Nhận diện “sát thủ” hàng đầu đối với sức khỏe

Kẻ giấu mặt

Bệnh tim mạch bao gồm các rối loạn gây áp lực lên mạch máu hoặc tim, thu hẹp hoặc gây tắc động mạch, đồng thời ngăn cản tim bơm máu một cách hiệu quả.

Ngày nay, số người chết vì bệnh tim mạch vẫn chiếm tỉ lệ cao nhất. Ước tính khoảng 17,3 triệu người đã chết vì bệnh tim mạch vào năm 2008, chiếm 30% nguyên nhân tử vong trên toàn cầu. 80% trường hợp xảy ra ở các nước có thu nhập trung bình và thấp. Đến năm 2030, ước tính cả thế giới sẽ có 23,6 triệu người chết vì bệnh tim mạch.

Lối sống và chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa lẫn điều trị các bệnh về tim. Thay đổi cách lựa chọn thực phẩm (cắt giảm lượng chất béo bão hòa, tăng cường axit béo omega-3, các chất béo không bão hòa đơn, ăn nhiều rau củ quả) có thể giúp cải thiện sức khỏe một cách đáng kể.

Một số bệnh tim mạch thường gặp

Hai rối loạn tim mạch thường gặp nhất có thể dẫn đến những hệ lụy phức tạp là cao huyết áp và cao mỡ máu. Nếu bạn có nguy cơ hoặc đã bị cao huyết áp thường xuyên – chỉ số huyết áp tâm thu cao hơn 140mmHg và chỉ số huyết áp tâm trương trên 90mmHg – thì có nghĩa là bạn đang bắt tim và các động mạch phải chịu áp lực cao hơn bình thường.

Nồng độ cao của cholesterol toàn phần (lớn hơn 5mmol trên mỗi lít máu), LDL (cholesterol “xấu”) hoặc triglyceride (chất béo trung tính) trong máu còn được biết đến với tên gọi tăng lipid máu (lipid còn có tên gọi thông dụng là mỡ). Rối loạn này có thể làm tích tụ các mảng bám trong động mạch, làm tăng nguy cơ thiếu máu cung cấp cho các bộ phận của cơ thể.

Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao

Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh tim mạch (và tiểu đường) cao nhất là những người được chẩn đoán mắc hội chứng chuyển hóa (metabolic syndrome).

Hội chứng chuyển hóa

Bạn có khả năng mắc phải hội chứng này nếu có ít nhất ba trong số năm biểu hiện sau đây:

• Nồng độ đường huyết (đường trong máu) lúc đói tăng cao, đạt mức 6,7mmol/lít máu, hoặc đang bị tiểu đường

• Huyết áp trên 130/85mmHg – dấu hiệu tiền cao huyết áp

• Mức triglyceride trong máu cao hơn hoặc bằng 2mmol/lít

• Mức HDL (cholesterol “tốt”) trong máu thấp, ít hơn 1mmol/lít đối với nam giới và 1,4mmol/lít đối với nữ giới

• Số đo vòng eo lớn hơn 102cm đối với nam giới và 88cm đối với nữ giới

Bệnh mạch vành

Dạng bệnh lý này có thể sinh ra do hội chứng chuyển hóa hoặc một trong chín tác nhân bất kỳ sau đây. Nếu nhận thấy mình có nguy cơ mắc phải chứng bệnh này, bạn cần thay đổi chế độ ăn uống và lối sống để có thể cải thiện tình hình theo hướng tốt hơn.

• Nồng độ LDL trong máu ở mức cao (hơn 3mmol/lít)

• Tăng homocysteine (phân tử axit amin do cơ thể sản xuất, là thành phần có trong thịt được tiêu thụ mỗi ngày), hoặc tăng CRP (C-reactive protein)

• Huyết áp cao (hơn 140/90mmHg), hoặc đang dùng thuốc hạ huyết áp

• Mức HDL thấp

• Gia đình có tiền sử mắc bệnh tim mạch sớm (bị nhồi máu cơ tim trước tuổi 55 đối với nam và 65 đối với nữ)

• Tuổi tác (đàn ông trên 45 tuổi và phụ nữ trên 55 tuổi)

• Đang mắc bệnh tiểu đường

• Hút thuốc lá

• Béo phì – chỉ số BMI^(*) trên 30

^(*) BMI = cân nặng (kg)/[chiều cao (m) x chiều cao (m)]

Theo khuyến nghị của WHO, mức cân nặng lý tưởng nằm trong khoảng 18,5 – 24,9