Chào mừng bạn đến với hành trình học cách chinh phục lòng người. Tôi là Vanessa và tôi từng là một người kỳ cục đã nỗ lực để bình thường trở lại. Tại các buổi biểu diễn văn nghệ ở trường hồi tiểu học, tôi thà đứng phục vụ nước uống còn hơn lên diễn. Ở tuổi mới lớn, khi vô tình chạm mặt một cậu con trai thiệt ngầu, tôi sẽ bị nấc cụt không kiểm soát được. Khi bắt đầu sử dụng mạng xã hội, người bạn chat đầu tiên của tôi chính là cô y tá ở trường. Hồi học lớp hai, tôi đã cố gắng để được miễn học môn thể dục bằng cách khai rằng mình bị đau do các triệu chứng mãn kinh. Ôi ước gì hồi đó tôi đã có Google.
Để chứng minh cho cái sự kỳ cục của mình, dù rất đau lòng, tôi xin trân trọng giới thiệu tác phẩm trưng bày đầu tiên: Ảnh của tôi hồi năm 1993.
Như bạn thấy đấy, tôi để đầu kiểu “nón bảo hiểm” dù tôi chẳng chơi môn thể thao nào cần nón hay thậm chí là chẳng chơi tí thể thao nào. Và tôi cũng rất tin rằng không có món đồ nào mặc với áo thun hợp hơn một cái áo khoác không tay. Mà phải là áo khoác không tay kẻ sọc nhé. Còn lại thì tôi cũng không quá kén chọn với vấn đề áo khoác cho lắm.
Tôi, khoảng năm 1993
Vào những ngày thật sự căng thẳng, tôi bị nổi mề đay khắp người ngay trước khi đến trường và phải mặc đồ che kín người để giấu đi các nốt mẩn đỏ, ngứa ngáy khó chịu đó. Tất nhiên là bạn cũng đoán được rồi đấy, những mụn đỏ khắp mặt không giúp tôi được mọi người yêu mến hơn.
Nhưng thật ra mọi chuyện thời đi học cũng không phải quá tệ. Đến ngày Lễ Tình Nhân Valentines, tôi còn được giáo viên gửi thiệp mừng đấy.
GIẢI MÃ HÀNH VI CON NGƯỜI
Nếu như nói rằng các kỹ năng giao tiếp không đến với tôi một cách tự nhiên thì còn nhẹ nhàng quá. Tôi đã phải học chúng một cách vô cùng nhọc nhằn và nhờ vậy tôi có thể chỉ bạn cách học chúng rất dễ dàng. Chuyện là như thế này: Từ rất sớm, tôi nhận ra rằng mình có thể học về các hành vi của con người cũng giống như người ta học toán hay ngoại ngữ vậy. Tôi làm các thẻ ghi chú về biểu hiện trên gương mặt, quan sát để rút ra các khuôn mẫu khi trò chuyện và cả cố gắng nhận dạng những biểu cảm ẩn giấu ở các giáo viên của mình, dù rằng việc này đôi khi cũng khiến tôi gặp rắc rối.
Tôi đọc bất cứ thứ gì nói về con người mà mình vớ được, các cuốn sách tâm lý học, các nghiên cứu xã hội học và mọi cuốn sách có trên đời này về hành vi con người. Cuối cùng, tôi còn tạo ra các bài kiểm tra và thí nghiệm của riêng mình. Ở một thử nghiệm nhỏ, tôi tạo thẻ ghi chú về các cuộc đối thoại dựa trên các nghiên cứu về dopamine(*), sau đó mang theo trong ví và thử nghiệm với những người lạ, rồi lập danh mục phản ứng của họ. Ở một thử nghiệm khác, tôi cố gắng thể hiện động tác thủ lĩnh của loài khỉ để xem liệu người ta có bắt chước mình không (thử nghiệm này THẤT BẠI). Một lần khác, tôi sử dụng các kỹ thuật thuyết phục trong một cuộc thi thuyết trình gọi vốn đầu tư để xem liệu mình có thắng được hay không.
Chú thích:
(*) Một hormone mang đến các cảm xúc hạnh phúc, vui sướng – ND.
Theo ý thích của mình, tôi quyết định ghi chép tất cả các cuộc thử nghiệm mà mình là chuột bạch trên một trang blog tên là ScienceofPeople.com. Tôi vô cùng ngạc nhiên và vui sướng khi phát hiện ra rằng mình không phải là người duy nhất vật vã trong việc sống chung với loài người. Khi các chuyên đề của chúng tôi được nhiều người biết đến và trở thành hiện tượng trên mạng Internet, các kênh tin tức lớn như NPR, Inc. và Forbes cũng để ý đến chúng tôi. Họ đã đăng tải bài viết kể về phương pháp tiếp cận độc đáo của chúng tôi. Đây cũng là lúc tôi quyết định mở rộng các thử nghiệm và biến Science of People thành phòng thí nghiệm về hành vi của con người.
Tại phòng thí nghiệm của mình, chúng tôi nỗ lực tìm kiếm các nghiên cứu khoa học mới nhất, biến chúng thành những thử nghiệm và chiến lược thực tế, rồi sau đó chia sẻ với bạn đọc của mình và các sinh viên để kiểm chứng chúng. Vậy nên có thể nói, mỗi một kỹ năng được giới thiệu trong sách này đã được tinh chỉnh bởi hàng nghìn sinh viên, những người đã thử nghiệm nó trong các tình huống thực tế và báo cáo kết quả lại cho chúng tôi để hoàn thiện.
Phương pháp này chính là công thức bí mật của chúng tôi:
Bước một: Tìm một nghiên cứu hấp dẫn.
Bước hai: Tạo ra các phương án có thể ứng dụng được trong thực tế.
Bước ba: Kiểm nghiệm, điều chỉnh và hoàn thiện.
Lặp lại.
Tôi gọi phương pháp tiếp cận của mình là giải mã hành vi. Trong suốt tám năm, tôi đã phát triển các công thức, mẹo và bản hướng dẫn để giúp mỗi chúng ta có thể chung sống được với bất cứ ai. Phương pháp tiếp cận độc đáo của chúng tôi đã đến được với hàng triệu người thông qua các khóa học trực tuyến lẫn những khóa học trực tiếp. Tôi đã giúp cho nhiều đội ngũ đến từ các tập đoàn trong danh sách Fortunes 500 tăng cường khả năng giao tiếp cá nhân, giúp những người độc thân biết tạo kết nối từ các khóa học hướng dẫn hẹn hò nhanh, và giúp các doanh nghiệp có thể thuyết trình gọi vốn thành công nhờ phương pháp giải mã hành vi dựa trên khoa học.
Chúng tôi đã sắp xếp hợp lý các kết quả tìm kiếm của mình trong cuốn sách này. Và đây, nó đang nằm trên tay bạn!
ĐIỂM PQ CỦA BẠN
Mọi công việc luôn ẩn chứa niềm vui. Bạn tìm ra yếu tố đó và ÚM BA LA, công việc trở thành trò chơi.
– Mary Poppins
Tôi đã phát triển bộ câu hỏi sau để kiểm tra kỹ năng tương tác hay còn gọi là điểm PQ của bạn. Bài kiểm tra này sẽ giúp bạn đánh giá được cấp độ hoàn thiện kỹ năng tương tác hiện thời của mình. Tin tốt lành là điểm PQ của chúng ta có thể được cải thiện, điều chỉnh hay can thiệp. Cho dù “vốn liếng” của bạn có đang ở mức nào, mỗi một kỹ năng bạn học trong cuốn sách này cũng sẽ giúp tăng PQ của bạn.
Chúng ta sẽ làm lại bài kiểm tra này một lần nữa sau khi đọc xong cuốn sách này và mục tiêu của tôi là giúp bạn tăng ít nhất 50 điểm.
Sẵn sàng chưa? Chơi nào!
Bài kiểm tra PQ
1. Nụ cười nào là thực?
2. Đâu là vị trí đứng tốt nhất ở một sự kiện giao lưu?
A. Gần cửa ra vào sự kiện
B. Ở bàn ăn để bạn có thể ngồi với mọi người
C. Ở nơi mọi người rời quầy nước
D. Gần một người bạn quen biết
3. Biểu hiện trên khuôn mặt này có nghĩa là gì?
A. Hứng thú
B. Buồn
C. Chán chường
D. Coi thường
4. Điều nào sau đây là nói đúng nhất về con người
A. “Đối lập thì hấp dẫn nhau”
B. “Ngưu tầm ngưu mã tầm mã”
C. “Con sâu làm rầu nồi canh”
D. “Đừng ăn cháo đá bát”
5. Tính cách riêng của chúng ta được di truyền nhiều không?
A. Rất ít. Tính cách của chúng ta hình thành tùy theo cách chúng ta được nuôi dạy.
B. 35 đến 50%
C. 55 đến 75%
D. Rất nhiều. Tính cách của chúng ta đã có sẵn từ trong DNA rồi.
6. Cách tốt nhất để cho một người biết bạn quan tâm đến họ là?
A. Kể với họ tất cả những lý do bạn thấy họ thật tuyệt vời
B. Tặng họ một món quà
C. Giúp họ thực hiện những việc cần làm của họ
D. Tất cả những điều trên
E. Chuyện này tùy theo từng người
7. Đáp án nào dưới đây phù hợp nhất với biểu cảm này?
A. Có mùi kỳ lạ ở đây
B. Chuyện này khiến tôi giận dữ
C. Tôi bối rối
D. Tôi sợ hãi
8. Biểu tượng cảm xúc nào phù hợp với khuôn mặt này?
9. Nếu người đàn ông này bước vào văn phòng của bạn, bạn sẽ đoán được gì về anh ta? (Chỉ có một nhận định là đúng).
A. Anh ta là người hướng nội
B. Anh ta là người hướng ngoại
C. Anh ta là người dễ tính
D. Anh ta là người trầm lặng
10. Bộ óc của chúng ta hoạt động nhiều nhất khi chúng ta nói chuyện về:
A. Người mình có tình cảm
B. Tin đồn mới nhất
C. Về bản thân
D. Phim kinh dị mới xem
11. Khuôn mặt này nói lên điều gì?
A. Hào hứng
B. Khinh thường
C. Hứng thú
D. Ngạc nhiên
12. Trong một buổi nói chuyện thông thường, người ta thường giữ việc nhìn vào mắt nhau được khoảng bao nhiêu thời gian?
A. 31% thời gian
B. 51% thời gian
C. 61% thời gian
D. 91% thời gian
13. Cách tốt nhất để người khác đồng quan điểm với bạn là
A. Kể cho họ một câu chuyện
B. Khen ngợi họ
C. Khiến họ cười
D. Nói điều gì đó gây ngạc nhiên
14. Khuôn mặt này biểu hiện gì?
A. Ngạc nhiên
B. Thù ghét
C. Sợ hãi
D. Băn khoăn
15. Thói quen nào sau đây có xu hướng khiến người ta bực mình nhất?
A. Người nói quá nhiều
B. Người quá im lặng
C. Người giả tạo
D. Người khoe khoang
16. Người ta sẽ trả thêm tiền để mua một món đồ mà:
A. Bạn bè họ cũng mua
B. Bác sĩ khuyến cáo
C. Phù hợp với cá tính
D. Họ tự thiết kế riêng
17. Ở lần đầu tiên bạn gặp gỡ một ai đó, TỐI THIỂU bạn sẽ có thể đoán được chính xác:
A. Họ hướng ngoại đến đâu
B. Họ lo lắng đến đâu
C. Liệu họ có cởi mở với ý tưởng mới
D. IQ của họ
E. Họ ngăn nắp đến đâu
18. Cách dễ nhất để nhận biết đồng nghiệp mới của bạn là người tâm lý bất ổn là thấy họ:
A. Treo lên những poster truyền cảm hứng
B. Có mặt sớm ở mọi buổi họp của ngày đầu tiên
C. Tự giới thiệu mình với bạn ngay lập tức
D. Chờ bạn giới thiệu mình
19. Khuôn mặt này biểu hiện điều gì?
A. Xấu hổ
B. Bối rối
C. Kích thích
D. Ghê tởm
20. Làm cho người khác cảm thấy.............. là cách tốt nhất để cải thiện tâm trạng của họ.
A. Được tâng bốc
B. Cuốn hút
C. Có giá trị
D. Có quyền lực
Đáp án:
Xong rồi đây. Giờ là lúc kiểm tra kết quả của bạn. Đọc lại và cho mình 0 điểm nếu trả lời sai và 10 điểm nếu trả lời đúng.
1. C_____ điểm (chương 6)
2. C_____ điểm (chương 1)
3. D_____ điểm (chương 6)
4. B_____ điểm (chương 5)
5. B_____ điểm (chương 7)
6. E_____ điểm (chương 8)
7. B_____ điểm (chương 6)
8. D_____ điểm (chương 6)
9. B_____ điểm (chương 10)
10. C_____ điểm (chương 4)
11. D_____ điểm (chương 6)
12. C_____ điểm (chương 2)
13. A_____ điểm (chương 10)
14. C_____ điểm (chương 6)
15. C_____ điểm (chương 1)
16. D_____ điểm (chương 11)
17. B_____ điểm (chương 7)
18. A_____ điểm (chương 7)
19. D_____ điểm (chương 6)
20. C_____ điểm (chương 9)
Tính tổng lại:
Điểm PQ của bạn là:_____
Hãy ghi lại số điểm này. Khi đến cuối cuốn sách, chúng ta sẽ thấy điểm số của mình vọt lên mây.
0 đến 50 điểm
Rất vui được gặp bạn. Tiết lộ cho bạn một bí mật, đây chính là điểm số của tôi khi mới bắt đầu và tôi vô cùng hào hứng cùng bạn đi vào hành trình này. Hãy sẵn sàng, những thay đổi lớn đang đến.
51 đến 100 điểm
Khá ổn. Trong thực tế, đây chính là khoảng điểm của hầu hết mọi người. Nhưng cả bạn và tôi đều biết rằng đây vẫn chưa phải là điểm số trung bình.
101 đến 150 điểm
Bạn làm rất tốt. Bạn đã có sẵn khả năng giao tiếp tốt, nhưng tốt thôi thì chưa đủ. Hãy cùng biến nó trở thành tuyệt vời.
151-200 điểm
Quá sức đỉnh. Bạn có tố chất bẩm sinh đấy. Này, hãy nghĩ xem nếu bạn đã quá tốt trong chuyện giao tiếp, hãy hình dung xem cuốn sách này sẽ đưa bạn đến đâu!
Có câu trả lời nào ở trên khiến bạn ngạc nhiên không? Chúng nên như vậy!
Chúng ta chưa học được nhiều về những động lực cơ bản điều khiển hành vi của con người. Nhưng đừng lo, tôi sẽ giải thích và dẫn chứng với những nghiên cứu thú vị về mỗi vấn đề trong các chương kế tiếp.