về ba bản kế hoạch Odyssey trong năm năm từ một người tham dự buổi Hội thảo Nghề nghiệp của chúng tôi. Martha là một nhân viên kinh doanh công nghệ đang tìm kiếm một điều gì đấy ý nghĩa hơn cho nửa phần đời còn lại của mình. Cô đưa ra ba bản kế hoạch khác nhau cho tương lai, mỗi kế hoạch đều hơi mạo hiểm và sáng tạo hơn so với kế hoạch trước đó, nhưng tất cả chúng đều liên quan đến hoạt động xây dựng cộng đồng,

Các kế hoạch của cô ấy là: thành lập doanh nghiệp của riêng mình tại Silicon Valley, trở thành CEO của một tổ chức phi lợi nhuận hoạt động vì quyền lợi trẻ em, mở một quán bar nhỏ trong khu mình sống – Haight-Ashbury, San Francisco. Mỗi ví dụ sau đây được đặt tiêu đề gồm sáu từ mô tả về kế hoạch ấy, một bảng đồng hồ đo lường và ba câu hỏi được đặt ra cho kế hoạch cụ thể ấy.

Ví dụ 1

Tiêu đề: Đặt cược tất cả – Silicon Valley²

^2. All In – The Silicon Valley Story

Câu hỏi:

1. Liệu tôi có đủ điều kiện để trở thành một nhà sáng lập không?

2. Ý tưởng của tôi đã tốt chưa?

3. Tôi có thể kêu gọi đủ vốn đầu tư không?

Ví dụ 2

Tiêu đề: Dùng kiến thức của mình để giúp đỡ trẻ em³

³. Using What I Know – Helping Kids!

Câu hỏi:

1. Các kỹ năng của tôi có hữu dụng trong lĩnh vực phi lợi nhuận không?

2. Thông qua một tổ chức phi lợi nhuận, tôi thực sự có thể giúp đỡ cho trẻ em đang đối mặt với nhiều mối đe dọa hay không?

3. Việc này có ý nghĩa hay không?

Ví dụ 3

Tiêu đề: Xây dựng cộng đồng nơi tửu quán⁴

⁴. Creating Community – One Drink at a Time!

Câu hỏi:

1. Tôi đã sẵn sàng để mạo hiểm nhiều đến thế chưa?

2. Liệu tôi có thể tạo ra một cộng đồng tại một quán rượu không?

3. Đây có phải là một dự án sinh lợi không?

Lên kế hoạch Odyssey

Đã đến lúc bạn bắt tay vào thực hiện ba bản kế hoạch năm năm của chính mình. Bạn có thể điền vào biểu mẫu này hoặc tải về từ trang web www.designingyour.life.

Chia sẻ kế hoạch Odyssey

Sau đây, chúng tôi sẽ yêu cầu bạn chia sẻ các kế hoạch Odyssey của mình. Đừng lo lắng, có được ba bản kế hoạch này là bạn đã phần nào thành công, tiếp đến bạn cần nhận ra rằng không chỉ có duy nhất một câu trả lời là đúng cho tương lai của bạn. Hãy cân nhắc xem lựa chọn nào đạt điểm cao về nguồn lực, sự yêu thích, sự tự tin và tính thống nhất; phiên bản nào của bạn mang đến cho bạn niềm vui, sự thoải mái và lòng nhiệt huyết?

Cách tốt nhất để tương tác với các kế hoạch của bạn là chia sẻ chúng công khai giữa một nhóm bạn, lý tưởng nhất là với nhóm thiết kế cuộc sống của bạn⁵ hoặc một nhóm cùng đọc quyển sách này với bạn như chúng tôi đã đề nghị ở phần giới thiệu. Cách vui vẻ nhất và hiệu quả nhất để hoàn thành bản thiết kế cuộc sống là thực hiện nó với một nhóm khoảng từ ba đến sáu người. Nếu chỉ mình bạn thực hiện quá trình thiết kế cuộc sống thì cũng ổn thôi, nhưng tốt nhất là bạn nên có một nhóm “đồng đội” để cùng thực hiện công việc và hỗ trợ lẫn nhau. Việc tìm được từ hai đến năm người sẵn lòng tham gia cùng bạn có thể dễ dàng hơn bạn nghĩ nhiều. Bạn chỉ cần đưa quyển sách cho vài người, cùng họ thảo luận về nó xem các bạn phát hiện ra điều gì, có thể bạn sẽ rất ngạc nhiên về kết quả đấy. Không phải là chúng tôi đang cố khiến bạn mua nhiều sách hơn đâu, mặc dù có thể nhà xuất bản sẽ thực sự hài lòng nếu bạn làm vậy, nhưng tôi nói điều này chủ yếu chỉ vì đó là một cách hay để bắt đầu cuộc trò chuyện.

⁵. Xem chương 11 để tìm hiểu thêm về cách tổ chức, sinh hoạt của nhóm thiết kế cuộc sống.

Dù bạn có thành lập được một nhóm thiết kế cuộc sống gặp gỡ nhau thường xuyên hay không thì bạn cũng sẽ muốn trình bày các kế hoạch Odyssey của mình với những người ủng hộ bạn để nhận được phản hồi và ý kiến từ họ. Tuy nhiên, hãy trình bày những nguyên tắc cơ bản cho người lắng nghe, đề nghị họ đừng chỉ trích, phê bình hay khuyên bảo mà chỉ cần tiếp nhận, suy ngẫm và thảo luận. Hãy tìm từ hai đến năm người sẵn lòng hỗ trợ bạn thiết kế cuộc sống của mình. Nếu bạn thật sự không muốn hoặc không thể tìm được một nhóm để cùng chia sẻ việc này, bạn cũng có thể tự quay phim bản thân mình trình bày các kế hoạch Odyssey, sau đó xem lại và lắng nghe một cách thật khách quan rồi đặt ra các câu hỏi cho bản thân và ghi chú các ý tưởng.

Thiết kế cuộc sống là tạo ra các lựa chọn, bài tập thiết kế cuộc sống này sẽ dẫn dắt bạn trong bất cứ tình huống nào. Không phải bạn đang thiết kế phần còn lại của đời mình mà bạn đang thiết kế giai đoạn tiếp theo. Mỗi phiên bản khả dĩ của chính bạn đều chứa đựng những điều bất ngờ và những thỏa hiệp, đều có thế mạnh riêng bên cạnh những hệ quả khó lòng biết trước. Trong bài tập này, bạn không đi tìm các câu trả lời mà trân trọng quá trình khám phá với các câu hỏi; hãy giữ thái độ hiếu kỳ, cái nhìn cởi mở trước các cơ hội và khả năng.

Hãy nhớ rằng có rất nhiều cuộc sống tuyệt vời tiềm ẩn trong bạn, bạn là cả một quân đoàn. Bạn chỉ cần chọn ra kế hoạch tiếp theo để tập trung và nỗ lực thực hiện.

Thử nghiệm

Thực hiện kế hoạch Odyssey

1. Tạo ra ba bản kế hoạch năm năm, sử dụng biểu mẫu được cung cấp.

2. Đặt cho mỗi kế hoạch một tiêu đề gồm sáu từ và viết ra ba câu hỏi phát sinh từ bản kế hoạch ấy.

3. Xác định chỉ số trên bảng đồng hồ đo lường để đánh giá mỗi kế hoạch về nguồn lực, mức độ thích thú, tự tin và tính thống nhất.

4. Trình bày bản kế hoạch với người khác, có thể là nhóm bạn hoặc nhóm thiết kế cuộc sống của bạn. Chú ý quan sát và cảm nhận xem mỗi bản kế hoạch tiếp thêm năng lượng tích cực cho bạn như thế nào.